Katalog

t Casuslar f Şehir ve Memleket Haberlerl ) Siyasî icmal 0 W Camhwriyet 20 Eylul Arasında 142 NakUİ: A. DAVER Yalnız basma itilâf devletleri hesabına casusluk eden bin kadın! 1914 t« tebiz telgrafçılıkta ba, f evkalâde bir seydi. Genç mühen • dUin babası Avusrurya sarayında tannmuf vatanperver bir adam oldağn v« annesi de lagilizliğine rağsnen, Avusturyalılafmış oldugu için, bendisi BriikseJdeki Alman kumandanhğımn emniyet ve iümadını eelbetti. Knmandanlıkta telsiz islerinde kullanıldı. Çok geçmedeu ku • mandanlığın büsbütün emniyetini kazanarak sifre dairesmde de i» • tihdam olunmağa başladı. Bu sıradm nasıl oldugu hâlâ malum bulunraıyan bir şekilde, genç mühendis Ingniz Intellicen» ServU teskil&ti ara elİt»« g«çti •« Alman diplotna sisi tarafmdan kullanılan en mahrem T« anahtan olmadıkça balle • dilmesi imkânsız bir sifreyi, nzun uzadıya eahşarafc kopye etti v» gfitıBn bkrade kaçarak tngiitereye gitti. Ahnanlar, delikanhnm esrare». giz btr «urette ortadan kayfroldu gunu görmüşler, fakat şifrenin kopyedni gotürdugünü anlıyamaraıs lar, hatta bundan suphe bil« etmemislerdi. Bu suretle, tngilizle*, Almanya Hariciy* Nazınnı» Amerika ve Meksikadaki Alman «efirlerme çektiği •• ooUrdan aldıgı şifreü telsizleri hal T« neşrettiler. Bu telgraf • namelerde Almanlar, Mek»ikah • lara Amerikaya karsı bir ittifak aktim teklif ve Meksikanm Japon larla da ittifak etmesini tav»iye ediyorlardı. Bu »uretle Almanya, Meksika «B Japonya, Amerika aleyhinde birleşeceklerdi. O taribte Amerika henüz harbe girmemisti. Amertkahlann tereddüdünü izale etmek için tngllizler bu telgraflan Amerika gazetelerinde neşrettirdiler. Bu suretle Amerika efkârt umumiyesi şiddetle galeyana geldiği gibi Al • tnaalar da ftfreli teUiz^erinm tn ğil; Amerikada zanncttiler. harice sızdığını nüshasmda yazdığına göre, Lort Balfour, Edîntmrg Oniversitesinde verdiği bir konferansta bu Alman fifrcsinin ele geçirifanesinden bahsederken «möttefiklere yapılan bu muazzam hizmetten dolayı kimseye mükâfat verilmemiş olması hayret edilecek bir şeydir» demistir. Bu sözün manan fudur ki bu »on derece mühim Alman şifresinin anahtarını bulanlar, bazi tngilizle rin iddia etttkleri gtbi «40 O. B.> isaretli şifre hal odasmda çalısan lagüizler degödir. Iktısadî ve Içtimaî llimler Enstitüsü Tedrisata senebaşından itibaren başianacak Parlamentolaı konferansı Murahhaslar için 12 otelde yer ayrıldı Maarîf Vekâletinîn mühim bîr emri Her talebe mutlaka mektebe almacak Cemiyeti Akvam emiyeti Akvam roeclislerî brt defaki toplanblarmda şa veya bu meseleyi ve ihtilâfı müzake* re ve münakasa ile mesgul olmaktan ziyade azalık islerOe uğrafmıştır. Ba müessesenin sık sık toplaoac Te adeta idare meclisi bulunan kon«ey mecUni de Almanya ile Japony«nın aynhna • sından sonra on üçe inen «lahklardan uçünün müddeti bitmis oldugundan bu yerlerin doldurulmasma buyük mec • lisin karar vermesi icap ediyordtt. > Bu azalıklardan tspanvaya aH olani tekrar uhdesinde bırakıldı. Cenubî A • merika hükumetlerine tJısb olunan azalıktan münhal kalan azat.ğa da ŞiH intihap edildL Bunlar için evvelce anlasılma yapıldığından bir fevkalâdelik yokhır. Fakat Asya devlftt'erine an'ane itibarile tahsis olunan azalık meselesi « nin halli kolay olmamıstır. I Son defa bu azahğı Çin isgal edîyordu. Nüfus itibarile tngiliz tmparatorlu» ğundan, arazisinin vüssti itibarile de tngiltere ve Amerika ve Sovyet Rusyasından sonra gelen en mühim devlet o« Ian Çin, snf Cemiyeti Akvamm kuvvet ve muzaheretine dayanarak Japonya ile doğrudan doğruya uyutmaktan içtinap etmek yüzünden kaybettigî Mançuriyl kurtarmak çin yegâne ürnidi gene Ce • antveti Akvamda oldu$undan kend'sinîı tekrar aza intihap edOmesine büyük ehemmfyet veriyordu. ' Mümessilintn ifadesmden anlaşıldıgi veçhfle aza devletlerm ekseriyeti kahiresi Çinhı bu ihb'yaç ve talebi is'af edileeefî hakkmda Cm bukfimetme evvelce soz vermffierdtr. Lftkin büyfilc mec'iste Çmtn tekrar întîhap edümesl teklifme ancak yirmi bir devlet taraftar olmushır. Halbuld bu devletin tekrar intihap edilebnmesi için sülcsanı ek< serryeti teşkü edecek 36 devletin rey vermesi icap ediyordu. Çinin hıtihap edilemediği azalığa, tran devlcünm evvelce Heri sürdüğü namzelıiğini geri olması dolayısfle yalnız Türkiyenm aam zetliği kaldıgmdan büvük bir ekseri • yetle Cemiyeti Akvam meclisi azalı ğına intihap edildik. j Turkrjrenm Asya lar*Mnrda vis! araziye sahip olması, merkezi hükumeti. askerî, siyasî, iktısadî merkezi sıkleti • nin ba kıt'ada buhmman re Avrupa daki mevkünin dahi gayet mühim ol ması, yakın ve uzak komculan ve alelumum devletlerle gayet dürâst ve dottane bir siyaset takip eylemesi ve sulhperverugini bütün dünyaya Upat eylemesi Cemiyeti Akvamm en yeni azası bulunmasına rağmen muetsesenin îda re meclisinde kendisine yer verilmesini temtn etmistir. Bu haklı neticentn husulünde Fransa ve Lehistan ve Yımanis tan ve Kücük ttilâf gibi dost devletierii mozahereti şuphesiz mü^im bîr amil obnaftur. Türkiye Cemiyeti Akvam meDiat kon seyi azası olmakla devleder arasmda gayet mühim ve nafî ve müsmir rol oynamak fırsatma nail olmnştcr. Bu netice bizim için bir kazanç olduğu kadar Cemiyeti Akvam mües*eie$î ve Avrupa sulhu için de kıymetli bir kârdır. MUHARREM FEYZt Bin kadın casus Bu şifreyi çalmak suretile harbi Almanlann aleyhin« bitirecek ka dar mühim bir casusluk yapnuş olan Szeke gelince, Holandaya geçip şifream anahtarmı tngilizlere verdikten aonra, ortadan kayboldu. O tarihtenberi zengin babası dünyanm her tarafmda oğlunu arat tise de bir türlü bulamadı. Adam • cagız mühim paralar sarfetti, müteaddtt hususi polis hafiyelerine muraeaat etti, faydası olmadi. Nibayet, tngiliz tntellicens Servis teskilâtmm sefi Amiral Sir Reginal Halle müracaat ederek oğlunun ne olduğunu kendisine bildirmesini rica etti. Amiral verdiği cevapta, Alexandre Szek isminde kimseyi tanımadıgnu ve böyle bir ismi ilk defa isittigini bildirdi. Genç miihendisin esrarengiz bir surette kayboluşunu tngiliz tntel • licen* Servisine atfedcnler çoktur. Szek, fifrenin anahtannı teslim ettikten sonra İngilizler için, lüzumsuz ve hatta tehlikeli bir unsur olmustu. Şifreyi çaldığım bir kimseye sdylediği, bu da Almanlann kuIağrna gittiği takdirde Alman Hariciye Nezareti sifreyi değiştirecek ve tngilizler, bu bulunmaz nimeti ellerinden kaçıracaklardı. 0nun için delikanlıyı, bu büyük »ırrı kimseye faşedemez bir hale getirmek lâ zımdı ve, ağlebi ihtimal, delikanlı öteki dünyaya gSnderildi. The Scotchman isimli fngiliz gazetesinin 21 teşrinisani 1925 tarihli Harbin başlangtcmdan itibaren, birçok genç v« güzel kadınlar ve genç kızlar her Ud tarafa casusluk etmislerdir. Belçftada «casusluk boraan» Umini taşıyan gizli bir müessese, Almanlara karşı kullanılan casu« kadın ve kızlan yetiştiriyor, talim ve terbiye ediyordu. Kıymetli baberlere en fazla para veren yer bu müessese idL Bu sebeple birçok kadınlar «casualuk borsası» na hizmet diyorlardı. Fransız, tngiliz, Rus, Belçikalı, hatta Alman kadın ve kızlan bu müessesenm hesabına çalısıyorlardı. Alman ordulanndan birinin istihbarat subesi mii dürü, yalnız basıoa ttilâf dev . letleri hesabia casusluk eden bin kadm tamyordu. Bu sube müdü rfinim listdermde 2 grandüses, 14 prenses, düses, markiz, 47 kontes, baron ve diğer asil kadınlar, oazır, sefir ve siyasî rical kanlan vardı. Ve bu isimler arasında bütün dünyaca malum ve meshur olanlan da bulunuyordu ki bu yüksek sımf lara mensup hanımefendilerin casus o • lacagı kimsenin aklına gelmezdi. ttilâf devletleri hesabma casusluk eden kadmlann en meshurlanndan biri Louise de Bettignies (Luiz dö Betinvi) idi. A«il bir Fransız aile sinin yedinci çocuğu olan Luiz 1880 senesinde Lille (Lil) sehrinde doğ • mus olup tngiliz istihbarat teskilâtuıa hizmet etmistir. Müttefikler, casus teskilâtmdaki ismi Alice Dubois (Aln Dübua) olan bu kadını bir mazlum addederler. Luizin kendisinden biraz daha genç olan bir arkadaşı daha vardı ki asıl ismi Leonie Vanhoutte (Leoni Vanhut) olan bu kızm da casusluk ismi Charlotte (Şarlot) idi. Her iki kız beraber çalısırlardı. Luiz, ca susluk hayatında fevkalâde bir sey ' tanat ve hilekirlık, büyük tedbir ve ihtiyat, emsalsiz bir tahammül ve mukavemet göstermistir. tnti kal sürati, teskilâtçılık istidadı, cesareti, soğukkanhlığı hakikaten hayrete lâyıktı. Bu iki kadmm faaliyetine tahsis edilen bir kitapta deniliyor ki: «tngiliz karargihı umumisince de tasdik edileceği üzere Alis Diibuanm ettiği büyük hizmetin eşi, Umumî Harp içinde, bir daha görülmemifttr.» Fakat bazı mühim mülâhazalar, tngilizleri bu kadımn faaliyetinî ve kendilerine yaptıgı kıymetli yardımı gösterecek vesikalan nesirden menetmektedir. Luiz, gizli çin mürekkebile ve resim kalemile küçücük kâğıtlara şifre ile 3000 kelime yazmak me haret ve marifetini göstermistir. Bu kâğıtlar, gözlük camlannm iki tarafına konularak sevkedilmekte idi. (Mabadi var) Edirnekapı Topkapı sosesi tedir. Edirnekapj Topkapj arasında yapılmalrta oîan sosenin inşaat na devam edilmektedir Resmimiz yapılan kısımla inşaatı göstermek Maarif Vekâleti dün bütün ortaHukuk Fakiiltcsine merbut tkbsadî mekteplere telgrafla bir tamim gönve Içtimaî llimler Elnsti.iisü geçen ders senesi sonlaruıda açılmış, fakat vaktin dererek talebe kayit ve kabul mu darlığı münasebetile tfdrisata başîana amelesine 1 teşrinievvele kadar demamıştı. Tedrisata bu ders senesi ba vam edilmesini bildirmiştir. Müraşından itibaren başlanacağımlan' talebe caatlerin adedi nekadar olursa ol • kayit ve kabulüne Hukuk Fakültesm sun her mektep bütün istidalan kade devam ed'lmektedir. bul edecektir. Bilhassa ilk ve orta Enstitüde iktısadî ve içtimaî m^selemekteplerden ikmale kal an talebe Ier üzerinde ilmi araştnmalar yapda son günlerde muvaffak olarak orta cak, memleket ve ciban ikbsadî mescmekteplere ve liselere hücum etmelelerine ait neşriyat ve malumat toplağe baslamışlardır. Vekâlet, tesrininacak, ikbsadi ve içtimaî Uimlfr hak evvelm birinci haftası içinde Gala • kmdaki tahsillerini derinlestirmek isti • yenlere yüksek tedrisatta bulunulacaktasaray lisesinde bütün ortamektep ttr. Bundan başka halk arasmda iktı • ve lise müdürlerinin istkrakile bir Konferatuın toplanacağı Yddtzda sadî ve içtimaî bilgiler nesretmek için toplantı yapılmasını ve bu toplantımerarim köşkü lâzım gelen faaliyette de bulunula • da müracaatlerin mekteplere tak 24 eylulde şehrimizde toplana • sim edilerek hiçbir çocuğun açıkta caktır. cak olan beynelmilel parlamentolar Ejastitüde para ve kredi, beynelmi bırakılmamasmı da bildîrmistir. hl ticaret, ulumu maliye, içtimaî siya • konferansma isticak etmek üzere set, umumî isletme iktısadı dersleri o şehrimizde 12 otelde daireler ha • MÜTEFERRIK kutulacak ve doktora ve hususî sertifika zırlatılmıstn*. Bu daireler ayın bi tedrisatı yapılacaktır. Doktora tedrisab rinci gününden itibaren konferans Hukuk Fakültfainde iknsat doktoran hazwlıklarile mefgul olan Türk gruyapacakhra mahsus olacakhr. Hususî Eylulün son haftasmda Viyanada punun emrine amade bulunacaktır. sertifika tedrisatı da Hukuk Fakültesi yapılacak beynelmilel atlı müsaba • Beynelmilel parlamentolar ittihadı Yüksek Tedrisat ve tktısat mektebile merkez bürosu yarın tsviçreden şeh kalara iftirak edecek Binicilik mekMSIkiye rrrktebi mezunlarma ve taletebimiz zabitlecinden mülâzim Cerimize gelecek, Yıldız saraymdak! besnte mahsus ol a caktır. daheye yerleferek mesaiye bash • vat, Sadrettin, Eyüp, Salim ve yüzSertifika tedrisatı bir scne devam e • bası Cevat Beyler oumartesi günü yacaktır. decek ve bir irrrtihanla neticelenecek • Aym 24 üncü günü konferans me> şehrimizden hareket edeceklerdlr. tir. tmtihanlann tarzı hakkında husu Zabitlerimize antrenör M. Tatam sî bir talimatname hezırlanacaktır. Ens rasimle ve Büyük Millet Meclisi Reda refakat edecektnr. Süvarilerimiz isi Kâzun Paşa Hz. nin bir nutkile tkuve yazJabilmek için gnrp lisanla • beraberlerinde 18 at götüreceklerdir. açılacaktır. 23 eylulde hukukî me • rından en az birini biimek lâznsdn*. Müsabaka eylulün son haftasında Enstitüde bu sene uzun, iknî bir kon sailin müzakeresi için daimî ko • baslıyacak, tesrinievvelin birinci misyon, müteakiben de daimî terki ferans serisi harırlanmıstır. Konferans • haftası sonunda bitecektir. lar profesörler tarafından vfrilecektir. teslihat komisyonu ve icra komitesi Aynca talebe arasmda da münakasah toplanacaktır ve hususî mahiyett? konferanslar ter • Konferans 29 eylul aksamma ka» Geçen ayın yirmi docdüncü günü tip edil'cektir. Gelecek tatil devresindar devam edecektir. Sinekli mevkiinde hat boyunda bir de ve sene iemdeki somestr tatülerinde 30 eylulde malî ve iktısadî ko yangın çıkmıs, oradaki ormandan bir hukumet tarafmdan verilecek tahsisatmisyon, siyasî ve teşkilât komisyonu la veya hususî surette toplanacak para kısmı yanmıstı. Bu yangma dair tahve içtimai ve Ethniqu« ve koloniler ile enstitü azasına ve talebeye mahsus kikat raporund'a yangm hakkında komisyonları toplanacaktır. olmak üzere müşterek tetkik vf kon • tafsilât varsa da nasıl çıktığı izah Konferans rîyasetine, konferan ferans seyahaüeri tertip edîlrcektir. edilmemektedir. Yangımn lokosın toplandığı memleket parlamen» Garp Ksanlanndan tercüme edilr motiflerden sıçnyan kıvılcım tosu reislerinden birinin getirümesi cek ««erler ve makaleler nesredilecek, lardan mı, yoksa başka bir sebepten usulden olduğu için parlamentolar bir de sazete çıkanlacaktır. mi Ueri geldiği meçhul kalmıştır. Türk grupu, Millet Meclisi ikinci reNafıa Vekâleti Basroüfettisi ŞEHÎR ÎŞLERİ isi Hasan Beykı getirilmesini teklif Bey bir iki güne kadar SinekliyeFaik giedecektir. derek yangımn esbabı etrafında daYıldız sarayımn merasim salonu ha derin bir su<rette mahalfen tah • tamamen genişletilmiş, konferansın Ayasofya camîsmm müze itti • kikat yapacaktrr. rahatça toplanabileceği bir hale ifhazı hakkındaki tasavvurlardan rağ olunmuftur. Binanm tefrisati, bahsetmistîk. Haber aldıgımıza gökalirofer tertibatı da yeniden tan re bu tasavvurlar tahakkuk ettiğin zim olunmushır. Merasim salonunda Uyufturucu maddeler inhisan müduden evvelemirde binanin tamirine rü Ali Sami Bey dün akşam Vesta vagüzel bir riyaset kürsüsü msa edil • geçilecektir. Bilhassa sıvalan dö • purile Avrupadan İstanbula avdet etmistir. Murahhaslar için salona ikikük olan bin^nin tamir i isile uğarşser kişilik maroken kanapeler ko nulmustur. Salon 250 murahhas alamak üzere Müze, Evkaf ve Bele bilecektir. diye mimarlanndan tnürekkep bir Trakya şimendiferciler cemiyeti ta • Salonun yan taraflarmda sefirler, heyet tesekkül etmistir. Bu heyet, davetliler ve gazeteciler için yerler rafmdan yarmki cuma günü Ispartakubinanın müze olabilmesi için ya hazuIanmifttr. leye gidflmek üzere bir şimendiferciler pılması lâzım gelen değisikliklerin bayramı tertip edilmistir. Sirkeciden keşiflerini hazırlamakta olup tan8,55 te hareket edilecektir. zim olunacak raporlan ilk vasıta He Ankaraya Maarif Vekâletine gön derecektir. Sabık Tahran sefirimiz Hüsrev Bey refikasile beraber tedavide bulundukŞehir dahilindeki evlerde bulunan lan Avrupadan dün dönmüs ve sara • kafeslerin kalduılması kararlaştırılmısya giderek Gazi Hazretlerine tazimatlatır. Bu hususta vilâyet sıhhat komis • rn» arzetmistir. yonunca yapılan tetkikat neb'cesinde kafeslerin evlere günes girmemesinde büyük tesiri olduğu göriilmüştür. Ka • 934 senesi bina ve arazi vergilermin feslerin kaldtrılma ameliyesine yakıntahsüi müddetleri degisthflmişti. Arazi da bas'anacaktır. vergisi taksit müddetleri tstanbul, Bakırköy ve Yeşilköy kazalarmda tem • moz ve kânunuevvel aylarmda, ÇatalBelediyede kif mevsimi mesai saat • ca, Silivri, Kartal, Şile, Yalova, Ba!nrlerine bir tesrinievvelden itibaren baskSy kazalanna mülhak köylerde ahali lanacakhr. Devam saatleri sabahlan rençperlikle mesgul olduklan için takdokuzdan on ikiye, öğleden sonra da nt müddetleri eylul ile nîsana bırakı • on üçten on yediye kadardır. mısh. Bu yerlerde ey'ul taksitlerinin tabsfline başlanmıstır. Bina vergüeri Adalar müstesna olmak üzere tstanbul Kanalizasyon şirketile yapılan yedi •e mülhakahnda eylul taksitlerinin topbuuçk milyon liralık inşaat yakmda bilanmasina baslanrmshr. Adalar bina tecektir. vergHeri teşrinisanîde top'anacaktır. Fatih Belediye şubesi dahilinde surlardan itibaren Yenikapıda Marmara sahüine kadar 4 kilometro uzunlugundaki büyük ana lâğım ameliyah bitmişTalebelerden bir kıtmı Yenîcami tir. önünde Mühendis mektebinde bu sene aŞehrimize gelen ttalyan Üniverçılacak elektro mekanik şubesine alman talebeler sehirdeki muhte • Son yapılan teftişlerde birçok esna • site profesör ve talebelerinden mürekkep grup dün sehrimizi gezmisfm mal satarken kullandıkları kantar lif elektrik sanayii fabrikalarında ler, camileri ve müzeleri ziyaret larda kantar topu aleti denilen bir hile staj görmeğe baslamışlardır. Ta • etmislerdir. Misafirler, dün sabah He sathklan ma'ın miktannı fazla olalebelerin amelî stajları derslerin rak gösterdikieri anlasılrruş ve hepsi Taksim abidesine giderek mera baslangıcma kadar devam edecekyakalanarak haklarında takibata bas simle çelenk koymuslardır. tir. Enstitüde tedrisata yakmda basJanmışhr. lanacaktır. Dün öğleden sonra, ttalyan masIahatgüzan Baron Di Giura Ta • Mühendis mektebî yanmda elekrabyadaki ikametgâhında ttalyan tro mekanik enstitüsü için büyük tstanbul lisesi ingilizce muallimi talebeleri serefine bir çay ziyafeti bir Dizel makine atölye inşa edileMatair ve felsefe muallimi Cemil vermistir. cektir. Enstitü tnemleketin en büSena ı «.yler Haydarpaşa lisesine, ttalyan talebeleri, bugün Üni yük elektrik ve makînecilîk mek Universit doçentlerinden Cahit versiteyi ziyaret edecekler ve aktebi olacaktır. Arif Bey Istanbul lisesi riyaziye şam ayni vapurla memleketlerine muallimliğine, Fransada fizik tahdöneceklerdir. silinde bulunarak avdet eden Ya Edremitte bir zeytincilik kongresinm kup Bey tstanbul lisesi fizik mual> top!anacağı haber verilmektedir. limliğine, doçent Ratip Bey tstanRoma Büyük Elçimiz Hüseyin Ragıp Kongrenin günunü Ziraat Vekâleti bul lisesi riyaziye muallimliğine taBey cuma günü yeni memuriyetine hatayin edecek, Vekâlet mütehassısları da yin edilmislerdir. reket edecektir. bu kongreye iftirak edecektir. Beynelmilel atlı müsabakalar Sinekli yangınının sebebi meçhul Ayasofya tamir edilecek Ali Sami Bey geldi Şiroendiferciler bayramı Itaîyan talebeleri şehri geziyorlar Hüsrev Bey geldi Kafesler kaldırılıyor Bina ve arazi vergisi tahsilâtı Be'ediyede kış mesai saatleri Ikmal imtihanları gene müspet netice vermedi Ortamekteplerle Itselerde mezuniyet ikmal imtihanlanna bugün nihayet verilecektir. Haber aldıgımıza göre bu devrede de dönen • lerin miktan mühim bir ydkune balig olmuftur. Bilhassa bir ders • ten muvaffak olatnıyanlar pek fazladır. Bu talebeler Vekâlete müracaat ederek bu imtihanlarını ge lecek sene vermek suretile kendi lerinin mezun addedilmelerini is temeğe karar vermislerdir. Kanalizasyon inşaatı Mlifiendis mektebinde açılacak elektromekanik şubesi Hilekâr esnaf tahsil editdi tstanbul tahsfl müdürlügü eylulün on beşine kadar son üç ay içinde 2647000 liıaiık vergi tahisl etmistir. Geçen sene ayni aylarda 1938000 lira tahsil edilmis bulunuluyordu. Maarifte tayinler Cumhuriyet Nüshası 5 Kuruştur j Türkiye Hariç Edremitte zeytincilik kongresi şeraiti I v { n '&* 170Ö Kr. 1450 80Q yoktur Roma sefirimiz gidiyor Sendik 1400 Kr. Altıayhk 750 Üç ayiık 400 Bir ajlık 150