Katalog

Hayat Ansiklopedisi • \ Her evde mutlaka bulun ması lâzım bir eserdiı*. Siz de bir tane alınız J #jCe7 İSTANBUI CAĞALOGLU P a * a r 9 9 TommıiT M 16.'NO. 0 0 0 1 Telgraf ve mefctup adresl: Cumhurlyet, Istanbol Posta kutusu: Istanbul. No. « 6 r d Z o r LL I CİT1IT1UZ Telefon: Başmuharrlr ve evl: 24290, Taürir heyetl: 24298. îdare Te matbaa kısmlle Matbaacılık ve Neşrlyat Şirketi, 24299 umhuri Dipburnu hâdisesi Ankara 21 (AA.) Bu gün saat dokuzu 30 da tngiliz do Hayat Ansiklopedisi ıncî ciizü çıkmıştır IQ3A I 30*f / Buğday siyasetinde makus bir Hâdise mahallinde netice ile mi karşılaşıyoruz? yapılan merasim Un vergisinin köylüye rücu etmesi ihtimalinin önüne geçmek lâzımdır Eoma: 19 tem.rn.uz (Başmuharririmizden) uğdayın harman zamanı. Bandırroadanberi ekinlerin ya tarlalardan harman yerlerine ta eınmakta olduğunu, ya harman yerle* rinde döğen albna konulup ezümekte ve savrulmakta bulunduğunu görüyo ruz. Bütün ovalarda ve istasyonlarda mütevekkil ve roütemadi bir çalışma nm huzur ve rahatım adeta gözle gc rülur ve elle tutulur gibi hissediyoruz. Bu taraflarda da bu sene yağmur nazh ve az olmuş, mevsim azçok kurak saydacak bir kısırlık arzetınişse de tabi at mücadelesinde mahsul kendUmi kurtarmağa muvaffak olmustur. Belki biraz eksTc olmus, fakat olmuştur. Bu meronun olunacak bir neb'cedir. Bizi memnun etmiyen netice Soma pazannda tahkik ettiğimîz bir vaziyet olduî Buğdayı koruma kanunumuzun çiftçi aleyhine netice verecek bîr cereyan alması ihtimali. Geçen sene buraida buğdaym kilosu hiç olmazsa üç kuruş kadar birşeyken bu sene fiat şimaiden kfloda ancak iki kuruşa hesap olunabilecek bir ıruktar arzetmektedir. Bu sene ne olmus ta fiat geçen seneye nazaran böyle kiloda bîr kuruş (hatta hakikatte biraz daha fazlaca bile) bir »oksan gösteriyor? Mahsul mü alab 1 oiğine çok? Değil. Herkes ekmek ye mekten vaz m. geçiyor? Değfl. Hakikî ten ve bmaenaleyh köyluye irca ede^ bir zihniyette olduğu bedaheten anlafrıîıyor, ve bu keyfiyet vaziyeti iyi takair edebilenler tarafından teyit te ediliyor. Demek ki un vergisinin müzakeresinde bu vergmin kövlüye rücuundan fcorkan bir kısım meb'us arkadaşların yerden göke kadar haklan varmış. Hakikaten bu ihtimal varitmiş. Ve iste memleketm bir kösesinde bir tahakkuk baslaneıcile dikkat gözümü<Tİ dört «ctıracak bir vahamet arzetmektedir. Eğer mesele kendi haline bırakılır ve her tarafta bu cereyan alıp yürürse buğBayı koruma kanunumuz buğdayı öl iJüren bir kanun tesiri yapıp gitnvş olur. Daha yeni mahsulün başlanndayız. Her tarafta buğday piyasaya çıkanlmış değildir. B'naenaleyh henüz tedbir alınacak bol bol zamanımız vardnr. Sarahaten ifade edilmemekle bera ber Soma piyasastnda olan sudur: Köylüniin pazara getireTek satılığa arzet tiği buğdayı alacak olanlar, bu buğdaym un haline geçmesile ödenecek vergiyi daha bîdayette buğday Ozerine yükleterek fîati ona göre verîyorlar. Meselâ üç kuruş etmek lâzım gelen mala iki kuruş fiat veriyorlar. Bundan dolayı kimseyi tecrim etmeğe hakkımız olmadıgmı daha ilk adımda acık söylîyelim. Işte bilhassa böyle mevzularda«üır ki kanun yapmanm çok büyük bir lıüner ve marifet olduğu kend'lîfinden anlaşılıyor. önümüzdeki vaziyet yap tığımız kanunun bmnefis kendi üzerinde taşıdığı ihtimallerden birinin tahakkukudur. Bundan hiç k'mse mes'ul değil, kanunun kendisi mes'aldür. Zaten memleketimiz hesabma sehîrli ile köylüyu farketmek zor olan bazı noktalarmda da kanunun bir takım miişkulâtı davet edeceği tahrrun olunabilirdi. Nitekim bu zorluklar vilâyet lerle merkezi işgal etmekten hâli de • gildir. Fakat müşkülâtm o çeşidi bmnefis buğday fiati Gzerinde husule yel • mek ihtimalini gosteren makus tesir lere nazaran pek tefemıat kabilinden kalır. Asıl tehlike buradadır. Buğda • yı ve bmaenaleyh köylüyü korumak açık maksadile yapılan bir kannn tatbikata konulduktan sonra buğdayı ve bînaenaleyh köylüyü daha ziyade mutazarnr etmek ihtimalile gayet garip ve feci bir manzara arzetmeğe başiamış • br. Mümkünse bu tehlikenin önüne geçmek lâzımdır. *'?^W Inkılâbımız ve Fransızlar Paris sefirimizin "Petît Parisien „ e beyanatı Büyük Fransız gazetesi «Türk inkılâbı, on asrın işini on seneye sığdıran bir mucizedir» diyor Kocatepe torpitomuz denize çelenk attı Maarifte yapılacak ıslahat Orta mektep ve liseîerîn programları değişecek 3ir Maarif Şurası içtimaa çağrılacak, ilkmektepleraltıdan beşe indirildi de ders saatleri Ankara 21 (Telefonla) Ma » arif Vekâleti ilkmekteplerde der4 saatlerini altıdan beşe indirmeğe karar vermiştir. Şimdiye kadar kırk bes daki ka süren ders saatleri bundan sonra 50 dakika olacaktır ve mekteplerde evvel * ce ihdası tasav • vur edilmekte olan müzakere u sulünün bu sen~ tatbik ediloceği Yeni Maarif anlaşılmaktadır» oanın&nvt men • sup Pueen Elisabeth ile London ve Devonsciere kruvazörleri ve Türk donanma sina mensup Kocatepe torpido muhribi olduğu halde Dipburnu önün<fe 14 tem Hâdisede yaralanan İngttiz eabtti mülâmuz müessif ztrru Moundseü hâdisesinde ve • fat eden tngiliz bahriye zabitinin (Mabadi altınct sahifede) İsmet Paşa bugun îstanbula geliyor Vekiller Heyetinin dün aktettiği içtimalar Ankara 21 (Telefonla) Vekiller Heyeti bugün öğleden evvel ve sonra oltnak üzere iki içtima aktetmiştir. Bu içtimalarda Millî Müdafaa Vekili Zekâi Beyin verdiği izahat dinlenmiş ve diğer meseleler görüfülmüştür. Başvekil tsmet Paşa Haıre4İeri bu akşamki trene bağlanan hususî bir vagonla îstanbula hareket bu • yurmuşlardır. Ayni trenle Inhisarlar (Mabadi dordüncü sahifede ) Saat' Bey Paris sefarethane mizde çalttma odastnda Paris 21 (A.A) «Le PetH Pahars! inkslâbından bahsolunmus rîsien» gazetesi, ikisi birinci sahi tur. fede olmak üzere, dört sütununu Gazete, beyanahn mukaddeme • Gazi Hazretlerinin sevk ve idare • sinde «Suat Bey, zamanımızın en sinde vücude gelen Türk inkılâbı şayam hayret hâdiselerinden birin? hakkında Paris büyük elçisi Suat teskfl eden Türk inkılâbının şahidi Beyin vermiş olduğu beyanata tahsis olmuş ve ona iştirak etmistir. etmektedir. Bu mülâkat esnasinda O Türk inkılâbı ki, on sene Içinharicî siyaset meseleleri konuşul • de on asra ihtiyaç gosteren bir eser tnamış, yalnız Türkiyeain siyasî ve (Mabadi besinci sahifede) VeltiB Zeynelâbidin B. Vekâlet makarftındu mektep ve lise programları üzerinde esaslı degişiklikler yapacaktır. ~ Yeni Maarif Vekili Zeynelâbidin Orta tedrisat ve lîse muallimleriBey önümüzdeki ders senesinde bir (Mubadi dordüncü sahifede) maarif şurası loplıyacak, çura orta Mühim bir kaçakçılık Odesadan gelen bir zatın sandıklarında ehemmiyetli miktarda kaçak eşya meydana çıkarıldı Dün aksamü zeri mühim ve m3 essif bir kaçak • çılık vak'asmm tahkikahna baş • lannuşbr. Vak'a sudur: Çiçerîn vapuri le Odesadan seh rimize gelen bir zat, zatî esyasun gümrükten geçi rirken kendisine sorulan suale ce • vaben, aralarm • da kaçak birşey ohnadıgnu söyle • mistir. Vaziyeti vt' mevkii itibarile. sözSne itimat e • Fransada M. Tardieunun hücumlarile çıkan hâdise M. Herriot ve M. Tardieunun kabineden ayni zamanda istifa etmeleri bekleniyor, vaziyet karışık Millî Fransız kabinesinde sağ fır kalarin en maruf mümessillerinden o • lan sabık Başvekil ve Dahiliye Nazın M Tardiyönün radikal »osyalistlere ve bunların en maruf devlet adamlanndan bulunan sabık Başvekil M. Sotana şiddetle hücumu Fransada millî birliği ve fırkalar mütarekesini o kadaT şiddetle Barsmıştrr ki bir müddet için istirahate çekilen Başvekil M. Dumerg alelâcele Parise avdete mecbur kalmı?tır. Bu hâdisenin millî birliği sarsmaksızın ka p an ması için radikal sosyalistlerin ka binedeki mümessili M. Heryo ile »ağ lann mümessili M. Tardiyönün kabinsden çekilmeleri icap etmektedir. Hal buki radikal sosyalist fırkası, M. Her yoya itimat eylemiştir. Bu suretle va zryet çok kanşık bir safhaya girmiş bulunmaktadır. Karilerimiz bugün «Siyasî tcmal» sutunumuzda bu meseleye dair daha Dil Kurultayına hazulık içtimaı Dün, Büroya verilen tezler tetkik edildi i "M. Herriot ve M. Tardleu fazla tafsilât bulacakjardrr. Bu hususta dün gelen telgraflaT şunlarduj Paris 21 (A.A.) Fransadaki dahJlî vaziyet, M. Dumergin kabmeye rfyaset emtek üzere alelâcele Parise dön» mesini icap ettiercek kadar ciddidir. Bu* nu kaydeden Royter ajanst muhabiri, Dünkü tçtimadan Ur tntiba Şehrinıizde toplanacak Dil Ku • rultayına hazırlık yaptnak üzere Ankaradan nakledilen Türk Dili Tetkik Cemiyeti umumî bürosu dün (Mabadi besinci sahtfeae) Içinde kaçak eşya bulunan aandıklar gümrük salonanda risi, sadakor, kumaş gibi kaçak mad deler bulunmuştur. Bu sırada ayni zafı suçlu gosteren ıkinci bir kaçakplık hâ(Mabadi dordüncü sahifede) IIMIII"""'" 1 (Mabadi altınct sahifede) dilmes! lâzım gelen bu zafan gayritabü hali nazan dikkati celbetmiş ve ejya • nm muayenesme lüzum görîilmüştür. Muayene neticesinde ayakkabı de ıııııııııııımiMiııııııııııııınımıımı ııiTiııııııııııııııııııııiTiııııııiıtııırıtıııııııııifiııııiHiıııiiMMiııiıııuıuıiiriıııııııııııııııınıııırııırnıııııiTiıııınııuiTnıııııııiııırııtıtnnıııtiıiH ııııııııiMiıııııııı.'iıııııımıııııııınıııııııııııııımııııııııınıımııımııınııı ııııııımıııııııınııııııııııım Bes kisi zehirlendi Yanlış bir teşebbüs sünüyor, nasıl söylüyorduk? Müsteh lik ekmeği biraz daha pahalıya yiye • cek, aradaki fark buğdayı koruma tedbirine tahsis edilmis bulunacakbr. tlk ağızda müstehlik şehirlerde ekmeği bîraz daha pahalıya yemeğe başladı filhakika. Fakat iş buğday alım satımma gelince serbest piyasalarda buğdayın da köylüden vergi miktan daha ucuza almmağa başladığı görülmüs bulunu • yor. tste Somada olan budur. Burada sîmdi buğday kanununun guya köylü lehine temin edeceği fark kadar daha ucuz bir fiat bulabilmekte, baska türlü ifade ile kanunun maksadında kendi Iehine olmak lâzım gelen farkı da bizzat gene köylü ödem«k vainyetine düşmüs bulunmaktadır. Bu hal kanundan temin olunmak istenilen tıeticenin ta mamen zıddıdır. ekmek her tarafta bersabık 6 kuruşa kadar iner. Inmezse bile bundan köylüye bir fayda olmaz. Fazla olarak beyhude yere müstehlik zarara sokul muş olur. Çünkü cereyanm korkunç başlangıcı vergiyi köylüye irca eden zihniyetin kuvveb'ndedir. Kendi haline bırakılnsa mutlaka bunun böyle olacağı ve kanunun menfaat temin etmek yerine mazarratlar ihdas edeceği muhakkak gibidir. Bu tehlikenin önüne nasıl geçebiliriz? Hükumetçe bittabi muhtelif şekiller düşünülecek ve ona göre de tedbirler almacaktır. Bizce Ziraat Bankası satm almalarmı adeta her tarafa müsssir olacak gibi bir şümulle çoğaltmak, ga liba tedb:rlerin en cezrisidir. Ziraat Bankasmm fazla fiatler vermesinden vaz geçb'k, hiç olmazsa geçen seneki fiati muhafaza edebilellm, hiç olmazsa köylü leh:ne yaphğımız kanunun köylü alyeh'ne tatbikı ihtimalinin önüne ge çelim. Şimdi bunu temin edebilmek bile bir mesele olmustur. Vaziyet o kadar nazik ve ciddidir. Haydarpaşadaki bina lise değil, hastane yapılmalıYerli Mallar sergisinde dır, bu daha insanî ve daha vatanî bir iş olacaktır dün gece müessif bir hâdise oldu Dün gece sa> at 20 raddelerin de Galatasaray • YerU Mallar Sergisinde müessif bir zehirlenme vat ası olmuşhır. Galatasaray li sesînin bahçesinde meşrubat sa tan paviyonlardan birinde bulu nan soğutma do • labının motör bo Yerli Mallar sergisinrusu patlamış ve de zehirlenenlerdem paviyonun îçrr^f Mel. Yolanda ne hafif hafif *< Cenove* monyak sızmaga başlamıştır. Bu va ziyetten evvelâ oradaki işçilerden E milyo namındaki genç müteessîr olmuş (Mabadi dordüncü sahifede) Muterizler eHerini vtcdavlanmn üzertne koyarak iddia edeüüirîer ml W eskt Ttp Fakültesi binası birkaç yuz bin lira sarfe dümeden mükemmel değil, şöyle böyle bir lise haline konabttir Memlekete ait her işte hırçm bir b* b'zlik göstermek (Cumhuriyet) in şiandır. îyi düşünülüp sonu aranmadan teşebbüs edilen işleri gördü mü, hep memleketm hayn bakımmdan tenkide gi rişmek, sadece onun müspet yolda yürümek emelinden doğar. On bir sene lik kolleksiyonlannı tetk'k edsnler, (Cumhuriyet) in bu yolda nekadar a • zimkârane yürüdüğünü görürler. Haydarpaşadaki eski Tıp Faküite si binasınm leylî bir liseye kalbi me selesinde noktai nazarlarını söylüyen lise mezunu gençleri bunun için din • Iedi, haklı gördüğü için, sütunlanna geçirdî. tstanbul ve Kabataş erkek liselermin (Mabadi besinci sahifede) Zaten biz tstanbulda ilk hamlede 9, 9 buçuk kuruşa kadar satılan ekmeğin son birkaç gun zarfında bazı yerlerde 8 kuruşa kadar iniırildiğme bakarak şüpheye düşmüştük Eğer kanunun tatbikatta almak istidadım gös • Buğday kanununn yaparken ne dü | terdigi bu şekii umumiyet peyda ederse YUNUS NADt