Katalog

*amfmrivet Casuslar Arasında 46 Nakili: A. DAVER f Şehir ve Memleket Haberleri j Yeni vergiler Su derdi Mes'ul kim? Sultanahmet yangını hakkında yapılan tahkikat Evvelki gün Sultanahmette Na kilbent mahallesinde Ticaret mek tebi yanındaki Tavukçu sokağında 10 büyük evin yanmasile neticelenen büyük yangımn tahkikatma dün geç vakte kadar devam edilmistir. Tahkikata vaziyet eden Müddeiumumî muavini Kâsif Bey, yanan evlerin sahiplerini Alemdar polis merkezine celbettirerek ifadelerini almıstır. Henüz hâdisenin kast eseri olduğu sabit görülmediğinden alâkadarlann hürriyetlerini tahdit cihetine gidilmemistir. Maamafih hazırlık tahkikatının ancak bugün tamamlanması bek lenmektedir. Atesin çıktığı bina, Adil Pasa veresesme aitthr ve 18,000 liraya si • gortalıdır. Bu evde kiracı olarak oturan Fahri Beyin esyasınm da 2000 liraya sigortalı olduğu tesbit edilmistir. Fahri Bey ve ailesi, bu evin dort katlı olduğunu ve yanında bulunan gene Adil Pasa veresesine ait bes katlı konak daha yüksekte olduğundan bunun tarasasından ablan bulaşık »uyu ve sair şeylerin ekseriya kendi evlerinin damına isabet etti ğmi, binaenaleyh konaktan atılan bir cismin yanyma sebep olabileceğini iddia etmisler, maamafih ate sin ne suretle çıktığmı kat'i olarak bildirememislerdir. Çünkü yangını ancak ates saçaklan sardıktan sonra görmüslerdir. Rivayete göre, Fahri Beyin evinin ittisalindeki konağın üstkatın da bir gaz ocağınm parlaması faciada amil olmustur. Parhyan gaz ocağı telâsla dısanya fırlatılırken Fahri Beyin damına düsmüs, saçaklan tutusturmus tur. Konak, eve hâkim vaziyette olduğundan yangımn bu suretle vukua gelmis olması varit görülmektedir. Yanan konak, Adil Pasa veresesi namma Remzi Bey tarafından oda oda kiraya verilmişti. Dikkate sayan bir nokta da vergi borcundan dolayı konağm üç aydanberi haciz altında bulunması dir. Yangının, esya sigorta bedeline tamaan yapıldığına ihtimal veril • memektedir. Çünkü Fahri Beyin evinde, kayınpeder ve baldızma ait kendi eşyasmdan daha kıymetli birtakım sigortasız esya bulunduğu anlasıl mıştır. Zabıta, Müddeiutnumilikçe verilen talimat dahilinde şünheli nok talan gozonünde tutarab tahkikatı derinlestirmektedir. Yangın sahidi olarak dün 25 kisînin ifadesine müracaat edilmistir. n Siyasî ictnal Silâhlanma yarışı Amiral Şerin istihbarat vesaiti, kendisini fena halde inkisan hayale ugratmıştı! İngilizler tarafmdan bir misal olmak üzere şunu söyliyeyim ki Dogger Bank muharebesine tekaddüm eden gece, bütün Edimburg şehri, tngiliz muharebe kruvazör lerinin denize çıknaak üzere olduğunu biliyordu. Karada bulunan izinli babriye zabitlerinin öğleden sonra birdenbire filoya avdet etmehsri ve bu zabitlerin bindikleri otomobillerin limana doğru uzun bir kafile teskil etmesi, zabitan tara • frodan otellere ısmarlanan müte addit ziyafet ve yetneklerden vaz geçildiğinin bildirilmesi, bu habe rin bütün şehre yayılmasını mucip olmuştu. Arada yalnız yu fark vardı ki o da, hiçbir Alman casusunun bu çıkışı haber alamamıs, yahut ta almıs olsa da, ittifade edilebilecek bir zamanda Almanyaya bildirmek imkânını bulatnanuş olmasıdır. Yutland muharebesinde de va riyet ayni olmustur. Alman donanması baskumandanı Amiral Şer, muharebeye sebebiyet veren «simal istikametindeki hareket» in plftnraı, üç hafta evvel hazırlamağa başlamıstı. Muharebeden çok sonra öğ • rendiğnniz plânı, iki kismı ihtiva ediyordu. Birincisi, Sunderlandı bombradıman etmek, ikincisi de Skagerrak önünde bir nümayis yapmakb. Düsündüğü hareketi, mey dan muharebesinden on bes gün evv«l filen tatbika bashyarak evvelâ, tngiliz donanmasmm yattığı Firth of Forth, Cormarty, Scap Flow limanlan ağzma denizaltı gemileri gönderdi. Bu gemilerin vazifele rinden biri de tngiliz donanmanna pusu kurmakta ama ayni zamanda kesif hizmetleri ile de mesgul olacaklardı; tıpki bizfrn denizalb gemilerimizin Alman körfezmde yapbklan gibL Alman denizaltı gemilerinin harekâtından haberdar olduk ve çok geçmeden ber grupun mevkilerini tayin ve tespit ettik. Bunlann ticaret gemilerinin pek az bulunduğu yerlerde dolasmalan manidardı ve Alman limanlanndaki casuslanmızın düşmanın bir harekete hazırlandığı hakkmdaki tabminlerini tamamen teyit edi yordu. Zeplinlerle Sunderlanda doğru kesif yaptırmak Amiral Şerin plânındaki esaslardan biriydî. Fakat 15 mayistaki ve müteakıp günlerdeki bava seraiti buna imkân bırak madı. Alman başkumandanı da hareketini mütemadiyen ertesi gü ne bıraktı. Nihayet, denizaltı gemilerine verdiği emrin «on giinleri gelmek üzere olduğundan ve havalarm bozukluğu yüzünden zeplm ler de hangarlanndan çikamadik • lanndan birseyler yapmak ıstrrarında kaldı ve şimale doğu sadece nümayiş mahiyetinde bir akmdan baska yapacak birsey yoktu. Diğer taraftan biz de, Amiral Şer gibi dikkatle havanın vaziyetini tetkik et mekte olduğumuzdan, denize çık tnakta olduğunu haber alınca, ne tarafa doğru gideceğmi tayinde güçfük çekmedik. denizaltı gemilerinin haberleri ihtiyaca kâfi değildi. Bunlar gördük leri gemiler hakkında ya pek az malumat vermişler, yahut ta hiçbir tafsilât verememişlerdi. Bu yüzden Alman donanması erkânıharbiyesi, tngiliz donanmasının iki mühim kismııun harekât ve vaziyetleri hakkında hiçbir fikir edinememisti. tngilizler tarafmda, 30 mayis sabahı ahnan haberler çok mühimdi. Alman saatile »aat 10,48 de Amiral Şerin, teluzle verdiği bir emird». bütün gemilere, akşamüstü 8 de Wilhekn*havenin dıs limanmda toplanmalan emrediliyordu. Bu tel graf derakap zaptedildi. Tabiî şifreliydi. Şifrelerin halledildiği meshur <40O. B.» isaretli odada çalı • şanlar, bu şifreyi çözmeğe uğraştı lar. O zaman şifre memurlanmızın bu telsizi halledemedikleri az çok resmen soylendi. Doğrusunu ister seniz şifre memurlantnız, bu telsizi halledememiy değil, hallettikleri sekil resmen kabul edilmemiftir. Harpten sonra neyredilen Alman deniz harp tarihmde Amiral Şerin bu telsizi de vardı. Şifre memurlanmızın hallettikleri seklin bu telsizin aslına gayet yakın olduğu ve tamamen muvaffak olmak üzere bulun • duklan iki vesikanın karsılastınl • masile meydana çıktı. . 40O. B. de çalısan teskilâtımızın ne kadar süratle is gördüğü anah tan meçhul bir şifrenin, düsman tarafından çekilmesinden 2 saat 10 dakika sonra, Bahriye Nezaretinfaı kendi kumandası altındaki karakol müfrezelerine dikkat tavsiye etmesinden anlasılır. tngiliz donanması baskumanda nı Amiral Yeüicoeye bu faslın ba sında kaydettiğimiz saat 5,40 ta çekilen hareket telgrafradan da ha evvel, malumat verildiği de an • lasıhyor, çünkü başkumandan saat 5,40 ta, donanmaya «sefere hazır ol» isaretini çekmis bulunuyordu. Her halde sifre dairesinin haili kâfi derecede emin addedilmiy olacak ki yanresmî surette baykumandana bildirmistk. Amiral Yellicoe, muharebeden sonra nesrettiği raporda, düsmanı aldatmakta devam etmek ve şifrelerinin halledildiğini Almanlara çaktırmamak için tngiliz donanmasmm, «Şimal denizinde zaman za man yapmak itiyadmda bulunduğu araştırma harekâtı •iyasetini taki ben, meydan muharebesinden bir gün evvel üssülharekelerinden ha • reket ettiğini» yazmıstı. Bu yüzden bütün dünya efkân uımımiyesinde bizim Yutland, Almanlarm Skagerrak dedikleri meydan muharebesi • nm tamamen tesadüfî olduğu ka • naati hasıl olmustu. Bu kanaat, istihbarat memurlanmıza karyı memleketm menfaati namma resmen yapılmss bir haksızlıktır. 1920 de nesredilen Yutland muharebesi evrakmda Amiral Yellicoenin raporundan düsmanı iğfale mahsus olan bu cümle kaldırıl mış ve tngiliz donanmasımn alman haberler üzerine denize çıktığı a çıkça yazılmıştnr. Bu istihbaratın nasıl ve ne gibi vasıtalarla elde e • dîldiğine dair çok seyler varsa da bunlan yazmak mümkün değil dir. Bu yazile yalnız, Alman harp li • manlannda çalısan cesur casuslarla, her gün değisen Alman sifrelerini halleden ve küçük haber parçala nm bir araya toplamak için kafa patlatan adamlann mesaisinden efkârı umumiyeyi haberdar etmek istedik. Bunlann sayesindedir ki o gun, Amiral Şerin denize çıkmak üzere olduğunu muhakkak ve tutacağı istikameti de muhtemelen biliyorduk. (Mabadi var) İstanbul cihetinde mevcut Belediye Daimî Encümen bentlerde tetkikat yaptn unlara ait tetkikat Belediye Daimî Encümeni azalarüe dün bitti MaHye tahakkuk müdürlükleri dün de toptancı esnaf tarafından verilen listelerin tetkikine devam etmisler • dir. Bu tetkikat on bes günden fazla devam edecektir. t n Unlardan alınacak vergi Beyannamed verilen unlardan alı • nacak vergi miktan hakkmdaki tetkikat tstanbul cihetinde dün ikmal edr'lmiştir. Alman neticelere nazaran ts tanbul cihetindeki depolar 22,000 lira venH verecekierdir. Üsküdar, Beyoğlu ile miilhakattaki kazalarda depo edilmiş olan ımlarm vergileri de bugün tespit edilecektir. Net'ce itibarile btmlardan yüz bin lira k»dar vergi almacağı anlaşılmaktadır. Essen bu paranın mühim bir kısmt tahsil edilmistir. fen heyeti müdürü Yusuf Ziya Bey dün bentlere giderek tetkikatta bulunmuşlardır. Son zamap'arda bentl«rc?e su m'ktan aza'mıştır. Bund^ bu sene mevsimin yağmursuz geçmesi âmil olrnut tur. B<naenaley mevcut suyun ihtiyatla sarfedilmesi ve bir nisbet dahilinde mmtakal?ra taksim olunması hususunda tedbirler alınacaktır. D:ğer taraftan Terkos şebekelerm de de esas'ı ıslahat ve tamirat yapıl maktadır. Bu ameliyat tamam ohm • ca sehirde su sıkmtmnın tam'mile önüne geçümîş olacakfır. SEHİR tSLEKt Muhittin Bey Yirmî gündenberi Yalovada istîra hat etmekte bulunan Vali ve Belediye reisi MuhütTi Bey bugün sehrimize avdet edecektir. ADLtYEDE İki gazeteci arasındaki dava Edirne Iisesi edebiyat muaüimi ve Örhon gazetesi muharriri Hüseyin Nihal Bey tarafından Hakitni yeti Milliye gazetesi muharrirlerinden Ahmet Muhip Bey aleyhine açılan hakaret davası dün birinti eeza mahkemesinde neticelenmislir. Mahkeme heyeti, maznunun fiyabında, ceza kanununun 482 nci maddesinin son fıkrası mucibince akı ay müddetle hapsine, 100 lira ağır pa» ra cezası ahnmasma ve ayrıca 4a vaeıya zaran manevi ohnak üıere 100 lira hasına ittifakla karar rermiştir. Ahmet Muhip Beyin bilmukabele Hüseyin Nihal Beyin aleyhine açtiğı davanın da kendisi hazır bulunna dığından, ferağat etmis sayılarak suk"tuna karar verilmistir. Şehiı meclisi intihabatı lir tstanbul Şehir Meclisi intihabatı eylulde yapıl acakhr. Medisîn birinci tesrinde toplanması mukarrer ol duğu için intihap işinin imkân nis • betmd'e süratle üıtacına çalısılmaktadır. Belediye icap eden defterleri hazırlanM'tır. Bu defterler, bu hafta zarfmda mahallelere dağıtılacak ve mümessiUer tarafından doldurulacaktır. Yeni hal inşaatı Yeni yapdmakta olan hal binannm msaah oldukça ilerlemiftir. Diğer taraftan brnanm önündeki nhom da bir kaç aya kadar bitecek, hal herhalde tesrinievvelde açümtf olacakor. Şimdiki halde burada altmıs üç dükkân yapılmaktadır. Civarda istimlâki icap eden bir kısım arazinfn Utimlâk muamelesi bittikten sonra da otuz dükkân daha ilâve edilecektir. Bunu müteakıp sebze ve yaş meyva satısı buraya alı nacakhr. Komünstlik maznunlan Bir buçuk ay kadar evvel yala • lanan komünistlik maznunlan lakkındaki müstantiklik tahkikatı bitmi«.tir. Maznunlardan doktor Hiknet Beyle eczacı Vasıf ve Salâhi Hüsnü Beyler komünistlik tahrikâtı maddesinden Ağırceza mahkemesine verilmislerdir. Hikmet Beyin kardesi Şere'ettin Efendi ile Leman Hanm men'i muhakemelerine karar verilerek ser • best bırakılmı.olardır. Sigorta şirketleri ve itfaiye Bir kısmn sigorta şirketleri Belediyeye ait olan itfaiye hissesini vermedikleri için bu hususta teseb büsatta bulunulmustu. Yalnız; istenen bu paranın mühim bir kısmı nm şirketlerin tasrada yapmıs ol duklan islere ait bulunduğu anla • sılmaktadır. Bundan dolayı bu hisselerin tstanbul Belediyesine mi yoksa is yapılan yerler belediyelerine mi ait olacağı noktasinda tereddüt hasıl olmustur. Bunun haI1:ni temin maksadfle Dahiliye Vekâletine müracaat edilmistir. Evka'ın bir muharrir aleyh'ne açtıgı dava Evkaf müdiriyeti tarafından muharrir Bürhan Cahit Bey aleyhine açıLan hakaret davasına dün ikinei ceza mahkemesinde bakılmısbr. Evkaf idaresi vekili mahkemede ha zır bulunmadığından davanın su kutuna karar verilmistir. Fuhşa teşvik davası Bes genç kızı fuhça tesvik etmekten suçu kırtasiyeci Onnik, otelei Aram ve Bogos Efendiler birinci ce.iA mahkemesine verilmişlerdip. Suçluların muhakemesine 28 hazran günü saat onda baslanacakbr. Sur.'ar tamir edilecek Yapılan tetkikat neticesinde surlarda bazı yerlerin ve bilhassa kalelere çıkılacak merdiven basamaklanndan bir kısmının harap olduğu görülmüstür. Bunlann tamiri hususunda Belediyece tedbirler ahnmısttr. talyanm bütçesmdeki dort mü • yar liret açığa rağmen hava ve deniz kuvvetlerini artırmak, ordusunu tensik etmek üzere milyarlarca liretlik yeni tahsisat ayırdıği malumdur. Fransa hükumeti dahl bütçesindeki dört milyar açığı sek sen bin devlet memurunu açıkta bırakmak, tekaüdiyeleri indirmek, bütün maaslan ehemmiyetli suret te azaltmak suretile kâmilen, bir rivayete göre de kısmen kapattığı halde simdi meclisten harbiye, bahriye ve hava isleri içm üç milyar yüz yirmi milyon franklık fevkalâ • de tahsisat almıstır. Fransa meb'usan meclisi ordu encümeni bu tahsisatı Harbiye Nazın Maresal Petainin Almanyanm ordu mevcudunu artırdığına, askeri tayyare kuvvetleri vücude getirdiğine ve muazzam harp levazımı stok lan yapmakta olduğuna dair ver • diği izahat üzerine kabul etmistir. Harbiye Nazınndan evvel Hava Nazın Jeneral Denain dahi Almanya tayyareciliğinrn askerî esasat dahilinde tensik edildiğini, süratle ilerlemekte olduğunu, ttalyanın deniz tayyareciliğinde fevkalâde terakkiler gösterdiğini izah etmistir. Yeni fevkalâde tahsisatra takriben bir milyan Fransız hava ordu • suna yeni levazım tedarikrae mahsustur. Uç milyar franklık yeni tahsisatın iki milyan bu sene sar • folunacaktır. Fransanm müdafaai mîlliyeye aît alelâde bütçesi on iki milyar franktır. Diğer mülkî bütçelerin içinde dahi askeri islere ait tahsisat bulunduğu iddia edilmek tedir. Bu tahsisat münasebetile Franaa meb'usan meclisinde cereyan eden münakaşalarda hudutlann tahkimi için evvelce verilen tahsisatm kifayet etmediği, tahminlerin yüzde elli ve hatta yüzde 65 noksan yapıl dığı Harbiye Nazın tarafından iti • raf edilmis, bunun fennî esbabı izah olunmustur. Harbiye Nazın kur'a efradının azalacağı gelecek sene iptidasma kadar tahkimatın ikmal edilmesini, ordu mevcudu noksanmın hudutlann tahkimile telâfismi tavsiye etmistir. Sosyait»^ lerm itirazlanna rağmen hükumetin yeni askerî fevkalâde bütçesi encümenlerde kabul edilmistir. Silâhlan azaltma konferansınm sözden ibaret kalan faaliyeti yanında ttalyanın, Fransanm, Belçika nın, tsviçrenin ve diğer bütün devletlcrin bütün gayretlerile silâhla rını artırmağa ve askeri kuvvetle rini çoğaltmağa çalısmalan derm derin düşünülecek bir meseledir. Bu rekabetin neye varacağı ma lum değil dir. Fakat bundan evvel devletler arasında yapılan bu gibi rekabetlerin daima büyük harplerle neticelendiği tarihin sehadetile sabittir. MUHARREM FEYZİ MÜTEFERRtK Beled ye Evkaf a!eyh;ne yeni bir dava açtı Otobüsçülere verilen mühlet Otobüs kazalarmın önüne geç mek içhı Belediye tarafından oto büs sahiplerine verilen müddet 14 haziranda nihayetlenmektedir. O tarflıten sonra otobüsler, her yerde umumi surette muayene edilecektir. Bozuk ve yahut noksan teçhizatlı görülen otobüsler, seyrüseferden menedilecekleri gibi sahipleri de para cezasına tâbi tutulacaklardır. Tayyare piyangosu Tayyare Piyangosunun haziran kesidesine bugün Universite kon ferans salonunda ba»Ianacaktır. Tayyare Piyango müdiriyeti tarafından yeni bir istatistik hazırlanmaktadır. Bu istatistiğe nazaran şhndiye kadar büyük ikramiyeleri kazananlann ekseriyetini polis memurlarile resmî daire ve Belediye lerin odacılan teskil etmektedir. Yugoslavyadan bUyiik bir seyyah kafilesi geliyor Yaaramska Straja ismindeki mulî Yugoslav tesekkülüne mensup 350 kisilik bir grup önümüzdeki cuma günü Kraliçe Mariya vapurile sehrimize gelecektir. Misaürler Halkevi, Halk Fırkasî, tstanbul Belediyesi, MÜİİ Türk Talebe ; Birl ği, Ticaret Odası mümessilleri tarafından karsılanacaklardır. Balkanlı misaHrlerimiz o gün Taksim abidesine bir çelenk koyacaklar ve gece de Te pebasmda bir komer vereceklerdâr. Ayni gece Halkevi tarafından Balkanlı misafirler şerefine Perapalasta bir çay verilecektir. Misafirler sehrimizde bulunduklari müddetçe Talebe Birliği, Halkevi ve Belediye tarafından sehrin muhtelif yerleri gezdirilecektir. Yugoslavyah misafirlerhniz ctımartesi aksamı sehrimizden avnlacaklardır. Hava vaziyeti hakkmdaki telsizden istifade Alman istihbaratı, havanın vazi • yetini tetkik noktasından, kendi hesaplanna epey güzel bir muvaf fakiyet kazanmıstır. 31 mayis giinü öğleye doğru Almanlarm Neumüneter telsiz tstasyonu Amiral Şere Scapa Flow telsiz istasyonunun çektiği bir telgrafı zaptettiğini bildirdi. Bu telgrafta tngiliz telsiz istasyonu, Şimal denizindeki hava vaziyetini bildiriyordu. Neumünster tstasyomındaki Alman telsizcileri, bu haberi Amiral Şere bildrrirken, tngilizlerin hava vaziyeti hakkın daki telsizlerînin, ancak tngilîz donanması büyük kuvvetlerle denize çıktığı zaman verilmesi rnutat ol duğunu da ilâve ediyordu. Bu haber, Alman donanmasi başkuman danı için büyük kıytneti haiz olmamakla beaber hâdise, istihbarat mütehassıslarınm en küçük haber lerden nc mühim manalar çıkardıklarmı ve harpte çok muntazam & • detlere malik olmanın pek te basiretkârane olmadtğını göstermesi itib&rile mühimdir. Amiral Şerin diğer istihbaarat ve•arti kendisini fena halde inkisan hayal« uğrattılar. Kesfe gönd«rdiği tstanbul Belediyesi, Beyoğlund'a Tozkoparan caddesi civarında 30 dönümlük eski Çüriiklük mezarhğı arsasının Belediyeye devredilmesi için Evkaf aleyhine bir dava açmışhr. Uçüncü hukuk mahkemesinde bakılan bu dava, mahallinde kesif yapmak üzere tahkikat hâkimliği. ne havale edilmistir. Eski mezarlık arsasında çhndi bir çok apaetıman ve dukkânlar bu • lunmaktadır ve arsanın krymeti bir milyon liradan fazladir. Tepebaşı bahçesi perşembeye açıkyor Mahkum olan katiller Geçen sene martın yirmi dördüncS günü Balatta Hatire isminde bir kadının evine zorla girerek kadının kardeşi Hasan Efendiyi bıçakla öldüren Şucaettin Efendi dun Ağırceza mahkemesinde ceza kanununun 448 inci maddesi mu • cibince on sene napse, ârnme hizmet • lerînden müebbeden mahrumîyete v« mak*u1ün veresesîne 500 lira verm«i'» mahkum olmustur. Beyoğlunda Zeki Bey ismindv bir mh sarhoşluk yüzünden öldüren SAR te, yaşmın kü'üklüğu dolayısfle yedi bu • çuk sene hapse mahkum edilmîştir. Cumhuriyet Nüshası 5 Kuruştur ECNEBİ MEHAFtLDE Yugoslavya viskonso'u Yugoslavyanm İstanbul Viskon • solu iken Marsilyaya tayin edilen M. Lazaraviçin sehrimizden mü • farakati münasebetile bu cuma günü Yugoslavya kolonisi tarafından şerefine bir çay ziyafeti verilecektir. Liman ş'rketi müdürü Geçenlerde Pire limanında kö mür fiatleri ve tzmirde süngercilik hakkında tetkikat yapmış olan Li man sirketi müdürü Hamdi Beyle Kara Osmanzade Suat Bey bu tetkikat neticesi hakkında izahat vermek üzere Ankaray gitmislerdir. Belediye taraftndan tanzbn olunan Tepebaşı bahçesinin küşat resmi, perşembe aksamı yapılacaktır. Bahçenin bir aile mesiresi halinde idaresi mu • karrer olduğu için büfede içki satılmı • yacakhr. tçUecek ve yenecek herseyt imkân dahilinde ucuz olarak bulun • durulacakur. Bahçe Şehir Tiyatrosu artistleri ko • operatifi tarafından isletilecektir. Resmimiz artistlerden bir kısmını yapılan tesisat ve hazırlıklara nezaret ederken gösteriyor. '. I Törkiye Senelik 1400 Kr. 170Ö lC 1450 Altı ayhk 750 80Q Oç ayhk 4C yoktor Bir ayhk şeraiti * için Harfç için