Katalog

Hayat Ansiklopedisi inci cüzü çıktî 51 Cu m h u riyel Onuncu sene: No. 3533 İSTANBUL CAĞALOĞLU u 1 U 4 lOOJ p Telgraf ve mektup adresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: Istanbul, No. 246 ffdrŞdlTiDd I MSFI I3o4 Telefon: Başmuharrır ve evi: 24290, Tahrır heyeti: 24298, Idare ve matbaa kısmile Matbaacılık ve Neşriyat Şirketi, 24299 Hayat "\ Ansiklopedisi Büyık bir kitiphaneyi bfr arada evîıize getiren en faydalı eserdir. Her evde bir fane bolnnmak lâzımdır. Bir iskân ve imar Bankası yapmalıyız Ankara: 6 mart (Başmuharririmizden) ski Osmanlı İmparatorluğun • dan aynlan yerlerde kalan ırktaşlanmızm bütün dilekleri bir gün anavatana mtikal edebilmektir. lYeni Türkiyenin nüfus siyasetine atfetmek mecburiyetmde bulunduğu e • hemmiyet ise malumdur. Hariçten memleketimize gelen muhacirlerin iskânı ötedenberi çok dikkat ve himmet istiyen bir iştir. Ezcümle bu uğurda bir çok fedakârlıklar ihtiyar etmek Iâzım geliyor. Biitçe darlığı içinde bu işe ü zerinde kolaylıkla yüriiyebileceği bir yol bulmak lüzumuna kani bulunuyo • ruz. ötedenberi bütün bir kanaatle taştdığunız bir düşiinceye göre bu ism kestirme ve müessir çaresi bir iskân ve imar banka» vücude getirmektir. tzah edelim: Hariçten gelecek muhacirlerin is kânını kendimize iş edmdiğimiz za • manlarda bu maksat içm bütçeye ko nuhnuş tahsisatlarla masraflar ihtiyar ediyoruz. Bütçeye konulan para ekseriya bütun ihtiyacı karşüıyacak bir raiktar olam&mak suretile bazan gelen muhacirlerin derhal faaliyete geçecek veç hile tam taçhizlerini temin edemiyoruz. Bu işte en muhim nokta memleketi mizin şurasma burasma yerleştirilecek muhacirin derhal müstahsil vaziyete geçebilmeleridir. Bu devlet içîn mü • him olduğu kadar muhacir içm de hayatî bir noktadır. O kadar ki muhacir derhal müstahsil vaziyete geçecek tam teçhlzata malik olmak nimeti muka • bilinde sahsan bazı külfetlerî, h&tta teve seve, deruhte etmeği tercih eder diye düşünürüz. İşte iskân ve imar bankası bu mülâhazanm zarurî bir neti cesi olarak ortaya çıkıyor. Biz diyoruz ki muhacirin iskânı için bütçeye koyacağımız tahsisah bedel *ix sarfedecek yerde muhaciri bakkile iskân ve onu derhal müstahsil vaziyete geçmesmi temin edecek veçhıle teç • hiz etmek üzere muhacire uzun vade • li ve pek hafif faizli bir borç olarak vermiş olroalıyız. Şu halde iskân ve imar hesabma bütçeye koyacağımtz tahsisatlar bu maksatla tesis edilecek bankanm sermayesini teşkil ve gide rek tekmil etmis olacaktır. Muhacir iskân edilecek yerlerde araziyi hüku metin yardımile temin, tefrik ve ihzar etmek bankanm bellibaşlı vazifele • rindendir. Banka muayyen bir yere gelecek muhacir kütlesinin orada en elverifli bir surette nasıl iskân edile • ceğini daha evvelden tayin etmis ola • cak, bunlann evlerini msa ettirmekle beraber çift hayvanlarmı ve ziraat alât ve edevatmı kendilerine vererek çalı • şacaklan tarlalan da gösterecektir. Bu suretle derhal müstabsfl vaziyete geçmiş olacak olan her muhacir, kendi Iskâm ve derhal çalışmağa ikdan hesabma kendisi için ihtiyar edilmiş en ekonomik masraflann mecmuunu on bes yirmi sene gibi uzun bir zamana mönkasim cüz'î taksitlerle bankaya ödemekte devam edecektir. tskân ve imar için her sene bütçeye konulacak tahsisatlar bankaya sermaye teskü etmek suretile kaybolup git • tnis olmıyacak, belki ilân'haye memleketin imar ve ihyasında kullanılacakttr. tlk bes on sene için tahsisan muhacirlerin iskânile meşgul olacak olan bankanm bilâhare hep ayni tarzda nnıamelelerle yer yer memleketm imarma da el atması mümkün olur. Mu • hacirlerin tam bir iskân ve derhal müstahsil vaziyete geçecek veçhile teçhiz ohmmalan hesabma bu cüz'î faizli uzun vadeli ve küçük taksitli borcu, borçsuz, fakat yarım veya noksan bir iskâna tercih edeceklermde bizim en ufak bir şüphemiz bile yoktur. îdkadımızca fazla ehemmiyet ver Itıek mecburiye'ande olduğurmız is • kânın bizim vaziyet ve şeraitimize göre en mükemmel sekli ancak bu suretle temin olunabilir. Ev, tarla, hayvanat ve alât edevat olarak bir muhacirin borçlanmış olacağı meselâ bm lirayı yirmi senede her »ene elli bes liralık taksitlerle ödemesi işten bile değfldir. Bm lirayı mutavassıt bir hesabm en yüksek sekli olarak koyuyoruz. Yoksa masraf belki bes altı yüz lira ile de kapatılabilir. Bu takdirde senelik tak • sitler yarı yanya inmis olur. Memleketm iskân ve iman için böyle bir bankanm çok sağlam bir temel teşkil edeceğini görüyoruz. Her sene bütçeye bu maksatla konulacak tahsisatlar toplana toplana bes on sene zar Balkan misakıdün Mecliste müzakere ve kabul edildi Hariciye Vekili «misak, âkitlerinin he nüz iştirak etmiyen Balkan komşularüe dostane münasebetlerinîn idamesini bir bakıma göre teshil etmiştir, Bulgaristanla iyi komşulukta devam et mek baslıca emelimizdir» dedi. Reşit Galip Beyin olümü Cenaze dün büyük merasimle kaldırıldı Ankara 6 (A. A.) Aydin meb'usu ve sabık Maarif Vekili dbktor Re • şit Galip Beyin cenazesi bugün saat 12 de Nümune hastane sinden kaldirıl mif ve Hacıbayram camisinde namazı kılıiklıktan sonra Cebeci mezarlığmda merhum Necati Beyin kabri yanı • na defnedilmis tir. Cenaze me • rasimmde, Rei sioumbur Hz. na. rnına Umumî kâi tipleri Ru^en Es' ref ve Basyaverleri Celâl Bey ler. B. M. M. Re Reşit Galip, bütün hayatınt geçirdiği ve »on nefesini isi Kâzun ve Basverdiği kitaplan arastnda ebedi ayktutma uyarken vekfl Ismet Paşa(Bu resim oltimünden yartra saat sonra elmmıstır) lar Hazeratüe, VekiDer, C. H. Fır mum Vekâletler erkâna ve Sovyet kasa Umumî kâtibi Recep Bey, meb' ve Irak sefaretleri erkânı, doktor • uslar, T. D. T. Cemiyeti ve Türk Talar, Halkevi azaları, kendisini ta • rihî Tetkik cemiyeti azalan, bilu (Mabadi beşinci •ahifede) son dakikaTevfîk Rüştü ve RecepB. ler bu müna Ankaradan gelen doktorlar merhumunsöyKiyorlar larında Türk tarihinden bahsettiğini sebetle mühim beyanatta bulundular Hariciye Veküinin beyanat1 Ankara 6 Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Bey bugün Mecliste Balkan misakile diğer muahe deler miizakere olunurken su beyanatta bulunmuştur: « Arkadaşlarım, bugün iyi bir tesadüfle tetkik ve tasvibinize hep birden arzolunan ve üzerinde söz söylemek için buraya geldiğim muahedelerin adedi beştir. Bunlar Türkiye • Yunanistan samimî ve kalbî anlasma muahedesi ve Türkiye Yugoslavya, Türkiye Ro manya dostluk muahedeleri ve bu meyanda ötedenberi mevcut olup bu defa temdit edilen Türkiye Macaristan dbstluk ve bitaraflık muahedesi ve nühayet Balkan aolasma misakıdır. rasmda bir kardeşlik devrinin açılma vesikasıdjr. Bu sulh vesikasınm, mahiyeti ittbarile ve onu yapanların zihniye1 tine hâkim olan maksat itibarile de hiçbir devletin aleyhine müteveccih olmasma imkân yoktu ve mevcut ve mer'î olan karsılıklı taahhütlerimizin hududu dahiliade yapılabilirdi ve böyle olmuştur. Bütün âkitlerin mütekaddira muahedeleri tamamile mahfuz kal • raıştır. Âkitlerden hudusunu ka bul etmemekle beraber faraza her bangi birinin bir Balkanh veya Balkan haricinde her hangi bir dev • lete karsi tecavüzü halinde di ğer âkitlerin bu mütecavizle münasebatında misakı. mütecaviz hakkmda mevcut olmaktan duşüyor. Balkanlann bütün Balkan millet • Ierine hep beraber ak olması ve arfak eskiden bir şuriş membaı addolunan bu diyarın sinesinde ya sattığı kabiliyetli ve kıymetli mil(Mabadi beşinci »ahifede) Tevfik Rüftü Bey Ankara 6 (Telefonla) Büyük Millet Meclisi saat 15,5 U Esat Beyin Yüksek tasvibinize arzolunan riyasetinde toplandu Ruznamede TürkBalk'an misakı bu mıntakada öte • Yunan misala, Türkiye Yugoslavya, denberi takıp ettiğimiz sulh, emTürkiye • Romanya dostluk, bîtaraf • niyet ve komfularımızla iyi geçinLk uzlasma ve hakem muahedelerile mek politikasmın mes'ut bir te müddeti biten Tiirk Macar dostluk mucellisi ve Balkan tarihinde bahtb ahedesinin temdidi, Yugoslavya ile bir inkisal ve Balkan milletleri am&t«1cabtl ımitalebatın tesviyesine müteaDik itüâflar ve Balkan misakı var • stüh, cihanda sulh» duaturu bugün dı. devletn âzerine dayandığı, mandıgı Hariciye Enc&menî başkâtibi Nec • ana yollartn en ehemmiyetlisi olmak mettin Sadık Bey bir takrir vererek üzere tçimize sinmis bir düsturdur. Hübunlann müstaceliyetle muzakeresini Jumetüniz bu düsturu tatbik etmek teklif etti. Müteakibea Hariciye Vekili izahat verdi (Bu izahat kısmt mahMusamuzdadtr.) Hariciye Vekilmden sonra Recep Bey (Kütahya) su beyanatta bulundu: Sporda esas disiplindir Merkezi UTOUHIÎ cezalar hakkmdaki mü«taceliyet kararını tasvip etti, Fenerbahçenin itirazını yazanlar da tecziye edilecek Ankara 6 (Telefonla) tdman cemiyetleri ittifakı umumî merkez heyeti bugün içtima ederek inzibatî bazı kararlar verdi. Bu hususta ketumiyet muhafaza edUmektedir. Haber aldıgmuza göre, dövüsle neticelenen Fenerbahçe Galatasaray maçmdan sonra Istanbul futbol beyetinin verdiği cezalar kesbi kat'iyet edinciye kadar cezalandınlan oyuncularm maçla ra iştirak edememeleri, yani eezalann müstacelen tatbikı hususunda, merkezi umumî ikmd reisinin ittihaz ettiği karar, heyet tarafmdan tasvip ediknif, Fenerbahçe kulübü narmna yapılan •« °o rmistaceliyet karanm protesto eden itiraz reddolunmuştur. (Mabadi üçüncü tohifede} M. Piyos aleyhinde takibat yapılıycr Türklüğü tahldrden mahkemeye verildi Ünyon Sigoi ta Şirketi mü dürü M. Pryos hakkmda Müd . deiumumilik tarafmdan birî Reisicumhur Haz retlermi; diğe ri de Türklüğü tahkfr maddelermden dolayı ayn ayn 2 dava açılmış ve bu hu Unyon tigorta şirsusta takibat yaketi müdürü pılmak üzere B. M. Piyo» M. Meclismcten müsaade istenil mistir. (Mabadi beşinci »ahifede) Recep Beyin beyanatı «r Arkadaşlanm, büyük Türk inkılâbı birçok esaslı yollardan hiç fanlaya ve bir inkıtaa uğramadan ileri gitmekte • dir. Bugün değerli Hariciye Vekflnnizin günhjk mesele olmak üzere huzurunuzda arzettiği mesele bv umumî ileri gidişin, inkılâbm memleket hudutlan dışmda çalısmasma temas eden bir noktayı ihtiva ediyor. Arkadaslanm, Bir taraftan inkılâbm mahiyetmi, mevcudiyetini ve manasmı memleket hudutlan içerisinde dört taraflı çalısma yoüarile her gün bira* Recep Bey için her sene yeni bir misal vermekte • dir. Bütün Türkiyenin hududu dahilinde ve hududu haricinde sulh arzulan hakkmda en ufak şüphe besliyenleri bile samimî kanaate getirecek filî misaller, samimî bir kanaat getirecek misalleri vermeyi ihmal etmemektedir. Bundan evvel Türk Hariciyesmin vü cude getirdiği Türkiye Yunanistan paktmm ihtiva ettiği Türkiyeye yakm garp mıntakasmda sulhun temin ve teyidi mesaisi bu Balkan paktmm vücutlenmesile daha geniş bir sahaya intikal etmiş bulunuyor. Türkiye için kendi hudutlan içerisinde kendi mevcudiye trnin esas temeli olan inkılâbı kuvvetlendirmekle beraber gene kendi mev(Mabadi beşinci sahifede) müessesesi bulunan ve Dahiliyenin iskân dairesile müştereken çalışacak o lan banka bu köyleri mer'alarile ve çalısıcı nüfus başma kâfi miktarlarda taksim edilmis bahçe ve tarlalarile ve en ehven fiate çıkanlacak modern evlerile tanzim edebilir. Muhacirler böyle haydi hazır köylere gelip yerlestik ten sonra derhal istihsal faaliyetine geçmekle hiç vakit kaybetme.ksizin memlekete ve kendilerine müfit bir vaziyete geçmiş olurlar. Bu işin ikh sadî ve içtimaî binbir faidesini daha fazla tafsil etmeğe lüzum bile görmü yoruz. Raspotin Rusyada niçin ve nasıl öldürülmüştü? Londra 6 (A.A.) Çar lkinci Nikolanın yeğeni Prenses Yusupof «Raspotm» filmini yapmış olan bir sinema şirketi aleyhine açmış ol • duğu hakaret ve iftira davasını kazanmış ve 25 bm tngiliz lirası zarar Te ziyan alnnştır. Prenses, filimde Prenses Nataşa namile temsil edilmiş ve Raspotin ile çok bususî münasebette bulun muş gibi gösterıbnBş olınasından dava açmıştır. CUMHURİYET Yukanki telgraf bir haftadanberi Ingiltere gazetelerini ve bütün cihan raatbua trm işgal etmekte olan Londradaki filim davasııun neticelendiğini bildirmektedir. Bundan bir müddet evvel Ame • rikalı bir filim kumpanyası «Raspotin» isimli bir filim yapmıştı. Ras potinin Çarlık Rusyasında son Carm sarayında büyük nüfuz kazanan caail bir papaz "Uuiu, cüfuzundan bilistifade her t se burnunu sok tuğu malumdur Bütün mem leketin basma belâ olan bu herifi ortadan kaldırmak için Prens Yusupof papazı sarayı na davet ederek kendisini bir ziyafet esnasmd' elile öldürmüş ntımde tü. lunu yapan aktor Filim kum Lxyon€l Bammor panyası bu bâdisenin esbabına ba<f tlllllllllllllllllllllllllMIHIIIIIMIIIMIIIIIIIIIItlinHMIIIIIIIMIIIIIIIIIIinilllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIlillllllllllllMlllllllin» Çar Nikolanın yeğeni tarafmdan açılan ve bütün dünyada alâka uyandıran dava neticelendi Yeni meb'us namzetleri C. H. F. nın tebliği Mecliste Balkan misakı hakkmdakı fiklrlerini anlatan mustakll meb'uslar Halü Bey (Izmir) Strrı Bey Uzmd) daha kuvvetlendirirken memleketin dısmda da inkılâbm büyük düsturu olan yurtta sulh, cihanda sulh esasmı takip etmek için hökumetiroiz bütün kuvvetlerile çalışmaktadır. «Yurtta ııımmiMiııııiNiıııımımımıııııııiMiııııııııııııııııııııııiMiiMiıııııı Çar Nikolanın yeğeni Prenses Yntapof ka türrü ta»vir etmis, prensin zevcesi Prenses Yusupof ile deli keşis arasında bir ask ve sevda macerası uydurmustur. Bu esas dahilmde Prensesle Raspotin arasında geçen müteaddit aşk sahneleri vücude getirilmiştir. Sinema kumpanyası yalnız filimde prensesin adını değiştirmis, bu suretle başka bir kadm gibi gös • termek istemiştir. Prenses Yusupof filimde Prenses Nataşa ismile tamtılan kadından maksat kendisi olduğunu ve haysiyetinin ihlâl edildiğini iddia ederek LondVada kumpanya aleyhine bir zaar ve ziyan davası açımştı. Dava tarihî bir hâdiseye ait ol (Mabadi üçÜncü »ahifede) llinilllllllllllllllllllHlininillliinilllllMMUHIIIIIIIIIINIHMIIIIIIIIItllllllllllllllltl fmda bankanm on, on beş milyon li ralık bir sermayeye sahip olduğu gö rülebilir, ve ondan sonra banka arttk yeni tahsisata hacet olmaksızın iskân ve imar istni kendisi yüratüp gider. Muhacirlerin menfaatleri kadar haysi yetlerine de uygun olan bu işin yeni Türkiyede iskân ve imar meselesmi halledecek kuvvetli bir manivelâ vazifesi göreceğini kolaylıkla takdtr ede biliriz. Misal olarak Trakyadaki arazinîn şimdiki halde dönümü birkaç lira gibi ucuz bedellerle almabileceğini kaydetmeliyiz. Orada içerisine üç bes köy alaçak çiftlikler vardır. Bir hükumet yUNUS NADl Yeni meb'us namzetlerinden Yahya Kemal Bey Muhtar Bey Ankara 6 (A.A.) C. H. Fırka • smdan: Bos olan meb'usluklardan Konyaya eski Darülfünün müderrislerinden Muzaffer, Kastamonuya, Va şington sefiri Muhtar, Kütahyaya Hakimiyeti Milliye gazetesi tahrir müdürii Naşit Hakkı, Orduya Maarif umumî müfettişlerinden Ali Canip, Yoz gada eski Madrit sefiri Yahya Kemal Beyefendileri C. H. Fırkası umumî reislik divanı Fırka namzeti olarak tes • bit etmiştir. ı