Katalog

Cumharîyet CUMHURIYETinHİKÂYESİfc ir vazif e kurbanı Bir parti iskambilL ' Ali Tahir Bey her sabahki gibi ilk trene atladı. Ayağmı vagonun basa mağma koymasile katarm hareketi bir olmusiu. Yolda koştuğu içtn yiizü kıpkırmızı kesilen Tahir Bey, önüne ilk çıkan birinci mevki vagona girdi, oturdu, şapkasile terli alntnı yelpazeleye rek ustüste »oluk akh. Vagonda yalnız bir kişi daha vardı ve Tahir Beyin karşısında otunıyordu. Gayet zayıf, avurtlan çökük, burnu aivri ve gozleri küçük, boyunbağının ustünde atnalı biçiminde bir iğne bulunan, biiyük elli ve biiyük ayaklı, viicudunim parçaları arasında hiç nisbet olmıyan bir adam. Tahir Beye hususî, batta cansıkıcı bir dikkatle bakıyordu. Bir aralık göz göze geldiler ve adam selâm verdi. Sabah karanhğmda, ilk trenin kasvetli yalnızlığmda, bu alâka ve bu selâm gayritabiî birsey değildi. Hatta Tahir Bey biraz da memnun olYabancı, Tahir Beyin yüzüne dik dik baktı: Olur mu öyle şey, beyim? dedi, oyun bu! Biliyorum, fakat, akşama eve meteliksiz dönersem, kanm... Yabancı, tükürür gibi tezyifkâr bir dudak hareketi yaparak omuzlannı siBcti ve Tahir Beyin sözünü kestir Karmızdan bana ne? dedi, kan benim olsa haydi ne ise!.. O dakikaya kadar Tahir Beyin fena bir niyeti yoktu. Fakat sabah karanlığı, ineklerin böğürdediği izbe tarlalar arasından geçen bos bir trenin kasvetli dekoru, üç yüz liranın yanm saatte ceplen ebediyen çüaşı, bu sıska hokkabaz adamın küstah cevabı, an«ızm Tahir Beyin kafasında bir facia rüzgârı estirmişti. Etrafına baktı ve gözleri karardı. Verecek misin ? diye Hat çavuşu Ahmet donjnuş olarak bulundu c 3 Mart 1934 iktısat iml@rl j Yunanistanda iktısadî vaziyet miktarı evvelki sene ile mukayeseli olarak şöyledir: Tutun ıhracatı 11 ay 1932 1933 , r ' RADVO Bu akşamki program ) ANKARA: 12,30 Ankarapalastan naklen haflf musıkı (13,30 a kadar) 18 orkestra konsen 18,40 alaturka saz 19,25 dans havaları İSTANBUL: 18 plâk nesrıyatı 18 30 fransızca ders (muptedılere) 19 muhtelıt program, havadısler 19,30 alaturka konser: (Tanburî Refık Bey ve arkadasları) 21 konferans (Ruşen Ferıt Bey) 21,30 radyo orkestrası. VtYANA: 19,20 hafıf musikı konseri 19 50 ha vadısler ve muhtelif program 20,35 şarkılar 21,20 musikılı bir temsil 22 50 havadısler 23,10 orkestra ile akşam konseri BUDAPESTE: 18,35 mıllî Macar sarkıları 19 05 musahabe, plâklar 20,45 bir skeç 23,05 Tsigan orkestrası tarafından konser (Ostant kahvesinden nakıl). VARŞOVA: 19 25 cazbant 20 10 muhtelif 21 05 hafıf mus'kı konseri 22,25 haftalık Chopm konssrı, bestekârm eserlerm den 1 Fantasıe F. Moll op 9, 2 2 etut, 3 Walzer op 64 4 Pc?lonaıse op 71, Mr 2 5 Ballade op 52 23 20 plâk nesrıyatı BUKREŞ: 18,05 radyo orkestrası 20 05 konfe ranslar ve bu arada plâk nesrıyatı 21,0 ıkl p yano ile konser 21 35 posta müteakıben Ikı sesle şarkılar 22,20 muhteltf musikı parçaları PARtS (Poste Parisien): 21,25 plâklarla yenı Fransız musiklsinden parçalar 22 15 haftanın roportaıı ve orkestra konseri 23 10 dans Ziraî istihsalât artıyor, üzüm piyasası biraz canlandı, ticaret filosu büyüyor Ytmanistan, ziraî istihsalâta son senelerde çok ehemmiyet vermeğe baslamıştır. Bu memleket, hariç • ten külliyetli miktarda mevaddı gıdaiye ithal etmeğe mecburdur. Hükumet genis bir ziraat programı tatbikına itina göstermekte, ahval ve seraîti tabiiyenin müsaadesi nisbetinde kendi topraklanndan azamî surette istifade ederek harice mümkün olduğu kadar az muhtaç bir vaziyete girmeğe çalışmaktadır. Kilo 30,620 000 30,298,000 Vazif e kurbanı Ahmet Çavuşun cenaze merasimi Gebze (Hususî) Şubatm 14 üncü günü tipili kar fırtmasma rağmen vazife ifa etmek üzere Herekeden hareket ederek telgraf hatlarmı tamir e den mmtaka posta hat çavuşlarından Sabancalı Ahmetle Paşabahçeli Ah • met Efendilerden Paşabahçeli Ahmet Efertdi tipi tesirile Tuzla civannda donmak üzere iken civarda bulunan çobanlarm muavenetile ölümden kurtanlımştL. O gündenberi Dil iskelesile Gebze arasmda kaybolan ve birkaç gün evvel kurtlar tarafmdan parçalanmış olduğu yazılan diğer hat çavuşu Sabancalı Ahmet Efendmm akıbeti de anlaşünnştn. Sabancalı Ahmet çavuşun tamamen donmus ohuı cesedi dil w kelesile Gebze istasyonu arasında demiryolu yakminde 46200 metrede karlar içinde gömülmüş olduğu halde btdunrrrastur. Vazife kurbanı Ahmet çavuşun cenazesi kaza memiHları tarafmdan hürroetle selâmlanmış ve çok hazin ihtifalle defnedilmiştir. Bu suretle geçen sene hububat zeriyatına tahsis edilen arazi tevsi edilmiş, 7 milyon dönümden 8 milyona çıkarılmıştır. Hava müsait giderse 1934 senesi hasat zamanmda Yunanistanın şimdiye kadar hiç görülmemiş derecede mebzul bir mahsul kaldıracağı mubakkak addedilmektedir. Zeriyatı tevsi programı yalnız hububata münhasır olmayıp diğer nebatata da teşmil edilmektedir. Pamuk ekhn sahası bu sene 373453 dönüme çıkmıştır. Halbufsi 1932 senesinde 213,379 dönümden ibaretti. Avustralya üzümleri havaların fenalığmdan müteessir olduğu için epeydir durgun gitmekte olan Korent üzüm piyasası biraz canlanır gibi olmuştur. Eylul iptidasından 31 kânunuevvel 1933 tarihine kadar 4 ay içinde 42,7000 ton ihracat yapılmıştır. 1932 de 49,100 ton ihtraç edilmişt'. İthalât ve ihracat Yunanistanın 1933 senesinin ilk 11 ayı zarfmdaki ticareti hariciyesinde 1932 senesine nisbetle kıy metçe ithalâtta %29, ihracatta % 14 tenezzül vardır. Maamafih, noiktar üzerinden azalış bu derece ol mamrştır. 1932 de ihracat ve itha lât 2,622,579 ton tutmuşken 1933 te 2.341,256 tona baliğ olmuştur. Yunan ticaret filosunda inkişaf 1933 te Yunanistan hariçten 330 bin tonluk 90 gemi almıstır. Ayni sene içinde satılan ve bozulan gemilerin a dedi 80 ve mecmu tonilâtosu 200,000 olduğuna göre, Yunan ticaret filosu geçen sene içinde 130 bin ton büyütnüs demektir. 1932 de Yunan ticaret filosunda 20 yaşın dan genç gemilerin umum mevcuda nisbeti % 3 5 tutarken bu nisbet geçen sene % 4 2 ye çıkmıştır. 933 senesinin 11 aymda Yunan limanla rma 9,182,461 tonluk 5312 gemi girip çıkmıştır ki bir sene evvelkine nazaran 440 adet takriben 671 bm tonilâto fazladır. Tütün ve üzüm vaziyeti Bu sene tütün mahsulünün geçen senekinden fazla olacağı tahmin ed'iliyor. 1933 te Korent üzüm rekoltesi havaların fena gitmesinden az olmuştur. Zeytin ve portakal mahsulleri de zarar görmüştür. Tütün satışları geçen senekin den dundur. Bunun için hükumet bu nevi zeriyatı tahdit ederek fiatleri muhafazaya matuf tedbirler almaktadır. 1933 senesinin ilk 11 ayı içinde Yunanistandan ecnebi memleket lerine aevk ve ihraç olunan tütün Surîyede krallık! Arap Ittihadı Cemîyeti teşebbüste bulundu Halepten alman haberler Suriye vezirleri arasmdaki gerg'nliğin son derece arttığmı göstermektedir. Bilhassa Maliye veziri Şakir Nimet Beyle vüzera reisi Hakkı Bey arasmdaki geçim sizlik son haddini bulmuştur. Fevkalâde komi&er vekili M. Lâgard Şamla Berut arasında adeta mekik dokuyarak bu ihtilâfı halle çalışmaktadır. Şimdi ki hal<de vezirler arasnda siyasî bir miitareke aktettirmeğe muvaffak ol muş gibidir; fakat bu mütarekenm pek kısa süreceği de muhakkak addolun maktadır. Mısırda teşekkül eden Arap ittfhadı cemiyeti Şama bir heyet göndermLştir. Heyetm maksadı, Suriyedeki arap teşekküllerile temas ederek Suriyede krallık usulünün tesis edilmesini ve *u makama da Kral Feysalın biraderi Emir Alinin getirilmesini temine çalıc maktır. Söylendiğine göre krallık meselesi, Pariste Suriye işlerile uğraşan meha filde günün meselesi haline gelmiştir. «... Cenazeyi kucakladı, vagonun sahanlığına çtkardı ve etrafına dikkatle bakttktan sonra » du. Her giın ayni trende üç arkadaşı da bulunur, bir buçuk saatlik yolun sıkmtısile mücadele edebilmek için iskambil oynarlardı. Bugün onlar izınli. Trende yoklar. Onun için herhangi bir yabancı selâmmın kıymeti var. Tahir Bey şapkasile hâlâ yiizünü yelpazeliyordu. Karşısındaki adam ilk defa söz aldı: { v , lyi yetişebildiniz, dedi, fakat çok koshmuz değil mi? Bu ilk trenleri de pek erkene koydular. Adeta sabah değil, gece. Geçen sene yanm saat daha geç kalkardı. Ve konuşmağa basladılar. Fakat yol uzundu ve sözler kısa. Tahir Bey bakara oynamayı teklif etti ve cebmden kâğıtlan çıkardı. Karsılıklı ayni kanepeye oturdular. İlk ellerde Tahir Bey kazannuştı. Fakat birdenbire sans degisti. Yabancı ekseriya sekiz, dokuz açıyordu ve her elde kazanmağa ba«ladı. Tahir Bey derhal farkmda oldu ki, boyunbağmda atnalı biçiminde br iğne bulunan bu zayıf adam, mükemmel bir oyuncudu. Basparmağnu ıslatarak iskambil kâğıtlanm hokkabaz gibi öyle çabok, meharetli bir kanş tm«ı vardı ki avuçlartnda şimsekler çakıyordu. Tahir Bey kaybetti: Yirmi, otuz, elli, yiiz lira... Yanaklarına karanhk bir kırmızı renk dolmustu. Çıldtracaktı. Ziyanmı telâfi etmek için elli liraya birden kâğıt çektiği oluyordu. Üç yiız lira kaybetti ve titrek bir elle alnmdan damlryan teri silerek arkasma yaslan dı: Meteliğim kalmadı, dedi. Hokkabaz kılıklı adam keyfinden ıslık çalıyordu: Şansınız yok, diye mırıldandı. Bu işi Tahir Beyin havsalası almı yordu. Yanm saat içinde üç yüz lira!.. Gözleri nasü bağlandı?.. Hiç böyle büyük paraya oynadığı da yoktu. Dedi ki: Size biraz tuhaf görünecek ama... Affedersiniz... Paramı bana iade eder misiniz.. Çok ihtiyacım var... Ben size bir hafta sonra bunu öderim. Bursada söt fozu fabrikası açılıyor Bursa (Hususî) Şehrimizde üç kisilik bir şirket tarafmdan bir süt tozu fabrikası kurulmaktadır. Fabrikanın makineleri Almanyaya si pariş edilmiştir. Bu fabrika, gün de tatıminen 10 bin kilo, senede (2) milyon kilo süt işliyecektir. On kilo sütten bir kilo süt tozu alındığına göre senevî süt tozu istihsalâtı 200 bin kilo olacak demektir. Şehrimizde böyle bir fabrikanm açılması, ayni zamanda vilâyetin çok mümbit mer'alarında yetişmekte olan inek cinsinin ıslahma da hizmet edecektir. Hatta bu sebeple vilâyet baytar müdürü Tahsin Nahit Bey derhal faaliyete geçerek esasen cinsleri kısmen ıslah edilmiş olan Ka racabey, Hara ve M. Kemalpaşa havalisindeki inek cinslerile meş gul olmaya başlamıştiK. Hükumetin açacağı yün iplik fabrikasının ko yunculuğumuzu ıslah ve inkişaf ettireceği gibi bu fabrikanm da inek neslinin ıslahma hizmet edeceği anlaşılmaktadır. Vefa Lisesinde bir müsamere verildi Fakat Zayıf adam yerinden kalk mış, uzaklasmak istiyordu. Tahir Bey onun boağzma sarıldı ve bir ham • lede zayıf vücudünü yere yuvar lıyarak dizlerinin altına aldı. Ya • bancı kısa bir çığlık koparmıştı. Daha fazla bağırtnaması için Tahir Bey onun boğazını iyice svktı, «ıktı. Ve bir an sonra anladı kî dizle rinin altında bir cenaze vardır. Koltuğun kenanna oturdu ve feîaketten zararsız çıkmanın yollarını dü • şündü. Cesedi vagondan dışan atacaktı. Fakat öliinün cebinden paraları alırken yeleğinde bir saat bulunduğuna dikkat etti; biraz daha düsündükten sonra saati ilerletti. Böylece zabıta, öliinün daha sonraki trenden atıldığına hükmedecekti. Bu işi yaptıktan sonra cenazeyi kucakladı, vagonun sahanlığına çı kardı ve etrafına dikkatle baktıktan sonra yolun kenanna fırlattı. * ** Tahir Bey ertesi sabah gene ayni trende idi ve yanında üç arkadaşı, emniyet müfet*N!erinden Sülevman, serkomiser Adil ve avukat Selim Bursa (Hususî) Mudanya ile vardı. tstanbul arasında işliyen vapurların Haydi, kâihtları çıkar baka çok ağır yollu olması ve hergün bu lım Tahir amca! dediler. hatta vapur işlememesi, Bursa Be Avi'kat Selim: ledlye Meclisinin son içtimaında ha Yahu. dedi, gazeteleri okuduraretli surette mevzuu bahsolmuş ve nuz mu? Diin bu yolda bir ceset çok münakasah bir müzakereden bulunmuş. sonra müttefikan şu karar ittihaz eKâjMtları karıstıran Süleyman badilmiştir: sını sa'iadı: «Mudanya ile tstanbul arasında Zavallı herif. nestile dötımüş. işletilen vapurlar işinin artık sureti Adille biz muayenede hazır bulun kat'iyede halli ve sabah gelip ak duk. Biraz karanhk b>r d»lça bu . şam dönmek şartile hergün seri vaSonra Tahir Beye dön<iü: purlar işletilmesi, bu seferler Va Bu kâğıtlann birkar tanesi purculuk şirketince temin edile • eksik Lokumun birlisi yok! mezse, işletme imtiyazmın Bursa BeTahir Bey iki elini de ceplerine lediyesine verilmesi ve bu hattan attı: zarar dahi edilse bu zararın Bele Olacak, dedi, bendedir . diye bütçesinden kapatılması sureFakat lokumun birüisini T?hir Bey tile işbu imtiyazm alınması için hüdeğil, serkomiser Ad'l cebinden çı kumet nezdinde ehemmiyetle te karmıstı. Bir elini arkadasırun om • şebbüsatta bulunulması » zuna koydu: Bu karar üzerine Bursa halkı çok Tahir, dedi, yüre*im parçalasevinmiştir. nıyor ama ne yapavrm? Kanun namına seni tevkif edivorum. Çünkü lokumun birlisi kâeıt ca Çesme limanmdan bir hafta evvel balan ölüniin sol kolunda saklı r'^tKnhk tutmak üzere açılan dakuz balıkmuştu. *** çının henüz avdet etmediğini ve akı betlerinden endişe edildiğni İzmir gazeteleri yazmaktadır. İspanyol ticaret heyeti gitti (Birinci sahifeden mabat) tspanyol ticaret heyetinin reisi Marki dö Lara hareketinden evvel kendi sile görüsen bir muharririmize şu iza hatı vermiştir: ' ^ """; " J J 9r~ tstanbuldan meranunen aynlı yoruz. tspanyol yumurta ihracat tac:r leri Türk ihracat tacirlerile yumurtaların lspanyaya ithali hususundaki me selelerde tamamile anlaşmiflardır. Türk yumurtaları tspanyaya Türk vapurlarile nakledilecektir. Ambalâj usulleri ıslah edilecektir. Şimdiye kadar yumurtalar 1440 adetlik sandıklarla sevkedilmekte idi. Bundan sonra kırılmasuıa mani olmak için 720 tanelik sandıklarla se^fkedilecektir. Bundan başka yumurtalar cinslere aynlacakhr. Bu hususta Ticaret odası tarafmdan alâkadarlara tebliğat yapdmışhr. Türkiyeden tspanyaya ithal edilecek barsak, nohut, fasulye ve arpa gibi eşya hakkındaki müzakereler henüz ikmal edilmemiştir. Buna sebep Türkiye ile tspanya arasmdaki ticaret mukavele sinin henüz imza edilmemiş olmasıdır. Bu hususta kat'î karan verebümek için Madritte müzakere edUmekte olan mukavelenin imzasını beklemek mecburiyetmdeyiz. Burada hallettiğimiz esaslı diğer bir mesele de Türkiye ile tspanya liman • lan arasında yapüacak zondan hareketle doğru Valansiyaya doğru vapur İnebolu, seferleridir. tlk vapur 15 martta TrabSamsun, Burgaz, Varna ve İstanbula uğnyarak ve orada bir gün kaldıktan sonra Barselona gidecektir. tlk vapurun 4 veya 5 nisanda Valansiyaya ve bir gün sonra da Barselona varması iimit edilmektedir. Bu seferlerin İspanyadaki umumî acentalığım ben üzerime aldım. Türk vapurlannın Barselona ve Valansiyaya ilk muvasaletlerinde büyük tezahürat yapJacaktır. Merasimde Ispanya hü kumet erkânı ve Türk sefarethanesi erkânı bulunacaktır. Resmi küşat günü buradan sahn aldığun Gazi Hazretle • rinin büyük kıtada bir fotografisi büromuzun duvarına samimî tezahüratla talik olunacaktır. Ben ayni vapurla tekrar İstanbula Burada diğer dönmek arzusundayım. çalışacagrm. Madritte Türk mallarını teşhir et mek için bir sergi açılacaktır. Ben oraya döndüğüm vakit bu serginin açıl . ması isile meşgul olacağım. Memleketmizde bulunduğum müddet zarfında tstanbul Ticaret odasından, Türk tüccar ve vapurculanndan gör Veremle Mücadele Cemiyetinin faaliyeti (Birinci sahifeden mabat) dnr. Giren hastalann 37 si memur, 29 u ev kadını, 21 i talebe, 17 si tacirdir. Cemiyetin Eyüpteki dispanseri bir sene zarfında 1063 Jıashıya bak mıştır. Hastalann 750 si kadm, 247 s? etkekr 246>»x çocuktur«,Bflndan başka dispanserin ziyaretçi hemşiresi de 235 eve gitmiştir. Cemiyetin aza adedi de artmıs, 2370 e çıkmıştır. 6 0 0 tnhisar memuru birden cemiyete aza olmuftur. İdare heyeti raporile, cemiyetin bütçesi ve bilânço kabul olunmuştur. Vilâyet verem dispanseri bashekimi Ta lât, doktor Haydar, Osman Şevki, thsan Rifat, Şükrii, Akil Beylerle diğer bazı zevat söz alarak Beiediyenin ce • miyete naktî yardunda bulunması lâzım geldiğini, Eyüp dispanserine röntgen almması zarurî olduğunu, ziyaretçi hemşirelerm ziyadeleştirilmesini söylemişlerdir. Kogrede, mekteplerde hıfzıssıhha derslerine daha fazla ehemmiyet verilmesi, çocuklara sıhhat filimleri göste rilmesi, veremle mücadele propagandasının ziyadeleştirilmesi, Beiediyenin sokaklara tükürenlere karşı daha siddçfli davranması temenni edilmiş, tayyare ikramiyeleri ve sinema biletleri üzerinden birer kuruş alınması ve esnaf tesekkülleri ile, her türlü teşekküllerdeki azalardan almacak kırkar para ile bir hastane yapılması teklif edîl miştir. İdare heyeti temenni kararlarile, teklifleri takip edecektir. Kongre münasebetile yüksek makamlara telgraf lar çekilmiştir. Bursa belediye meclisinin giizel bir kararı VEFAT " Emlâk Bankası memurlarından Feridun Beyin pederi topçu kaymakamlı ğmdan mütekait Yanyalı Nail Bey vefat etmiştir. Cenazesi bugün saat 12 de Cerrahpaşa hastanesinden kaldınlarak öğle namazım müteakıp Aksaray Valide camisinde namaıı kılmdıktan sonra Topkapıdaki ailesi mezarlığma defnedilecektir. Galatasaraylılar Cemiyetindent Arkadaşınuz Feridun Beyin pederi Nail Bey vefat etmiştir. Aza arkadaş • lann cenazeye gelmeleri rica olunur. Bir dö. meci çırağı yandı Evvelki gün Galatada çok feci bir kaza olmuştur. Galatada Mahmudiye caddesinde dökmeci Khkor E fendinin dükkânında çalısan Dimitri müzap halindeki demirleri kalmlara dökerken kalıplar patlamış ve Di . mitrinin muhtelif yerlerine yaDpıs • mıstır. Kızgın demirler Dimitrinin yüzünü ve vücudünün birçok yer lerini yakmıştır. Dimitri baygm bir halde hasta neve düğüm alâkadan dolayı çok mütehassisim. CLARK 6ABLE JEANNE HARLOW ( Sarışın arzu > ile beraber pek yakında Dokuz balıkçı kayıp AŞK KELEPÇELERi Filminde Bu akşam Saat 19,30 da ! Istanbul Belediyesi istanbu! Efendisi Opereti Yazan Musahıpzade Celâl Bey. Yalnız cuma gunnelenne rnahsus tna me 1 4 de Belediye itfaiye meMebi açmayı düşünüyor Almanyadan getirilen itfaiye mütehassısmın raporu Belediyece tercüme edilmiştir. Mütehassıs, itfa iyecilikte ilim ve ihtısasm mühim bir mevki ifgal etmesi lüzumunda ısrar etmekte, Istanbulda yalnız yangma karşı değil, diğer felâket ve afetler karşısında da alınacak tedbirleri izah etmektedir. muallâkta kalan meselelerin intacı için Türk futbofcularınııı ispanyaya daveti düşünOlüyor Haber aldığınnza göre M. de Lâra Türkiye ile İspanya arasmda turizm münasebatının da inkişafı için bazı t«şebbüslerde bulunacaktır. Türk futbolcularmın Madritte tspanyol millî futbol takımile bh maç yapması da düşünülmektedir. Bizim fikrimizce tspanyol millî takımının yahut diğer bir takımm daha evvel tstanbula gelmest münasip oltar. U M U M Kadıköyünde Süreyya Paşa tiyatrosunda 5 martta YU MU RC AK Sun Vefa Lisesinde talebe tarafmdan bir müsamere verlimiş, Has ' Belediye bir ttfaiye mektebi aç • bahçe piyesi temsil edilmiştir. Mektebin izcileri de bir konser ver mak niyetindedir. Bu mektepte efmişlerdir. Yukarıki resim, piyesi temsil edenleri ve konseri verenleri rada hem nazarî ders okutulacak, göstermektedir. hem de tatbikat yaptırılacaktır. Mumessılesı VİT \1A BANKY ılâveten üunya haberkrı Usküdar Hâle Sinemasında Vatandaş Si'âh Başına