Katalog

Hayat Ansîklopedisi nci cüzü çıktı 50 . V* « O » İSTANBUL CAĞALOGLU I W * r f u e i 0 1 Cııhar Uîl • nO. OUİl Telgraf ve mektup adred: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu Istanbul, No. 246 b U f h a n e S ! Ct ÇUUdl U t f i Telefon: Başmuharrir ve evi: 24290, Tahrn heyett: 24298, Idare ve matbaa kısmile Matbaacüık ve Neşriyat Şirketi, 24299 u m h u r i yet Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kütiiphaneyi bir arada evinize getiren en faydalı eserdir. Her evde bir tane bulunmak lâzımdır. Avrupanın Hasta noktası vusturya, tıpkı bütiin vahimli • ğüe meydan alan bir yara gibi, 1 Avrupanın en hasta ve en hasSM noktau olarak ortaya çıkh. Avrupa devletleri Avusturyanm ist&lâlini kâğıt uzerinde iyice tesbit ettikten sonra bu istiklâlin bozulmadan devamnu fart koşmakta Hrar Ue beraber hep kendi dertlerine ve kendi havalanna dön • tnüsler, adeta Avusturya meselesim k&gıttan bir meaele ve kiğıtla hallo lımur bir mesele farzetmege pek ziyade alışmışlardı. O kadar Iri Avusturya kendi istiklâlinm kurtanlma*t maksa düe Milletler Cemiyetine müracaat etmeği kararlashrdığı zaman tngfltere böyle bir müracaati az çok mevsimsiz bulmus, ttalya ise bu müracaatin te likkui tarznda bermutat Alman dostluğunu idare etmek hesabma vuzuh ve kat'iyetle hareket etmiyerek karanldc ve kanşdc bir Esan kullanmagı siyasî bir marifet sannnştı. Şimdi Avusturyada vaziyet kansnca devletler az çok barita, puslayı sa. şırdılar. Avrupanra kendi dOe yarat • tığı ve yaşatbgı bu mesele, meselelerm en çetini, en korkuncu ve en zor hallolunura olup çıkıverdi; Sanki bunun büinmiyecek nercsi vardı? Avusturya meselesini halli zor bir mesele haline sokmuf olan vaziyet ise bmnefis Avusturyanm bugünkü en son mevcudiyetidir. Şundiye kadar bütün Avrupa hal. li bu kadar çetin mesele karsısmda biç bulunmacnıstır desek hata olmaz. Bu meselenin yanında Alzas' • Loren solda stfır, Sar havzası ise bir içtm su kadar hafif kahr. Bu vaziyet ibret abnacak bir ders gibi tekrar tekrar tahül olunmaga değer. Ingilterenkı Almanyayı Avrupa karesmde nerhangi bir hâkimiyetin tees. süsü ihtimaUne karşı bir muvazene kuvveti gibi istimal etmek arzusu, orada zahiren kararsnlık «h\ görünen siyasetin hak&t içyüzünu testriT eder. tngiltereye göre Fransız dostfa&u iyi dtr, fakat Fransanm karştsmda bir Altnan kuvvetmin mevki alması da fena degildir. Böyle bir muvazene tngilte • reye Avrupa karesinde de hakem ro. lünü oynatacok bir siyasetin temelini teskil eder. Fransa lngiltereden aynlmamağa kina etmekle beraber Milletler Cemi • yeti etrafında durmagı bir nevi istih kâmda oturmak gibi telâkki ederek raevcut muahedelere riayeti orta çağ medresecilerinin metmlerden ahkâm çıkaran mantıkçüığı derecesine vardı» mak hususunda hakikî vaziyetleri gö rebilmek ve ona göre hareket edebil mek imkânlanndan uzaklaşbkça uzak. lafinstı. Avrupantn umumî siyasetinde oy • B&nüacak roller hesabma sosyal nasyonalist Almanyayı bir fasist çırağı gibi iltizam eden Italya ayni zamanda Avusturyayı da ksat ve idare edebtfeceği zanntnda bolunuyor, ve orada dahi diger bir törlü fasiznı yaratılma HII hof görmege hazuUnıyordu. Ahnanyanm nasyonal »o*yakznu eger b» nevi fasizm ise Avusturyanm Korporatizm'i acaba hangi neviden bir fasizm olacakü? Bedihî bir keyfîyet idi ki Avutturyada vücude gelecek fa. şizmde ol«a oUa Haymver'lerm hâki miyeti fleri giderdi. Onlarla Ahnan nasyonalistleri arasındaki fark ise Hitler'cüerm bir parçacık dirayet ve marİfetlerile bertaraf edilebilecek bir kıl farkmdan daha kuvvetli değîldi. Nihayet Avurturya İtalya gibi bir fasizm koracak hâkim sahsiyetle ona kolayca nyuverecek unsurlardan terekkop et • miyordu. Avusturyadaki fasizm olsa olsa mhayet daha buyük bir kolaylıkla nasyonal sosyalizme müncer olux, ve onda karar kılardu Avrupanm galip devletleri Avusturya meselesmde batalarmın en acı tecrübelerini görmeğe namzet bulunuvorlar. Amchluss'a mani olmakta menfa«ttar olan devletler vardır. Fakat A vusturyanm Almanyaya iltihakmı eğer Almankr değil de bizzat AvusturyalıW isterlerse o zamMi dünyanm en möskül meseleri karşısmda kalınaca . ğsu hiç kimse takdir edemedi. Şimdi mesele ifte bu korkunç vadiye sürük lenmektedir. Avusturya sosyal dem&krasisini kkn maglup ve mahvetti? Ahnanyada nasyonal sosyalizm baska türlü mu hareket etmisti? Avuaturyada bugun Taziyete hâkim olan kimdir? Her halde Bafvekfl Dpllfu» obnM» gerçktg. Memleketin 80 yerinde HalkGaiatasaray Fener maçı Dünkü çirkin maç evlerinin kurtuluşu tesit edildi Ismet Paşanın heyecanlı bir nutku Başvekil Paşa diyor ki: «Bir memleketin emniyeti için başbca vasıta, esaslı vasıta, tek vasıta evlâtlarının vatanpervcrliği ve fedakârbgıdır dövüşle neticelendi Maç, bataklık halinde, bir sahada, sert ve müessif bir şekilde cereyan etti ve yanm kaldı Fenerin kalecisi Hü$amettin kendinni tutan ve ie»kinm çaltşan polisler mrasında Şolda: Utanbul Htdkeoinde Cevdet Kerim Bey, Büyük Gazİnin reunini davara euarken Sağda: Haztrun radyoda Başvekil Paşanın nutkunu dinliyorlar kıslar). Bu Halkevlerini, yeni 25 Hal kevini, bütün Halkevlerinin ve mem leketin huzurunda açıyorum. Memnun olmanız için Halkevi ailesine kansan yeni uzuvları atlarile birer birer huıuru nuzda sayacağun. Adapazan, Amasya, Beyazıt, Ber gama, Bitlis, Çorhı, Düzce, Elâziz, Erzurum, Iğdır, Kula, Maraş, Mardin, Milâs, Mudanya, Mus, Sandıklı, Siirt, Silvan. Ünye, Ürgüp, ödemis, Usak, Urfa, Uzunköprü. Yeniden faaliyete geçen Halkevle rine hep btrden muvaffakiyet, büvük ikfleme ve bu a*iz »atana yüksek hizmetier diUvelim. (AUoşlar). Arkadaslar. Halkevi yeni Türki»e havatmın başlı basına bir umuru, baslı basına bir remzidir. Ye^; nesil artk ha•ada ve soor meydanmda h»r dam altmda Halkevtnde toolamyor. Ancak böyle bir nesiMir ki bed«ı kuwet : . ondan d^ha mühfm olan fîkir kuvveti ve iman kuvvetile yeni Türkiyenin (Mabadi beşinci aahifede) Senenin en mühim lik maçlarından biri olan Galatasaray • Fener • bahçe maçı dün Taksim stadyomunda oynandı ve maalesef yarıda kaldı. Umumî rasnifte birbiri peşi sıra birer puvan farkla gelen Fenerle Galatasaray için, bu maç sampi yonluk yolunda yapacakları müsa bakalann temel taşmı teskil ediyordu. Geçen sene tavsamıs gibi görü nen Galatasaray Fenerbahçe re kabeti Galatasaray takımının kısa bir zamanda toplanması yüzünden tekrar canlanmıs ve stadyoma epey b r V .lalalık roplamıstı. Erkenden toplanan halk arasın da Fener takımının genç uzuvlarla çtkacagı rivayetleri dolasıyordu. Sahadaki çamur yüzünden taahhur • krla oynanan ük 3ci maotan sonra Galatasaray ve Fener takımlan taraftarlannın alkışlan ve teşcilerile sahaya çıktılar. Kale intihap edil meden evvel bir miktar da çizgile rin tazelenmesi için vakit geçirildi. Rüzgâr esmedigi için oyuna baş Jangıcta her iki tarafin da müsavi Ankara 23 (Telefonla) Halkevlerinm ikmci yıldönümü, memieketin ber tarafuıda oldugu gibi, Ankara Halkevmde de büyük merasimie kut • lalanmtştar. Merasime, moauam bir kalabahk huzurunda, saat 2 de İstiklâl marsile baslandı. Başvekil Ismet Paşa, Meclis Reisi Kâzun Pasa ile büKin VekiUer ve mebuslar haıirun arasmda buhjnuyorlardı. İstiklâl marşını mütaakıp Ismet Pasa kürsüye çtktı ve heyecanla beklenen nutkunu irada başladk ismet Paşamn nutku Hanımefendiler, beyefendiler, Size söz söylerken simdi Türtdye de bütün memleketin halkçtlannı, münevverlerini ve idealistlermi toplıyan bütün Halkevlerine hitap ediyorum. Mem<eketin her tarafında simdi an layısta, azknde ve çalışmak harsmde bash basına kuvveti olan bütün unsurlan bir tek adam gibi nefes almakta dır. Üün çok güzel bir nutuk irat ef.aş olan Başvekil İsmet Pş. Hz. Size bugiin mevcut olan 55 Halkevine orada toplanan bütün vatandaş lara müjdeliyorum ki bu anda 25 yeni HaUcevi daha açdmıs bulunuyor. (Al Böğrfne bir tekme yiyen Gdla. tataray kalecisi Avninin izttrabt şansı var demekti. Taknnlar karşı karsıya dizildikleri vakit iki taJn (Mabadi altıncı »ahifede) Jeneral Yang «Dahîbir Yalnız Viyanada 3000 mevkuf var, Haymverlerin şefe Şehrimizda bu reisi diktatörlüğün hazırlandığmı söylüyor lunan Jenera Viyana 23 (Hususî) Viyana sokaklarmda henüz sükundan eser görünmüyor. M. Dollfuss emni yetle çalısaıbilecek bir zama . na henüz kavuşmamıştır. Dairesi nin etrafında silâhh askerler mütemadiyen Başvekili muhafaza ediyorlar. Sokaklarda sflâhlı Havmverler mütemadiyen çoğalıyorlar. Bilhassa 60 bm fakir aile için sosyaüstler tarafından yapılan Belediye evlerinin manzarası pek fecidir. Burada silâhh polisîer ve Havmverler takir aileleri tarassut ediyorlar. Bunlann vaziyeli tıokı istilâya «felmiş ecnebi bir devlete mensup askerlere benziyor. Evlerin kapuarmı kınyorlar. Kadınlar ellerini yukan kaldırarak seyirci durmağa mecbur oluvor ve as kerler taharriyata baslıyorlar. Büyük bir refahın hükiim sürdüsrü bu evlerde simdi sefalet hüküm sürüyor. Vılâyetlerden ?elen haber'ere göre birçok verlerde bîrrok isçi aileler arasında açlık vardır. Yalnız Viyanada 3,000 kîsi mevkuf bulunmekta ve bu sayı her«rün artmaktadır. Vnâvetlerde mevkuflarm adedi daha fazladır. Bütün hapisaneler, kıslalar mahpuslar'a dolmustur. Hükumet yeni m e v f l a Yang Şiyehin ri yasetindeki Çin askerî heyeti dün bir gezinti yapmıs ve As kerî Müzeyi ziyaret etmistir. Heyetin bı aksam Çiçerir vapuril« Odesa • ya hareketi muh Avusturyada henüz sükundan eser yok! Çin hey eti reisinîn intıbaları Kaogaya zabtta memarlarımn müdahalesi esnastnda alınmıs bir enstantane nıiHiunııııııııııııınmıııııııııimııııiMiiHim temeldir. Jvıeral Yang Şiyeh Haymverlerin reisi Prens Ştarenberg tireceğini bilemiyor. Bunun için birçok boş fabrikalar ve mağazalar hapisane haline getirilmiş, mevkuflarla doldu ruhnuştur. Sosyalistlerin bütün reisle(Mabadi iiçüncü aahifede) V M n u Çin heyetine riyaset eden Jeneral Yang Şiyek dün Perapalas otelinde bir muharririmize su beya natta bulunmustur: « Türkiyeyi ziyaretimizden ve bu genç Cumhuriyeti bu ziyaret münasebetile daha yakından tanıdığı mızdan çok memnunuz. Memleketinizden çok iyi intıbalarla avdet e(Mabadi dördiincü sahifede) Bir hayır müessesemiz ıııı ııınını uımıııiMinııımııtııııımıımınıımıııiMuıııııuımmııııııııiHinıımnııiM» Topkapı Fıkaraperver Cemiyeti 25 ind yıldönü«ıünü fıkaraya yardım ederek kutluladı Ankara treni yolda kaldı Dün aksam Haydarpasadan hareket eden Ankara treni hat üzerinde arazi kumet yeni ^ " ^ l m . n u n u m,m,.mm.m , ". u.... . ...»« ."••'« kayması neticesi olarak yol kapandığı ıınımnınmııııııtıınniHnHnınıninnınıım.m.......... »»....inm... j . tamamen makus için Dil iskelesinde kalmısbr. nın tstİklâli davasmı tamamen makus Yarm Haymver'ler Naziler'le an'asacak l N l ' l ' k Devlet DemiryoHarı t^letme Müdibir neticeye isal etrms bulunuyor. A olurlarsa arada hatta Avnsturyalı; riyeti, yolun temizlenmesi hitam bul vusturyanm kendisine gelince o nere bir nasyonal sosyalist hükumeti teşekduğu takdirde trenin geceyansı yola ye gittiğmm farkında mıdnr, değil mikül ederse Avrupa kendi kuvvetlerile devam edebileceğini ümit ediyordu. dh bilmiyoruz. Eğer farkmda ise diyegefip Avusturya üe harp mi edecek ve cek söz yoktur. Eğer farkmda değilse bu vaziyeti hariçten gelme bir a«ker Bugün mündericatımızın çokistîklâl müdafaasrom üçte bir memle İsgalile »slaha mı kaHnsacak? Avustur. ket nüfusunu felce uğratmakla ve başluğundan nesredemediğimiz: yayı kendi ellerile uçurumun kenarma ka milletlerin tavsiye ettiği usullerden KADRİ RAŞİT Paşanm kadar sürükledikten sonra bu küçücük medet ummskk ileri götürülen bu gamemlekete karşt «lâh m çekecekler? rip şekline hayret etmemek elde olmaz Hem bo isi kim yanacak? Yalmz basıMakaksini yannki nüshamızda okuyacaksmız. ^ ^ ^ na ttalya mı, yoksa bütün Avrupa mı? YUNUS NADİ AvrujMi tşçı tgtufkrfe Avusturya r Hayır müessesemizden yardım Dün Topkapı Fıkaraperver cemiyeti 25 İnci yıldönümünü fakirlere erzak ve saire dağıtarak kutlulamtstır. 25 senedenberi birçok fakirin, yeti; m n, dulun yardımma koşan bu müessesenin kapısında dün ibtiyar, kadın, erkek, çocuk olmak üzere yüzlerce fa gb'ren fakirler Çocuk bakımı kir bulunuyor, bunlar mütevaz; miiesseıenin yardumndan istifade ediyor lardı. Fıkaraperver cemtyetinkı müessisi doktor Galip Hakkı Bey dün bir muharririmize demiftir ki: (Mabadi üçüncü aahifede)