Katalog

Japonya,Vaşington deniz antlaşmasını bozuyor Karar Meclise verildi. İtalya bu teklifi reddetti, Londra görüşmelerinden ümid azalmıştır Tokyo 4 (A.A.) Bakanlar derneği dün sabah toplanarak, Vaşington andını bozacak tedbirlerı görüşmüşlerdir. Hükumetin bu bozma karart, hususî meclise sevkedilmiştir. Onun da bu kararı ittifakla tasdik edeceği zannedilivor. ki, filolann yukarıdan aşağıya veya aşağıdan yukarıya doğru beraberliğe getirilmesini mümkün kılar. Gemi yapma programlannın bil dirilmesi meselesi belki bazı mehafilin nikbinliklerini haklı gösterecek vaziyettedir. Fakat pratik bir hal şeVli bulunması zordur.» TELGRAF MABERLERİ |BUGUN DEBÜ. Kırılan kanadlar •» ^ « ^ « Içtimaî musahabe Demokrasiye doğru Mekteb kitaplarına aşk ve zevk şiirleri değil, demokrasi ve Cumhuriyet zihniyetini kuvvetlendirecek yazılar koymalıyız! Dün aile ocağı etrafında ben gazeteme kapılarak Ağaoğlu demokrasi ve de mokrasinin icab ettirdiği birlik, sadelik ve samimiyet namına yani cumhuriyet için metin ahlâklı hemşeriler yetiştirmek kaygusile pa?a, bey, efendi, ağa ve sair unvanlann kalkmalarıt.a aid kfinun üzerinde mecliste gpçmiş olan değişmeleri okurken öteki taraftd cn be^ yaşında kızımla ylikstk tahsil görmüş oğlum aras ntîa gf çen sözlerin kulak misafiri oldum. Kızım oğlurna dıyoıdu: Ağabey bunları cana anlatır mısın? Oğlum Oku baktyjm! Kızım Şiirdir, adiTiakıIlı okuyamıyonım. Al, sep Kem oku ve hem de anlat! MuallİTiim yarın için tahlilini isterrişti, Biliyorsun ya Çok serttir! Oğlum kalın bir kitatı aldı ve Fuzulinin malum olan bu şıirıni okudu: Kıldı zülfün pek perisan hallmJ halin flenin Bir gun ey bidert sormazsın nedlr halln senln Gltti basından gönül ol seırü kaddin sayesl Ağla kim ldbare tebdü oldu lkballn senin Gazeteyi bir yara atttm. Kızıma hiddetle: Nedir o? Bir daha oku bakahm! Oğlum okudu, kizvndan sordum: Hazırlıyacağin daha da var mı? Kızım kitabın >ahifef*ini çevirerek bir yerini gcsterdi: Oğluma okumasmı söyledim. Oğlum «Nedim» in bugün çapkınların ezberinde olan bu meşhur şiirini okumağa basladı: 8erva nazan kim büyüttü böyle biperra aenl Kim yetistlrdi bugüna serviden balâ seni Buyden hos renkton pakizedir nazik tenin Beslemis koynundaki ya kim gülü rana aenl Kitabı elime aldım: 352 sahifelik koca bir eser. Birinti sahifetinin üst tarafında şu yazıyı okudum: Lise 2 inci devre bfıirci »mıf ve muallim mektepleri 5 inci sınıf. Ayni sahifenin öt«*ki tarafında da şu yazı vardı: «Maarif Vekâlcti MMkî Talim ve Terbiye dairesi* nin ( ..) tarih ve (...) numarah emiıle altıncı defa olarak 4000 nüsh& tabolunmuştur! Kitabın öteki tarafla.jnı okumadım. Çok kıymetli. değerh, ilmî, fennî ve ilâh. olacak ki terbiye ve talim dairesi kend'.sile bu kadar meşgul olmuş ve yinrıi dört bin nüshasının Türk ger.çüâi arasında yayılmasını temin etu>*tır. Fakat ben bu cihetleri duşuneçck halde değildim. Ben 15 yaşındaki kızımm tefbiyesini .•lüaünüyoıdum ve yalnız onunla alâk*d?r clarak kızıma sesimin yetiştigî kadar bağırdım: Bu kitabı sen Lir daha eline almıyacaksin!» Kızım ağlıyor, gr.ryaçlan döküyor, ve hıçkırıklar içinde: Yann ne yapacrğım, bütün arkadaşlar bane güîeceklet, ke paze olacağım». Ahmed diye feryad edi: yor. * Sen muallitn dersin ki babam bırakmadı. istersen muallime mektub yazayım Edebiyatın ve billtassa şiirin genç dimağlar ve kalpler ü?cn"ne tesiri ve bu tesirin terbivedt pek mühım bir amil olduğu herkesçe tanınmış bir keyfiyettir. E«ki rejimlerden k«lma unvanlann, rütbelerin \r t>^n fuzuli tavsiflerin cumhuriyet devpnde devamı hakikaten anomaldı ve bu anormalın kalkn.as. lazımd.ı Cumhuriyet rihr.îyeMnin yerleşib kuvvetlenmesin! arzu edenler bu hususa dair mejliste konuşanların duygularma istirak ederler. Fakat demokrasi zihni>etini kuvvetlendirmek için b^ska vollardan da yürümelidir. Frcü»nle me«elâ mekteplerde verilen reıhiye ve talimin bu bakımdan hususî bir kıymeti vardır. Mekteple) imııde «biperva servinazn buydan hoş, renkten pakize gibi kız iJeali yaşatırsak Cumhurıytt «'hııiyetınin kökleşmesi pek kolay clmaz. Gelecekte baba, anne,, çaitsan bır vatandaş olacak, erkek ve kızlarımızın ruh ve kalplerine talim ve terbiye vasıtası ile sadelik, •amimiyet, ciddiyet, doğruluk. fedakârhk gibi yüksek ve cumhuriyet vatandaşlanna lâyık hususiyetler telkinine çalışmakladır ki ülküyü tahakkuk ettirmeğe muvaffak oîuıuz. Bununla beraber arasıta biraz da kalbur, elek, ve süzgec kullamlması lâzımdır. Demokıaeiyi kurtuluş savaşı zamanında Ankaranın tozunu, toprağını, çamurlannı soluk alarak yuranların kaiblerinde bilhassa aramalıdır. Içe girmeğe ,6zü işlemeğe çaIışmak lâzımdır. Fransarun saltanat, drvirlerınde edebiyata hâkim otan eJip ve şairler, kahramanlarını hep hükümdarlar arasından alarak hiı umdarlık, haşmet ve azamet'erini tasvirle ruh ve kalblerrle saltanata ve saltanat mişvarına karşı bir bağhlık yapmağa çalışmakta idiler. Fakat rejim değişir değişmez edebiyattaki cereyan değişii. Bu kere nümune olmak üzere, hürııyet ve demokrasi kahrdnnunlaıının hayatlan ve onların h^'k yolunda göstermiş oldukları fedokârlıklar taövir edildi. Briyanların yerlerini, Brütüsler ve güzel Elenalanıı yerlerini de Lükresyalar tuttular. Mekteb kıraat küaplarma edebî nümuneler olmak iizne Demostenlerden ve Siseronlor^an parçalar kondu. Ayni zamanda gerek dahilde ve ge^k harıçte earay kaçkınları yer tutmak k'iftahlıgına kalkıştıkları zaman demokrasi kurucuları: «Cekil oradan!» diye bağırmaktan geri duın arl»lar! Bu tarzladır ki as.rUua saltanat usulile idare edilmıs olan bir memlekette demokrasi rulıc hâkim olmağa muvaffak olüu. Biz de beheme! al b5> le yapmalıyız ve yaptığsmız takdirde de muvaffak olmamarrız :cin hiçbir sebeb yoktur! '». i • j IHEM NALINA MIHINA Once Trakya ünkü gazeteler Romanyadan iki vapuî dolusu muhacir geldiğini, bunlardan 780 kişinin Elâzize, 505 kişinin de Trakyay<ı gönderileceğini yazıyorlarâı. Balkanlardaki soydaşlarımız Türkiyeye gelmeğe başladığındanberi yazar dururum: Gelen muhacirler, önce Trakyaya yerleştirUmeli, Avrupada koca bir ülkeden elimizde kalmış olan son topraklan iyice korumak için, bu yerlerde Türk kol ve gövdelerinden geçilmez bir duvar dikilmelidir. Toprağı eken, yurdu güzelleştiren ve günü gelince onun için kanını döken adamdır, yurddaştır. Boş topraklar, .hiçbir işe yaramaz ve bir gün gelir başkalarının eline geçer. Edirnede, Kırklarelinde bütün Trakyada Bulgarların gözü vardır. Midye ile İnoz arasında çizilecek bir çizginin üstünde kalan yerleri istediklerini hergün bağıra bağıra söylüyorlar. İstanbulda bile gözleri var. Bulgarların bu azgın açgözlülüğü karşısında Türkün gözü Trakyanm üstünden ayrılmamalıdır. Gerçi Türk ordusu, Trakyaya uzanan elleri kıracak, yurda yan bakan gözleri çıkaracak kadar kuvvetlidir ama, Trakyada, daha kuvvetli olmakta kazanc vardır, zarar yoktur. Yurddaşlar için yurdun her yeri ayni değerde ise de uluslararası (beynelmilel), askerlik ve coğrafya bakımından iş böyle değildir. Boğazlar, İstanbul ve Trakya Türkiyenin elinde olmasaydı, yeryüzünde, bugünkü gibi saygı görmezdik, bugünkü gibi sözümüzü dinletemezdik. Bu yüksek değerli topraklanmızı sımsıkı tutmahyız. Bu sımsıkı tutufu ise, ancak Türk kollan ve gçğüsleri yapabilir. İşi ekonomik bakımdan düşününce de görürüz ki Trakya gibi verimli, denize yakın topraklann boş kalması, işlenmemesi yazıktır. Genişliği 24,000 kilometroya yakın olan koca Trakyada, İstanbulu çıkannca, aşağı yukan yalnız yarım milyon kişi vardır. O verimli topraklar, bunun birkaç katını daha besliyebilir. Trakya dolmadan gelen muhacirleri başka yerlere yerleştirmek doğru değildir. Onun içindir ki «önce Trakya» diyoruz. ttalya teklifi reddetti Roma 4 (A.A.) ltalyan hükumeti Vaşington antlaşmasını bozmak hususunda Japonlar tarafınrV yapılan teklifi kabul etmemege karar vermiştir. Amerikanın vaziyeti Londra 4 (A.A.) Amerika heyeti, Japon isteklerine karşı bir İngiliz Amerikan cephesi yapmak üzere elinden geleni yapması için Vaşingtondan talimat aldığmı inkâr etmektedir. , henüz yirmi altı yaşında bir kızdı. Cocukluğundanberi, gönlü yücelmek isteğile dolu idi. Onun emellerine dünya dar geliyordu. Onu açık ufuklar, mavi gökler ve bunların ötesindeki serab çekiyordu. Başka kızlann havailiğe meylettikleri çağda, Helen Buşe kalbinin olanca heyecanmı havaya hasretti. Kendiaine bir çift kanad lâzımdı. Fakat o, çiçekten çiçeğe uçan kelebeğin kanadlarını değil, insanları arşıâlâya ileten çelik kanadlar istiyordu. O vakte kadar erkek işi sayilan tavyareciliğe heves etti. Bu rres Yazan Amiral Yamomato ne diyor? Londra 4 (A.A.) Amiral Yamamoto, Havas ajansına'şu bildirimde bulunmuştur: « Deniz konuşmaları durumunda bır değişiklik yok gibidır. Gütmekte olduğumuz yolda guya değişiklik olduğu hakkında dönen yanlış şayia yalandır. Bu şayialar filo beraberliğinin on sene, üç sene ilâh. gibi bir çağda yavaş yavaş gerçekleşmesi hakkındadır. Japon murahhaslarından hiçbir üye böyle bir anlayışa yarayacak bir bildirimde bulunmamıştır. Filo beraberliğini kayitsiz ve şartsız istiyoruz. Aşikârdır ki, bir gemi bir ayda yapılmaz ve bunu iş dışına çıkarmak için de her halde 24 saat yetmez. Yalnız teknik şartlardır Japon Harbiye Naztrmtn beyanatı Berlin 4 (A.A.) Japonya Harbiye Bakanı Jeneral Senduro Hayaşi, Fölkişer Beobahter gazetesinin muhabirine şu bildirimde bulunmuştur: « Japonyanın korunma hattı Mançukdan sonra en az on defa büyümüştür. Japonya Mançukuyu kurmak için öyle büyük bir taahhüt altına girmiştir ki, ulus henüz bunu yeter derecede anlıyamıyor. Jeneral Hayaşi, Japonyanın hava yollannın genişletilmesi gerektiğini söylemiştir.» Hdene Boacher lekte gösterdiği kabiliyet ve meharetle değme pilotlara parmak ısırttı. Bu güneş saçh, gök gözlü, tan yüzlü kıza unsurlar ram oluyorlardı. Ve o, baloda göniil fetheder gibi, güle güle, asümanı fethediyordu. Tayyare, onun çelik parmaklan arasmda, mürebbisinin önünde dehşetinden feragat etmiş bir pars gibi idi. Onu istediği miiddette, istediği uzakhğa, istediği yüksekliğe sevkediyrdu. Birkaç yıl içerisinde, Helen Buşe bir o kadar rekor kırdı. Muradlanna ermia maçukalar gibi, kendini »on derece bahtiyar hissediyordu. Yaşınm icabı, nefsine karşı, nihay»tsiz bir güvenç duyuyordu. Feza onundu artıkf. Bütün bu engin mavilikler onun malikânesi idi; ve ona, dilediği gibi hâkim olacaktı. Bu güvençle, geçenlerde bir daha havalandı. O gün, dudaklan gene her vakitki temiz, inanc dolu tebessümü taşıyordu. Meşin başlığınm altından tasan sırma kâküller, olgun buğday başakları gibi, rüzgârın tath temaslarile dalgalanıyordu. Meydandaki arkadaçlanna son bir selâm gönderen elleri, direksiyona yapjştı. Tayyare yerden koptu ve yükseldi... Fakat birdenbire ne oldu?. Bu, ebedî bir sır olarak kalacaktır. Genc kızı, göke ileten tayyare, yüksekte, kendisine itaatsizlik göstermeğe başlamıştı. Ansızm tepesi aşağı dikildi. Eski Yunan eaatirinden, Dedahn oğlu İcare gibi, Helen Buşe de cür'etine, güvencine kurban olmuş, güneş sanki onun da kanatlarını yakmıştı.. Korkunç bir tarraka ile, biraz ötedeki ağaçlann arasına düşen t a y y a r e m n enkazı altından, parçalanmış bir genc kız cesedi çıkardılar. Kanlar sızan dudaklannda, yirminci asır gencliğinin, herşeye rağmen inanc dolu, ölmez tebessümü vardı!. . EreSmend Ekrem TAIÂJ Sar meselesi Romadakî an?aşma sevinçîe karşdandı Roma 4 (A.A.) Dünkü aılaoma mucibince, Sar havzasindaki reyiâm, Almanyanin lefaine neticelandiği Uk • dirde, bu devlet, Sar madenJerine ve daha baska borclara kar*ıjık olarak 900 milyon frank ödemeği kabul et • mistir. Londra 4 (A.A.) Sar Alman yaya döndügü takdirde madenlerin saUu «linmMi hakkındaki Fransiz • Alman ankun»~. Londrada p«k büyük bir sevinçle karşilanmisur. Londra 4 (A.A.) İngiliz gazeteleri, Sçler komitesi anlasmasindan öttîrii memnuniyetlerini bildiriyorlar. Deyfi Herald gazetesi «bu anlaşmanin pilebbiat sirasmda çikabilmesine oran (ihtimal) verilen hâdiselerv rağmen Sar meselesinin bariy yoluyla halİini temin edeceğini» yazmak suretile Londra gazetelerinin düşüncelerini bildiriyor. Çocuk esirgeme kurumu \ Atatürk, Himayeietfa'cj öz türkçe isim taktı Ankara 4 (A.A.) Atatürk Himayeietfal Cemiyetini «Çocuk esirgeme kurumu» olarak adlandırmış ve Cemiyet yeni adını kullanmağa başamiftır. Nüfus yazımı Mütehassıs vilâyetlerde tecrübeler yapıyor Ankara 4 (Telefonla) tsparta vilâyetinde Belçikadan getirüen müU • hassista idaresfle yapılan umumî nu • Milletler Cemiyetinin müzakeresi fus tahriri bitmis, tezayüdün yüzde 15 Londra 4 (A.A.) Sar havzasinnisbetinde olduğu anlasihmstir. da icra edflecek reyiâm meselesini göIki ffin sonra Marmaris kazasinda rüsmek üzere toplanacak olan uluslar tahriri nüfus tecriibesi yapilacak, on • birliğinde bulunmak için, M. Eden, dan sonra Kirklarelinde de tecrübe dün aksam Londradan Cenevreye ha • tekrarlanacaktir. MütehassU bir buçuk reket etmistir. Sir Con Simonun da bu ay kadar tetkikatta bulunduktan son • toplantıda bulunmak ihtimali varsa ra Belçikaya dönecek ve 935 umumî da, henüz bu hususta kat'î bir karar tahririnde tekrar gelecektir. yoktur. Cenerre 4 (A.A.) Fransa dı* bakanı M. Laval, M. Yevtiç ve M. Edenle beraber bu sabah saat 8,30 da buraya gelmiçtir. Ankara 4 (Telefonla) Kocaeli Fransa dis bakanı M. Lavalin yantameb'usu tbrahim Süreyya, Kemaloz adda dış bakanhğm uluslar kurumu daiIı Rcisicnmburumuza vcrflen Atatürk resi müdürii M. Masigli ile »iyasî daire sefi M. Bargeton vardir. soy adinin başkasi tarafindan kullanüMoskova 4 (A.A.) M. Utvinof, mamasi bakkinda Meclise bir kanun uluslar derneği konseyinin fevkalâde teklif edecektir. toplanifi için Cenevreye gitmistir. 14,630 metroya yükselen tayyare Irtifa rekorunu kıran Villi Post 17,600 metroya cıkacagını söylüyor Nevyork 4 (A A.) Tayyareci r VVÜly Post dün sabah Oklahomoda ki Bartevilleden yükteklik rökoru • nu kirmak için uçmus ve öğleden sonra Muscazeede yere inmistir. Erisebüdiğİ yüksekligin belli olmasi için barograf aletlerinin tetkiki beklenilmektedir. «Atatürk» ü başka kimse kullanmıyacak Villi Post Brüksel sergisine iştirak ediyoruz Ankara 4 (Telefonla) tnhi»ar • Iar idaresi Briikselde açılacak olan beynelmilel sergiye iştirake karar vermistir. Başbakan yarın hareket ediyor AĞAOĞLU AHMET Silâh taşıma şartları Ankara 4 (Telefonla) Dahilly* encümenmce silâh tasimak ruhsatna • mesî ohniyan kimselerin silâh taş'mamasi şabular arasinda silâhlarin ne suretle olursa olsun bir elden diğer ele geçerken ruhsatname almmasi silâh satanlarin ellerindeki mallari bir be • yanname Oe hükumete bildirerek sa • tiftan da malumat vtrmeleri lâyihasi | nı müzakere etmiştir. Ankara 4 (Telefonla) Ba? • bakan General İsmet, Sıhhiye Vekili Refikl* beraber yarm hareket edecektir. Edirne ve havalisinde tetkikatta bulunacakjardır. Afyon itilâ.fı Murahhaslarımız Belgradda hararetle karsılandı Aile bağlılığı Lutfi Fikrinin vasiyetinl yerine getirmek için faaliyet başlıyor Pariste ölen Lutfi Fikrinin vasivet namesinin yerine getirümesi için Oni versite Rektörii Cemi'tn d« bulundugu bir heyet seçilmifH. Bu heyet bugün lerde toplanarak Lutfi Fikrinin dil«k> lerinin yerine getirilmesi için bir faaliyet programı hazirltyacaktir. Bu programda birakılan para ve «fyanin naail idare edileceği de te^bit edilecektir. Bundan sonra medenî cesaret ve aüt bağlılığı mevzuu üzerinde en iyi **eri yazacak kimeeye bin lira mükâfat verilmek üzere bir nıüsabaka «çilacaktir. Ankara Hukukunda diploma merasimi BattİMVİll 4 (A.A.) VVÜly Post, 14,630 metroya yükselmek suretile ltalyan mülâzimi Danatide olan 15,433 metroluk yükse!me rökorunu kirdığini bOdİrmiştir. Battlesville (Olahama) 4 (A.A. ) WUIy Post bir iki gün içinde 17,600 metroya yükcelerek sıfirin altmda 57 derece soğukla karşilasacağinı söyle • miştir. Dakar 4 (A.A.) Saat 5,15 de denize men Santas Dumant tayyaresi Atlantik denizini 19 saat 7 dakikada geçmis ve bu müddet zarfinda saatte 159 kilometro orta cüratle yol almıştır. Paris 4 (A.A.) Meşhur tayyared kadin Heiene Boucherin cenaze merasimi bu sabah yapilmıştir. Hava işleri bakanı General Denain il« birçok siyasî şahsiyetler ve tayya recilik âlemi mensuplari merasimde hazir bulunmuslardlr. Atlantik bir daha geçildi Tasarruf haftası programı Ankara 4 (Telefonla) Milli Tasarruf haftası 12 kânunuevvel saat üçtc Basbakan İsmet Inönünün nutku ile açilacaktir. Ayni zamanda Halkevmde bir müsamere verüecektir. Ayni gfin Meclis Bafkani Kâzim özalp, radyoda bir.nutuk söyliyecektir. Diğer aksam • Iar Bakanlar ayni mevzu üzerinde söz söyliyeceklerdir. 14 kânunuevvel cuma günB Hakimiyeti Milliye m«ydaninda bo miting yapâaçakür. Ankara 4 (Telefonla) Geleeek hafta içinde Ankara hukuk fakül tesi bu sene mezunlaeının diploma tevzi merasimi yapilacak ve diplomalar bizzat Basbakan tarafindan tevzi edilecektir. Basbakamn bu münasebetle mühim bir nutuk söyliyeceği anlaşılı yor. Alman Fransız konuşmaları Paris 4 (A.A.) M. Hitlerin hususî memuru M. Fon Ribbentrop dün Paristen ayrilmtstir. Fon Ribbentrop, görüşmelerinin Avrupa mukadderaü üzerine olan tesiri hakkında kendisine sorgu soran gazetecflere gülerek şunlarl söylemiştir: « Size sonra cevap vereceğimi söy' Iemekliğime müsaadenizi rica ederim.» ni Roma büyük elçisi Hüseyrâ Ragıp bugün Kirinal saraytnda Kral tarafmdan kabul edilerek ıtimatname* aini yermjstir. Roma Elçimiz İtalya Kraiının nezdinde Krup mümessilleri Zonguldaga Roma 4 (A.A.) Türkiyenin yegittiler Ankara 4 (Telefonla) Krup fabrikası mümessOlerile Maadin müdiri umumisi Bekir Vehbi tetkikat için Zonguldaga gitmişlerdir. Belgrad 4 (A.A.) Türk Yugoslav afyon mukavelesinin tadilini müzakereye memor Türk heyeti bu sabah buraya gelmiştir. Heyet, istasyonda Ticaret ve Sanayi Bakanı M. Dimitroviçle diğer birçokları tarafindan karsılanmıstır. M. Dimiboviç mlsafirleri selâmIıyarak Balkan devletleri arasında rktı«adî hareketleri tanzim yolunda ilk misal teşkil eden Türk Yugoslav afyon mukavelesinin çok mühim olduğunu söylemis ve murahhaslara muvaffakiyet dilemistir. Tikk ve Yugoslav murahhasları ögleden sonra ilk toplantılannı yaparak çalışma programlarını haxır j lamiflardır. Paristeki cenaze merasimi Afyon 4 (A.A.) Burad* çı • kan Haber gazetesi, Duyum adını almıştır. Afyondaki Haber retikimiz Duyum adını aldı Maarif tayinleri Ankara 4 (Telefonla) Balıkesir Maarif müdürlüğüne Adana lisrsi müdürü Saiim, Manisa Maarif müdürlüğünne Izmir Maarif mödürö Nail Uyin edilmislerdir.