Katalog

Cumhuriytf1 Jürklerle Süngü Süngüye No. 44 Nakili: A. DAVER Çanakkalede ( Şehir ve Memleket Haberleri ) Türkiyeye gelen yolcuların parası Siyasî icmal Habeşislan hâdiseleri er tarafından Avrupa devletlerinin istılâsma uğrıyan Afrika kıt'asında bugün tam müstakil olarak yalnız bir devlet kalmışhr. Bu devlet Habeşistan imparatorluğudur. Binlerce senedenberi istıklâlini muhafaza eden bu memleket dahi Afrikah diğer memleketler ve hükumetler gibi müstemleke arayan Avrupaîıların hücumlarına uğramamıs değildir. Fakat eski bir medeniyete ve muntazam devlet teşkilâtına sahıb bulunduğundan, ayni zamanda Afrikanın yegâne hıristiyan milleti olmak itibarile vaktile Carlık RusyaM gibi ortodoksluğun haroisi geçinen büyük bir devletin maddî ve diplomasi muzaheretine nail olduğundan istilâ hareketlerrı? muvaffakiyetle karşı koyabilm'şti. On dokuzuncu asır Avrupada ve Asyada pek büyük devlet adam lan yetiştirdiği gibi Habeşistan dahi Meneliki yet'ştirmiştir. Bu oü yük hükümdar Afrikava geç adım atan Italya devletinin Habeş aahilinde edindiği müstemlekeden bütün Habesistanı istilâ için buyük bir ordu ile yaptığı taarruzu AduJa 'arihin büyük hezimetlerinden birine kaîb r e defetmiş, istıklâlini muhafaza eylemı^t:r. Fakat İtlya büyük oo7oruncf?n sonra da gözünü Habeşistan üzerinden ayırmamıştır Afrilcayı b?stanbaşa zaptederek muazzam müstemleke imparatorluklan tesis eden İngiltere ile Fransa dahi Jtalyaya Afrikanm bu k'smında engel olmak istememisler, hatta bir üçleı muahedesile Habeşistan»Ja '»ususî imtiyazlar almamağı kabul etmişlerdir. Habeşistanın yeni imparatoru birinci Haile Silasse Avrupayı gezip görmüş, asrî fikirli bir Afri kah hükümdar olduğu ndan tahta oturduğu gundenberi memleketini ilerletmek ve müdafaa kuvvetini artırmak için biran faaliyetten geri durmamıştır. Kendiliğinden meşrutiyeti ve parlamentoyu tesis eden bu hükümdar ordusunu Belçıkadan celbettiği mümtaz bir heyeti askeriye ile tensik etmektedir. Habes imparatoru ıtalyaya ^»» çt İngiltere ile Fran^adan müessir bir surette muzaheret görmiyeceğini takdir ettiğmden dişer büyük devletlere iktısadî azim menafı temin etmek suretile Habeşistan is tiklâlinin muhafazası yolunu tutmuştur. İmparalor Amerika sermayedarlarına Nil nehrinin Habeşistandaki menabiinde muazzam su sedleri ve iska tertibatı vücude getirmeleri için mühirr. bir imtiyaz verdiği gibi Japonya sermayedarlanna dahi mensucat fabrikalanna pamuk ve diğer haTi mevad yetiştirecek bir milyon tngiliz dönümü arazi vermiştir. Ayasofya müze oluyor Gelibolu yarımadası muharebesinde de Müttefikler Cami dün Müzeler idaresine devredildi. Burada arasında ihtilâf ve münazaalar başlamıştı! Bizans abide ve eserleri teşhir edilecek 25 liradan fazlası Gümrük Mayısın üçü idi. Güneş ufuktan mi idare ediyordu. Soldaki 7 nci idaresinde alakonulacak yükseldi. Gayet anzalı olan Arıburnu mmtakasının hilâfına olarak burada gündüz olur olmaz bütün hayat ve faaliyetin öldüğünü bir kat daha anladım. Cephenin arkasında erzak ve mühimmat nakli, mecruhların bakılması, takviye kıtaatının cepheye sevki ve hatta hücum icrası, velhasıl buna benzer her türlü harekât ve sevkiyatın ancak gece karanlığında mümkün olduğunu anladım. Tarafeynin bulunduğu vaziyet ve şerait arasında fevkalâde mii savatsızhk yardı. Bu ahval ve şerait içinde harbin tasavvur ediîmiyecek derecede müşkül olduğunu ancak şimdi lây\kile kavramıştım. fırk», kaymakam Remzinin kumaniası altında idi. Bütün kuvvet 24 taburdu. Bu kuvvetier hayli yanaşık bulunan 7 nci, 9 uncu fırkalarla 3 üncü, 5 inci ve 11 inci fırkaların aksamından müteşekkildi. Miralay Zodenşternin agır topçusu yoktu. Lâkin elinde kâfi derecede sahra topçusu vard». Mühimmat nakli her türlü müşlcülâta rağmen yolunda idi. 7 nci ve 9 uncu fırkaların iaşesi alelâde idi. Yalntz damla damla gelen yardımcı kıtaatın iaşesinde müşkülâta tesadüf ediliyordu. Miralay Zodenştern birkaç gün evvel yarımadada yaptığı atlı sevahatlerden birinde keşfettiği koyun sürülerini mevcud şiddetli memnulyete bakmayıp tekâlifi harbive Jsulile alarak yeni kıtaatın hiç olmazsa et ve aynca da ekmok ihtiyacım tatmin etmişti. Bu münasebetle Salimbcy çiftliği civarında duran bir Türk ba taryasınm, miralay Zodensterrin erkânıharbiyesinin, yani bizim iaşemize ihtimamla baktığını kaydetmeği vazifei şükran addederim. Türk stairlarindan girecrk yolcula • rin üzerinde 25 liradan fazla bulunan paralarin nasıl geri verileceği hakkmda Gümrük ve înhisarlar Vekâleti alâkadarlara bir tamim göndermiştir. Bu tamime görr, Türkiyede bir müddet kalmak için g'len yolcular üzerinde kararnamede yazih 25 liradan fazla olması dolayuile ilk gümrükçe e • manet suretile alinan evrakı naktiye nin, yolcunun çdcacağı gümrük idare since kendisine iadesi Utnildiği raman şu şekilde muamele yapilacakür: Yolcalar girdiği mahalden c»kmı yarak başka mahalden gittiği surette, îlk gümrükçe rmaneten almmiş olan paraya mukabil verilmiş olan mak • buzun geri ahnmasi ve o gümrük na ıtıina irsalât kaydi suretile yolcuya verilmesi ve bu makbuzun irsaliye ile beraber parayi alan idarcye gönderi • lerek mahsubünün yaptirilmasi lâ zimdir. Makbuz kaybolduğu takdtrde ya • pilacak müracaatler de ancak yolcu • nun girdiği vo parayi verdiği idarelere karşi yapilacaktir. izabe kazanı içinde uğraşan aslanlar Çelik sağnaklan altında izabe kazrsı gibi kaynamakta olan dar bir sahada Türk askerinin bilâfütur göstermekte olduğu anudane sebat ve mukuvemet karsısında hayretler içinde kaldım. Böyle bir vaziyette harb ve mukavemet etmek için son derecede sağlam ve yıpranmamış kuvvet ve kudreti asabiye lâzımdır. Türk askerinin gösterdiği bu kuvvet ve kudreti herhangi Avrupalı asker izhar edemez. Dunden itibaren Bizans tmannk tahsis edüen Aytuofyanın içinden bir görunüf... Ayasofya camisinin müze olacağını evvelce yazm<ştık. 3u işin tetkikile Müzeler müdürü Azizin riyasetinde bir heyet uğraşıyordu. Heyet hazırladığı bir raporu Kültür Bakanhğına göndenniş, rapor Kültür BakanliRînca muvafık s?örüldüğünden iki gündenbcr» tatbikına geçilmiştir. Bu hususta Müzeler müdürü Aziz bir muharririmize şu izahatı vermiştir. « Ayasofya dünden itibaren Müzeler idaresine geçmiştir. Mabed, Bizans devrine aid abide ve eserleri ihtiva eden bir müze haline getirilecektir Bizans devrine aid çehrimizde nekaîar eser varsa ilmî bir tasnife tâbi tutarak Ayasofyada teşhir edeceğiz. Bu eserlerden şehrimizde pek çok vard.r. Bilhassa müze bahrelerinde mevcud asari atikadan lâhidler, bu meyanda Ayasofyttnın Içine nakledileceklerdir. Mü/e idaıesinin hazırladığı proje mucibince evvelâ mabedin içi tamir edilecek, duzeltilecek, bundan tonra da eserlerin yerlefctirilmesirıe başlanılacaktır. Binanın dışarısında poyraz tara fındaki sıvaları tamir edeceğiz. Bazı ecnebi gazetelerinde yazıldığı gibi esaslı tamire şimdilik lüzum yoktur. Bir kısım eserleri de mabedin et ŞEHlli ISLEKl Erkâniharbiyesiz bir kumandan Tramvay seferlerinin düzensizliği Nafıa Bakanhğı taUnbul »İrketler komiserligi ulusun sızlanması üzerine bir yoUuzlugu Tramvay şirketinin gözü önüne koymuştur. Birçok hatlarda çalifan tramTay arabalan lâzım geldiği sıralarda yola çıkmadıklarından hemen da • ima birbiri arkasına gelmekte ve sonra ayni hatta uzun uzun tramvay beklenmektedir. Yapılan denemede bu şekilde Eminönü hattmda Bebek Eminönü, Fatih Beşiktaş, Ortaköy Aksaray arabalan var ken 20 dakika hiç araba gelmediği görülmüştür. Tramvaylarm vaktinde yola çıkmasile bunun önüne geçilebilecektir. Miralay Zodenşternin kumandası altmda bir kolordudan fazla kuvvet olduğu halde tam rnanasile erkânıharbiyesi yoktu. Miralayın etrafında buSabahleyin saat beşte miralay lunan birkaç zatın ve hatta Zodenşternle karargâha geldik, ka kıymetli binbaşı Mülmanın mü rargâh ismini verdiğimiz yer Salim kemmel teşkilâtlı bir kumanda heBey çiftliği denılen küçük ve çıpyeti yerine kaim olmasına imkân lak bir meydanın ortasında sefi! yoktu. Fırkaların telefon rabıtası bir toprak kulübeden ibaretti. Kubile mevcud değildi. Bu noksanialübenin içini üç seyyar kâryola ra, fazla olarak, lisan müşkülâtı, kaplamış, pencerelere ot tıkan gayet müşkül olan tabîyevî vazimıştı. Hava da oldukça soğuktu. yet, kıtaatın birbirine karışmıs olması inzimam ediyordu. Daha yeni uykuya varmıştık. Şunu söylemeliyim ki yorul İnsan nekadar müşkül ve buhranli mak bilmez bir faaliyetle çalışan vaziyette olursa olsun mutlaka umiralay harbin akıl ve hayale gelyuyor. Düşmanın tayyare filosu hücum yaptı. Kulübemizin etrahn miyen merharnetsizce vakayiinin dan on altı bomba ıslık çalarak geç ihdas eylediği müşkülât ve kola>ca yapılması kabil olmıyan bir vati. Kulübe adeta dansedıyordu. zife muvacehesinde bulunuvordu. Tavandan üzerimize sıva ve moŞunu da ilâve etmeliyim ki bu şelozlar döküldü. Pencerelerin ararait tahtında benim dahi muaveîıklarından zehirli san gazler nüfuz ediyordu. Tayyareciler bomba netim bihakkin gayrikâfi olmuştur. lan için belki de kulübemizi hedef Bizim sağ cenahımızın karsısınittihaz etmişlerdi ama bombalar ida ötedenberi maruf ve eski bir sabet etmedi. Bombalann arkasınkıt'a olan 29 uncu tngiliz sahrp. dan düşmanın gemi topian da fırkası ve bahriye piyade fırkasıkumbaralarile bize iltifata başladının da bazı aksamı bulunuvordu. îar. Bereket versin ki kumbaralar Bunun yanında ve bizim 7 nci fırkulübeden otuz hatve uzağa düştü. kanın karsısında Fransızlarm şark Anlaşılan Ingilizler harekâtı idare kolordusu bulunuyordu. Şimdi bu edey menfur Almanların kulübeFransız kolordusu bütün mevcude oturduklannı öğrenmişlerdi. dile cepheye getirilmişti. Kalıb ve kıyafeti heybetİi olup Biz yataklarda istifimizi bozmalâkin askeri tarafından pek seviidık. Bu macera nasıl olsa, bir nimiyen Jeneral d'Amade tarafınhayet bulacağından itidalimizi mudan sol cenaha, ve Ingilizlenn yahafaza etmekten başka çare yoknıbaşına konulan Fransız müstu. Bu gürültülü hücum ve bonıtemlekât askerleri geniş omuzlu ve bardımanm neticesi pek ehemmiince bacaklı Senegal ve vahsi bayetsiz oldu; bir asker şehid ver kışlı ve kesik yanaklı Dahome zendik ve bir kaç ta beygir öldü. Bu cilerile mağrur tavırlı, zeki nazarlı hadiseden sonra tekrar uyuyup uve açık esmer renkli Südanlılardan yuyamadığımızı şimdi hatırlamı • müteşekkildi. Bunlardan sonra her yorum. türlü millet efradından müteşekkil Gündüzden etrafı tetkik ve muecnebi lejyonlan yeni teskil oluayene için istifade ettim. Cephenan 17 nci Fransız piyade al?yı miz Kirte Seddilbahir yolu ile iki geliyordu. En sağda 3 üncü ve 4ünkısma ayrılmıştı. Sağdaki kısım cü zuhaf alaylan vardı. 9 uncu fırka kumandanı Halil Sa\Mabndl var] ÜNİVERSÎTEDE Hukuk Fakültesinde birinci »mıfta gürültü eden talebeler hakkmda fakülte inzibat meclisince yapıltnakta olan tahkikat bitmiştir. Yalnız haber aldığımıza göre mecli*çe bazı talebeye ayrı ayrı sualler sorulması ka rarlaştınlmıştır. Bundan sonra taleb«nin cezalandınlıp cezalandınltnıyacağı kararlastırılacaktır. Gürültu hâdisesınin tahhikati Ayatofya parmaklıklarına asılan ilân rafındaki bahçede teşhir edeceğiz. Bu sebeble bahçeye beton döşenecek, etrafı çimenlerle bezenecektir. Bu yeni müzeye şimdilik ayn bir memur kadrosu yapacak değiliz. Yalnız gece ve gündüz muhafazası için diğer müzelerde olduğu gibi bekçiler koyacağız. Amerikalı mütehassıs tetkikatını şimdilik bitirib memleketine gitti. Belki ileride tekrar gelecektir. 0nun tetkikatile bizim kuracağımız müze araaında münasebet yoktur.» Bütün talebenin saçları kesilecek Yüksek mekteplerle Oniversite fakültelerine devam eden erkek talebenin saçlannın kesik olması hakInndaki talimatnamenin tatbikına bu ayin on beşinden itibaren başla • nacaktir. Saçları kesik olmıyan ta* lebe mekteplere kabul edilmiye cektir. Ulusal tutum haftası başlıyor Rıhtım Şirketi hissedarları Yurdun her yanında bü Kükumete devir itilâfını yük şenlikler yapılacak imzalıyorlar Ulusal tutum ve yerli malı haf tası yarın, Basbakan İsmet lnönünün, Ankaca Halkevinde söyliye ceği söylevle açılacaktır. Bu söy lev, yurdun her yiinünde radyo ile dağıtılacak ve her yöndeki senlik lerin bası olacaktir. Yoklama imtihanları Hukuk Fakültesinde yoklama imtihanlanna devam edilmektedir. Bu imtihanlara devam mecburiyeti noktasmdan büyük ehemmiyet ve rilmektedir. Bir talebe her sene içinde en az iki yoklama hntihanına dahil olmazsa devam etmemiş sa yılarak umumi imtihanlara giremiyecektir. Şehîr plânı jüri heyeti toplandı Şehir plânı nı yapacak miıtehassısı seçecel1 jüri heyeti dür saat 14 buçukta ilk içtimaını yap mıştır. Bu içti maa Vali riya • set etmiştir. Bü tün aza müte hassıslann gön dermiş oldukları eskisle projele^ üzerinde ayn ayn tetkiklerde bu Dünkü toplanttdan bir görünüş lunduklanndan gönderilen ra namına Cevdet seçilmişlerdir. Enporlar üzerinde durulmamış, cümen ilk toplantısını bugün yahangi mütehassısm şayanı terpacak, en kısa zamanda mukayeseli bir hapor hazırhyarak Beledicih olduğunu tesbit etmek üzere ye reisliğine verecektir. Rapor veilk iş olarak bir encümen teşkil erildikten sonra jüri heyeti ikinci dilmiştir. Encümene Belediye Fen defa içtimaa davet edilecektir. işleri müdürü Ziya, Belediye İmar müdürü Ziya, eski Trabzon mebuBu içtimada encümenin raporu su mühendis Muhtar, Celâl Esad, tetkik edilerek mütehassıslardan Müzeler müdürü Aziz, Şehir Mecbirisi intihab edilerek plânı yapmağa çağınlacaktır. lisi azasından Tevfik, mimarlar Bu arada, yarın tstanbul Halkevinde yapılacak toplantıda da, ilk defa Başbakanın besinci ulusal tuSAGLIK ÎŞLERİ tum haftasını bütün yuıda açışı dinlenecektir. Bundan sonra tstanbul Halkevi Difteri vak'aSarı reisi Ali Rıza bir konuşma yapacak, tstanbul Sıhhat ve tçtimaî Muavenet başka sözenler de hafta dolayısile Müdürlüğünden dün şu mektubu aldık: düşüncelerini anlatacaklardır. 9 birincikânun taribli gazetenizin i • Ulusal tutum haftası mekteplerkinci sahifesinde (difteri vak'alari) baslıklt yazimzin şu suretle düzeltil de ve diğer yerlerde de kutlula nacak, şehrin her yönünde birçok mesi rica olunur: topluluklar yapilacaktir. Sokakla • Emîrgân îlkmektebinin birinci sinı • ra halkı tutuma alıştırıcı levhalar findan Şeyda Hikmet adli çocukta difgerilecek, bicçok yetlere afişler ateri hastalığı görüimüs ve mezkur sı sı'acaktır. nifin 50 kadar talcbeSinin aşı tatbiki için emir verilmiştir. Saygilarimin ka • RadyoJa konferan&lar verüecek bulü.» Geceleri de radyoda söylevler söylenecektir. tlk akşamki söylevi Dogum ve kadın hastalıkları Vali Muhittin Ustündağ söyliyecektir, arkadaşımız Mekki Said de bibirligi içtimaı rincikânunun 16 nci pazar günü Türk doğum ve kadın hastalıkları akşamı saat 20 buçukta radyoda birligi ikinci toplantısı dün saat bir konferans verecektir. 18 buçukta Cağaloğlunda Etıbba Bu cuma günü, öğleden sonra Odası konferans salonunda yapıl 14 te tstanbullulara havadan armamıştır. Toplantıya bütün Tıp Fa • ğanlar atılacaktır. Kadıköyünde iskültesi nisaiye profesörleri iştirak kele, Usküdarda Park, Beyazıdda etmiş, bundan sonra Birlik reisi Cumhuriyet ve Beyoğlunda Taksim profesör Tevfik Remzi bir açış nut alanlartnda yığınak olanlar üzer • ku söylemiştir. Dün Birliğin yapa lerine atılacak küçük paraşütlerde • cağı ve takib edeceği program hak ki armağanları alabileceklerdir. Bu kmda görüşülerek toplantıya nihaarmağanların içinde bulunacak nuyet verilmiştir. maralardan 300 üne de ulusal ekonomi kurumu tarafından ayrıca 400 muhacir geldi değerli armağanlar verilecektir. Romanyadan sehrimize dün de hususî vapurlarla 400 göçen gelj^ Otomobilli geçiften vazgeçildi mistk. Haftanın son gününde yapılacak Başbakanın söylevi İtalyanın istilâsına engel olaR'htım şirketi hissedarları umucak bu gibi tedbirler ve bilhassa mî heyeti çarşamba günü toplanaJaponya imparatorluğuna verilen rak rıhtım imtiyazının hükumete devri hakkındaki itilâfnameyi geniş arazi ve imtiyazlar son za tasdik edecek, böylece işin son for manlarda îtalyada asabiyet uyanmalitesi de tamamlanmış olacaktır. dırmış ve bu devlerle HabeşistaBu toplantıdan sonca şirket müdünın arasında gerginlik peyda etmişrü Ankaraya giderek kat'î mukati Diğer taraftan geçen ay Itaîya veîeyi imzalıyacaktır. Kralmın, İtalyanın Habeşistan seŞirket antrepolarınm gümrüğe vahilindeki Eritire ve Somali müsdevrinin takarrür ettiği malumdıır. temlekelerini zivaret evlemîsi de Antrepolan teslim almak üzere içH=îbeşistanda İtalyant nyeni bir islerindeki eşyanın tesbitine başlantilâ hareketine hazırlandığına alâmıştır. Gümırüklere gececek olan bu antrepolar 18 tanedir. Bunlar met telâkki edilerek heyecan uyanay başına kadar gümrük! erce te dırmıştır. selîüm edilmiş bulunacaktır. îşte büsbütün iki devîetin müna* tstanbul liman îşlerînin yeni yısebatı gergin bulunduğu bir zaIın basmdan ötesinde alacağı şekil için hazifhklar ba^lamıştır. Bu yol manda İtalyan müstemlekelerile da buyruk gelir gelmez hemen işe Habeşistan arasındd beynelmilel ba<lanacaktır. muahedelerle henüz tesbit edilmiB> yardan da Tayyare Cemiyeti yen hududlar üzerinde yerli ahaliİstanbul limanında vapurlara kö mür verme işinin kendisine veril • nin çıkardığı hâdiseler, haddizatinde mazide emsali çok görülen mesini istemiştir. Maliye ve Ekonomi Bakanlıklarınm üzerinde uğraşvakıalardan ibaret olmasına rağtığı bu işin cemiyete verilmesi pek te men siyaset âleminde endişe ile umulmamaktadır. karşılanmaktadır. Dün bu yönden kendisile gö • rüşen bir yazıcımıza Liman Şhketi MUHARREM FEYZİ genel yazıcısı Resad demiştir ki: « Tayyare Cemiyetinin hüku mete böyle bir müracaati vardır. Ama daha bir karar yoktur. Şimdi körnür verme işi tstanbul Liman şîrNüshası 5 Kuruştur ketîne aittir. Yakın çağadek liman işçileri tarafından yapılmıyan bu Abone Törkiye Harîç işi biz geçen yıl yeniden düzenli • için şeraiti için yerek kendi adamlatrımıza yaptır • Senelik 1400 Kr. 1700 r<r. mağa başladık. Şimdilik ne olacağı Altıayhk 750 1450 belli değildir.» Cumhuriyet otomobilli geçişten vaz geçilmiştir. Sadece Taksime gidilecek ve şehir bandosu hazır olduğu halde abide • ye çelenk konacaktır. Üç ayhk Bir ayhk 400 150 800 * yoktur