Katalog

r HAYAT Ansiklopedisi ncı cüzü çıktı 66 II O7EC İSTANBUL • CAĞALOĞLU P u m a 10 Tucpiniouuol I QQ>| I Seiie NO. 0 1 0 0 Telgraf ve mektup adresl: Cumhuriyet, tstanbul . Posta kntusffT îslanbul. No. 248 l»Umd l ü I Bbl IIIIBVVBI 1004Telefon: Basmuharrir ve evl: 22366, Tahrlr heyeti: 24298, Idare ve matbaa fasmile Matbaaolık ve Nesrfyat Şlrkett, 24299 24290. um HAYAT Ansiklopedisi ncı cilt hazırdır. COzlerinlzi bir an evrel ciltletiniz 6 Kral Aleksandr Belgratta yüzbinlerce kişinin goz yaşları arasında gömüldü Büyük Yugoslav Kralının ölümü ve Makedonya komitası N« büyük tarihi teccllidir lci bugiin Avrupanın Vekilleri Belgratta ve Kral Aleksandrın cenazesi öniind* soıt vazifelerinî yaparlar ken, yirmibes otuz sen* evvel Makedonya komitası hesabına ve insaniyet namına yaptıklan giinahların kefaretini de vermiş bulunuyorlar . Yugoslavya Kralı Aleksandr Hazretlerinin bir Makedonya komitacısının kurçunile ölümıi hatıralarımızı bu komita nın mazisine doğru çekmiştir. Makedonya komitasının kızıl tarihi üzerinde salâhiyet sahibi bir zat olan Konya meb'usu Tahsin Bey bu feci vesile dolayısile mühim bir makale yazmıştır. Mütevef • fa Kralın toprağa terkedildiği bir günde jbu hazin vakıanın mahiyet ve saiklerinde tarihî bir facia ve hakikati tesbit eden makaleyi ehemmiyetle neşrediyonız. anm asırlık kanlı bir şekavet tarihini sırtında taşıyan Makedonya komitası, akıbet Kral Aleksandr gibi büyük bir mütefekkire de kıydı, öldürdü. Katil Valda Gorgiyefin Makedonyada bir şekavet, bir cinayet yuvası olan Gümencede doğup yetiştiğini içitince bugün bütün insanıvete göz ya?ı döktüren bu menfur cinayetin Makedonya komitas; tarafmdan yapıldığma, yaptırıldığına şüphem kalmadı. Çünkü: Gümence, Makedonyanın kan yatağı, fecaat, şenaat kaynağıdır. Makedonyada yirmi beş Bene voyvodalık yaparak o güzel tcpraklan kan ve ateş içinde bırakan '(Apostol Petkof) ta Gümencenin bir mahallesinden Boymiçalı bir semerci oğludur. Katil Valdanın hemşerisidir. Vaktile Makedonya komitasının kongre kararile (Vardar Güneşi) nam ve lâkabını verdiği bu beşerî canavar binlerce masuma kıymıştır. Ona cehennem zebanisi demek daha yerinde bir tevcihtir. Çünkü: Bu canavar kan ve külle yuğrulmuş, bakireler ismetile hamurlanmış tam bir yüzkarası, bir vicdan lekesidir. Katil Valdanın köylüsü Apostolun binbir şenaatinden hatırıma gelen birkaçını saymak Kral Aleksandra kıyanlann tıynet ve cibilliyetlerini tesbite kâfidir. 319 senesinde Selânik vilâyetinin Yenice kazasının bir Rum köyünde kalabalık bir düğün evine ateş vermiş, yüzlerce kadın ve çocuğun cayır cayır yandığını sinema seyreder gibi seyretmiştir. Bu fecaat levhası karşısında aklî muvazenesini bozan çetesi efradınIdan birini orada tepelemiştir. 318 senesinde bir köyde ibadet eden Rum ceraaatini kilise kapısınıda birer birer boğazlatmıştır. 319 da Kökilinin Yuvatya köyünde bütün ileri gelenleri, çorbacıları toplamış, başlannda mum yakmış, sonra da hepsini bir eve doldurarak ateş vermiştir. Apostolun kardeşi, katil Vaîdanın köylüsü Andon Petkof ta zalim, hunhar bir voyvoda idi. O, yalnız Türk ve müslüman kanı dökmüş, Türk aşiyanları söndürmüştür. İşte cani Valda Gorgiyef böyle bir şekavet ocağından; cinayet mektebinden çıkmıştır! Koskoca Rumelinin elimizden çıkmasını hazırlıyan bu kan ve yangın çeteleri Makedonyanın diğer Balkan mirasçılan elinde kaldığını görünce şaşaladılar. Nihayet eski huylannı, kan dökmek, ihtilâl yapmak yolunu tuttular. Kral Aleksandr bu menfur düşüncenin büyük kurbanıdır. Bugün bütün medenî âlem, yüksek insanın matemini tutuyor • ve katillerini tel'.n ediyor. Konya meb'usu Millet Meclisi içtimaa çağırıldı Mebuslarımıza hitaben bir teblig neşredildi Dün bütün Türkiye dost YugoslavyaBu erken içtima, haricî siyasetin her yerde hassasiyet kesbettiği bugünlerde Meclisin hükumetle beranın kıymetli Kralı için yas tuttu ber bulunnıasını temin için kararlaşhnlmıştır Belgrattaki cenaze merat iminde bulunmak üzere y alnız hariçten gelenlerin sayısı 300 bini geçmişti. Yugoslavya dahilinden geîenlerse Belgrada giden yollarda canlı nehirler vücude getirmişlerdi Ayın yirmi dördünde toplanacak linde resimlerinden ve Ankara 18 (A.A.) Büyük Millet Meclisinin teşrinisaniden evvel içtimaa davet olunması haricî olan Millet Meeüâhdn içtima naKâzım Pasa riyaset ederken siyasetin her memlekette hassasiyet kesbettiği bugünVde B. M. MecliMabadi üçuncu sahifede Kral Aleksandnn istirahati rufja için dün Istanbalda Ayatriyadi klisesinde yapılan dinî merasimden inttbalar (sağda mütevef fa Kralın tabatuna temsilen vücude getirilen tabut görülayor) Ankara ve İstanbulda yapılan dinî merasim Belgrat 18 (Hususî) Kral Aleksandnn cenaze merasiminde bulunmak üzere bu sabaha kadar Belgrata 300 binden fazla insan gelmiş bulunuyordu» Yalnız gelen heyetlerin reisleri yirmi dokuza baliğ olmakta idi. Ayrıca yağan yağmurlara rağmen civardan yaya olarak binlerce köylü akın etmişti. Belgrat yolları canlı nehirleri andırıyordu. Halk iki gündenberi sabahın altısından akşamın altısına kadar Bilainkıta Kralın cenazesi önünden geçmiş olduğu halde gene 150 Şerirlerin itirafları «Şayet Kralı öldürmek emrini alsaydım ayni işi ben ben yapardım» Fransada katilin şeriki olarak bir de kadın yakalandı, tahkikat ve isticvaplar devam ediyor Turhal şeker fabrikası bugün açıiıyor Küçat resmini yapacak olan Başvekil lsmet Pş. Celâl Beyle beraber dün akşam Ankaradan hareket etti Ankara 18 (Telefonla) Turhal şeker fabrikasmın küfat resmine gidecek heyeti götüren tren «aat 3 ü 5 geçe buradan hareket etmijtir. Küçat resmine Başvekil lsmet Pasa, tktısat Vekili Celâl Bey ve bir çok meb'uslar gitmişlerdir. Meclis Reisi Kâzım Paşa, Nafıa, Dahiliye Vekilleri, meb'uslardan marekkep bfiyük bir kalabalık gidenleri uğurlamışlardır. Turhal çeker rabrikasmîn kflfal resmi bugün saat ikide yapılacakbr. Davetlileri götüren tren akfamOstfi saat 8 de oradan aynlacakbr. lsmet Paça Hr. fle Celâl Bey f« diğer eevat cumartesi günü 19 da, Ankaraya dönmüş bulunacaklardır. Yeni tefrikalarımız Çanakkalede Türkîerle süngüsüngüye Sağda katitin itirafatta bultman feriklerinden Raitch yahut Beneşin kolundaki döğme, solda Belgrat tokaklarında $iyah bayraklar Paris 18 (Hususî) Marsilya itibaren Pariste ikamete başlamışlardan gelen malumata nazaran suikas dır. tin faili Kalemenin şeriki cürümleri Pospischil, 9 teşrinievvel suikastini olan Raitsh ve Pospischil dün gece gazetelerden öğrenmiş olduğunu söy Annecy hapisanesinden Marsilyaya lemiştir. Kendisi Raitsh ile beraber getirilmişlerdir. tekrar isviçre hududuna gitmek isPospischilin isticvabı neticesinde temiş ve zabıtayı şaşırtmak için Dün tstanbulda Ayatriyadi kilise • dört tethişçinin 29 eylul tarihinde Fontenblöde mola vermiş, nihayet mnde yapılan dinî merasim esnasın İsviçre hududunu aşmış olduklan Annemassede tevkif edilmiştir. Pospischil, ifadesine şu sözleri ilâ da kilisenin avlusunda beklesen halk anlaşılmıştır. Bunlar, hududu sahte Mabadi altınct sahifede pasaportla geçmişler ve 29 eylulden bin kişi bu rasimeye iştirak edeme• UHUVUUIULV mistir. Cenaze merasimi için birçok çelenkler gelmisti. Bunlann içerisinde altın ve gümüs tefne dallıları bulunduğu gibi alelâde kır çiçeklerile örülmüs olanlan da vardı. 48 saat içinde önünden 300 binden fazla insan geçmis olan Kral Aleksandrın naşı dün gece yarısı büyük kiliseye nakledilmistir. Muazzam cenaze alayı Şafakla beraber her tarafta emniyet tadbirleri alınmış ve erkek, ka dın, çocuk ve ihtiyar binlerce kişi hatta cenazenin geçmiyeceği malum olan sokaklara bile hmcahınç dol muştur. Saat sekizde payitahtın bü tün çanları birden çalarak ruhanî ayinin Katedralda Patrik Barnabe tarafmdan yapılmağa başlandığını herkese ilân etmiştir. Ayinde, Patriğin etrafını alan Arşevekler, Evekler, ve birçok papazlardan başka Kral ailesi, ecnebi hükümdarlar, Yugos lavya Kraliyeti naiplik meclisi aza lan, ecnebi devletler tarafmdan gönderilen fevkalâde heyeti murahhasa Kral Aleksandrın cenaze merasiminde bulunmak üzere Belgrada lar, sefirler ve pekçok muteber zevat giden Muhafız bölüğümüz Selânik istasyonunda (Yukarıda Muhattz bölüğu zabitleri kendüerini karşuıyan Yunan zabitlerile bir arada) Mabadi altınct sahifede Tarihin en kanlı muharebeleri, en şanlı kahramanlıklan Çanakkaledeı cereyan etmiştir. Orada Türkün sade sine ve süngüsü ile yarattığı mu« cize hem karşısmdaki düşmanlann şecaat ve inadını, hem de fennin ha<« rikalannı mağlup etmiştir. Yeni tefrikamızda Çanakkale rau harebelerinin bütün dehşetini bir Fransız topçu zabitinin hatıralarmd an ve onlara ilâve edeceğimiz notlardan görüp anlıyacaksınız. «Cellâtlar Şirketi» isımli zabıta romammız dün bitti. Onun yerine bugünden itibaren «Diriler Mezarlığı» isimli yeni bir tefrikaya başlıyoruz. «Cellâtlar Şirketi» nin karilerimiz tarafmdan büyük bir merak ve alâka ile okunduğunu birçok delillerile anlamış bulunduğumuz için yeni tefrikamızı gene maruf lngiliz muharriri Edgar Vallasm eserleri arasından seçtik. «Diriler Mezarlığı» muharririn en son basılan ve en çokbeğenilen eserlerinden biridir. Yeni tefrikamızı lezzet ve heyecanla takip edeceğinizden eminiz. Bugün 2 nci ve 6 ncı sahifelerimizde TAHSİN Mabadi üçüncü sahifede