Katalog

Camhariyet' •8Kânunuewel 1933 HARPTE Çevırens A. DAVER ir ve memleket haberleri Ayasofya camisi Ergani bakır madenleri İcinde bir k a z a Bir amele 20 metrodan düştü, kolları kırıldı Geçenlerde, Ayasofya cam'vinin müezzin mahfili cihetinde lAıbbe den büyük bir sıva parçası düşmüş ve bunun üzerine Evkaf idaresince kubbenin tamiri kararlaştınlmıştı. Dün sabah tamir iç'n camide i» kele kurularak kubbenin tavanın daki halkaya bir ip merdiven ge çirilmiştir. Ameleden Mahmut oğlu Mahmut bu ip merdiven üzerinde tamir işile meşvul îken ip kopmuş ve zavallı işçi 20 metre yükseklikten caminin hasırları üstüne yuvarlanmış, kol • Ian kırılmış, vücudünün muhtelif yerleri ağır surette yaralanmıştır. Baygm bir halde Cerrahpaşa hattanesine kald'ırılan yaralı amele, müşkülâtla ayıltılarak nöbetçi Müddeiumumî muavini Feridun Bey tarafından istiçvap edilmiştir. Mahmut, ipin çürük olması yüzünden koptuğunu, bu ipi ustasının tavsiyesile kullandığını «öylemlstir. Bunun üzerine caminin tamirat ust&tı zan altına alınmış, tahkikat derinlestirilmektedir. D ü n H a l k e v i n d e k i konferansta istikraz tahvili almaktaki faideler izah edildi Siyasî icmal Gizli siyaset entrikaları veUkrajrna ovyetler aleyhinde büyük devletlerden bazılarımn nasıl entrikalar çevirdikleri Deyli Meyil garet«inin ifşaatı üe meydana çıkmıştı. Şhndi de Mo» kovada neşrolunan resmî v e s a i bu entrikalann Sovyetler diyarmda bir zaman filiyat sahasına büe çıkanlmak istenildiğini ve son dakikada Sovyet hükum«tinin gösterdiği *e yakkuz ile büyük bir Sovyet fad«ratif cumhuriyetinin Sovyetler bîr liğinden ayrılmasına meydan bıra kıltnadığını ispat ediyor. Sovyetler Birliğinm en zengin ve en mühim federatif cumhuriyeti Ukraynadır. Bu memleket kürei arzın kara toprak mıntakası den3en en münbit sahasmı ihtiva eylediğinden eski Rusyanm ve bütün Avrupanın hububat ambarı idi. Ukrayna Ingüterenin iki miısli büyüklüğün dedir. Sovyetleam en mühim îhracat limanlan buradadır. Anlaşılan Sovyetler aleyhinde emtrikalar hazırhyan devletler gizliden gizliye bu tnemieketi faaliyeUerine hedef ittihaz etmislerdir. Komünist merkez komitesinin bîr> kaç gün mukaddem Moskovada neşrolunan karar raretmde deniliyor ki «Şhndi karşılamak mecburiye tinde bulunduğumuz başlıca tehlike, Ukrayna milliyetperverlermin, ec nebi müdahaleciler ile birleştniş ol malanna gayrimemnım anasınn cümlesi Ukrajmanın Sovyetler Birliğmden aynlması hususunda ittifak edftrek müttehit bir cephe teskil etmişlerdir. Bunlar Galiçya Ukraynalıian ile birleşmek istiyorlar. Alman ve Leh faşistlerinden müzaheret bekliyorlar ve tngiliz büyük sanayi erbabmdan yardım görüyorlar. Ecnebi tnteiligence Service, yani istflı barat teskil âtmm maddî muavenetlerine mazhar oluyorlar ve Japonya, ile bir harp vukuunn bekliyorlar. Ukrayna lie Sovyetler Birliğinm di ğer cumhuriyetleri arasındaki rabıtalan koparmaği yaîıtnt zayıflat maği îstihdaf eder te«ebbüslere Bol» sevikler can alacak darbeyi mdir » melidirler.» ' Moskovada nesroiunan vesa3» bundan ibaret değHdir. Ukraynanın Sovyetler Birliğmden aynlması fik» rinin evvelce bu memleketteJri Bol • sevik frrkasınm erkâm arasma bile grirmîş olduitu ve o mrrunn uımuml Bolsevik frrkasinın teyakkuz göste» retnediŞi, 'âkin şîmdi komünis* saflarmdaki Ukrayna milliyetperver * li&i zihnivetin'n tanunar edildiğî dahi mezkur karar suretine ilâve oHarkof ve Moskovada neşredîlen ve hulâsası yukanda yazılan resml karar sureti, şüphesiz ecnebi emtrî kalarma karsı umum komünist fırkası mensup larmm biıtibahmı celp maksadmı gütmektedrr. Bu vesika zahirde sulhperverlik ten bahseden Avrupalı devleüerdeni bazilarmm başka devletlerin dahili islerini nasıl kanştırmağa ve sulh v« sükunu bozmağa calıstıklanna bi« delil olarak gösteriiebîlh*. MUHARREM FEYZt Hesap, akıl, mantık hep düşman lehinde idi; kat'î neticeyi yalnız maneviyat ve kıvmeti harbiye tebdil edebilirdi! Halbuki, müttefikin donanması nın hücrumu, azirr zayîatla netice lenmiş, dört zırhlı batmıştı. (Yanlış dört değil iiç A.D.) yedi zırhlı afır hasarata uğramıstı. Düsmanın mü rettebatça uğradığı zayiat ta büyüktü. Düşman gemilerinin ezici ateşine rağmen, kara bataryalannın ve sa hil istihkâmlar'nm zayîatj büyük değildi. Gerçi, dısandan bakınca, îs tinkâmlar, delikdesik olmustu. Me selâ, Ham'diye bataryasında 160 ağır top mermis'nin actığı bostan kuyusu büyüklüğünde 160 çukur vardı ki bunlann 40 tanesi toplara teh likeli surette yakmdı. Fakat, bilhassa düşmanın zayiatma nisbetle Tiirklerîn zayiatı çok azdı. Şehît ve mecruhlann miktan ehemmiyetsîzdi. u 'buki düşman 38,8 lik mermiler dahi atmıstı. Bataryalanınız mağlup edileme misti; yalnız çok atış yapmışlar ve mermileri bitmek üzere idi. Türkler büyük sevinç içinde îdiler. cih eyledi. Fakat diğer tekmil tabyalar, canlabasla çalısmı» ve niha yet düsmanın mağluben ve zayiatı vahime ile ricatıni RÖrmek bahti • yarhçrına nail olımışlardır. Zayiatımız 3 zabit 22 nefer sehit ile 2 zabit 59 nefer mecruhtan ibaretti. Maddî zayiat olarak ta Cemenlik tabyast saftan hariç çıkmış, Anadolu Meci • diye kalesinde bir top harap ol muctu. Buna mukabil düsmanın batan üç zırhlısında 44 büyük ve vasat top ve lâakal 2000 insan zayi olmuştu. Dört zırhlı hayli müddet işe yara • yamıyaeak surette insan ve malzeme zayiatına uğramış, bir torpitobot berhava olmuş, diğer zırhlılann kâffesi de az çok isabetler almıstı.» Fransız muharriri ne diyor? Fransız erkânıharbiye binbaşısı Larşerin kitabından da şu mütemmim malumatı alıyorum. Bu suretlr muhnTe beden sonraki vaziyM te anlasılmiş olur «Bahriye mütehassıslan ademi muvaffakiyetin esbabım arıyor ve hUcumun tatili hakkmda Amtral Robekin verdiŞi karan şiddetle tenkit eyliyorlardı. 18 mart muharebesinin hitamın da Türk kudreti tnüdafaasınra va ziyeti amiralın tereddüdürte cidden hak verdirecek halde idi. Bu müdafaa kudreti hassaten mayinlerle mütemerkiz topçu ateşlerine müs » tenit olup halbuki mevcut dokuz mayin hattmdan seJcizi nâlâ sapsağlam durmakta îdi. Narada durmakta olan Osmanlı mavin gemileri her an yemiden mayîn dökmeğe hazır bu lunuvorlardı. [Fakat maalesef mayîn yokru. Son T6 17 mavini Nusrat mavin gemiv bir gece evvel dökmüş ve düşman zırMılaniıi bu mayinler batırmıştı. A D 1 Bu mayinlerden bir kismı akıntı tesirile beklenüdiği veçhile yerinden oynıyarak serseri dolasacaklardı. Di§er taraftan Türk bataryalan da, Müttefikine, torpfllere nisl>et daha az zayiat verdirmekle beraber gene azim hasarat flca eylesnişler ve bilmukabele Müttefiklerin hesabmda derpiş edildiğ! derecede, gemi topcusundan zarar görmemîslerdi. Methaldeki tabyalar (Orhaniye • Kumkale Seddülbahtr, Ertuğrul) susturulmuşsa da hâlâ piyade için mükemmel »iperler vücude getir mekte idi; gemi ateşine karşı pek açık olan bu mevazre Türkler yeniden sahra bataryalan tabiye eyle • mişlerdi. ( Erenköy Soğanlıdere) hattı cenubundaki yeni bataryalar, pek az zarar görmüstü; mevzileri ve kendileri iyice gizli ve betonlu, muhtelîf tebdil mevzilerine malik olan bu bataryalar, tngiliz Fransız atesini şafirtmısti. Maskelenroiş olan Erenköy bataryalan binlerce isabet almifsa da 1885 modeli toplan hâlâ tam bir isabete u&ratnamış ve ate^e devam etmekte idiler. Dün Halkevindeki konferansta \>ulunanîar Ergani bakır madenleri istikrazi hakkında Muhlis Etem Bey tara fından dün Halkevinde bir konferans veriltnistfr. Muhlis Etem Bey bu konferansmda bakınn ik+ısadî ehem miyetinden bahsettikten sonra Er • gani madeninden rasvon«l sekilde istihsal yapıldıği takdirde çtkan madenin yalnız dahilî ihtiyaca tekabül etmekle kalmıyaeağrm ve bol bol ihraç edilebileceğini de söylemi«*ir. Muhlis Bey, Ergani bakır madenlerinin senelik verim miktan takri ben (iki yüz bin) ton ve bunun 20 bin tonu saf bakır olduguna., bir ton bakınn 105 Türk lrrasma malolup naklive ücretile beraber 117 lira yani 17 lngiliz Iira*ı rutraftnrı* •« halbuki bakınn beynelmilel fiati kırk tneiliz lîrası oldu&una isaret ©derek 20 bin ton bakır ihraç edildiği takdirde memleketimize senede (beş milyon altı yüz bin) Türk lirası gireceğini söylemiştir. Bundan sonra Ergani bakır madeni istikraz tahvili almaktaki faîdeye temas etmiş, bugün elimizdeki paranın en faydalı işletme şeklinm bu devlet istikrazi tahvilinden almak oldufunu izah etmistir. Binalara ve sabit kıymetiere yatınlan paralann gittikçe az faîz getirdiğini; bugünkü vaziyete göre <7c5 fairli ve aynca ikramiyeli olan bu tatıvîllerin en kârlı îş olacajını aniatan Muhlis Bey bu tahvillerin bir başka faydası da devlet ve idarei husu*iye mü • zayede ve münakasalannda basaba» alınmalan ve hiçbrr vergrye tâbi olmamalan oldueTinu iiâve etmistir. Türk gözıle 18 Mart muharebesi Alman muharrir, bızzat E°rrnedi ğı bu büyük muharebeyi Almanlar dan işittiği ve istediği gibi yazıyor. Bu muharebeyi bir de kısaca bir Türk gözıle tetkik edelim. Erkânıharp kayma kamı merhum Bursah Nihat Bey gibi değerli ve âlim bir askerin. Franaız erkânıhaTp binbaşısı Larşerin kitabına 1 8 mart muharebesi hakkında yaptığı tahsiyeyi ve Larşerin yazdıklannt aynen alıyonım. Fakat ondan evvel tarafey nin topçu kuvvetlerini ayni eserden huUM olarak nakJediyorum. Çanakkaleye hücum eden düşman donanmasının yalnız zırhlılanndaki 38 likten 10 luğa kadar olan toplann a dedi 31 6 tane idi. Bizim o gün muharebeye istirak eden sahil istihkâmlan mızla obüs bataryalanmızdaki 35,5 lukatn 12 liğe kadar olan toplann a dedi 93 tü. Aşağıda Larşerin kitabından aldı ğım kısımda Türk toplannın 176 tane olarak gösteTİlmesinin sebebı audur: Larşer, 12 likten küçük »cplan rla hesaba dahil etmişrir. Halbuki zırh'ılara kars< yap'lan bu muharebcde küçük toplann hiçbir kıymeti ve ehemmiyeti yoklu. Türk toplannın ekserisi eski «litem, ağır aetşli kısa menzilli ve tesirleri binnisbe zayıf, cepaneleri mahduttu. Buna mukabil, düşman toplan son sistem, seri ateşli, uzun menzilli, tesirlerî bü vük, cepareleri boldu. Nihat Bey merhum diyor ki: «Binaenaleyh hesap, akıl, mantık hep düşman lehinde idi; husulü lânm kat'î neticeyi yalnız maneviyat ve kıymeti harbiye tebdil edebilirdi. 18 mart işte bunu gösterecekti. O gün rrruharebe tnutat buhranlar ile cereyan ettî. Alman efrat ve zabitaru kumandasmdaki Rumeli Haınidiye tabyası (ki 2 tane 35 çap tulünde 35,5 luk topu ile en kuvvetli bir tabyamız idi) hiç ateş açmadı ve düşman ateşi altında sükutü ter 6azi Hz. nin miilkiyelilere iltifatları Mülkiye mektebînin 57 nci yıldönümü münasebetile Gazi Hz. ne çekilen tazimat telgrafına, müşarünileyh Hz. aşağıdaki cevabt göndermek »uretile mülkiyel iere karşı teveccüh ve iltifatlannı izhar bu yurmuşlardır: Şükrü Beyefendi Mülkiye mektebi müdurü Mülkiye mektebinin kuruluşu nun 57 nci yıldönümünü kutlula • mak için toplanan mülkiye ailesirun zatı âliniz vasıtasile bana bildirdiği samimî duygulara teşekkür ederim. Yurda hâzmet, inkılâba man ve Cumhuriyet ülküsüne bağlıhk gibi yüksek v e yaratıcı mefhumlarla beslenen şuurlu sevgi, bugünün ve yannm en muvaffakiyetli vazife erlerinl yetiştirecek bir öz kaynaktir. Bunun Mülkiye mektebi v« mülki*yeliler arasında tecellisini görmek bent pek sevmdirdi. Hepinize selâm. Reisfcumhur CAZl MUSTAFA KEMAL C. H. F. ocak ve nahiye kongreleri Cumhuriıyet Halk Fırkası Beyazıt nahiyesine merbut Süruri, Be yazıt, Direklerarası ve Süleymaniye ocaklan kongrelerine bu ay başından itibaren başlanılmıştir. Süruri semt ocağının kongresinde ocak reisi Orhan Remzi Beyin ocak riıyasetinden çekilmesi teessürle karşılanarak yeni heyeti idareye thsan Mukbil, Lutfi, Sabit ve Rüştü Bey • ler seçiLmistir. Beyazıt semt ocağının kongresi de önümüzdeki pazar günü akşamı Beyazrtta Bakırcılarda ocak merke zinde yapılacaktır. Eytam idarelerinin lâğvînden doIayı 1927 ma'.t senesi içinde maliyeye devredilern ve hazinenm emanet hesaplarına kaydolunan eytam matlubatınm kanun ımıcibince tedive edilmesî alâkadarlara iamim olun muştur. Kanunun mutlak îfadeain* göre 1927 malî «emeai nihayetine kadar haztn«nin adi emanet hesaplannda kayıtlı bulunan diğer yetkn alacaklannm da bu kanun W*1tifan lerin* göre tesviyeci lâzım gelir. Bahsî geçen umumî tahrirat hü kumlerinin alelutR'um yetim alacaklan hakkında talbîkı ve bu umumî tahriratm 3 numaralı fıkrası muci • bince tetkik edilmek üzere merkere ^önderilmek lâzım gelen evrakm badema gönderilmesme mahal kal • tnadığı cihetle kevfiye+in mal me rmrrluklarına tebliğî Defterdarlığa bildirilmistir. Yetim a'acakhları Edirne musevileri «Tıirk Kültür BirKği» isminde bir cemiyet teskil etmiş lerdir. Kahîre konsolo^iuŞumuz Mısir grazeteieriie ne»re«i$i bir üânda Mısirdaki bütün Türk tebaasmın kosolosane si c'Herine kaydedilmelerini bildirmi» • tir. Edirne Maseviler Cemiyeti Mırcr tebaamızın kaydi Kemalettin Kâmi Bey Anadolu Aiansı mudürlerinden Saîf Kemalettin Kâmi Bey atansm Paris mümess'Tliğıne tayfn ednmiş ve dün ak» samUi ekspresle şehrimizden hareket etmistir. Şileye gitmis o'?n l«tanbul Jandarma Kumandanı Izzet Bey Istanbula.döp • muştur. Jandarma kumandant Bir el çabukluğu! Sabıkalı Arap Hüseyfn Galatadan geçmekte olan Ordulu Şabaıun sürü • sfînden bir koyun aşmrken yakalan • mıştır. Möhend s mektebi talebesinin seyahati Mühendis mektebi aon *ınıf talebesi dün mimarî ve şehircilik profesörü M. Deb ile Anadoluda bir tetkik seyahatine çıkmışLardır. ; Bir falei yakalandi Unkaoanmda oturan 50 yaslarmdn Emine Hanım isminde bir kadm falcılık yaparken yaka?anmi*hr. Çatalca ile Silivri arasmda müsel • lâh dört kişinin yolda kövlüierin önüne çıkarak on liralanm aldıklan an lasılmış, bunlarm sıkı bir surette ta kibi ile derdestleri alâkadarana emredîlmistir. Muhtelif cihetlerden sonderilen jandarma müfrezelerinin bugunlerde haydutlan yakalamalan bek • Ienîlmektedir. Silivride haydutlar (Mabadi vttr) Üniversite için dil imtıhanı yapıldı Memurların sicılleri Dahiliye Vekâletinin talebi üze • rine İstanbul Vilâyeti vilâyet dahiImdeki bütün memurların muniazam sicillerini gösterir birer defter vücude getirmiştir. Bunun bir sureti Ankaraya gönderilecek, bir nüshası burada kalacakhr. Belediyenin 1934 bütçesi Beledîyenin 1934 s«nesi bütçesi daimi encümene verikniş ve encü • men dün Vali ve Belediye Reisi Muttrn Beyîn riyasetinde toplanarak tetkikata başlamıştır. Varidartaki noksan çareler düşünülmekte ve bütçenm tevzinme calışılmaktadrr. Dahilî istikrazın ikinci tertibi Başmahaleden mabat tinrn îçtimaî hayatta ailelere tetnfıf edebilmiş olduğu en kolay ve en sağlam irat usulü işte bımdan iba rettir. Dahilî istikraz tesebbüsü neticesinde bir taşla birçok kuşu bir* den vurmak istiyen fsmet Paşa hükumetmm asıl istihdaf ettiği gaye Türk içtimaî hayatmda dahi bu yük< sek itiyadm teessüsü olduğunda şüp« he yoktur. Halkımızm bu izahat üzerinde biraz fikir yorması temenniye lâ * yıktır. YUNUS NADİ Süruri ocağının kongresi Cumhuriyat Halk Fırkası Süruri semt ocağının senelik kongresi akte dilmiş, ocak reisi Orhan Remzi Bey tarahndan okunan bir senelik mesai raporu kongre heyeti tarahndan tak • dir ve alkıslarla kabul edilmiştir. Ra pora nazaran ocak heyeti mıntakasına pek nafi hizmetler etmiş, ve birçok fakir ve bikes çocuklara giyim ve iaşe suretile muavenette bulunmustur. Yeni heyeti idare secildikten sonra kon • greye nihayet verilmistir. Halk Fırkası ocak kongreleri bir haftaya kadar bitecektir. Nahiye kongreleri etrafmdaki hazırlıkiar da bitmi? tir. Ayın on beşinden itibaren de nahiye kongreleri toplanmağa başlıya caktır. Muallimler Birliğinîn senelik konçreşi Yumurfa sandıklarından ormaniye resmi alınıyor mu ? Haydarpasa orman mernurunun yumurta sandıklaırndan ormaniye resmi almağa devam ettiğmi ve b« işte bir yanhşlık olacağmı, alâkadar tacirler thracat Ofisine bildimifler, Of is te tstanbul orman basmüdürlüğüne bir tezkere yazmıştı. Orman başmüdürlüğünden aldığımız bir te* kerede, OfistMi böyle bir iş'ar vakl olmadığı bildirilmektedir. Dünkü imtihana girenlerden bîr kıtmı imtihan esnannda Dün saat 15 te Utanbul erkek lisesinde Üniversite talebesinden ec • nebî bir dil bildiklerml iddia eden • lerin imtihanı yapılmistır. Malum olrette öğretilmeudir. Harp spora bilhassa Almanya, Lehistan ve Çekoslovakya gibi memleketlerde çok taam • müm etmi»tir. Son zamanlarda Avru • padaki Irktaslanmızm da bu nevi te sekküller vücude getirdikleri, yahut bo tesekküllere dahil olduklan görülmektedir. Bu meyanda Lehistanla Navo • gorodek sehrindeki Türk gençleri de bir harp sporu cemiyeti teşkil etmiş • lerdir. Cemiyetin erkek ve kız azala rmdan mürekkep iki müfrezesi vardır. Erkek müfrezenm kumandanı Süley • man Şçenevoviç Bey ve kız müfreze •mîn kumandanı Aliye Hanımdır. Cemiyetnı reirf ve müessisi tbrahim Mitduğn üzere bu imtihanda kazanan lann ya dil dersleri altnalanna hiç lüzum gorültniyecek, yahut derslere ki«men girmel eri icap edecektir. kiyeviç Beydir. Mektep saatlerinden sonra bu gençler, şehrin eamismde toplanmakU ve endaht, tatbikat ta dnlar. Türk harp sporu tesküâti mensup Ian kollannda bu teşkilâhn alâmeti olan kartaldan başka bir ayyıldız tacı • maktadırlar. Novogorodek şehrinin Türk sekenesi beş yüz kadardır. Cümleıi çalıskan ve zengin insanlardır. Lehistanda harp spor teşkilâtmı ilk defa bundan yirmi bes sene mukaddem Maresal Püsudiski vücude getirmiş, bu teşkilât Utiklâl harbtnde çok ise yaramıstar. Innleri için şebrin haricine çıkmakta • Dün Muallimler Birliği kongretinde bulunanlar Muallimler Birliğinm senelik kongresi dün saat 15 te Sultanahmet • teki Muallimler Birliği binasında toplanmış ve geç vakte kadar devam etmistir. Evvelâ geçen seneki idare heyetinin raporu okunmuş bunu hesap müfettişlerinin raporu takip etmistir. Bu rapor aynen kabul edildfkten sonra muallimler aralannda mes lekî hasbihallerde bulunmuslardır. Bilhassa, yasanın tatbikı ve Birliğîn muallknlere daha müfit bir hale Srelmesi için neler lâzım gekiiği hakkında kararlar ittihaz edilmiş ve yeni idare heyeti mtihabına geçilmiş tir. İntihapta kazananlar şunlardır: Türk fabiiyetine kabul Polonya tabiiyeünde bnlunan Döyçe Oryant bank direktörü Bernal oğlu Arnold Hendel Efendi ile refikası Madam Gabriyeün Türk tabiiyetine kabuIü Heyeti Vekilece karar altına alın mıshr. Yurtfaş! Yerlj malı kulfanmak, yurda baglı olmak demektir. M. L ve T. G Yüksek tedrisattan: Ruhiyat mü derrisi Mustafa Şekip, Hilmi Ziya ve Şevket Aziz Beyler. Orta tedrisattan: Nevzat, Hıfzır • rahman Raşit Beyler ve HUviyet Bekir Hanım. tlk tedrisattan: Tank, Ali Rıza, Halbuki yaptığımız tahkikat , OSalâhattin Beyler . yazdığını, Bundan sonra Reisicumhur Haz • fisin böyle bir tezkere orman başmüdürlüğünün de keyfî retlerine, Başvekil ve Meclis Reisi yeti Haydarpasa orman memurlu Paşalarla Maarif Vekiline tazim telğundan sorduğunu göstermiştir. graflan çekilmesin« karar verilmis Orman başmüdürlüğünün gaze • ve içtimaa nihayet verilmistir. temize gönderdiği tezkereye gelinee, tçtimada Birlik binasının muvak • katen Adliyeye terki meselesi de bunun, henüz Of isin tezkere*I ele görüsülmüş ve bu teklif memnuniyet geçmeden yazıldığı anlaşılmakta le kabul edilmiştir. dır.