Katalog

15Temmuz 1931 çelerinin varidat vasatisi ahnarak takdim edilse idi o zaman bütçenin 201 milyonluk bir rakamı ifade et mesi lâzım gelirdi. Halbuki, hayatı [B. M. Meclisinde 5 temmuz pamize düşen ıztırabı çekmek zaru biten e n yakın bütçe senemizde al • ^ retindeyiz. zar günü cereyan eden ve bütün dığımız varidat 189 ilâ 190 arasın Sonra arkadaşlar; biz çok hızlı yevmî gazetelerde harfiyen neşrine dadır. Bütçe hazırlanırken bütçede yürüdük, devletçe, milletçe çok hızlı karar verilen müzakeratın dercine sağlam bir rakama vâsıl olmak için gittik. Hata mı ettik? Onu demek bugün de devam ediyoruz. Fazıl Ahesas olarak en yakın sene varidatını istemiyorum. İşte hızlı giderken dünmet Beyden sonra müstakil meb'usve bu varidatın tahakkukatını değil yanın umumî felâketinin dalgasına lardan Halil B. (İzmir) söz almış ve tahsilâtını nazari itibara aldık. Huçarptık. Her yerdeki kadar olma mumaileyhin nutkundan sonra tak zuru âlinize bu suretle geldik. Bi • makla beraber gene ıztırap çekiyo rirler okunarak içtimaa nihayet venaenaleyh bu bütçemiz normal heruz. Başlamış olan bu ıztırap art rilmiştir. Halil B. nutkuna şöyle baş sapla yapılmış bütçelerden bu nok mak istidadını haizdir. Onun içindir lamıştır:'] tadan farklıdır. Bu noktayi tebarüz ki bu hakikati olduğu gibi görmeli ettirdikten sonra rakamları arzedeve ona göre tedbir ahnmalıdır. Deceğim. 1930 senesi zarfında tahsi Halil B. (İzmir) Efendiler; dim ki hızlı gittik. Evet memleketin lâtımız 189190 milyon arasındadır. epeyce yorulduk. Fakat tsmet Pş. balânsına bakarsak (1925) te (190) Ondan evvelki senedeki tahsilâtı Hz. ni dinledikten sonra söz söylemilyon ihracat yapmışız. 1924 te mız 206 milyondur. Tahsilâtımız bu mek mecburiyeti vicdaniyesini his 185 milyona inmiş, evvelki sene 155 kadar tenakus edince bizim için en settim. Beş on dakikanızı bana hasmilyon, geçen sene de 151 milyona muvafık ve selâmetli usul son sene rederseniz sabrınızı sui istimal de inmiştir. Bu böyle olmakla beraber tahsilâtımızı esas tutmak olmuştur. ğil, bilâkis hüsnü istimal etmeğe çabiz milletçe ve devletçe hızımıza deVekil Bey bugün Meclise gelen lışırım. Ismet °aşa Hz. nin hitabet vam ettik. Böylece bir taraftan va186 milyon 450 bin liralık kürsüsünde ilk defa işitmek mef • ridatı umumiyeyi düşünmekte de bütçenin, eski senelerdeki en az haretine nail oluyorum. Hakikaten vam ederken diğer taraftan devlet tahsisatlı 929 bütçesinden 8 mil bütçesi kendi yükselme seyrini takip kendileri benim görmediğim za • yon noksan olduğunu izah etmiş, etmiş milletçe de hariçten mümkün mandanberi çok kudretli bir hatip olduğu kadar fazla satın almak seyri hem varidat, hem masraf gösterilen olmuşlardır. Bir hatip için kendiletakip edilmiştir. Binaenaleyh balânsı Tayyare Cemiyetinden alınan pa rinden sonra kürsüye çıkmak çok radan sonra 184 milyon tutan büt aşağıya giderken devlet bütçesi 180 müşkül belki de betbahtlık olacakçeyi geçen seneki 222 milyonluk milyondan (220) milyona çıkmış. tır. bütçeden tenzil için sarfedilen gayEfendiler; Paşa Hz. buyurdular ki Dışarıdan satın alınan eşya ımktarı retleri ve bu miktar içinde Devlet da inmemiş, sabit olarak kalmıstır. matbuat mes'elesini halledecek va Bankasına ayrılan bir milyon 834 bin Bu suretle sattığımız eşya ile satın ziyete geldik. Ben bu fikirde ken • liranın dahil bulunduğunu anlat • dile^'ne istirak ediyorum. Efendiler, aldığımız arasındaki farkı serma • mıştır. yeden ödemekte devam ettik. Nihahalk hükumeti demek ekseriyet kaVekil B. sözüne devamla: yet geçen sene ithalâtımız 225 milnunlarının hâkim olduğu idare de • « Açık bütçenin tevlit eyondan 148 milyona düşmüştür. mektir. Bu ekseriyet bazan tazyikkâr deceği malî felâketi daima cereyanlara gidebilir. O vaziyette Efendiler; niçin bu kadar hızlı nazari itibara almak mec minoritenin yani akalliyetin huku gittik. Ben bunu kemali ehemmiyetle buriyetinde olduğumuz içindir ki ku nasıl temin edilir diye bizden evhuzurunuzda izah etmek ve buhrageçen sene filen yaptığımız tahsilât vel demokrasinin esasını vazeden nın bizim îçin gayet hususî ve nazik fevkinde tahsisat istemeği doğru Ier düşünmüşler evvelâ referandum bir cephesi olan bu nokta üzerinde görmedik. Bu bütçeyi takdim ettiğiusulünü koymuşlar, kanunları reyi nazari dikkatinizi celbetmek is miz esnada henüz varidat kanunları âm ile yapmak, büyük mes'eleleri re terhn. Bence efendiler, Gazi'nin Meclisi âlide tetkik ve tasdik bu yi âmla halletmek ve bu suretle mec memlekete en büyük hizmeti, ne büyurulmamıştır. Bunlar tekik ve kalislerde sun'î surette hasıl olur gibi yük zaferidir, ne de milletin aya bul edildiği zaman 189 milyon liragörülen ekseriyetlere daha tabiî bir ğından bağları çözerek aldığı istiklık teklif ettiğimiz bütçe üzerinde saha vermek istemişler. Saniyen inlâlidir. umum bütçeden daha beş buçuk tihapta minoriteye kendi kudret • Efendiler, o lâyik ve millî esaslara milyon liralık bir tenzilât yapmak lerini temsil hakkını verecek bir taistinat ederek Cumhuriyet ile bu yolâzım geldi. kım usuller tesis etmişlerdir. Fakat lun köprü başını gayet sağlam kurdu. Maliye Vekili bundan sonra yalbunların içinde (Droit induiduel) Ondan sonra millete dedi ki zafer ve yani efradın huKuku teminatı en müistiklâl kazandık. Fakat selâmet bun nız Adliye, Jandarma, Deniz ve Hava bütçelerinde fazlalık olduğunu, essiridir. da değil, selâmet iktisadî mkişaf bunların sırasile ihdas edilen süvari Efradın hukuku, veya hukuku tadır. Bu suretle gidiiecek necat yomübaşir, jandarma kuvvetlerinin âmme teminatı denilen teminat şulunu gösterdi. Ondan sonra milletin tezyidi, Yavuz'un tamir masrafının dur: Efradın hukuku (Condition) e ruhunda fazla calışmağı, hırs ile çatasdiki ve Tayyare Cemiyetinden koymak bu suretle gerek hükume lışmağı canlandırarak bu yolda mualınacak tayyarelerin temini husustin ve gerek Meclisin salâhiyetle vaffakiyetle yürüyebilmek için ona rine bir hat vazetmektir. Bu suretle lâzım olan ateşi verdi. Efendiler; za larından tahaddüt ettiğini anlattıkteminata ahndıktan sonra milletin ferler, istiklâller, bir milletin mevcu tan sonra bilumum kadrolarda yahayatından daha emin bir vaziyete pılan tasarrufatı îzah etmiş, bu sudiyetini temin etmez. Ancak istik girmesi mümkün olabilir. Kendisi iretle varidat kanunlarının yaptığı lâlden milleti azamete giden yolu çin gerek serbest düşünmek ve ge sekiz buçuk milyonluk açığın ka bulanlar ve onda muvaffakiyetle rek memlekette fikirlerini serbestçe pandığını söylemiştir. yürümek için lâzım olan ateşi ru yaymak ve bu suretle ekseriyet temin hunda yaşatan milletler ki, payidar Vekil Bey bundan sonra dedi ki: ederek akalliyetten ekseriyete geç «Esasen prensibimiz kendi varidaolur, onun için milletimizin ruhunda mek çarelerini bulur. Bu hukuktan tımız nisbetinde masraf kabul etmecanlanan bu ateşi muhafazada çok tir. Bütçede varidatımızın fevkinde bir bazı efradın menafii maddiye ve kıskanç olmalıdır. masraf kabul etmek bizi yarın öbür maneviyesine ait sahası efrat ara İşte ondan sonradır ki devletçe gün şimdiye kadar çok kuddret ve sında kalır. Fakat bazıları da (Puisve milletçe hızlı gittik. Hakikaten kuvvet sarfederek tesis ettiğimiz issance publine) e bestiye yani devtiklâli maliden az çok fedakârlık ethesapları olduğu gibi göz önüne gelet siyasetine bilvasıta iştiraki is • tirilirse çok hızlı gittiğimiz anlaşı ! mek gibi bir neticeye vardırabilir. tilzam eder. Bu sebepledir ki bi Iır. Bir kaç sene zarfında 1500 kilo ! Zannederim ki istiklâli malî bütün rinci sınıf hukukta hükumetin vaziistiklâllerin fevkindedir. Maliye sağmetre şimendifer yaptık ve bu şi fesi mümkün olduğu kadar karış lam olmadıkça diğer işlerin yapılmamendifere iki bin kilometre olmak maktan içtinap etmek olduğu halde sı imkânı yoktur. Ve onun içindir ki üzere devam ediyoruz. Bunun ö bu bütçeyi tanzim ederken varidatıgazete çıkarmak, cemiyetler kur nünde yüksek bir vatanperverlik, mız kadar masraf kabul ve teklif mak, ve içtimalar yapmak hususunbüyük bir irade ve azmin eserleri ö etmeği esas prensip ittihaz ettik. da âmme nizamım korumak için kanünde hürmetle iğilmek her vatanBizde de varidatın tenakusu dünnunî tahdidat vazedebilir. Binaenperver için büyük bir borçtur. ya buhranının tevlit ettiği şerait aleyh bizde de bizim teşkilâtı esasiEfendiler; hükumet daha ne yap ten başka bir şey değildir. Bir sene ye kanunumuzda da (Droit induimış? Benim gördüğüm, dünyanın en evvel varidatı adiyeden iki yüz altı duel) dediğim efradın hukuku hakbuçuk milyon lira tahsil ettiğimiz kuvvetli bir ordusunu yapmış, Ankında teminat mevcuttur. Tabiî bu halde bu sene ayni varidattan 17 kara'ya geldikten sonra gördüm, meyanda matbuata da teminat verilbuçuk milyon lira noksan tahsil edilAnkara'nın etrafında indeliktıza miştir. Ve orada denilmiştir ki matmesi başka hiç bir sebebe atfedile memleketimiz abluka haline gelecek mez. Bunda dünya krizinden başka buat kanun dairesinde serbesttir. Eolursa vesaiti müdafaa tedarik ede hiç bir sebep göremiyorum. fendiler matbuatı serbest yapmak, cek muazzam tesisatı yapmıstır. Bifikirlere serbest cereyan vermek ve Milletin verimi derecesinde yapılnaenaleyh Anadolu'yu gayri kabili muhtelif içtihadatın çarpışmasından mış olan tenzilâta ancak bu makine teshir bir vaziyete sokmuştur. memleket için rahmet gözetmek ideidare olunur. Bundan fazla tenzilât Hükumet daha ne yapmıstır? Bun alidir. Fakat unutmamahdır ki her yapmak devletin muamelâtım sek ları büyük eserler yanında izah et tedar eder. Esasen yapılan tenzilât idealde de zaruretle tetabuk etmesi mek istiyorum. Millet ne yanmış? pek mühim bir miktardadır. mecburiyeti vardır. tsmet Pş. Hz. Efendiler arzettim, ihracatı 190 milbuyurdular ki memlekette ıztırap Mustafa Abdülhalik Bey muhte yona çıkarmıştır. (190) milyon de vardır ve o ıztrabı kötü suretle islif vergilerin bugünkü vazıyetini, mek (20) milyon altın lira demek tismar etmek doğru değildir. Hakimillî paranın istikrarına çok ehemtir. Evvelce Turgut Bey arkadaşı katen efendiler, memlekette ıztırap miyet verildiğini ve bunun için Devmızın uzun uzun anlattığı Impara vardır dediğim gibi zaruretlerle idelet Bankasının tesis edildiğini izah torluk devrinin ihracatını yapmışız. aller tetabuk etmelidir, bu vaziyette tan sonra malî membalarımızdan biEfendiler; İzmir'e giderken halzaruret nedir? Her şeyden evvel ve rini teşkil eden Inhisarın verdiği hakın yaptığı mucizeyi görmüşsünüz hc~ "eye müreccah olarak memle sılatın derecesini ve bütçeye yardıdür. Bunu hiç bir millet yapamamışkete lâzım olan, sükun ve nizamdır mını anlatmış, Bütçe Encümeni lâ tır.. Az müddet zarfında İzmir şeh (Bravo sesleri, alkışlar). yihasında tafsil edilen bütün devlet rinde milyonlar sarfederek, imar ehidematı ve hazine masrafları hakArkadaşlar, dünyanın üzerine müt dihnesi lâzım gelen yerleri eskisinkında uzun izahat vermiştir. Vekil den daha iyi yapmışlardır. İzmir'in hiş bîr buhran felâketi çökmüştür. Beyin nutku alkışlar arasında bitcivarına geçelim; Aydin, Nazilli, ABunun esbap ve avamilini arıyan miştir. laşehir, Salihli, Manisa, Kasaba bu mütehc ssıslar bir çok hukukşinas şehirler baştanbaşa mamure haline lar ve siyasiler bir çok esbap ve adegildir. Binaenaleyh işte Gazi'nin geimişlerdir. Halkın elinde vesaiti vamil tulmuşlardır. Fakat bunun ne verdiği büyük ateşin bu mucizekâr istihsaliye namına bir şey olmadığı için ve nasıl geldiğine ne zaman ve esaslar dahilinde muvaffakiyetle yühalde azmi sayesinde bunları yap nasıl gideceğine dair kat'î surette rümekte iken memleketimize umumışlardır. Hesabını kat'î olarak bilhenuz bir şey söyliyememişlerdir. miyorum, tahminen buralara sarfemî buhranın dalgası geldi çattı. MiIIetler silsilesinde Vulunuyoruz. dilen para (200) milyondan aşağı (Yarın demav edeceğiz) Bizde bu umumî felâketten hisse Müstakil meb'us Halil Beyin irat ettiği nutuk Mecliste matbuat münakasası Mecliste Bütçe Müzakeraii (Birıncı sahifeden mabaıt) Cumhuriyet* Meciismüzakeratında [tebarüz eden tek mana! Söylenen nutuklarda Cumhuriyet Maliyesinîn sarih, müstakil istikameti okımupor, hükumetle Meclisin ittihadı görülüyordu Ankara 14 (Hususî) Meclis bugün bütçe müzakeratına başla dı. Maliye Vekili, mazbata muharriri. ve bazı meb'uslar söz aldılar. Müzakeratın sıklet merkezini iktisadî buhran ve bu buhranın millî hayat üzerindeki tesirlerine ait mülâhaza ve fikirler teşkil edi yordu. Maliye Vekili Abdülhalik Bey nutkunda geçen seneler bütçele • rinden büyük farklarla ayrılan 931 bütçesinin simasını tebarüz ettirerek günün bütün esaslı mes'elelerine temas etti. Millî ihtiyaç ların ve bunların tatmini için devletçe ifa edilen umumî hizmetlerin genişlemek temayülü karşısında hükumeti geçen seneye nisbetle 48 milyonluk büyük bir tasarrufa sevkeden sebebin dünya buhranından başka bir şey olmadığını söyledi ve hükumetin ihtiyatlı hareketine, malî zihniyetine tercüman olarak: « Bizim telâkkimizie göre en büyük felâket malî felâkettir. O nun için varidatın tahmininde, nazariyat hilâtma da olsa sağlam olan esasa rîayet ettik.» Dedi. Bütçede varidat yekununa göre muvazene tesisi maksadile yapılan büyük tasarruf ameliye sinin hayatî zaruret ve hizmetlerden asla fedakârlık yapılmaksızın temin edildiğini de gene Maliye Vekilinin lisanından öğrendik. Vekil Beyin izahatına göre memleketin asayişini ıslah için jandarma bütçesi tezyit edilmiş, haricî emniyet teminatı olan Millî Müdafaanın vesaiti harbiye mubayaasına muhassas masrafları ihtiva eden faslı mahsusu geçen seneki yeku nun üzerinde aynen ipka edilmiş ve şimendiferler için mevcut taahhüdatı ifaya yetecek tahsisat konmuştur. Maliye Vekilinin temas ettiği mes'elelerden biri de vergi tenzilâtı oldu. Bu tenzilâtın ehemmiyet ve şümulü Abdülhalik Beyin mukayeseli izahatı ile daha iyi anlaşıl raaktadır. Abdülhalik Beyin üze rinde ehemmiyetle tevakkuf ettiği diğer bir mes'ele de millî paramızın istikrarı mes'elesidir. Millî paranın bir senedir müstakar bulunduğundan bahseden Maliye Vekili haricî ticaret muvazenesi geçen sene olduğu gibi devam ettikçe paramızın önümüzdeki sene içinde de istikrarını muhafaza edeceği ka naatini izhar ederek hükumetin bu mes'elede yüksek bir dikkat ve hassasiyetle mücehhez olduğunu söyledi. Maliye Vekilinin nutku Cumhuriyet maliyesinin buhran senele rinde bile sarsılmıyan sağlam esaslarını göstermek itibarile çok mühimdir. Bu esaslar Vekil Beyin de işaret ettiği gibi azamî tasarruf, taahhütlere sadakat, umumî hizmetleri ancak halktan alınan para ile tedvir ederek milleti ağır yükler altına sokmamak; yani tam bir istiklâli malî esaslarıdır. Maliye Vekilinden sonra söz alan müstakil meb'us Fuat ve Sırrı Beylerin doğrudan doğruya buhranı alâkadar etmiyen mülâhaza ve tenkitleri bir tarafa bırakıhrsa denilebilir ki bütün Meclis buhran dolayısile hükumetçe bütçede ya pılan tadil ve tasarrufları düşünülen tedbirleri tamamen tasvip et miştir. Bu tedbirleri yalnız müstakillerden biri tenkit etti ve noksan tahmin edilen varidatın tamamen tahmini bile şüpheli olduğunu ileri sürdü. Bu yeni ve genç meb'usun tav siye ettiği 50 milyon liralık evrakı naktiye çıkarmak, vergileri vari dat yekunu 140 milyona inecek de recede tenzil etmek gibi hayli garip tedbirler Meclisin bihakkın itiraz ve handelerini davet etti. Maahaza bu fikirler gülünüp geçilecek bir mevzu etrafında söylenmiş şeyler olmadığı için mukabelesiz kalamazdı. Nitekim ikinci defa söz alan Maliye Vekilinden sonra Bütçe Encümeni Reisi Hasan Fehmi B. de bilhassa bu noktalarda haklı bir hassasiyet göstererek encümenin muhammen varidatın hemen tamamen tahsil edilebileceğinden kuvvetle ümitvar otduğunu, vergi kanunlarının bugünkü iktisadî şartlar içinde tahmin edilen varidatı tahtı temine aldığını, evrakı naktiye çıkarmanın felâketli olacağını, tasarrufa gelince hükumetin taahhü datı, hidematı âmmenin mevci't çerçevesi baki kalmak şartile ya pıian tasarrufata daha beş kuruş ilâve etmek imkânı olmadığını söy ledi. Encümen reisinin bütün Meclis tarafından hararetle tasvip edilen ve şiddetle alkışlanan son sözleri şunlardı: « Efendiler, memleketi bed binliğe sevketmek hatadır. Cum huriyet teessüs ettiği zaman hazinede 1226 lira para vardı. Bu gördüğünüz azamet, kudret gelecek nesillere terkedeceğimiz milyon larca liralık şimendifer hatları hep bu milletin çalışma kabiliyetinin eserlerdir. Biz gençlikten bedbin lik değil, bugünkü terakki merhalesinin daha ilerisinde yürümesini istiyoruz.» Hasan Fehmi B. kürsüden inince büçtenin heyeti umumiyesi üzerindeki müzakere kâfi görüldü ve masraf bütçelerine geçildi. Bugünkü müzakeratın manasını tebarüz ettirmek için denilebilir ki hükumet ve Meclis buhranın devlet faaliyeti Üzerindeki muhtemel tesirlerini karşılamak ve umumî hizmetleri normal zamana has hudut ve imkânlar dahilinde yürütmek için mümkün olan tedbirleri al mışlar, bu nazik ve müşkül işi başarmak hususunda tam bir fikir ihtirası ile hareket etmişlerdir. AL! SÜREYYA B. in o sözleri üzerine yükseldi.» 8 kurvş Efkâri umumiyeye dikkat Sırrı Bey bundan sonra maB kanunların tadili mes'elesine geç> ti. Hükumetin senelerdenberi hal kın şikâyetlerine ehemmiyet vermediği için gayrimemnunlar peyda olduğunu, hükumetin bundan sonra halkın efkârına lâkayt kaimamasını söyliyerek: « Buna ehemmiyet verilme lidir. Hükumetten bunu istirham ediyorum. Sözlerimi hüsnü niyetime bağışlasınlar» dedi. Halil Beyin nutku Tayyare Cemiyeti hasılatı Kocaeli meb'usu, Tayyare Cemiyetinin muavenet için hüku • mete verdiği 2 milyon küsur lira» nın bütçeye konulmasına da itiraz etti ve dedi ki: « Hiç bir milletin bütçesin de bu şekil yoktur. Ben bir millet ferdi olarak söylüyorum. Fert lerin verdiği paralarla yapılan bu işler zamimeten yapılır. Yoksa hükumetin noksanlarını telâfi için değil. Bundan maada teberruat ile meydana gelen bu para halk nazarında vergi gibi telâkki edilecektir. Bunu diğer bir tarza bağlasınlar. Maliye ve iktisat ilim leri buna kat'iyyen cevaz vere mez.» Süleyman Sırrı B. (Yozgat) Bu kendilerinin kanaatleridir. Sırrı Bey (devamla) Bu dünyanın kanaatidir. İtiraz etmek için o kadar düşünmüş, o kadar okumuş olmak lâzımdır. Devlet işlerinde usul Yeni alınacak memurlarda karaktere dikkat etmekle beraber idare usullerini de iyi bir şekle sokmak lâzımdır. Usul iyi olursa fenahklara mâni olur. (Sırrı B. burada biri Kıbrıs'ta, biri Adana'da karakol kumandanlığı yapan iki kardeş arasında bulduğu farkı anlattı.) I Oaktilplar bafisi Sırrı Bey bütçe encümeninin devlet matbaalarını tenkis için bulunduğu mülâhazalara iştirak ettiğini söyledikten sonra: « Vekâletlerde her dairede daktilolar var, dedi. Bunlar bir araya toplanılmah ve her vekâlette ayrılacak daktilolar bu dairede çalıştırılmahdır. Söz buraya gelince «neden, neden?» sesleri yükseldi. Sırrı Bey (devamla) Efen dim, bunların çalıştığı odalarda gürültüler oluyor da, memurlar salim çalışamıyorlar da.. (Gü • lüşmeler). Sırrı Bey müteakıben kaçakçılığın daha ehemmiyetli takibi i cap ettiğini, Rusya'da tatbik edilen usulün çok muvafık olduğunu söyliyerek bunun tetkikini rica etti. iktisadî programa taarruz Yalnız buhrandan müteessir değiliz Vekil B. in nutkundan sonra bütçe encümeni mazbata muharriri Kemal Zaim Bey (Konya) söz aldı. Encümenin noktai na zarını izah ederken dedi ki: « Encümenimiz tahsilât taki tenakusun yalnız umumî buhrandan mütevellit olmadı ğına, geçen sene vergiler aley hinde yapılan propagandanın da bunda tesiri bulunduğuna kanidir.» (Brova sesleri). Memurlar devamsız! Müteakıben kürsüye Fuat Bey (Kastamonu) geldi: « Bütçedeki maaşat nisbeti mühimdir. Masrafların müsmir olmasına çok itina edilmelidir. 3 sene evvel Yunus Nadi Beyle görüşmüştüm. Bir makale yaz mıştı. Mülkiye mektebinde ikti • sadî mes'elelere daha ziyade ehemmiyet verilmesini istiyordu. Bendeniz kendisine bunu yaza cağına memur ların devam mes'e Hatip sözüne devam etti: « Hükumetin tatbikını va dettiği bir iktisadî program vardı Ben tatbik edilmiyen cihetlerini söyliyeceğim ve tekzip edilirsem memnun kalacağım. «Sırrı Bey programın deniz tilesine ehemmiyet verilmesini yazcaretine ehemmiyet verilmesine masının daha doğru olacağını dair maddeyi okuyarak» bu çok söylemiştim. Bu, pek mühimdir. güzel, fakat yapılmamıştır. HüDevam mes'elesi bazı yerlerde kumetin müessesesi olan SeyriseMeclisin hoşuna gitmiyecek de fain, bükumetin bu noktai nazarecede sui istimal edilmiştir. Merını baltalamaktadır, milli sefamurlar günde 6 saat çalışıyor inle rekabet yapmaktadır. Sey lar.» risefain'in yapacağı iş büyük liFuat Bey zaten memur miktamanlar arasında sür'at postaiarı rının da çok olduğundan şikâyet yapmaktır. Meselâ Mıaıı postn etti. I larıniız hakikaten iftihara lâyık 1 derecededir. Bu diğer liı da teşmil edilmelidir. Fakat Hitabet kürsüsünde Fuat Beyi yok. Mısır'a giden vapurarın aii • müstakil Kocaeli meb'usu Sırrı B. takip etti ve söze şöyle başla i pürgesi bile yok ta Ada vapur larmdan temin ediyorlar. Sonra dı: bizde denizciliğin fennen tekâ« Maliye Vekili Beyefendi, mülü için mütehassıslar getirraek vaktile Osmanlı borçlan hakkınlâzımdır. da sorduğum sualdeki sözlerimi cerhederek «müzakerat inkitaa uğramamıştır» demislerdi. HalSırrı Bey iktisadl prugramd» buki bu müzakeratın miinkati oltransit muameiebinde de elıetn duğu dayinlerin bu sefer Paris'te miyet verilrceği hakkıııdak. nw.dneşrettikleri tebliğden de anlaşıi • deye geçti* maktadır. O vakit inkita haberi ' F.fendiîer, bi* lurın da. balşayi olunca Düyunu umumiye tah ı talıyoruz. İştr UtAnbui villeri 20 kuruş düşmüştü. Vekil ! LuLfen Sayfeyl Sırrı Beyin tenkitleri fransit mes'eiesi