Katalog

ATLINCI SENE N* 2127 Boşmuhorrlrl r XADt İDAREHANESİ: | ! Da\TiDunranmiy6 karşısında dairei mahsnsa i • Telgraf: İstanbul Cumhuriyet l I Posta k u t u s u : N° 2 4 6 } Başmuharrir 2366 Tahrir müdürü 3236 'dae müdUrü 2365, Kitao kısmı 472 Cu m h u riyet Babali'de müessif bir hadise Gazi Hz. ile mülâkat eden ve bu mülâkatı hakkında gazetemize şayanı dikkat beyanatta bulunan Danimarka'nın büyük âlimlerinden ; Profesör Y. Oestrup Yazısı üçüncü sahifededir ııiBiıııınııııııııııınmınıııııııııııııııııııııııııııııiıııııııııiHiıııiMiııııııııı ÇARŞAMBA 9 N.SAN 193O ABONE ŞERAİTİ •••••»•>•«•»»»•••• I MÜDDET: |TÜRKİYE İÇİN| HARİÇ İÇİN j { Seneliği \ 1 4 0 0 Kr. i 2 7 0 0 Kr. j Ayhğı f ; 3 Ayhğı f 750 Kr. 400 Kr. 1450 Kr. 800 Kr. Nüshası her yerde = 5 Kurnştur « J :ü1F( Paramızın kıymeti lngiliz lirası 1030 raddelerinde tutundu kaldı. Buhranın ve ona karşı alınan tedbirlerin ilk günlerinde borsa haricinde yapılan muamelelerden de bahis vardı. Faraza lngiliz lirası borsada 1030 ise hariçte 1060 1070 den alınıp verildiği işidiliyordu. Şimdi bu sözler de pek işidilmez oldu. Sebebi tabiî lngiliz lirası ihtiyacının borsadan istenildiği miktar ile telâfisi mümkün olmasından ibaret olacak. Hakikî ihtiyacı borsadan Dün sabah saat on buçukta Babı1030 a temin etmek mümkün iken ali'de müessif bir hadise olmuş, ne diye 30 • 40 kuruş fazla vererek Şevket B. işminde bir zat Akşam hariçten tedarikine gidilsin? Bu Valâ halin Avrupa piyasalarında da ay gazetesî muharrirlerinden ni suret ve kuvvetle mevki alaca Nureddin Beyi vurmak isterken ğına şüphe yoktur. Filhakika Av Akşam gazetesi idare memurlarupa'da Türk parasının borsalara rından Şevket Beyi ağır surette yadahil bulunduğu yerlerde evvelâ ralamıştır. Hadise şu şekilde cereyan etmişparamız kıymeti aleyhine ehemmiyetli bir fark kaydolunmağa tir: Akşam gazetesi muharrirlerinbaşlamış ve çok geçmeden bazı den Valâ Nureddin Bey Babıali'de yerlerde Türk parası üzerine mu muallim Ahmet Halit kiitüphanesiamele yapılmasından sarfı nazar nin önünden geçerken, arkadan edilmişti. Şimdi bu vaziyetin bu gelen ve kendisini takip etmekte rada hasıl olan emniyet ile bura olduğu anlaşılan tüccardan Şevket daki fiafın ayni veya ona yakın bir Bey namındaki zat Valâ Nureddin miktar ile tekrar teessüs edeceğine Beyin omzuna ikî yumruk vurmuşsüphe yoktur. tşin başı vaziyetin tur. Valâ Nureddin Bey başını çevirdiği zaman tüccar Şevket Beyin buradaki salâhmdadır. pantolonunun arka cebinden bir Ve alınan pek ciddî tedbirler ütabanca çıkarmakta olduğunu görzerine bu vaziyete burada kat'î sumüştür. Valâ Bey mümanaat etmek rette salah bulmuştur nazarile baiçin tüccar Şevket Beyin ellerini kabiliriz artık. Hatta fazlasını söymutaarrız liyelim: Alınan tedbirler önünde tutmak istemiş, fakat bir el ateş etmeğe muvaffak olmuşşimdi Türk parası kıymetinin sutur. Bu esnada postaneye gitmekkutu değil bazan tereffüü ihtimalleri bazı endişeleri davet edebili te olan ve oradan geçen Akşam gayor. tş tabiî cereyanına bırakıla zetesi idare memurlarından Şevket cak olursa Türk lirasının bir ln B., Valâ ve Şevket Beyleri ayırmak giliz lirası yalnız bin kuruş edecek istemiş, fakat tabancadan çıkan veçhile yükselebileceği bile kat'î mermi idare memuru Şevket Beyi surette anlaşılmış bulunuyor. An yaralamıştır. Kurşun idare memucak durup dururken paramız kıymetinin yükselmesi de ihracat ticaretimiz itibarile iyi bir şey değildir. Zaten para kıymetinde fena olan şey esasen kararsızlıktır, yani bir aşağı, iki yukarı gitmektir. Bu dalgalı halin inişi de fenadır, çıkışı da. Her iki hal millî serveti tahrip eder. Paramızın kıymeti naes'elesinde muhtaç olduğumuz şey bu kıymetin mümkün olduğu kadar sabit bir hat içinde deveran eylemesinden ibarettir. Konsorsiyomun dikkati sayesinde şimdiki halde bu vaziyet filî olarak hemen böyle teessüs etmiş bulunuyor. Muharrir "VaNu,, Beye silâhla bir tecavüz! Hakkı olan maaş için 4 çocuklu bir zabit ailesi 4 sene süründurülür mü? Halkın kendi işini kendi eline aldığı zamandır, diye sevindiğimiz bu devirde, bazan eski ve miskin idarenin mümeyyiz vasfı olan mühimsememezlik hareketlerini görmek iç acısı oluyor. İşte o insaÇsız düşüncenin doğurup yaşattıgı bir facia ve ıztırap hikâyesi: Piyade 5 inci alay mülâzimi Ibrahim Yakup B. beş sene evvel öliiyor. Dul zevcesi 4 çocuğunu beslemek, geçindirmek ıztırabile hayat yolunda yalnız kalıyor. Yakup B. zabittir, ailesine hükumetin maaş vermeri lâzımdır. Zevcesi Salime H. Sultan Ahmet askerlik şubesine müracaat ediyor. (1341) de başhyan muamele mahkemeye, nüfus memmluğuna uğnya uğrıya tam 27 merbutla Hırkaişerif nüfus şubesine geliyor. Salime H. ın ve çocuklarımn kuyudu tesbit edilmek üzere Düzce'ye bir tahrirat gönderiliyor. Düzce nüfus memurluğu 6 ay sonra, 929 kânunusanisinde lutfen ce^^^^ ^^^^^ ^^^^^^ ^^m^^^ ^^^^^ ^^^^^^ Kurşun o sırada hadise mahallSnde bulunan Akşam idare memurlarından Şevket Beye ısabet etmiştir "Yarın,, Valfi Nurettln B. runun sol kasığından girmiş ve kalçasından çıkmıştır. Şevket B. bu hadiseden sonra yanındaki bulunan beş yaşında kızına teveccüh ederek: Kızım namusunu kurtardım! Demiştir. Hâdisenin sebebi ailevidir ve Şevket Beyin, ailece tanışmakta [Mdbadi 4 üncü sahifede] Arîf Oruç B. ih tahliye talebi tetkik ediliyor Gazetenin diğer muharrirleri dün isticvap edilerek serbest bırakıldılar vap buyuruyor ve bütün evrak tomarınt istiyor. Evrak 34 numaralı tahrirata leffen 8 kânunusani 930 da yollanıyor. Fakat 4 üncü ay içirde bulunulduğu halde Düzce nüfus memnriyeti behiyesi hâlâ bir cevap vermemiştir. Bir taraftan âciz ve kimsesiz bir aile sefaletle kardeş olmuş, mihnet çekerken, diğer tarafta devletin tavzif ettiği bîr daire 4 ayda, 6 ayda muameleyi ikmal etmek değil, cevap vermek zahmetini ihtiyar etmiyor. Acaba, kendileri de memur olan bu efendilere göre bir memurun, bir zabitin ölmesi kabahat midir? Ve böyle memurların insafsız hareketleri yüzünden 4 çocuklu bir zabit ailesi 4 senedir niçin sürünsün? Mukabilinde millet kesesinden maaş aldıkları vazifelerini sui istimal eden ihmalkâr menrurlardan himmet ve fazilet istemiyoruz, Yalnız vazifeleri ifa etsinler kâfi!.. ^^H^v^^^ ^^^^^^ ^^^^^^ ^^^^^ ^^m^^ ^ ^ ^ ^ Kraliçe Meri geldi Prenses Eleana Berut'ta ka'mıştı, Kraliçe bugün Bükreş'e gidecektır Güreş müsabakalarımız Dün en emin menbalarda icra ettiğimiz tahkikat şimdiki halde tahassul etmiş olan filî vaziyetin bundan sonra da böyle gitmemesine hiç bir sebep olmadığı merkezindedir. Zaten önümüz yazdır, ve yakında ihracat üzerine muameleler başhyacak ve borsaya her gün daha fazla kambiyo arzı tevali edecektir. Şimdiki müşkül dakikalarda böylece pek iyi olan halin yakında faaliyete başhyacak ihracat hareketleri ile bütün bütün kat'iyyet kesbedeceği artık muhakkak bulunuyor. Tuhafı orada, ki bu işlerin böyle bir cereyan almasına yalnız ittıhaz olunan tedbirlerin tesiri kifayet eylemiş ve Konsorsiyomun ortaya koyduğu bir milyon küsur bîn İngiliz liralık manevra kütlesinden henüz bir tek tngiliz lirasının dahi istimaline hacet görülmemiştlr. Bu tedbirler iki esasa irca olunabilir: 1: Hariçten yapılacak hükumet mubayaat ve tediyatınm gayet şedit tahditli bir kontrüle tabi tutulması, 2: Bilâhare kambiyo üzerinde alınan takayyüdat ile bu tedbir* lerin efrat muamelâtına dahi teşmili. Hükumet mubayaat ve tediyatında elzem ve müstacel olmıyan maddelere asla müsaade edilmiyeceği anlaşılıyor. Efradın hakikî ihtiyaçlarına ise tabiî sıkı tetkik ve takayyütlerle hep müsaade olunageliyor. Efradın eşya ithalâtı mukabilinde para ihracatı için şimdiye kadar eldeki manevra parasına müracaat ihtiyacı hasıl olmamış olmasına göre vaziyet üzerinde bilhassa hükumet mubayaat ve tediyatınm tevkifi müessir ol muştur demekliğimiz lâzım geliyor. Maamafih kambiyo temevvüçlerini men için tesekkül eden Ban CUMA Kerr? llyas linilllllllllllllllllllllMIMIMIMIIIIIIIIIIIIIMItlinilllMllinilllllllllUIIIIIIIIIIIIIIIIIMMIIIIIIIIIIIIIItlllllllllllltlilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllinilllin isticvap edilenlerden Kemal Ahmet B. Yarın gazetesinin mes'ul müdürü Arif Oruç Beyin tevkifi üzerine Vilâyet makamı,yeni bir mes'ul mü. dür bulununcıya kadar gazetenin Romanya Kraliçesi Mari Hz. nin istikbaline ait bir intiba neşredilmemesi için tebligatta buİki ay kadar evvel kerimesi Prenlunmuştu. Bu emre muhalif olarak ses Eleana ile birlikte şehrimizden gazete neşredilmiş, Vilâyet makageçerek Suriye ve Filistin'e giden mı da evamiri hükumete ademi riRomanya Kraliçesi Mari Hz. reayet maddesinden takibat yapılfakatinde Saray nazırı ve diğer ması için polise emir vermiştir. Bu maiyeti olduğu halde, dün saat 12 emir üzerine polis yaptığı tahkiGüreş müsabakamıza iştirak etde Toros ekspresile şehrimize avkatta gazetenin Kemal Ahmet ve det etmiştir. Kraliçe Hz. Haydarmek üzere şimdiye kadar isimlerini Ertuğrul Şemsettin Beyler tarafın paşa istasyonunda Vali vekili Fazlı mıntaka merkezine kaydettiren dan neşredildiğini tesbit etmiş ve B. ve Romanya konsolosu, konsogüreşçilerden bazılarının re bunlar hakkında ayrıca takibatı losane erkânı ve Romen kolonisi tasimlerini ve isimlerini bugün neşrekanuniye icrasına başlanmıştır. rafından istikoal edilmiştir. Kralidiyoruz. Cumhuriyet teşvik müsaZabıta memurları Kemal Ahmet çeye istasyonda Romen kolonisi naakasına girecek kulüplerimizden Beyi evvelki gece Sirkeci'de bir mına bir büket takdim olunmuşazıları henüz esami liste«ini gönbirahanede bularak polis müdiritur. ermemişlerdir. Cumayn kadar yetine getirmişlerdir. Kraliçe Hz. Vali vekili Fazlı B. e unların mıntaka merkezine müraErtuğrul Şemsettin B. de dün hükumetimizin gösterdiği hüsnü caat etmeleri lâzımdır. Güreş fedeVilâyete müracaat etmiştir. kabulden pek mütehassis olduğunu rasyonu müsabakaların cok muntaPolis, Kemal Ahmet ve Şenısi söylemiş, teşekkür etmiştir. zam bir şekilde icrası için istihzaraBeyleri öğleden sonra bir taharri Müteakiben kendilerine tahsis etını ikmal etmek üzeredir. Müsabadilen muşla Haydarpaşa'dan Armemurunun refakatinde adliyeye kaîara cuma günü saat 2 de başlanavutköyü'ne gitmiş, eski mektep göndermiştir. Kemal Ahmet ve .nacaktır. Şemsettin Beyler Sultanahmet bi arkadaşı ve muhibbesi olan Robert üsabakalara girecek güreşçiler rinci sulh ceza hâkimi Sait B. tara kollej müdiresine misafir olmuşBeşiktaş kulübü: Abbas, Faruk, Kraliçe gardan çıkarken fından isticvap edilmişlerdir. tstic tur. edat, Nâzım, Behzat, Cenıal, Evaptan sonra serbest bırakılmışlarKraliçe Hz. bugün şehrimizi do den kerimesi Prenses Eleana gelsat, ömer, Ahmet. laştıktan sonra Romanya vapurile memiştir. Prensesin nerede kaldıdır. Ortaköy kulübü: Hicabı, Nâzım Köstence'ye hareket edecektir. IMdbadi 4 üncü sahiftde] ğını soran gazetecilere, konsolos, [Mabadi 4 üncü savfedel Nuri İorahim B. Kraliçeye azimetinde refakat e bilâhare geleceğini, bir diğeri da Müsabakalara k'mler kiriyor IIUIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIMIIIIIIIIIIIIIIIIIMIII llllllllll IIIIIIIIMIIIIIIIHIIIIIllllllllllllllllllllllllllMllinilllNHIIIINII kalar Ittihadmm manevî tesirlerini inkâra mecal ve mahal da yoktur. Zaten para kıymeti bahsinde en büyük esaslardan biri de haîkın emniyet ve itimadından ibaret bulunmasına göre Bankalar İttihadının bu neticeyi temine ve tezyide hadim olan tesirlerini teşekkürle karşılamak lâzımdır. Acaba bu vaziyetin böylece mütalea ve müşahedesinden bazı neticeler çıkaramaz mıyız? Bizce hükumeti kendi mubayaat ve tediyatı etrafındaki takayyütte devama teşvik etmek lâzımdır. Bunun haricinde Bankalar İt tihadının vaziyete hâkim olmakta devamı dahi pek iyidir. Fakat buna mukabil efradın işlerine ait ikinci kısım tedbirlerde biraz genişliğe rücu etmekte hiç bir mahzur ve zarar tasavvur olunmıvabilir. Ezcümle aksiyonlar bahsinde ecnebi parasına tahavvülleri zannolunduğu kadar kolay olmıyan Türk şirketleri aksiyonlarını serbest bırakmağa doğru gitmek daha muvafık olacak gibi görünür. Hulâsa tedbirler çok musiptir. Takayyüdattaki sıkılığı biraz hafifletebiliriz demek istiyoruz. Kadın dişi ve iptidaî bir mahluk mudur? Resimli Ay sahibi M. Zekeriya B. bir refıkimizın anketme cevaben: Bence kadın dişidir ve iptidaî bir mahluktur. Demişti. Hayli dedi koduyu muclp olan bu cevap hakkmda kariler bizim Cici Annenin de nazan dikkatini celbettiler. Cici Anne, bugün ikinci sahifemizdeki yazısmda işte bu iddiaya cevap veriyor YUNUS NADİ Çocuk Baba, hasisie mu'ctesit arasında ne fark vardır? Baba Sana, bir misalle anlatayım: Eğer ben, kendi masraflarımJan kısacak olursam bu, annene göre, muktesitliktir. »^yet annenin masraflarından kısacak olursam, bu hasisliktir.