Katalog

•= 4 Fethi B.Ali B. Münakaşası Nasıl Oldu?. İstizah müzakeratının meclis zabıtlarından aldığımız tam metnini aynen derce devam ediyoruz Camharivft 19 Teşrinîsani 1930 muştur. Arkadaşlar gözünüzü açmız. Mallarını, kanlarını, canlarını feda Fethi Beyin h a t m için memleket bu vaetmekten asla çekinmezler. ziyete sokulamaz. Fethi Beyefendi lâtiİstiklâl harbinde ve vatan mücadelefe etmiyonım, ciddl söyliyorum. Ha sinde yapmış olduklan fedakârlıklar riçtekl teşkilât fırka teşkilâtı değildir. Türk tarihine altm kalemle yazacak haBaşka manzara arzediyor. tıralar bırakmıştır. Kırk kişi ile dünyaŞimdi intihaplara gelecegim. Arka nm kuvvetle tanınmış olduğu taburladaşlar intihap başladı. İntihap başla rmı esir etmişlerdir. Maalesef arkadaşyınca sandıklann başı bütün arkadaşlalar bu kadar yüksekçe ve kabiliyetli onmın izah ettiği gibi orada da ayni şelan bu güzel yurt maalesef tablat her kildedir. Her sanaığın başında kırk elli güzelin bir çirkin halk her gülün bir kişi her tarafta vukuat yapmağa hazır: dikeni olduğu gibi bu güzel yurtta da Efendim reyinizi verdiniz ml? bazı şahıslar vardır. Bu şahıslar men Bugünkü nüshamızda nukunun metnini Verdik... faatperesttir. Bu şahıslar yalan söyle dercettiğimiz Refik B. (Konya ) Buyurun başkalan da gelsin hiç olmekten araya nifak sokmaktan ve mamazsa. Bvgünkü nüshamızda nutkunun metnlni lum halkımızı iğfal etmekten korkmazden bir tanesini yakalamış fakat diğeri Yok duracağız. dercettiğimiz Zamir B. (.Adana) kaçmıştır. Biçare mecüsi idare azasını lar. Çünkü bunlar bulanık günleri intiPolis biraz çekilde başkalan da dedi mi karakola getirdiler. [Meclisteki istizah müzakeratt hap eden insanlardır. Her fırsattan, her hemen polisin yakasından tutarak dı vesileden istifade etmek suretile ma Fethi Bf. intihap encümeni azası nın, Meclis zabıtlarından aldığımız şarıya.. sum halkımızı iğfal etmek istiyenler vine emnlyetle gidemesin mi, bunu P metnini bagün de derçte devam e dir. Ve bu suretle mütemadiyen uğraşEfendim, Cumhuriyetçi bir fırkanın efradı yok mudur? Fethi Bey intihabm da mı görürsünüz. Kulup diye bir yer açdiyoruz. Dün nesrettiğimiz Hay mışlardır. Ve uğraşmaktadırlar. şeklinden tehalükle şikâyet ediyorsu tılar orada nutuk ama ne nutuk fırkamırettin Beyin nutkundan sonra Fet Muhterem arkadaşlar. S. Fırkanm Anuz amma geçen vaziyetleri görmek is za mensup olanlar, dükkânlarına Gazi'hi Beyle mumaileyh arasında kı dana'daki teşekkülü başka yerlerde oltemiyorsunuz belki de görmiyorsunuz. nin ve Fethi Beyin resimlerini assınlar sa bir münakaşa olmuş ve müzake duğu gibi Adana'da da hiç bir kaydü Arkadaşlar; intihap devam ediyordu. ve hariçten alış veriş edenler de bu resmi şarta tabi olmamıştır. Fırkalanna al Bu S. C. Fırkası denilen fırkanın An görmeden hiç bir dükkândan alış veriş rat su suretle devam etmişti.] dıklan adamlar için de fena adamlar talya'daki azalannın ağızlanndan iyi eimesinlar bu nedir efendiler halk ara,AJİ Fethi Bey (Gümüşhane) Soru yok mudur diye bir kere tetkik zahmelâf işitmiyen Reşit Bey niye bir kaç ar sına boykot sokmak değil midir? Anarşi yorum, vatan hainleri kimdir? tini dahi ihtiyar etmem'şlerdir. Fethi Beyle fiddetli bir münakaşa yapan ve hararetli bir nutuk irat kadaşile beraber Saraçmolla namındakl değil midir? Sonra H. Fırkasının gazeteRels Şahsiyetten bahsetmeyiniz. Arkadaşlar Adana'nın civar mahalle | birden gelip sandığa hücum ediyorlar. lerini okumayınız. Okuyacaksanız, S. Ali Bey (Afyonkarahisar) Reis Paeden Afyon meb'usu Ali Bey lerinde ve yakın köylerinde yaşıyan ANeden; Reşit Bey orada oturaçak hü Fırkanın gazetelerini almız, okuyunuz şa meb'us, meb'usa sual sormak hakkırap vatandaşlarımız vardır. Bunlar Mı ğer meb'us arkadaşlannuz ile tabiî fır talya'da teşkilât başlandığında orada cum ediyor. Bir defa polise hakaret diyorlar. Çünkü H. Fırkası gazeteleri yaxu haiz değildir. sır'dan İbrahim Paşa zamanında gel kamızın kazanmasını tamin için lâzım kendilerini temsil eden Bürhanettin BeHayrettin Bey (devamla) Muhte mişlerdir. yin bir iki tatbik ile işe başladı, nutuk ediyor, jandarmanın caketini yırtıyor, an yazıyorlar tam manasile bir boykot olan irşadatta bulunuyorduk. Efendiler rem S. Pırka liderinden soruyorum. tamamen sandık başında bulunan intihap hey'eti başladı. Fethi Beyefendi bunun neticesi yazı lar her yerde olduğu gibi Besim Atalay Bey (Aksaray) Arap bu gazetenin birinci gün yazdığı S. Fırkadan da aza vardır, H. FırkasmNuri Bey (Kütahya) İşte soruyor vatandaş yok Türk vardır. ey muhterem halkımız meb'uslar size halkı hükumet aleyhine ve nizamı içtl dan da aza vardır, yani bu encümen nereye kadar gidecektir? (Anarşi sesleri) maî aleyhine tahrik mahlyeti idL ya: İntihabm son günlerinde idi. MahalZamir Bey (devamla) Bunlar bah baldın çıplak dlyorlar, ahlaksız diyor Ali Bey (Afyonkarahisar) Umumî çecilik, sebzecilik, çiftçilik yaparlar sizBütün nutuklann esası budur. Bu fır bitaraf değildir. Ve sandığa emniyet e lelerden gelen kadınlar çocukları kucalar. demeyiz gibi bir şey de mevzuu bahs debir sözdür. ğında reylerini atmak için gelmişlerdi. lerle beraber güzel geçlnen çahşkan bir tkinci gün ayni bu sütunlan meb'us kanın memlekette sükunet namma bir Hayrettin Bey (devamla) Bu evsaf kardeş gibi samimiyet gösteren hakikî lanmıza çirkef diyorlar çakur diyorlar. şey bırakmamak halkı şaha kaldırmak ğildir. Orada kendilerinln belediye İn Zira reylerini S. Fırkaya vermiyenlere tihabında aza namzedi olarak göster arzettiğim eşhası acaba S. F. nın erkâ vatandaşlanmızdır. Üçüncü gün yazdığı yazıda diyorlar kl: tı. Fakat bunlann beledlye intihabatı dikleri avukat Yusuf Kemal Bey de aza beş lira cezayl naktî yazılacakmış diye nmdan mı addediyorlar? Ve isyan ve aArkadaşlar gene ayni ırktan bir avu Ey muhterem halk, meb'uslar beş yüz çin yapacak propagandalarla alâka ve ilân etmişlerdi. Bunu mahallelerde delnarşi hareketinin önüne geçmek için kat ismini söylemiyeceğim. Çünkti mah lira maaş alıyorlar kannlannı şişiriyor münasebeti olsa idi pek âla demedik bir dır. Encümen ne istiyorsunuz dlyor, bu âl ile ilân ediyorlar. Reynizi gidip S. rada oturacağım cevabını alıyor. hükumetin ittihaz ettiği tedabiri muva kemeye verilmiştir. Mekteplerimizde lar bunlar midelerile merbut insanlar misal ile bu vaziyeti teyit edeyim intlEğer emniyetin yoksa oradan bak. Si Fırkaya vermezseniz sonunuzun ne o îıli bulmıyorlar mı? Eğer bu eşhası S. tahsil görmüş bir avukat bu avukat J hap başlamazdan bir kaç gün evvel o dır. zin fırkanızdan da adam vardır diyor lacağını düşünün, bunun neticesi nerefırka erkânından addediyorlarsa Şeyh, se Arap vatandaşlanmızın içinde H. FırEfendiler bu meb'uslarda bu çirkef zevat nutuklanm söylediler ve tah lar. Maksadı gelen hemşehrilere rey ye gidecek . Fethi Beyefendi size tekrar mürit, mürideden ibaret bir kütlenin kası aleyhine hükumet aleyhine bir tabirini kullanan kimdir. İsim tasrih et rikât yaptılar. verdirmemek. Orası muhasara halinde sorarım. (Anarşiye anarşiye sesleri.) İlk hedefi tel'ini Fethi Bey olacaktır. propaganda yaparken yakalanmıştır. mek lâzımdır. Bütün hey'eti umumiyeBir akşam üstü polisin kahvesini ka dir. Usta hırsız ev sahibini bastırır fehÇünkü Fethi Beyin seciye ve mefkure Ve yaptığı propaganda da diyor ki nin muhterem ve yüksek olan şahsiyeti pattağı (Toraman) isminde polisi buluŞimdi asıl Fethi Beyfendinin meşru süe bunların mefkuresi beraber değildir. siz S. Fırkaya rey vermelisiniz; çünkü maneviyesine hürmet etmiyerek itham yorlar, polis bu adamın kahvesini kah vasınca Fethi Beyefendi burada çıkmış bir hak istemek için yapmışlar şeklinsöyliyor. Bunlar bir noktaya kadar Fethi Beyle bu adam ayni zamanda S. Fırkanın A altında kalmak suretile lâkırdı sdylemek veyl kumarhane haline getirdiği için Hayır efendim. Siz yaptınız siz. İlk de tavsif buyurduğu vaziyete geliyorum, beraber gideceklerdir. Eğer hükumet bu dana'daki ileri gelen azasıdır. Diyor kl muvafıkı İzah mıdır? Huzurunuzda tek kendi nizamnamesine tevfikan kapat ve cümlenizin nazari dikkatinizi çok inİsyan ve harekâtın önüne geçmemiş siz reyinizi S. Fırkaya veriniz eğer böy rar ediyorum, ağzımdan böyle bir ke mıştır. Bu adamın bu teessüründen isti mektep talebesine varıncıya kadar bü saf ve merhame'tle buraya celbediyorum. tün sokak ve dükkânlarda kimseyi bı olsa di, Fethi Bf. yi bugün şefkati le yapmazsanız biliniz ki H. Fırkası sizi lime çıkmamıştır. fade ederek içiriyorlar ve bir arabaya Ve vaziyet bu surette devam ederken mualla altmda görmiyecektik. Arkadaş sürecektir. İsmet Pş. sizi kesecektlr. bindiriyorlar. Çarşıyı dolaştınyorlar. hü rakmamak suretile tahrik ettiniz. Fethi halk reylerini istimal ettikçe S. Fırka efNe olurdu; Fethi Beyefendi S. Fır lık şerefinden belki mahrum kalacaktık. Arkadaşlar; bu nasıl propaganda bu kanın mürevveci efkârı olan bu gaze kumet yıkılacaktır; bu şöyle olacaktır, Beyefendi Antalya'da da bunları yapan Bu hareket memleketin başka tarafı doğrudan doğruya vatandaşlar arasına teyi okuduğu valüt btraz nasihat verse bu böyle olacaktır. Çarşıyı dolaştıktan slzln teşkilâtmızdı. Bu teşkilâta iltihak radı sinirleniyor, bilhassa oradafci ocaic, solc<xlcla.rda Uı na sîraıet etaıiş olsaydı bundanTattm kundak sokmaktan başka ne mana zannedertm fcl daha tJüyük bir hizmet sonra tıUKamet umasına geimıyor, tm lerde ilk ve i ojrta mekteplerde halkı yan neyetı reis isi retm Beyetentnnın ai tayişle bahis buyurdukları doktor valiçtfk muztarip' olacaktı. ifade eder. Ve bu adamlara nasıl kapı yapmış olurdu. Efendiler her fırkanın binayı yıkacağız, yıkacağız, yıkacagız Öî lış telâkilerle ifsat etmişlerdir. ye geliyor, diyor ki: karar verdim yann Ibrahim Süreyya Bey (Kocaeli) O açılabilir? Ve S. Fırkada nasıl yer bulur, propaganda yapmak hakkıdır. Ve bu ye bağınyorlar. Hükumet binasının iki Arkadaşlar intihap her yerde devam hürriyet şehidi olacağım çok rica ede sorarım Fethi Beye, acaba bunlara kapı hakkı kemali hürmetle biz kabul ede cephesini dolaşıyorlar; polis bunu ya nu beceremezler. ettiği şekllde mütemadiyen her sandığı Hayrettin Bey (devamla) Ne gaaçmağı memleket için faideli göriyorlar, riz. Fakat propaganda bir vatandan di kalıyor; tahkikat devam ediyor; tah her gün kırkar ellişer arkadaş başların rim cenazemi meydanda bırakma. Yaetmek kikat devam ederken Fethi Beyefendi da idare azalanndan biri olmak sure nn kararımızı tatbik edeceğiz. Bunu rip tecellidir ki Fethi Beyefendi iste bittabi bu adam yakalanmış, Cumhu ğer vatandaş aleyhine tahrik valiye söylüyor. Ve ferdası günü çarşımiyerek benimsediği bu eşhası hâlâ el riyet mahkemesine sevkedilmiştir. A memlekette sürüş çıkarmak mahiyetin nin oradaki mümessilleri hemen geli tile hücum şeklinde hareket ettiler, dalet orada tecelli edecektir, kezalik ar de olsa buna propaganda demenin ma yorlar. O adamcağızda guya Ifadesinde Muhafaza etmek için hükumetin aldığ: ya çıkıyorlar, bütün çarşıyı kapatmazda tutmakta ısrar etmektedir. (O halsanız yağma edeceğiz tehdidile kapatkadaşlar sebze pazarında bir sandalye nası kalır mı? Hükı" net Adana'da mü demlş ki, beni bu suretle sevkettiler. tedbiri Fethi Beyefendi çok görüyor. de istiyor sesleri). tırıyorlar. Fethi Beyefendi bu vaziyet, dahale etmiştir. Ve bu halkı tazyik et Şimdi arkadaşlar bu bir vak'adır. TahGerek büyük Dâhimizin eseri ilhamı ye çıkarak demiştir ki: Arkadaşlar şunu arzedeyim ki ilk Bü belediyeye rey vermek için oraya gel Ne duruyorsunuz halk hâlâ mı bu hü miştir. Vatandaşlan reylerini lstimal et rikin mebdei budur. Ve bu suretle başolmak ve gerek şahsî kanaatlerimiz itiEfendiler lanıyor bu suretle işe başlamak bir si yük Millet Mecüsinin teşekkülü anın miş bir vaziyet değildir. Kimi iğfal et barile hepimiz de S. Fırkanın yaşama kumete itimat reyi verecek? Bunlar si mekten menetmiş denlyor. sını candan arzu edenlerdeniz. Bunu zi kesecektir, asacaktır diyor. Tabiî bu intihabatta böyle bir şey katfiyyen ol yasî fırka işi midir yoksa hakikaten hal dan bugüne gelinciye kadar H. Fırka mek istyorsunuz, Türk milletini mi? smm en çok esas ittihaz ettiği şey, ka Maşallah, B. M. Meclisini mi haşa, evet gerek kalbimizle gerek dilimizle her da yakalanıyor ve mahkemeye sevkedi mamıştır. Bilâkis erbabı haysiyetin rey kı anarşiye tahrik midir? Propagandalar bu intihabat esnasın nuna hürmetkâr olmak, ve memlekette işte böyle tehditler eğer iltihak etmezlerini kemali serbesti ile vermek için hüzaman her yerde izah ettik, fakat biz liyor. Soranm, bunları hükumet yakalamak kumet tedbir almıştır. Eğer hükumet bu da hey'eti celilenin malumudur ki bütün komltacılık ruhunu yaşatmamak ga seniz çarşıyı yağma edeceğiz diyoralr, karşımızda hiç bir zaman lâyik fırkayı gönnedik çok aradık karşımızda daima la gayrikanunî iş mi yapmıştır? Yoksa tedbir bu idaresi olmasa İdi emin olu vilâyetlerde ayni şekil ve ayni mahiyet yesi olmuştur. reylerini vermiş insanlan toplıyorlar. y> Fırka fırması altmda bir anarşi o vazifesini mi yapmıştır? Bu bir zulum nuz ki bir çok hâdiseler bu güzel mem te cereyan etmişti. Demek ki muntazam Memlekette sükunetl muhafaza et Ocak heyeti umumiyesile beraber çarşıyı câîğı gördük. (Yaşasm Gazi Hz.) arka mudur? Yoksa Türk milleti için hiç te leketimizde olacaktı. Ve bir çok evlerde bir reyden idare edilmiştir. Propaganda mek halkı birbirine girişmekten menet bu suretle kaplıyorlar, arkadaşlar; orasından (kahrolsun H. Fırkası).. Bu ne şerefli olmıyan bu hareketleri menet matemler tutulacaktı bir hâdiseye mey nın bu işle meşgul olan bir yeri var de mek için hükumetin zabıta kuvveti ve ya rey vennek içnı ocak heyti umumi propagandalar demektir» Gazi Hz. nin bizzat kendi e mekle kanunl vazifesini mi yapmıştır? dan verilmemis. iseler H. Fırkasının si mektir. Fakat yapılan H. Fırkası o kadar fazla uğraşmıştır ki yesile toplu bir halde gidiyorlar. Yoksa kanunu muhafaza eden teşkilâ yasî terbiyesine vehükumetin basiret ve maalesef Fethi Beyefendinin iddla etserleri, kendi yarattığı bu fırkaya kahtiği gibi Cumhuriyet esaslanna istinat eğer H. Fırkasının gösterdiğl itidal rolsun demek hakikat ile istihza etmek tımız bununla alâkadar olmıyacak mı tedblrine teşekkür etmellyiz. Bu suretle ayni tehdit altmda çarşı asıl idi? Efendiler bir de mazbata mes'elesi eden propagandalar değüdir. Propagan olmasaydı halk birbirine girecekti. Fethi iki gün kapalı kalıyor. Antalya oradadır, demek değildir de nedir. Bunun vardır: Adana'dan bir çok imzalı bir dalar doğrudan doğruya bir kısmı a Beyefendi istenniydinla Antalya'daki tahkikat yapabilirsiniz. Bu vaziyet karmanası hedefi nedir? boğazlasın? Beyefettdiler: Biz S. Fırkanın hiç bir mazbata gelmiştir ve bunu muhterem narşiye bir kısmı lrtlcaa istinat ediyor. hemşehrilerim bir birini şısmda ilk işleri nedir bilir misiniz? İlk IDünkü nüshamtzda Vasıf Beyi takîben Şöyle bir şey söylediler: Propaganda da Bunu mu istiyorsunuz? zaman mahvını temenni etmedik Ser lider Fethi Bey bir vesika olarak hü işleri orada bulunan ve sırf milletin embestçiler mütemadiyen kahrolsun H. kumete ibraz etmiştir ve buna pek e Rasih Beye atfedüen kva nutuk, Vastf ahlak mevzuu bahsolmaz fakat zanneFethi Bey Klm istiyor? niyet ve asayişini muhafaza için ikame Beyin nutkunun devanudır. Zdtntlardaki derim bu söz, bu fikir haricî propaganFırkası dediler. Fakat onların bu te hemmiyet vermiştir. Rasih Bey (devamla) Fethi Beyin mermî ve duaları imtidat ederse gene Yalnız Fethi Beyefendinin biraz şöy sehtv yüzünden bu küçük bir kanşMtk dalar vasfı olabilir, haricî propaganda oradaki arkadaşlan bir gün bir ümide edilmiş olan polisleri dövmek, jandannaya hücum ederek elinden silâhını almak H. Fırkaaının ömrü de o kadar uzun le hatıratmı maziye irca buyurmasını olmuştur.] bu suretle tavslf edllebllir. düşmüşler. Bunun sebebi şudur: Osmaoiacaktır. (bravo sesleri alkışlar). H. rica ederim. Kendileri ikinci Fakat dahllde kardeşler arasında ya niye mahallesi diye bir semtimiz vardır. Fethi Beyefendi; siz de asker idiniz. Baş devrede Rasih Bey (Antalya) Muhterem arFırkasj bu vatanla ve sevgili Gazi'sile Dahiliye Vekâletinde bulunuyorlarken o kadaşlar, Fethi beyefendi pılan propagandalarda bu vasıf zan Bizim oradaki hemşehriler tamamen vekillik ettiniz. Memleketin emniyet ve beyanatta beraber ebediyyen yaşıyacaktır. (Müte zamanki intihabı kendileri idare ve ne bulunurken Antalya intihap encümen netmem ki kullanılsın fakat arkadaş S. Fukaya iltihak etmiş. Mahallenin asayişi ne demek olduğunu çok iyi takmadî alkışlar). zaret ediyordu orada yalnız Müdafaai lerinin istifasını mevzuu bahsetti. Sö lar: Yapılan propagandalarda şu esas reyini tamamen S. Fırka alıyor ve bu dir edersiniz. Halk böyle alışırsa memleMuhterem arkadaşlar: Bu arzettiğim Hukuk teşkilâtı bile varken bile Adana züme başlamazdan evvel bu noktayi lar takip edilmiştir. Gayeye varmak 1keti uçuruma götürüyor. Yalnız bununla hep hakikattir. Uç yüz on dört arka da gene bir vak'a olmuş ve bir sandık tavzih edeceğim. İntihap encümenlerini çln ne yapıp yapacak hedefe varacak nun neticesi bir az reylerinin yükseldi da kalmadı ve demin tevkifini çok gor daşım bu sözleri tetkike mezundur. benlm lstifa ettirdiğimi söylediler ve bir sın: Gaye sebepleri meşru küar... Onun p n i görmüşler, diğer sandıktaki H. Fır düğünüz o doktorun tevkifi pek tabüdlr kaçırılmıştır. bu farkı Eğer maruzatımda hilâfı hakikat bir Müntehibisani intihabı esnasında iki saat sonra gene vazifeye koyduğu için vergilerin kalkmasını o suretle ileri kasına alt reylerin çokluğu yutmuş. O sandığı bitirip te sermayesini dedim. Çok gördüğünüz Fethi Beyefendi şey çıkarsa hakkımda verilecek hükmü mıntakanın birisinde arzetmiş olduğum mu söylediler. Ümit ederim ki Fethi sürerek atıldılar. benim çok masum hemşehrilerimden MCclisl âlide S. Fırkayı teşkil eden ar hilkatteki şahıslardan bir kaç kişi ma Beyefendi çok atlamasm, çok atladı. Halk intihabat sandığının başına ge tüketince diğer mahallelerdeki sandık beş altı yüzünü ateş altına sevketmiştir. kadaşlarımın yüksek ve temiz vicdanla sum halkımızdan bir kısmını iğfal İntihap mücadelelerl başladığı zaman liyor, aman reylerinizi S. Fırkasınm Vann fazlahğı o farkı yutunca telâş daha Hiç kusursuz olarak beş altı kişi ölüme rma terkediyorum. (Bravo sesleri). ederek cemmigafir halinde rey sandığı ben Ankara'da idim. Yeni intihap baş sandığına atınız, atmazsanzı vergiler fazla artmıştır. Bunun için doğrudan Fethi Beyefendiden burada bir sualim na hücum yapılmış jandarmanın elin ladı söyledikleriniz hep bu gibi ise çojgr kalkmıyacak, tanzifat, tenvirat resmi doğruya memleketi ihtilâle ve isyana mahkum oldu. Alay kumandanının medaha vardır. Fethi Beyefendi bu işi ya den silâhı almarak intihap hey'etinin atladınız. Fethi Beyefendi arkadaşlar kalkmıyacak, zavallı faklr İnsanlar bu sevketmek için tedbir almağa başlamış taneti ahlâkiyesi eseri olarak o anda yebaşarmâğa muktedir olmadılar ve ya slinden sandık cebren alınıp kaçınl belediye İntihabı başladığmda iki fırka suretle iğfal, bilhassa kadınları bu su lar. Geçerken görürsünüz nümayiş var tişerek dipcikle dağıtmak mecburiyeti hut bu anarşiye an'kastin müsamaha mıştır. Ancak bir kaç gün sonra o mın karşı karşıya gelecek, hakikaten bu fır retle iğfal ederek sandığın başına ge dı. O mahalleden o mahalleye gidiyorlar vicdanyesi karşısmda kalmıştır. Eskı asettiler. Bu iki şıktan hangisinin varit takada intihap yapılabilmek mumkun kanın bir çok esaslan olacak, onunla tirmişlerdir. nereye diye soruyorsunuz kulübe gidi kersiniz. Takdir edersiniz. Orada emniolduğunu izah etmelerini kendilerlnden olmuştur. mücadele edllecek zanninda, veheminde Ve bunlar tevatür halinde isabet ede yorlar ama yaşasm Fethi Bey diye bağı yet ve asayişe memur olan vali nasihat rica ederim. Maahaza Fethi BeyefendiTabii hükumet ahkâmı kanuniye dal bulunduk. Halbukl karşımıza bir fırka ceğimiz vak'alardır. Şeker beş kuruşa rarak gidiyorlar, önlerine kim rast ge etmek istiyor. Valiye bir çıkışma oluyor. nin yüksek vatanperverliğinden, yük resinde takibata başlamıştır. Kanunun çıkmadı. Karşımıza memleketi anarşi inecek efendim; S. Fırka bütün dün Alaya haber vermeğe mecbur oluyor. sek zekâsmdan, yüksek irfanından bu pençesinden kurtulamıyacağını anhyan ye, ihtilâle, halkın ve memleketin da yadakl şeker fabrikalarile konturat mı lirse tehditler tecavüzler reislerine yahu Alay bir bölük gönderiyor. Bahsettiğim sevkedecek yapmıştı? Elbiselik kumaşların metro sükuneti muhafaza edin diyorum. Ne yarnın îMsine de ihtimal vermiyorum. bu kütle derhal bir çok imzaü bir maz hilî emniyetinl tehlikeye doktor bir bölük askere karşı belediye palım diyor. Önlerine geçemiyorum. endişemi izale etsinler. bata tanzim ederek başta Gazi Hz. ol bir propaganda çıktı. su on beş, yirml kuruşa inecek bütün amma benim etrafmda ne kadar taş varsa halkı bu Bu bir kaç gün böyle devam etti, bir duğu halde bütün makamata telgrafiArkadaşlar, affınıza mağruren, Bü mensucat fabrikalarile konturat mı yap(Alkışlar). yen hükumetten, jandarmadan; polis yük Meclisin affına mağruren, şunu da mıştı? Bu fırka halkın namus bahsına akşam C. H. F. binasmda oturuyoruz, taşlarla hücum ettiriyor. Efendiler iş buten ve reylerini serbest vermekten men arzedeyim ki Fethi Beyefendi hâlâ va olarak propaganda yapıyor. dışarıdan bir gürültü oldu. Fırkanın nunla da kalmıyor. O zavallı adam bu nunla da iktifa etmiyor, bunun üzenne ve tazyik edildiklerine dair uzun yazı ziyeti görmemiştlr. Memleketi Fethi Halkı zihirliyor. Filhakika efendiler karşısındaki polis karakolundan sordum Zamir Bey (Adana) Muhterem ar larla şikâyetlerde bulunmuşlardır. Eğer Beyefendinin görmemezliğine feda ededağılmamakta ısrar ediyor ve bir tarafkadaşlar: Bu kürsüye çıkan arkadaşla Fethi Bf. elyevm vesika olarak getir meyiz. Hariçtekl fırka teşkilâtı değil da bu nevi propagandalar da olamaz. Ver ve şunu haber aldım: Mecüsi umumî tan neler söylüyor? Biliyor musunuz? nmız size uzun uzadıya malumat verdik miş olduklan bu gibi mazbatayı bitaraf ha fırka teşkilâtına başlarken büyük bir giler kalkacak. Fethi Beyefendi afla Hasan Beyin S. Fırkanm ocak azasından Bunu süylüyen idare heyetinde dahıldır. rına mağruren yahıız Ankara ile İstan iki zat çıkmışlar caddenin üzerinde lerinden dolayı bendeniz bu hususta bir şözü ile görselerdi ve ufak k b l t r bir tetkik nezaketsizllk yaparak işe başlamıştır. bul arasında seyahat buyurmasınlar. döğmeğe başlamışlar. Sebebi Halk Diyor ki Hükumet utanmıyor, biliyorum şey söylemiyeceğim. Yalnız Adana hak yapmak lutfunda bulunsalardı Vekâleti Gazi Hz. le aramzda o kadar fazla müGitsinler bu propagandanın köylerin va Fırkasından olması imiş. Halk Fır ki cihan medeniyetinin gözü vardır. kında bazı malumat vardır ki ben de zamanındaki gelen mazbata imza sa nasebet vardı İse hiç olmazsa Gazi Hz. lehinde beyanatta bulunması Burada (ne gözleri var sesleri) bir kon hey'eti celilenize arzetmeği faydalı bul hiplerinden bir çoğunun imzalannı bu nin muhterem ismini bu suretle sui is ziyeti üzerinde husule getirdiği neticeyi kası görsünler. Orada tütün ve sigara kâğıdı imiş. Vilâyet meclis azasından bir solos varmış, murakıpmış (gözü çıksın dum. Meclisin fevkalâde içtimaında mazbatada görmüş olacaklanndan vazi timal ettirmiyecektiniz. kaçakçıhğı olur. Tütün inhisan me zatı caddenin ortasında döverlerken hazır bulundum. Bilâhare Adana'ya ha veti tamamen kavrıyacaklar ve bunu da „ .. Arkadaşlar, size bir resim göstereyim: muru hükumete müracaat ederek za etrafındakl evlerden ses işitirler ve sesleri) reketle vasıl olduğumuz zaman beledi bir vesika olarak hey'eti celilenize ge Fethi Beyefendi Türk milleti bugunu Bakınız Gazi ile Fethi Bey bir arada al bıta memuru alır gider. Köylü bunlan bir de görürler ki adamın başına ye intihabınm en had bir devresi idi. tirmemiş olacaklardı. (Alkışlar). tında (S. C. F.) teşkilâta bu suretle mu görünce dışanya çıkıyorlar. Hey'eti u mütemadiyen vurmuşlar, o ilk vuruşta idrak etmek için ne kadar kan döktü, ne Her iki fırka rey almak için azamî bir Efendiler; S. Fırkanın mürevvici ef vaffak olmuşlardır. mumiyesi birden hem tütün memuruna bir kere bağırmış ve sonra bayılmış ev kadar para sarfetti, bunu niçin böyle surette sarfımesai etmekte bulunuvor kân olan bazı gazeteler vardır, belki Zannederim Fethi Beyefendi bunun hem jandarmaya hücum ediyorlar. Bu lerden bu feryadı duyanlar koşmuşlar, çürümüş bir adamın bu sözü sarfetme lardı. Muhterem arkadaşlar Adana hal Fethi Beyefendi bu gazeteler bizim gabu sine hiç bir vakit tahammül edemeyiz ve manasını çok iyi takdir ediyorlar onun suretle merkeze kadar kovahyorlar. Fet kadınlar da bağırmışlar kadmlann * kı memleketini vatanını çok sever bil zetelerimiz değüdir; diyeceklerdir. için fazla izah edeceğim efkân umu hi Beyefendi sizin teşkilâtın yaptığı pro(Lutjen 5 tnci sahifeye geçintz). hassa vatanl işlerde yaomış olduklan Memleketimizde de böyle bir gazete pagandalar memleketi bu vaziyete sokfedakârlıkları hepiniz bilirsinlz. Çok vardır. Adana'ya gittiğimiz zaman, dl miye hak verecektir. Arkadaşlar An hassastırlar. Rasih B. nutku Zamir B. in nutku