Catalog

23MAYIS 1999. SAY1 687 sar'da, heryerde halk ülkenin en değerli aydınlarıilcyıllarcaSlT'itartıştı,kültürsorunlarını tartıştı! Sordu, sorguladı, dinlcdi, öğrendiveöğretti! Işte o halk 1999 seçimlcrinde de hâlâ "Sizi SİT'tenkurtaracağız..."diyengaripkafaya acıyarakbaktı.yanıtbile vermedi. Yanıtoy sandığındançıktı!.. Muğla KentselSlTAlanı Koruma AmaçlıNâzımveUygulamalmar Planı.. Taınadı budur. Onaylanıp belediyeye geldiği yıl 1982. Posta ilc gelmiş! O arada bizyokuz! 12 Eylül'ün belediye başkanı, Oktay Ekinci'yi telefonlaaramış; Oktay Beygclipbakarmısın,demiş. Postadanplan gibi, haritagibi bir şeylerçıktı!.. Biz o anı yaşamak için neler vermezdik? YusufDevelioğluveNafi Alpçalışmışlardı. lller Bankası yapmıştı Koruma Amaçlı Planı. Kültür Bakanlığı'ndan Nedret Hanım vardı, (îül vardı; Gül Asatekin. Emre Madran Vardı uzunçalışmalarda. Vebizimekip, Muğlaekibi: Oktay Ekınci, teknisyenler Vahit, Kâmuran... HkSlTkaıarı27.4.1979'daalınmıştı Muğla için. Ondan önce tekyapıtescilleri vardı; bazı camilcr, hamam vs... Ve 1979'da Muğla Belediyesi 59 Planı'nın revizyonunubaşlatmıştı. tller Bankası eliyle. Vcdeoyıl Avrupa Mimari Mirasını Koruma Yılı uygulamaları (1975) bağlamında Muğla'da yapılan tespitlerin listesi onaylanınıştı. (27.4.79) Vedahi biz yukarıdaanlattıŞım şckilde eski doku içinde yollar açıyorduk. Hepsi o yıl üst üste düşmüştü! Muğla'nınSlTdestanındanbirunutulmaz mı daha anlatarak bitirmek istiyorum bu ya*ıyı. Planımızıbitirdik,gönderdik;bellibirtarihte Anıtlar Yüksek Kurulu'nda görüşüle;ek. Müellif savunmasını yapacak. Biz de arada olacağız, böyle kararverdik. Anıtlar Yüksek Kurulutstanbul'datoplaııyor. MimarSinanÜniversitesianabinasııınhemenyanındakiSübyanMektebi'nde! Şimdiki Restorasyon Meslek Yüksek Okulu linasında. Mimar Şehir Plancısı Yusuf Devclioğlu, Belediye ImarMüdürü MimarOkay Ekinci ve ben; Muğla Belediye Başkanı. K.uruluntoplandığısalonlaodaarası,kubbci,taşyapıyagirdik. Yazgiinü. Boğucubirsı:ak var. Ortada büyük bir yuvarlak masa; ye1i sekiz üye varetrafında. Başkan rahmetli Prof.Orhan Alsaç. Biz girişin hemen yanına, duvarın dibine liştik. Yusuf planı astı, kurula açıklamaya )aşladı.Bizimplanımızdcğişik, koruma anayışımızycnilikçi,kuruldanalışıkolmadığı jeyleristiyoruz. Evlerdümdüzsıralanmasın, ;erbest nizamda yerleşsin; bahçelerdeki nüştemilatların öğrenci pansiyonu olması çinckinşaatyüzdesi verilsin... gibi... Kurulilgili.özelliklebaşkan Alsaç dikkateizliyor. Ancakgörüşmeyisürdürcnkurul jyesi biraz genç, sanırım bir doçent, ya da /eniprofolmuş! Yusuf'a biraz hafifsorular ;oruyor. Benimyürcğimkılkesmeyebaşlaiı. Yusuf son dcrece ciddi, onurlu birçocuk, )lanı topladığı gibi çıkacak, perişan olacal\7. Sandalyede oturuyorum. Başımın üsünden,sağtaraftantop gibi bir sespatladı: Bu nc biçim konuşma? Sen sınav mı yasıyorsun? Kar.şındaöğrenci mı var? Ayncn böyle değilsc de, mealen böyle. K.afamı kaldıramadım! Görebildiğim, hencn sağ omuz başımda; gömlcği dirseğine <adarsıvalı,beyazbirmendillekurulananısak bir koldu. Sıcaktan dışarı çıkmış, clini /üzünüyıkamış, içerigirerkenmustantikin •ioruları tcpesini attırmış! Prof. Doğan KuMüzakereninseyrideğişti tabii.Sorgucu 4ençhocayumuşadı.Başkalarıdabırşcylcr •.ordular, Yusuf'un işı bıttı. Alsaç Hoca te Muğla 'nın bugün de ayakta kulmı$ tarihi binularından biri: Yağcüar Han... şckkürctti,çıkacağız. Benelimikaldırdım.Birşeylersöylemek istiyorum. Dogrumu,yanhşmı;usuleuygun mu, değil mi düşünecek halde değilim. Muğla'yı anlatmam gerekiyor, planın geçmesi gerekiyor. Başkan Alsaç biraz hayretle, biraz şaşıraraksanıyorumbaktı; Buyrun, dedi. Birşey mi söyleyeceksiniz? Ben Muğla Belediye Başkanıyım dedim. Uygunolurmubilmiyorum. Yüksek Kurula, planla ilgili bir şcyler söylemek istiyorum. Kısa bir sessizlik oldu. Rahmetli Orhan Alsaç "Durbakalım.AllahAllah.. ."gibi bir ifadeile; Buyrun dedi buyrun söyleyinbakalım! Elim ayağım dolaşarak kalktım, yürüdüm başkanm yanına vardım. Genis,, yuvarlak masanınetrafındakiuzmanlar, hocalardahu aliijilmadıkdurumaılgi ilebaşlarınıkaldırmışlardı. Kelimelerimidikkatleseçiyordum. Yanlışbirtonlamayapmanıamgerekiyordu. Onlaraşunlarısöyledim. Muğla SlT'iyaşıyordu. Değerli fakat terk edilmiş evlerden oluşan ölü bir kent değildi söz konusu olan. Doğru, fakat hızla uygulamaya konulacak kararlargerekiyordu. BizMuğlalılarkentimizi seviyor vc orada yaşıyorduk. Ancak bazı gereksinimler söz konusuydu: Koruma imarplanı ile bunları öngörmüş, disipline etmiştik. Bu tür planlarda pek görülmeycn bazı olanaklan yaratılmasını istemiştik. Amacımız SİT'i yaşatarak korumaktı. Mimarinin yanı sıra,yaşamkültürünükorumak istiyorduk Muğla'da. Anıtlar Yüksek Kurulu'nun Muğla'yainanmasını,güvenmesini veplanımızı en kısa sürede vc dc dcğiştirmeden onamasını istiyorduk. Kurulctkilenmişti! Korumayanlısıgenç birekip.özellikle bir Belediye Başkanı görmektenmutluolmuşlardıbesbelli! Başkan Alsaç adetaheyeeanlanmıştı. Konuşmamın arasına birkaç eleştiri cümlesi de sokmuştum; koruma konusunda alınması gerekli önlemler, yasal eksikliklergibi; uygulama bizdesomutlaşıyorduçünkü! Rahmetli Hoca biraz sertçe çantasını istedi vc çıkardiğı birkaç yasaçalışmasınıuzaftı:"Albakalım dediklerini yapmış mıyız? Bunlan milletvekillerinize de ver bize yardımcı olsunlar..." O da siyasilerin ilgisizliğinden yakınıyordu. Sonuçolarakkurul Muğla'yı sevmişti! Sanıyorumbizim Koruma ImarPlanımız bizden çok önce başlamışolan Antalya Kaleiçi Koruma Planı'ndan önce onaylandı! Hem de istediğimiz bütün yenilikleri taşıyarak.Çokazdeğişiklikyapılmıştı. Şimdi ogüzel yıllan düşlüyorum. Tüm o güzelinsanlananımsıyorum.Onlarlabirlikte yaşamış olmanın, çalışmış olmanın onuruyula dopdoluyum. Onlara memleketim adına, ülkem adına minnetler, şükranlar gönderiyorum her fırsatta. Vcgittikçezayıflayan,çürüyen, karanlıklarda yitip giden birses hâlâ "sizi SİT belasından kurtaracağız..." diye söyleniyor bir yerlerde... önemsemiyorum artık. Mutluyum, gülüyorum; biraz yavaşgidiyor ama,sonunda iştebizkazanıyoruz!..^ * Eski Muğla Belediye Başkanı, eski CHP Milletvekilı ve Bayındırlık ve Iskân Bakanı 18 Nisan seçimlerinde SİT düşmanlan, Muğlalılardan sert bir yanıt aldı. "SİT doğrudur, önemlidir, sürmelidir..." diyen bir kez daha kazandı. Muğla'da SİT Koruma Planı 25 yaşına basarken, SÎT belası (!), Muğla evleri ve bir iki SİT anısı... Balcılar Han hugün boş. Atların develerin bağlandığı mekân, purk yeri gibi kuHanılıyor.