Catalog

Ü N Y. A John VHayne de atom kurbanı Soğuk Savaş döneminde gizli gizli gerçekleştirilen nükleer denemelerde ölen 800 Amerikalı için soruşturma açıldı. Kurbanlardan biri de John Wayne. merika Birleşik Devletleri'nde kamuoyunu en meşgul eden konulann başında 'Soğuk Savaş' dönemindeki gizli nükleer deneyler geliyor. Geçcn Arahk ayından bu yana sık sık gündeme gelen konu, ünlü aktör John Wayne'in de bu denemelere kurban olduğu iddiasıyla değişik bir boyut kazandı. En az 800 insanın yaşamını yitirdiği bu nükleer denemeleri, Nazi toplama kamplanndaki uygulamalarla ilk kıyaslayan isım Atom Enerjisi Ajansı'ndan Shields VVarrendı 1950 yılında Warren, ümitsiz hastalara plutonyum enjekte edildiğini, zekâ özürlü çocuklara radyoaktif maddeler verildiğini, bu uygulamalann Nazi Almanyası'nda Yahudiler'e uygulanan 'bakteri testleri'ni anımsattığını söyledi, hem de Truman'ın karşısında. Ancak bu sözler kısa sürede unutuldu. Sonraki yıllarda bu deneylerBoston'da hamile kadınlara ve Oregon'la Washington'da cezalannı çeken mahkumlara uygulandı. Kuzeybatı'daki Hartford üssünde bir Çernobil yaşanmıştı. thtiyarlar o günü 'Nükleer tesislerden yeşil bulutlar yüksclmişti' diye anımsıyor. Geçen günlerde ABD Enerji Bakanı Hazcl O'Leary, devletin nükleer deney kurbanı 800 insanın izini bulmaya calıştıklannı açıkladı. Amerikan kamuoyu, Soğuk Savaş'ın yeni yeni ortaya çıkan bu sonuçlannı tartışırken , John VVayne'nin de nükleer deney kurbanı olduğu savı bir kez daha gündeme geldı. 1954 yazında 220 kişilik film ekibi, 'Cengiz Han' adlı filmin çekimleri için Nevada'daki Yucca nükleer üssüne 200 km uzaklıkta çalışmışlardı. Bu ekipten 90 kişi 25 yıllık süre içinde kanserden yaşamlannı yitirdi. Bunlann arasında başrol oyunculan John Wayne, Susan Dosyalap açılıyor Amerikalılar bir yandan atom bombası üretmeye soyunan Kuzey Koreliler'i 'ikna' etmeye çalışırken diğer yandan nükleer enerjinin kotuluğünu ortaya koyan kampanyalar duzenlıyorlar Soğuk Savaş döneminde KGB ve CIA'in insanların gözünün yaşına bakmadan nükleer denemeleri gizledıklerı ortaya çıktı Basına dâğıtılan dosyalarda , 2. Dünya Savaşından sonra ilk nükleer denemenın on gazetecinin eşliğiyle 1 Temmuz 1946da Bikinı adasında yapıldığıbelirtiliyor Ancak o anda ada üzerınde canhların olup olmadığı bilinmiyor. Bikini'de yapılan denemelerin sayısı 23, Nevada'dakiler ise 126 Amerikalılar'ın dosyası ılginç bir görüşle sonuçlanıyor. "Nükleer programımızın en komik ydnü atom sltahını üretirtcen kendi vatandaşlarımızı kurban etmemlz". Kızıl Ordu'da gorevlı Yurl Sorokln ise Sovyetler kanadında olanları ozetlıyor "1954'de Sibirya'da gerçekleştirilen glzll bir nükleer denemeden yarım saat sonra bölgeden geçtlk. Ben ve dlğer askerler kanser oldu. Madalya verdiler, maaşları arttırdılar, sonra da ordudan uzaklaşbrdılar". Sovyet dosyalarında, yalnız Kurcıatov üssünde 1949'la 1989 arası 467 nükleer bomba patlatıldığı belirtilıyor. Ayrıca 40 yıl boyunca bölgedekı köy ve şehırleri radyasyondan koruyacak hiçbirönlemalınmadı. < A Hayvvard, Dick Powell ve Agnes Moorehead ve Pedro Armendariz vardı. Araştırmacı profesör Pendleton'a göre filmin çekimlerine başlanmadan önce aynı yerde 11 tane nükleer bomba patlatılmıştı. Ekibin bundan haberi yoktu. Bill Clinton, 32 milyon sayfa belgeyı inceleyerek, büyük skandal olarak nitelediği bu denemelerin üzerine gidecekleni açıkladı. Ancak adalet çok gecikti. 194852 arası gerçekleşen bu kitle deneylerindeki kurbanlann çoğu ya kanserden ya da yaşlılıktan öldüler. Suçlulann çoğu da ya öldü ya da gizlenıyor. Clinton kamuoyu önünde günah çıkanrken Amerikan gazeteleri Nevada'daki yeni denemelere dıkkat çekmek için ellerinden geleni yapıyorlar. ^ John Wayn«, C«nglz Han'ın ç*klmlart atraaında kanaara yakalandı. NUkl««r d « n » m « İ T 2 . Dilnya Savafi'ndan h * m « n «onra Blklni a d a u n d a başlabMı. Aynı a d a d a sonralan 2 2 d s n e m * daha g«rç«kl«ştirildl. CUMHURİYET DEROİ 16 O C A K 1994 SAYI 4 0 *