Catalog

0 T 0 M 0 B İL tomobilinizle ynvaş gittiğiniz için ceza ödediniz mi hiç? Eğer yolunuz Cambridge dolaylanna düşerse eylülden itibaren otonuzla yaptığınız her harckcl mcrkezden işlenecek, normalden az ya da çok hızla seyretmeniz halinde otomatikman ceza kesilccck. Motorlu taşıt sektöründe yürütülen araştırmalardan yalnızca bir tanesi olan Cambridge Projesi'nde taşıtlara takılan verici vc takomctrcden yol kenarlanndaki santrallara sürekli bilgi gönderiliyor. Kendi kodundan spnra taşıtın hızını santrallara bildiren verici yardımıyla sürücünün trafikteki hareketi ve niyeti merkezdeki santraldan izlenebiliyor. Taşıtın hızı saatte 10 km'den aşağı düşerse sistem hemen cezayı bilgisayardaki hanenize kayıt ediyor. Bu gibi önlemler ilk bakışta insanlan otomobil kullanmaktan soğutmak için alınıyor izlenimini veriyor. Ancak düşünce çok basit; "Otomobil 10 km hızla seyrediyorsa demck ki trafik sıkışık. O trafikte yol almakta ısrar cdcn süriicülcrin hcpsi bu durumdan sorumlu. Bu nedenle ceza ödeyecekler." Cambridge'teki bu öncü çalışma, bilgisayarların tek başlanna otomobilleri kullanacakları günlerin yakın olduğunu miijdeliyor. Teknolojik çözümler, proje Bilgisayar direksiyona geciyor O Otomatlktraflk ler, programlar son hızla ilerliyor. Bunlar arasında en ünlüleri Avrupa'nın Prometheus adlı projesiyle ABD'nin IVHS'i (Intelligence Vehicle Highvvay System). Hepsinin tek hedefi şehir içinde ve otoyolda seyreden sürücünün yaşamını kolaylaştırmak. İngiltere Ulaştırma Bakanlığı Cambridge'de sistem tutarsa 4 milyon motorlu araca verici takacak, yol kenarlanna dört biıı santral inşa edecek. Tabii bu işin maliyeti çok yüksek olacak. Ama zamanla trafik polislerinin işlerini hafifleteceği ve bürokrasiyi azaltacağı için ekonomik olarak da yaran anlaşılacak. Park Otomobillere verici takılmasının sürücülere sağlayacağı faydalar da var. örneğin sürücü parkta kaldığı süre kadar park parası ödeyecek. Park süresini saniye saniye kayıt eden merkezdeki bilgisayar ücreti otomatik olarak sürücünün koduna işleyccek. Bu arada Milano'da manyetik kartlarla park sistemi yaygınlaştınlıyor. Belli bir ücret ödenerek alınan manyetik kartlar park gişclcrindeki ödeme kuyruklarını eritiyor. Bu da şimdilik bir aşama sayılır. Otomobildekl bllglsayar Bu sistemin adı Lisb (Leit und Information Şystem Berlin). Siemens tarafından üretilen sistem üç yıldır Berlin'de sekiz yüz otomobilde deneniyor. Otomobildeki bilgisayar yardımıyla merkezdeki ana bilgisayarla iletişime geçen sürücü, şehir trafiğinin durumunu, bilgisayar ekranında anında görcbiliyor. Gideceği bölgcdeki parka uygun yerleri öğrenebiliyor. Yakıt tasarrufu sağlayan, zaman kaybını önleyen bu sisteme Alman sürücülerin yüzde 9O'ı sicak bakıvor Radar Otomobil dünyasinın önderlcrındcn ABD de yeniük peşinde. Vorad (Vehicle Onboard Radar) adlı sıstemde olomobılc takılan radar öndeki ve arkadaki laşılla aradaki mcsafeyi, yol kenarlarındaki sabit engellerden ne kadar uzakta seyır edildiğini sürücüye bildiriyor ve nc kadar süratlc gitmesi gercktiğini hclirtıvor. Vorad'ın denemesine bir kaç ay önce Dctroit'te başlandı. Greyhound adlı otobüs firması filosundaki 2400 otobüse bu sislcmi montc etmeyc karar vcrdi. Vorad'a ben/er bir sistemi italyanlar mikrodalga kameralarla sisli havalarda ııygulamaya calışıyorlar. Torino'da bııı otobüse bilgisayar takılıyor. Toplu taşımacılıkla gccikmelerin büyük yığılma yarattığını gören belediye, otobüslere monte ettiği bilgisayarlı vericilerle hatlardaki gccikmeleri saptayıp acil önlem alacak. Otomobil dünyasmdaki yeniliklcrin sürdürülebilmesi için aşılması gcrcken en önemli engel para. örneğin Vorad sistemini otomobilc monte etmek yaklaşık 20 milyon TL'ye mal oluyor. Ancak u/manlur seri üretimc geçilince sistemin 5 milyon TL'ye satılacağını belirtiyorlar. Tabii bu arada insanların özel yaşumlarına müdahale de söz konusu. Örneğin HO'li yılların başında Hong Kong'da taşıtların elektronik aygıtlarla izlenmesi büyük tepki görmüştü. Nereye gittikleri anında belgelenen sürücüler devletin böyle bir rmkkı olmadığını ileri sürmüşler, mahkemeye gitmişlerdi. Sonunda uygulama kaldırılmıştı. < Otobüsler gözaltında C U M H U R İ Y E T D E R O İ 2 5 N İ S A N 1 9 9 3 S A Y I 3 7 0 23