Catalog

C EPEÇEV R E 0 K T A Y E K I N C Sultanahmet CezaevVnde yine "kültür" cezalandırıhyor: YOK EDİCİ "TURİZM ANLAYISI Tarihi Sultanahmet Cezaevi binası, bir kültür kompleksi olarak konınması gerekirken çok yatak/ı bir lüks otel için özgün mimarisini vitirivor. ültür yaşantımı/dakı onca oluııısuz gelismeye karşm, yinc de ba/ı gii/el çabalann gerçeklcşnıeye başlaması. ınsaııın vüu'f'ine sıı serpiyor. Bunlardaıı bclkı dc eıı "sessı/ vc derındcn" gidenı, eski cezaevlerinin teker tekcr birer kültür nıerkc/ine dönüştürülmcsi. Hcr biri kendine has mimari özellikler taşıyan bıı "buruk" yapılar, dü>iin vc politıka taıihimi/c olan dcrin katkılarıyla, kültür yaşantımı/m da ö/cl bir yanını olusturuyorlar. Ve kuşkusuz bu nedenle, çok dalıa etkili ve arüamlı oluyorlar. örneğin, Trab/on'daki "Hüsçyin Ka n K zas Kültür Mcrke/.i", kcntin tarihi tas hapishanesi. Restore edildiğınden bıı yana bölgenin en canlı kültür ve sanat etkinliklcnne kııcak açıyor; geçmiş hii/ünlü günlcrin acısını, coşku vc ııtnut dolu günlcrle çıkarüyor Muğla'da, "sanat galerısı vc .nkeolojı nui/esi" olacak bıçimde unarımı sürmektc olan cski Konakaltı C'c/aevi binası ise çevresindcki öbür kültür ağırlıklı restorasyonlarla birlikt«>, kentin kültür yavımma yeni bir canlılık kazandıracak. Bir /amanlar burada da "ağırlanan" Bodrum sürgünü Ccvat Şakir'in anıları ıse özel bir odadaki "HSlikarnas Balıkçısı" köşesinde kuşiiktan kıışağa aktanlacak. Aydın Kapalı Ce/a vc Tutuk Evi'nin "kültür sitesi" haline getirilmesı girişimlerinin dc olumlu sonuç verdiğinı geçenlerdc Vali Lütfii Tuncel açıkladt. Ha/ırlanan prnje, Adalct ve Kültür Bakanlıklannın anlaşmalan sonucunda 10 Tarlhl o«sa*vim.. T .» ıtımot Bölgesl Yayalaftırma Pro)*si"nln çok önemli bir morkezl konumunda. Fotoğral MLJHARREM AYDIN onaylanmi'j; vakında inşaatına basjlaYo/gat'm da cski cezaevi binası, artık "bilınıe" lıi/met cdccek. Val^ Erluğrul Krsoy'un vcrdiği bilgiyc görc F.rciycs Ünivcrsitesi'nin Fcn vc Edcbiyat fakülteleri, bu amaçla restorc cdilccek olan cezaevi külliyesinde eğitime başlayacaklar. Deni/ kıyısındaki tarihi kalenin içinde yer alan ünlü Sınop Cezaevi'nin dc yinc kültür nıcrkc/i'nc dönüştürülnıcsi yönünde girişimlcr sürüyor. Kültür Bakanlığı'nın bu amaçla ha/ırlattığı proje gcrçckle^tiğindc, Sabahattin Ali, Kcmal Tahir, Burhan Felek gibı ünlülerin "tııtsaklık anılarını" tajjiyan, İ.ö. 8. yü/yıla ait bu rnuhtcşcm bina, Türkiye'nin belki de en köklü kültür abidcsi olacak. Pontus, Roma ve Bi/ans uygarlıklarının izlerıni taşıyarak 21. yüzyıla daha bir "aydınlık" yüzle ve daha bir gururla gırecck... mal, Na/ını Nail Çakırhan vc daha nice Ya Sultanahmet Cezaevi?. (Jlkedc bu gü/cl gclı^meler olurken İstanbul'un tarihi Sultanahmet Cezaevi'ndc ise nc yazık ki aynı coşku vc umut yaşanamıyor. öbür illerdcki eski dostları gibi kültür mcrkezi yapılmayı bckleyen bu görkcmli yapı, son günlcrdc turizmcilerin "otel amaçlı" rcstorasyonlan yüzünden yer yer yıkılmaya baslandı bile. Fğer görcvi tarihi ve kültürü "bırlıktc" korumak olan istanbul 1 No'lu Koruma Kurulu'nun "pek bcğenerek" onayladığı bu dcv proje tam olarak uygulanırsa, cc/acvinin geçmişi yannından "daha kültürlü" kalacak ve yapı "dövize tutsak edilip" tarihc gömülecek. Üstelik, Yaşar Kemal, Orhan Ke aydınlık insanın tun/mden çok daha dcğcrli anılarıyla bırliktc. . Üç bln yıllık bir tarlh Sultanahrjiet C'czacvı binası, hem kendi ri/gün yapısıyla hem dc ü/crinde yer aldığı ara/inin İstanbul içındcki özel öneme sahip konumuyla tam üç bin yıllık bir tarihscl derinliği simgeliyor. Yapı, ülkcıni/ mimarlık tarihindc ctkıli bir ycrı olan " 1 . ulusal mimarlık dönemi"ne ait ve dahası bu dönemin ilk özgün örneklerindcn cn ünlüsü. Bu nedenle, hem koruma hukukumu/un gereği hem dc "ulusal bir yükümlülük" olarak, salt dış görünüşündcn değil, iç mekânlanyla, eski döşemeleriyle, taş duvarlarıyl.1, özgün tavanlanyla, zarif merdıvcnleriyle... kısaca "bütünüyle" korunması gereken bir anıteser D E R G İ 2 0 A R A L I K 1 9 9 2 S A Y I 3 5 2 C U M H U R İ Y E T