Catalog

P A Z A R I N PENCERESİIMDEIM Benim zamanımda Beyoğlu ar ül l'ıın u n m üdcrri slcri ndcn Mcrhıım Hasan Tahsin Bey ve Mcrhumc Scrvet Hanım'ın oğulları, Mcrhunı Muvaffak Siimcn Paşa'nm ve Mçrhume İnci i'ebri/ Hanını'ııı kardesjleri, eski Postatelofontelgral' Na/ın Reccp Paşa'nın damadı, Mcrhumc Haticc Dclibvşc'nin eşi Kcmal I)clibcşv bugün aıaını/.da yok: bundun bir senc cvvcl Haseki Hastancsi'nin Kardiyoloji Bölümü'ndc gözlcrini dünyaya kapamiijtı. Onu, çeşitli nedenlerle, özelliklc kcndisiylc son röportajı yapmış. kimsc olduğum için hatırlıyorum. Bcni, röportaı yapmaya gönderen yazıişlcri müdüriine, "Yahu kinıdir bu Kemal Delibeşe?" diye sorduğumda "Türkçede scrbest vezinlc yazılmış bir şiirdc noktalı virgülü ilk kullanan kimsediı! Sonra Kabataş'ta yıllarca Coğrafya öğretmiştir, sonra sonra sonra " diyc niteliklcrini uzun uzadıya sıralamış, Kemal Bcy'in Beyoğlu'nu en iyi bilenlerden biri oldui>ımu da cklemişti. Kemal Delibes.e'yi Husckı llasumesi'nin bir koğuşundaki yatağında, güç nefes alırken bulmuştum: Devamlı kullandığı oksijen maskesine, çeşitli serumlara rağmen halsi/ görünüyordu. Çok yavaş konuşuyor, arada sırada dahp gidiyordu... Uyaııması için ba/en üç bes, dakika beklemck zorunda kalıyordum. "...F.ski Beyoğlu, Kuledibi'ndc başlar, Ağacamisi'nde biterdi. Ağacamiindcn sonrası onnanlıktı. Kptalafos Kahvesi ormanlar içindeydi. Bu ormana Grand ( hamps de Pera derlcrdi. Sincaplar gclip çay şekerlerini yürütüncc kahveci kızar, deli oluıdıı! Safiye Ayla, llamiyct Yüccses, Kristal Ga/inosıı'nda ijarki söylemcye gidcrken bu ormandan geçmek /orıında kalırlardı. Beyoğlu'nun ortasında Yıldı/ Sineması vardı. Hie ıınutmam; ben Boris Karlofu. *Drakııla(Kindü7 İnsan Gece Kurl' fılmindc ilk dcfa orada görnıüş vc hayran olmuştum. Mektup yazıp im/alı rcsmini istemiştim. O /amunlar (,'ırağan Sarayı Beyoğlu'ndaydı. Kanuni K.sasi Kıraalhancsi'nin otduğu yerdcydi. Sonra yaııdı. Yanınca da yenisini deni/. kenarında yaplılar... A/ ötede Marki/ Pastanesi vardı. Karşısında Löbon! Burada bütün ünlülcri çay içip pasta yerkcn görürdüniiz: M. Şckip Tunç, Mazhar Osman, Yvcs D Monland, Hüscyin Rahmi, Ahmct Rasinı sonra Nâzım.. Böylc ağı/ları pastalı, sakalları, bıyıkları kremijantili camdan size bakar dururlardı... Şişhane'de elinde dircksiyon, ağz.ıyla olonıobil scsi çıkararak dolaşan bir deli vardı.. Bir defasında I.öbon'un camına çarpmi!), kırmış,, üstündc canı parvaları, yara bcre pastanede uzun süre otomobil taklidi yaparak gezmiş, müşterileri kagrmışlı. () zamanlar hcr şey çok ucuzdu: babamızdun yirmibeş kuruş, alır, bu parayla haftalarca gezer tozar, bu nezih yerlere kada elinde bir tabak nefis balıkla döndü gcldi. Bu balığı hemen pişirdi; meze yantıydık. lijin esası sonradan anlaşılmıştı: O sırada Aya Triyada Kilisesi'nin baheesinde Kumkapılı bulıkvıUırın Marmara Denizi'nde yakaladıklan dev bir köpek balığı sergileniyordu: İnsanları, gcmilcri yutan canavar... Midısinden iki ş^msiyc, üv çift pabuç, bir Vİ/nıc, dört kayık tabak, iki /.oka çıktı.. Seyri üç kuruş. Askcrlcrc, çocuklara yü/ para! diye bağmrlardı. Bir çadıra konnıuij, ağ/ı odıınla açık tutulu bu köpek man kadar, Superman kadar tanırdık. üecelcri mcyhaneden dönerken başımızı kaldırıp göğc hakınca bazen bir kaeının Taksim'den Tiincl'e doğıu, bir ikisinin dc Balıkpa/.arı'ndan Nuve !>al(im'a doğru uçtuğunu görürdük, Tayyareci Vecihi Bcy Kalamış Koyu'nda bir uçak yapıp buna dıijardan gctirüiği motoru monte edip uçmaya ba^layınea Kuledibi'nde oturanlar korkup uvmaktan va/geçtiler. Haklılardı. Çiinkü Vecihi Bcy cok dikkatsi/di: Bir kercsinde Moda İskclesi açıklarında demirlemİ!j Ipar Ko>rası'nın direğine, bir defasında da iist şcrefesinden ezan okunmakta olan Bcylerbeyi Camisi'nin minaresine toslamıs,tı... I939 yılında çok kar yağmıştı. Tuna Nchri'nden gelen buzlar Boğaz'ı kaplamıij, Marmara bu/. tutmıujlu. O kış Kurtuluş'un dış mahallclcrine, Bcyoğlu'nda da Asmalıraescit'e kadar kuriların indiği bilinir. O tarihte Pandnlinin Meyhancsi'nde çekilmiş bir rcsimde vitrinin dışında, sokaktan bir kurdun gcçtiği açıkça görünür..." Konuşmasmın bu yerinde Kemal Bey'in sesi boğukla^mış, rengi morarmıştı. Kosup gelen nöbetçi doktor, oksijenin yetmediğini anlamış, daha fazla oksijen akıtmaya başlamiijtı. Kcmal Bey birden uyandıydı. Değişik bir tonla konuşup sözlerini ijöyle bağladıydı: "Diiijünüyorum da bunca görgüsii/ Belediyc Başkanı, bunca çıkarcı İnıar Müdüıü eski evlerin değerini bilmeyen, bunları yıktıran bıınuı yeni /cngin bukınmasaydı da Istanbul yii/yıl önceki nitcliklerini korusaydı iyi mi olurdu, kötü mü? Biz o zaman ne unlatırdık? Kim bizi dinlerdi? Bizi böyle görkemli eski zaman satıeısı yapan, eskinin artık bulunmaması, belgclenmemİ!j olması değil midir? Ben bugün Btrn'de ya da lozan'da I900'dcn, daha eskiden bu yana hiç değişmemiş, bir sokakla doğmu^, büyümüş, yaşamış, bu yaşa ulaşmış olsaydım sizlere bugün ne anlatabilirdim'.'" Bugün, Kcmal Delibeşe'yi, ölümünün birinci yıldönümünde saygı ile anıyor ve söylcmiij olduklarının hiç olmazsa son paragrafında gcrçek payının yoksek olduğuna inanıyoruz. M DERGİ 2 9K A S I M 1 9 9 2 S A Y I 3 4 9 Selahattin Olz'in objektlfIndan 103OİU yılların Boyoglu'su. ( Boyoglu 1030 adlı kltaptan) gider, sarho!} olur, paranın üstünii de eve getirirdik.. Bir defasında Lambonun Meyhanesi'nde kafa çekiyorduk. Klif Naci, Anna Masala, Mctin Sö/.cn, rcvfık l'ikrel, Behcct Kcmal, Sünnctçi Kmiıı Fidan t'ılan vardı... Mezo yavandı. Saik Faik birdcn parladı: Yahu bu ııc biçim mcyhanc? Lambo ü/üldü: Dıır paşam, me/eni henıcn gctireccğim! dcdi. O saatte biiliin dükkanlar, balıkeılar kapalı olduğu halde beş daki balığı kokuncaya kadur halka gösterildi. Yanında, yere serilmiş bir bez üstündc de midesindcn vıkanlar sergilenirdi. i^te kurnaz Lambo gittniş, bu vadırdaki balıkeıdan azıcık köpek balığı eti alıp gelmiş, bize meze yapmıştı. Bi/im gençliğimizde Kulcdibi'nde uçan adamlar otururdu. Bunlardan bir kısmı Yahudiydi. Bunlardan en eskisi llc/arfen Ahmet Çclebi'ydi. Sonra Nazlı Eray'ın öykülerinde okuduğunuz uçan kimseler (Ah bayımVah bayım) de Kuledibi'nde yaşarlardı. Bunları Bat 20 C U M H U R İ Y E T