Catalog

M EKTUPLARDAN Osman Senemoğlu Camille Pisarro'dan oğlu Lucien'e Paris, Kasım 1898 Sevgili Lucien, Rembrandt'ın başyapıtlarına bakarken duyduklarımı sana yazacak zamanım olmadı. Bakmaya doyulmuyor. Yalnız Rembrandt'mkilerin değil, Franz Hals'ın, Van der Meer'in(1) ve birçok öteki büyük sanatçının başyapıtlan karşısında biz modernlerin başka şeyler aramakta ya da daha doğrusu başka şeyler hissetmekte çok haklı olduğumuzu düşündüm. Çünkü bizler başkayız ve ayrıca bunlar bir dönemin, çok özel bir sanat anlayışını yansıttığından aynı yolda yürümeye çahşmak çok saçma. Sana sık sık söylediğim gibi eski ustalara öykünen becerikli ressamlardan sakınırım. Bu becerikli ressamlara duyduğum saygıyla, başyapıt üretmeseler bile kendi gözleriyle bakan ressamlara duyduğum saygı aynı değil kuşkusuz. Rembrandt'ın, Hals'ın portreleriyle Van der Meer'in Delft Görünümü'nü sana nasıl anlatsam? Tümü de izlenimcilere yaklaşan başyapıtlar. Hollanda'dan, Monet'ye, Degas'ya, Renoir'a, Sisley'ye.(2) daha da hayran olarak döndüm. Amsterdam kent olarak çok güzel, devingen ve beklenmedik olaylarla dolu; haziranda yeniden gitmeyi düşünüyorum. Oteller, ağaçhklı kanallann kıyılarında ya da limanda en güzel yerlerde bulunuyor. Resmi yapılacak ve bizden öncekilerin denemediği harikalar, capcanlı görüntüler, sarı ya da sisli ışık oyunları gördüm. Ne mutlu doğayı gören ve seven sanatçılara. A Camille Pissarro (1) Rembrandt (16061669), ışıkgölge oyunlarında geliştirdiği eşsız teknık ve bu tekniğe dayalı tablolarıyla tanınan Hollandalı ressam; Franz Hala (1580 dolaylan 1666), özellikle portre çalışmalanyla ünlü Hollandalı ressam, Van dar M««r, Johannas Vermear adıyia da bilinir (16321675), resim yapım yöntemlnde büyük ustalığa erişmış Hollandalı ressam. (2) Monet, Dagaa, Henolr Fransız, Slalay de İngiliz ressamı. Tümü de çağdaş resmln ve izlenımcılığin dogmasına yol açmış ünlü sanatçılar arasında yer alır. Camille ve Lucien Pisarro lki gün sonra 10 temmuz Camille Pissaro'nun (18301903) 160. doğum yıldönümü. Danimarka kökenli, Fransız uyruklu bu ünlü ressam, izlenimci akımın öncüleri arasında yer alıyor. özellikle lngiltere'de yaşayan oğlu Lucien'le yazışmalan nedeniyle de izlenimcilerin "mektupçusu" olarak nitelenir. Yedi çocuğu olan Pissarro'nun beş oğlu da resim ya da gravür sanattyla uğraşmışlardır. Resim çalışmalarımn yanı sıra öğretici olarak da birçok sanatçıyı eğiten Pissarro, kendi öğretimine 1855 yı/ında başlamış, atölye çalışmalarımn ardından, özellikle manzara tablolarıyla XIX. yüzyıl resim sanatının en büyük ustalarından saytlan Camille Corot'nun (17961875) etkisiyle doğaya açılmıştır. . Bu dönemi, "Fransız Resminde lzlenimcilik" adlı kitabında, Sâlah Birsel şöyle anlatır: "Izlenimciler gözlerini sadece 'görünüş'lere çevirirler. Bunlann içinde değismez bir evren kurmaya çalışan sadece Câzanne'dır. ötekiler kımıldayan şeylere tutkundurlar. Manet hareket halindeki kitleleri; Degas, çabuk gelip geçen jestleri, tezliği, dansı; Monet, Pissarro, Sisley, Guillaumin doğanın değişen manzaralarım severler. Irmaklar, bulutlar, dumanlar, gökyüzü, resimlerinin başlıca konularıdır... Pissarro'nun dizi halindeki tabloları da aynı eğilimi gösterir... tzlenimcilerin 1886 yılı sergisindeki Seurat, Signac, Pissarro ve oğlu Lucien Pissarro'nun tabloları yeni bir estetiğin varlığını koyuyordu ortaya..." Döneminin ünlü ressamları ve özellikle başta Emile Zola olmak üzere yazarlanyla da yakın ilişkide olan Pissarro, izlenimcilerin açtıkları tüm sergilere katılan tek sanatçıydı. Camille Pissarro'nun uzun süre Londra'da yaşayıp sonunda da İngiliz uyruğuna geçen oğlu Lucien Pissarro (18631944), Fransız ressam Georges Seurat'nın başlattığı ve renklerin bölünme yasasının resim sanatına aktarılmasını amaçlayan yeni izlenimci akımda yer almıştır. 21