Catalog

15 ENERJİ nedeniyle istenilen performans sağlanamamaktadır. Burada sözü edilen ihale 4. kez ihale edildikten sonra gerçekleşebilmiştir. Kendimizi sabote eden gücün yine kendi içimizde olduğu görülüyor. Yukarıda değindiğimiz konu doğrudan burada incelemeye çalıştığımız mesele ile ilgili olmamakla birlikte, tüm olumsuzluklara rağmen AfşinElbistan Linyit Havzası’nın ekonomisini ortaya çıkartmak açısından önem taşıdığı düşüncesindeyiz. değeri 1152 kilokalori (Kcal)/kilogram (kg)’dır. Bu ısıl değerdeki bir linyitten 1 kWh elektrik enerjisi üretebilmek için termik santralın termik veriminin yüzde 37 gibi düşük bir değerde kabul etmemiz halinde 2 bin 17 kg/kWh linyite ihtiyaç olur. Bu miktardaki linyitin teklif fiyatına göre bedeli 2 bin 17 kg/kWhx0.691 sent/kg =1.39 sent/kWh’dir. Burada bulduğumuz bedel termik santralı besleyen yakıtın bedelidir. Genel olarak konvansiyonel termik santrallarda yakıt bedelinin elektrik üretim bedelinin yüzde 50 ile yüzde 75’ini oluşturduğu bilinmektedir. Dünya Enerji Konseyi (WEC) tarafından yapılmış olan araştırmalar da bu oranları sağlamaktadır. Bu durumda en olumsuz oran olan yüzde 50 alınmış olsa dahi AfşinElbistan B Santralı’nın elektrik üretim maliyeti 2.78 sent/kWh olarak bulunur. AfşinElbistan B Termik Santralı projesinin ilgili kuruluşu tarafından yapılan fizibilite çalışmasında ve 26 Kasım 2005 tarihli Brifing Raporu’nda, elektrik üretim maliyeti 2.67 sent/kWh olarak belirtilmektedir. Bu maliyet bizim bulduğumuz elektrik üretim maliyetinden yüzde 4 daha düşüktür. Burada haklı olarak AfşinElbistan B Termik Santralı’nın elektrik üretim maliyetinin linyit havzasının diğer bölümlerinde yer alan sahalar için nasıl genelleştirilebileceği bir soru olarak ortaya çıkmaktadır. AfşinElbistan Linyit Havzası’nda linyit oluşumu son derece homojen ve Elektrik üretim maliyet hesabı Yukarıda belirtildiği gibi AfşinElbistan B Termik Santralı’nın kömür tedarikini yapmak üzere 2007 yılı Şubat ayında yapmış olduğu ihalede teklif fiyatı en uygun olan Park Teknik Şirketi’nin vermiş olduğu linyit satış fiyatının aritmetik ortalaması (1$=1.4YTL) 6.91 dolar/ton’dur. Bu fiyat içinde şirketin kar payının bulunması doğaldır. Bu nedenle satış fiyatının linyitin maliyet fiyatı olmadığı açıktır. Muhtemelen AfşinElbistan B Santralı’na verilecek linyitin üretim maliyeti, satış fiyatının yüzde 75’i olan 5.2 dolar/ton’dur. Ancak biz burada linyit satış fiyatını linyit üretim maliyeti olarak alarak bu konudaki olasılıkları bertaraf etmiş ve bundan sonraki hesaplamalarımızda oldukça muhafazakar bir değer kullanmış olacağız. AfşinElbistan B Termik Santralı’nı besleyecek Çöllolar Linyit Sahası’ndaki linyitin ortalama ısıl AfşinElbistan Linyit Havzası’nın geliştirilmesini bekleyen C, D, E ve F bölümlerinde ve A Termik Santralı’nın tevsii ile minimum 6 bin 600 MW gücündeki ve yılda 42.9 milyar kWh ilave elektrik üretimi 3 sent/kWh bedeli geçmeyecek maliyetle üretilebilir. Bu durumda AfşinElbistan Linyit Havzası’nda ekonomik olarak elektrik üretimi için daha fazla zaman kaybetmeden yatırımlara geçilmelidir. madencilik koşulları itibariyle aynı özellikleri taşımaktadır. Madencilik projesini etkileyen unsurlar benzerdir. Bu nedenle linyit havzasının diğer bölümlerinde linyit madenciliği üretim maliyetinin önemli bir farklılık taşımayacağı rahatlıkla ifade edilir. Netice olarak AfşinElbistan Linyit Havzası’nın geliştirilmesini bekleyen C, D, E ve F bölümlerinde ve A Termik Santralı’nın tevsii ile minimum 6 bin 600 MW gücündeki ve yılda 42.9 milyar kWh ilave elektrik üretimi 3 sent/kWh bedeli geçmeyecek maliyetle üretilebilir. Bu durumda AfşinElbistan Linyit Havzası’nda ekonomik olarak elektrik üretimi için daha fazla zaman kaybetmeden yatırımlara geçilmelidir. ? MO Basın 2009 yılı merkezi yönetim bütçesinin 262.1 milyar YTL olması öngörülürken, enerji ile ilgili kurumlar bütçeden yüzde 2.6 pay alabildi. Enerji Bakanlığı’nın bütçe büyüklüğünün 467.4 milyon YTL ile Diyanet İşleri Başkanlığı’na ayrılan 2.4 milyar YTL’lik ödeneğin beşte 1’i düzeyinde kalması dikkat çekti. 2009 Yılı Yatırım Programı’na göre gelecek yıl 3 milyar 668 milyon YTL’si kamu, 6 milyar 960 milyon YTL’si özel sektör olmak üzere toplam 10 milyar 628 milyon YTL ile enerji sektörü 2007 ve 2008 yılında olduğu gibi 2009 yılı toplam sabit sermaye yatırımlarının yüzde 4.4’ünü oluşturabilecek. Sabit fiyatlarla bakıldığında ise kamunun enerji alanındaki yatırımları azalmaya devam ederken, özel sektör dahil toplam enerji alanındaki sabit sermaye yatırımlarının 2009 yılında yüzde 5 artacağı beklentisine yer verildi. 2009 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı’ndaki enerji ile ilgili kurumların bütçe büyüklüklerine bakıldığında; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na 467.4 milyon YTL, Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’ne 5.6 milyon YTL, DSİ’ye 5 milyar 982.8 milyon YTL, TAEK’e 82.2 milyon YTL, EİEİ’ye 48.4 milyon YTL, MTA’ya 227.9 milyon YTL, EPDK’ya 94.4 milyon YTL olmak üzere toplam 6 ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ E Enerjinin yatırımlardaki payı artmıyor milyar 908 milyon YTL’lik bütçe ayrıldığı görülüyor. DSİ’nin ödenek miktarının 2008 yılı bütçesine göre yüzde 17, Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nün yüzde 19 artırıldığı, Enerji Bakanlığı bütçesindeki artışın ise yüzde 11.9 olduğu belirlendi. Genel bütçeli 50 kuruluş içinde DSİ, ayrılan ödenek miktarının büyüklüğü ile 8. sırada yer alıyor. Enerji kuruluşları içinde de en büyük ödeneğe sahip olan DSİ, “yatırımlara başlanılması konusunda proje maliyetinin yüzde 10’undan az olmayacak ödenek miktarına sahip olma” zorunluluğundan kurulu gücü 500 megavatın üzerinde olan baraj ve hidroelektrik santral projelerinin hariç tutulması nedeniyle yatırım kısıtının dışında bırakılmış oluyor. 2009 Yılı Yatırım Programı’na bakıldığında ise enerji sektörüne, 3 milyar 61 milyon YTL ile toplam 23.3 milyar YTL’lik 2009 yılı yatırım tutarı içinde yüzde 13.1’lik pay ayrıldı. Böylece 2008 yılında 2.4 milyar YTL’lik ödeneğine göre enerji sektörünün yatırım miktarı gelecek yıl için yüzde 27.1 artırıldı. Enerji sektöründeki yatırım kalemlerinin ayrıntısına bakıldığında en yüksek yatırım miktarının 1.4 milyar YTL ile DSİ tarafından yapılacağı görülüyor. 2009 yılı için Elektrik Üretim A.Ş’nin yatırım ödeneğinin 634.5 milyon YTL olması öngörülürken, TEDAŞ’a 550 milyon YTL, TEİAŞ’a ise 450 milyon YTL yatırım ödeneği ayrıldı. Yerel yönetimler aracılığıyla da 208 milyon YTL’lik enerji yatırımı öngörüldü. dağılımlarına göre, enerjinin 2007 yılında yüzde 29.1 olan payının 2008’de yüzde 30, 2009 yılında ise yüzde 30.9 olması öngörülüyor. Böylece enerji alanında kamunun yapacağı toplam sabit sermaye yatırım tutarı; 2008 yılında gerçekleşmesi beklenen 3.5 milyar YTL’den küçük bir artışla 3.7 milyar YTL’ye çıkarılıyor. Enflasyon etkisinden arındırılmış gerçek parasal değer ölçümüne ulaşmak için kullanılan sabit fiyatlarla yatırım tutarlarına bakıldığında ise bu artışın da gerçekçi olmadığı ortaya çıkıyor. Kamu sabit sermaye yatırımları içinde enerji sektörünün payının sabit fiyatlara göre 2008 ve 2009 yıllarında yüzde 7.4 ve yüzde 2.3 oranında azalması bekleniyor. Özel sektörün sabit sermaye yatırımları içinde de enerjinin aldığı pay yüzde 4’e ulaşmıyor. 2007 yılında yüzde 3.2 olan bu oranın 2008’de yüzde 3.3 ve 2009’da yüzde 3.5 olması bekleniyor. Sabit fiyatlarla bakıldığında özel sektörün enerji alanındaki sabit sermaye yatırımlarının 2008 yılında yüzde 10, 2009 yılında yüzde 9 artması öngörülüyor. Sonuçta enerji alanındaki artan yatırım ihtiyacına karşılık ne kamunun ne de özel sektörün gerçekte yatırım harcamalarını önemli bir düzeyde artıramadıkları ortaya çıkıyor. ? ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ Kamu yatırımı reel olarak azalıyor Kamunun 2009 yılında yapacağı sabit sermaye yatırımlarının sektörel ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ