Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
20 NİSAN 2025
2
EDITÖRDEN
lkemizde en
zor bulunan
özelliklerden
birisi
Ü
“Yanıldım”
diyebilmek. Sanırım
bunun nedeni yanılmanın
bizim kültürümüzde pek
yerinin olmaması. Çünkü
yanılmak bir ölçüde
risk almak ve farklı
Doğanın kadim varlıkları
bir düşünce ile hareket
insanlık için sırf gıda ve şifa
etmek ile ilgilidir.
Ancak yanılgının
sağlamakla kalmıyor. Aynı
getirdiği sonuçlara
zamanda gezegenin içerdiği
katlanmak bizim için
pek de baş edilebilir bir bilgilere de ışık tutuyor.
durum değil. Bu yüzden
verdiğimiz bir karar veya
bir öngörümüz sonrası
işler istediğimiz gibi
gitmediğinde çevreyi
suçlama ve gelişmeleri
Bitkilerin
çarpıtma eğilimimiz
oldukça fazla.
HHH
Yanılgıya en çok
yaklaştığımız kabullenme
biçimi “Kandırıldım”
oluyor ki bu da bir
anlattıkları
çeşit naiflik imgesi
üzerinden kendimizi
meşrulaştırmak anlamına
geliyor.
oğa, insanlık tarihinin en sahipti ve Azugallatu(**) ismi ile büyük
Oysa yanılgıyı kabul
DAIRESEL
kadim öğretmenlerinden şifacı olarak da bilinirdi. Küçük bir Türkiye’de
etmek, yaptıklarımızı,
FLORA
birisidir. Türümüz parantez, ikonografisinde çoğunlukla
söylediklerimizi
yeryüzündeki yolculuğuna köpek sembolü bulunur. Şifacı Tanrıça ve
makul ve anlaşılabilir
D başladığı ilk andan beri köpeğin bir araya gelmesi ile sokaktaki etnobotanik
gerekçelerle açıklamak
bitkilerle iç içe yaşadı, onları gözlemledi, patili dostlarımızdan köpeklere yapılan
sonucunda nerede hata
İklim krizi ve biyolojik çeşitliliğin tehdit
anlamlandırdı ve çeşitli gereksinimleri korkunç davranışlar ne kadar ironik
yaptığımızı görebilmek
altında olduğu bir çağda etnobotanik çalışmalar
için kullandı. Bu ilişkiyi yalnızca hayatta değil mi? Onun sembolleri arasında
de ayrı bir bilgelik biçimi
sürdürülebilirliğe yönelik ipuçları da sunar. Yerel
kalma çabası olarak da tanımlamak yanlış mür reçinesi de geçmektedir. Antik
bana soracak olursanız.
halklar, bitkileri ne zaman toplayacaklarını,
olur. İçinde kültürün, inancın ve bilgelik Yunan’da tıbbın ve sağlığın tanrısı olan
Öte yandan yanılgıyı
hangi kısımlarının kullanılacağını ve nasıl
sisteminin olduğu çok katmanlı bir ilişkidir Asklepios’un asası, çevresine sarılmış
kabul etmenin çevreye
dönüştürüleceğini çok iyi bilirler. Bu bilgi,
AYÇA
bu. İşte burada karşımıza etnobotaniğin yılanla birlikte hem tıbbi bilgiyi hem de
yaydığı etki genelde
doğaya zarar vermeden şifa bulmanın yollarını
CEYLAN
dünyası çıkar. doğanın kendiliğinden gelen bilgeliğini
“güçsüzlük” oluyor.
içerir. Ülkemiz gibi 4 bini endemik olmak
Etnobotanik, insanların bitkilerle temsil eder.
Bu da ülkemizde
üzere 12 bin bitkinin evi olan bir coğrafya ise
kurduğu ilişkileri tıbbi, besleyici,
ayca_ceylan
ve bulunduğumuz
etnobotanik için muazzam bir çalışma alanıdır.
ŞIFACI KADINLAR
törensel veya sembolik olarak inceleyen
coğrafyada pek hoş
Bu semboller yalnızca estetik değildir
disiplinlerarası bir çalışma alanıdır.
karşılanmayan bir durum.
ve doğayla kurulan ilişkilerin metaforlarıdır.
Botanikle antropolojiyi, farmakolojiyle halk bilimini veri, etnobotaniğin yalnızca tarihsel değil güncel bir
Ancak kimi zaman
Özellikle kadınlar binlerce yıl boyunca doğum,
buluşturarak toplumların bitkilere ilişkin bilgilerini gereklilik olduğunu gösterir.
içsel kabullenişler bile
şifa, arınma ve yas gibi eşik anlarında bitkilerle
bilimsel verilerle birleştirir.(*) Etnobotanik terimi Sonuç olarak etnobotanik yalnızca geçmişe değil
yeterlidir. Özeleştiri
birlikte çalıştılar. Ne yazık ki 1450 ve 1750 yılları
ilk kez 1895’te Amerikalı botanikçi John William
geleceğe de yönelen bir bilim dalıdır. Bitkiler
mekanizmasını
arasında Avrupa’da ve sömürge Amerika’sında cadı
Harshberger tarafından Pensilvanya Üniversitesi’nde
yalnızca tedavi edici değil, öğretici ve bağ kurucu
çalıştırmak zor olabilir
avlarından birçok kadın şifacı olduğu yani insanların
arkeoloji topluluğuna verdiği bir konferans sırasında
varlıklardır. Onları anlamak, yalnızca türlerini
ama yanlışı kabul etmek
hastalıkları sonucu oluşan acılarını dindirmelerine
kullanılmıştır. O dönemde “ilkel ve yerli insanların
tanımak değil, aynı zamanda kültürel ve ruhsal bir
kadar yanlışı nerede
ve iyileşmelerine yardımcı olduğu için de cadı ilan
bitki kullanımını” içeren bu terim günümüzde
dili yeniden çözümlemektir.
olduğunu bulmak da
edilip öldürüldü.(***) Kayıtlara göre cadı avlarında
“ilkel” kavramını dışlayarak geleneksel insan-bitki
Belki de şu anda derin çağrı bitkilerden geliyordur
oldukça iyi bir gözlem
ilişkileri kapsamında yaygın olarak kullanılmaktadır. 60 bin insan yaşamını yitirdi, bunların yüzde 80’i
ve unuttuğumuz bilgiyi yeniden hatırlayıp toprağa
yeteneği gerektirir. Bu da
kadındı.
kulak vermenin zamanıdır.
doğruyu bulmak için ilk
ETNOBOTANIK VE MITOLOJILER
ve bana kalırsa en önemli
BITKISEL TEDAVI ÖNE ÇIKIYOR
Öte yandan etnobotaniği yalnızca bitkilerden
adımdır. Hepinize iyi
Kaynakça
gelen şifa olarak faydacı bir çerçevede değil kültürel Bugün birçok modern ilaç, geleneksel
pazarlar... *Balick, M. J., & Cox, P. A. (1996). Bitkiler, İnsanlar ve
belleği de kapsayan bir boyutta değerlendirilmesi halk bilgilerine dayalı bitkisel kaynaklardan
Kültür: Etnobotanik Bilimi
gerekir. Bunu açıklarken birkaç örnek vermek üretilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından
**Black, J., & Green, A. (1992). Tanrılar, Şeytanlar ve
isterim. Kadim uygarlıklarda bitkiler, tanrıçaların 2013 yılında yapılan bir araştırma dünya nüfusunun
DENIZ ÜLKÜTEKIN Antik Mezopotamya’nın Smebolleri: Resimli Sözlük
ve şifacıların rehberliğinde kullanılırdı. Sümerler’de yüzde 80’inin temel sağlık gereksinimlerinde ***Federici, S. (2004). Caliban ve Cadı: Kaıdnlar, Beden
deniz.ulkutekin@cumhuriyet.com.tr
ve İlkel Birikim
Gula isimli tanrıça, hastalıkları iyileştirme gücüne bitkisel tedavilere güvendiğini ifade etmektedir. Bu
Doğumun kutsal gücü ve kadının beden hakkı
eçen hafta bir futbol kadının kendi bedenine ve doğum hakkına sahip
bedeni hakkında özgürce karar verebiliyor mu?
INSANLIK
takımı, üzerinde “Doğal çıkması için atılmış önemli bir adımdır.
Doğum anına hazırlanırken bilgiye, desteğe, doğru
HALLERI
olan normal doğum” Kadın, doğururken yalnızca bir çocuk değil aynı
rehberliğe ulaşabiliyor mu? Yoksa sistemin dayattığı
yazan pankartla sahaya zamanda yeni bir benliğe doğar. Doğum, hem fiziksel
seçenekler arasında tercih yapıyormuş gibi mi
G çıktı. Pankartın içeriğine hem ruhsal bir eşiği geçmektir. Bu eşikte kadına saygı,
hissediyor?
mi yanalım yoksa bir futbol kulübünün bilgi, destek ve özgürlük sunulmalıdır. Ancak o zaman
Türkiye’de son yıllarda sezaryen oranları oldukça
bu konuyla alakası nedir diye mi doğum, olması gerektiği gibi bir güçlenme deneyimi
yüksek. Bu elbette pek çok etkene bağlı: Hastane
düşünelim? haline gelir. Yoksa doğum, sistemin kadını hizaya
politikaları, doğumun tıbbi bir vaka olarak ele
Bazen bazı kelimeler o kadar soktuğu bir denetime dönüşür.
alınması, doktorların riskten kaçınma eğilimleri,
içimize işlenmiştir ki ne kadar Yaratım enerjisi kadınla başlar. Kadının bedeni,
kadının korkuları, çevresel baskılar... Ancak tüm
yanlış olduklarını anlamamız evrenin bilgisini taşır. Bu bilgiye saygı duymayı,
bu karmaşanın ortasında kadının yaratıcı gücü ve
ALICAN
yıllar alır. “Normal doğum” da bu bu gücü onurlandırmayı ve bu kutsal yolculuğa
doğumun kutsallığı sistem tarafından unutuluyor.
ELKOREK
kelimelerden. Türkiye’de hâlâ doktor dilimizle ve yaklaşımlarımızla eşlik etmeyi öğrenmek
Kadın, kendi doğumuna yabancılaştırılıyor. Ve en
muayenehanelerinde ve hastane
kötüsü bu yabancılaşma bazen “normal” kelimesiyle zorundayız.
broşürlerinde “normal doğum” tanımı
meşrulaştırılıyor.
sıklıkla kullanılıyor. Oysa bu tanım farkında olmadan
GEREKSIZ HIYERARŞI
milyonlarca kadının sezaryenle doğum yaptığı için
“Normal doğum” tanımı, doğum
“anormal” hissetmesine neden oluyor. “Normal” neye
türlerinden birini yüceltirken diğerini
göre, kime göre? Neyi dışlıyor, neyi yüceltiyor? Bu
aşağılıyormuş gibi kulağa geliyor.
sözcük üzerinden bir tartışma yürüteceksek yalnızca
Galeati Yayıncılık
Bu da kadınlar arasında gereksiz bir
tıbbi değil aynı zamanda toplumsal, kültürel ve hatta
YENİ
hiyerarşi yaratıyor. Sanki vajinal
ruhani bir farkındalık alanına adımlar atmalıyız.
doğum yapan daha “gerçek” bir
Çünkü doğum, sırf biyolojik bir eylem değil bir
anneymiş gibi. Sanki sezaryenle
yaratım mucizesidir. Kadının evrenle, doğayla ve
doğuran eksikmiş gibi. Oysa doğumun
yaşamla kurduğu en derin bağdır. Her doğum, bir
şekli değil içindeki niyet, cesaret ve bağ
varlığın görünmeyenden görünen aleme geçiş anıdır
önemlidir. Sezaryen de bir doğumdur.
ve bu geçişin taşıyıcısı kadındır. Kadın, bu dünyaya
Anestezi altında bile olsa bir kadının
bir ruhu bedenlemeye niyet ettiğinde yalnızca anne
kalbi o an çocuğu için atar. Vajinal
olmaz aynı zamanda bir kanal olur. Yaratımın enerjisi
doğum da bir doğumdur, bazen sancılı
onun rahminden akar. Bu nedenle doğum aynı
ama çoğu zaman dönüştürücüdür. Her
zamanda kutsal bir ritüeldir.
kadının hikâyesi özeldir. Ve her hikâye
Bu kadar derin ve güçlü bir eylemin ülkemizde
saygıyı hak eder.
böylesi indirgenmiş, müdahaleye açık ve denetlenmiş
Artık kelimelerimizi özenle seçme
olması ne tuhaf. Kadının bedeni üzerindeki
KARGO DAHİL
zamanındayız. “Normal doğum” yerine
toplumsal tahakküm, doğum sürecinde en çıplak
“vajinal doğum” diyelim. Çünkü
haliyle karşımıza çıkıyor. Kadına nasıl doğurması
¨
200
bu, sadece dilde bir düzeltme değil,
gerektiği söyleniyor. Kimi zaman “Normal doğurman
aynı zamanda zihinde ve kalpte de
lazım” baskısı, kimi zaman “Sezaryen daha kolay”
+90 539 669 60 69
bir dönüşüm demektir. Bu dönüşüm,
yönlendirmesiyle. Oysa asıl sorun şu: Kadın, kendi
www.galeatiyayinevi.com galeatiyayincilik gletiyayincilik galeati2017
@alicanelkorek @Alican_Elkorek