Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
23 ŞUBAT 2025
3
Nineler ve dedeler
ocuk gelişimi kapsamında en çok annelerle “Canım, anneannenin evinde
ilgili araştırmalar, incelemeler yapılmıştır, öyle ama biz böyle yapıyoruz”
babalarla ilgili çalışmalar azdır, ninelerle ve diyebilirsiniz. Burada “biz”
‘Hiç
dedelerle ilgili çalışmalar ise çok daha azdır. diyerek bir anlamda ailenizin
Ç
(Bir süre önce yüksek lisans öğrencim, sınırlarını çizmiş olursunuz. PROF. DR.
şimdi meslektaşım Prof. Dr. Yaşar Kuzucu’nun Sizin disiplin anlayışınıza
ÜSTÜN
yaptığı tez çocuk gelişiminde babanın rolünü kapsamlı sadece nine, dede aykırı
DÖKMEN
olarak ortaya koyan bir çalışmaydı.) Ninelerle ve davranmaz, çocuklarınızın
dedelerle ilgili günümüzdeki çalışmalara değinmeden arkadaşlarının aileleri de sizden
önce ninelerin ve dedelerin çocuk yaşamındaki rolleri farklı davranıyor olabilirler. Çocuğunuz “Ayşe gece arp
konusundaki kişisel görüşümü ifade etmek isterim. 12’ye kadar televizyon seyrediyormuş, ben niçin
seyredemiyorum” da diyebilir. Bu durumda da
NİNE-DEDE TORUNU ŞIMARTIR MI?
yine, “Biz böyle yapıyoruz” diyebilirsiniz. Aileyi
Nineler, dedeler torunlarını şımartabilirler ancak
kenetleyen ve çocukların denetlenmesine yardımı olan
olsun, şımartsınlar. Dünyada her şeyin artısı,
sihirli bir cümledir bu.
eksisi vardır. Ninelerin ve dedelerin torunlarının
gördün
NİNE-DEDE ARKETİPİ
yaşamlarında o kadar büyük artıları vardır ki onları
Jung’a göre insanların ortak bilinçdışında pek
şımartmaları sadece küçük bir eksi sayılır. Söz konusu
çok arketip vardır. Bunlar rüyalarımızda, folklor
artılar nelerdir?
Her şeyden önce nineler ve dedeler çocuklar için ürünlerinde ve tüm sanat eserlerinde ortaya çıkar.
çok büyük bir kültürel zenginliktir, aile tarihinin Bu arketiplerden birisi dede ve nine arketipleridir.
somut birer parçasıdırlar. Bu yüzden şımartıyorlar Her ikisi de bilgelik ve sevgi taşır; aksakallı dede
gerekçesiyle çocukları ninelerinden, dedelerinden mevcut bilgi birikimiyle masallarda size nereye
mü?’
uzak tutmak, kanımca büyük bir kayıp sayılır. Dedeler gitmeniz gerektiğini söyler, büyükanne ise sevgisiyle
ve nineler çocukların hiç tanık olmadıkları, anne sizi kucaklar. (Bu noktada şunu belirtmek isterim:
Ak sakallı dedenin doğru yolu gösterip masal
babalarının ise kısmen bildikleri bir döneme ait yaşam Konservatuvar sınavında arp çalmak istediğini söyleyen
kahramanını tehlikeden koruması güzeldir ancak bir
biçimlerini sunarlar torunlarına. Annem özellikle
Beste Toparlak’a jüri bu soruyu sormuş. Toparlak kısa
sakınca da taşır, kahramanın hata yaparak gelişmesini,
babam Kurtuluş Savaşı çocuklarıydı, yetişkinlerin
süre önce ABD’de ilk albümünü yayımladı.
olgunlaşmasını engeller, onu bağımlı kılar. Bir
açlıktan çarık parçası kemirdiklerini görmüşlerdi.
zamanlar gençler dedelerin bilgi birikimlerine ihtiyaç
(Çarık yenmez, sadece emzik işlevi görür.) Çarık
alışmalarını uzun süredir Zamanla bu
duyarlardı ancak çağ değişmiştir, herkes pozitif bilime
konusunu ve çorap yamalamaya yarayan mermer
ABD’de sürdüren Türk arpist konuda yeterince
danışmalıdır, artık mürşit bilimdir.)
yumurtaları torunlarına anlattılar. Kızlarımızın
Beste Toparlak, ilk albümünü deneyim sahibi
Pavati’ye** ve İssroff’a*** göre büyükanne arketipi
markaya düşkün olmamalarının temel nedeni bence
DENZI
Çkısa süre önce yayımladı. oldum. Performans
“Kırmızı Başlıklı Kız” masalında ortaya çıkar. Bence
budur. Her zaman şık ama mütevazı giyindiler, marka
ÜLKÜTEKIN
Spotify’ın “en iyi yeni çıkan, süreçlerinde
bir de Leonardo’nun “Ann, Meryem ve Çocuk İsa”
sevdalısı olmadılar.
küresel klasik müzikler” listesine giren konsantrasyonu
adlı tablosunda görülür. “Kırmızı Başlıklı Kız”
Nurdan Gürbilek’in “Örme Biçimleri” adlı kitabında
albümü ve Toparlak’ın müzik yaşamını korumak, fiziksel
masalında kurt anneanneyi ve torununu yutar, avcı
“kadınlar yetersizdir” yerine “kadınlar engellenmiştir”
kendisinden dinledik. dayanıklılık ve özellikle esneme öncelikli
kurdun midesini yarıp ikisini de kurtarır. Burada
görüşünden söz edilmektedir.* Torunlar bir gün
olduğu için yüzme, pilates ve yoga ile
u Arp çalmaya nasıl başladınız?
anneanne ve torun kurdun bedeninde buluşmuşlardır.
Virginia Woolf’u, Halide Edip’i okuduklarında veya
kondisyon sağlıyorum.
Müziğe sekiz yaşında, babamın işi
Anneanne torunundan gençlik almıştır, torun ise
Süyümbike’yi öğrendiklerinde güçlü kadınların
nedeniyle yaşadığımız Kazakistan’ın u İlk kişisel albümünüz Valses Poeticos
anneanne sevgisini derinden tatmıştır. Bu metaforda
engelleri nasıl aştıklarını göreceklerdir. Ancak onlarla
(Şiirsel Valsler) kısa süre önce yayımlandı.
Almatı kentinde, Rus piyanist Yevgenia
“yeniden doğuş” arketipi ortaya çıkmaktadır.
tanışmaları zaman alacaktır. Özellikle kız torunlar
Bu noktaya gelene kadar nasıl aşamalardan
Tarasova’dan aldığım piyano dersleriyle
Benzeri arketip Leonardo’nun bir tablosunda da
zihinsel ve sosyal gelişimleri engellenmiş nineleriyle
geçtiniz?
başladım. Dil farkından dolayı
görülür. Meryem Ana’nın annesi Ann kucağına
tanıştıklarında kendi aile tarihlerinden önemli bir
Bu noktaya gelmek yıllar süren çalışma
aramızdaki kısıtlı iletişime karşın bana
kızını ve torunu İsa’yı almıştır. Burada da üç kuşağın
ders çıkaracaklardır. Her şeye rağmen engelleri aşmış
ve performans deneyimini içeren uzun
çok büyük bir müzik sevgisi aşıladı. Üç
birlikteliği söz konusudur.
nineleriyle ve dedeleriyle iletişim kurduklarında ise
bir süreç oldu. Solo klasik müzik albümü
yıl sonra Türkiye’ye döndüğümüzde
önemli bir rol modeline sahip olacaklardır. Kimi
oluşturmak sabır, zaman ve efor isteyen
tesadüfen 15 gün sonra konservatuvar
ninelerin ve dedelerin yaşam mücadeleleri, yılmaz
KAYNAKÇA
bir yolculuk. İlk olarak hem bana kişisel
sınavlarının yapılacağını öğrendim. İki
(rezılyans) oluşları torunlar için eşsiz bir örnektir.
* Gürbilek, N. (2023). Örme Biçimleri: Bir Ters Bir Düz
olarak hitap eden hem de arpın çok
hafta hızlı bir kurs sonrası sınavlara
Bazen ninelerin, dedelerin tavsiyeleri ve çocuklarınıza Fragmanlar. İstanbul: Metis Yayınları.
yönlülüğünü sergileyebilecek parça
girdim. Kulak, hafıza, melodi ve ritm
** Patavi, Ş. (2024) Büyük-Anne. T. Parman (Ed.) Nineler ve
sundukları yaşam biçimleri sizin disiplin anlayışına
arayışına girdim. Bunu, eseri akıcı bir
Dedeler. gibi teknik bölümler tamamlandığında
uymayabilir. Örneğin çocuğunuz “Anneannemde
şekilde çalabilmek için yoğun bir pratik
İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, s. 81-89.
jüridekiler, “Peki hangi enstrümanı
kaldığımda gece yarısına kadar televizyon
*** İssroff, R. (1994). “Becoming a Grandmother: The Third
dönemi izledi. Ardından kayıt süreci ise
çalmak isterdin” diye sordu. Ve ben
seyretmeme izin veriyor; siz niçin beni dokuzda
Position.
ABD’nin Kzuey Carolina eyaletindeki
aslında hiç aklımda olmamasına karşın
yatağa gönderiyorsunuz?” diyebilir. Bu durumda British Journal of Psychotherapy, s. 11, s. 260-266.
Charlotte kentinde yapıldı. Mixing ve
o anda “Arp” dedim. “Hiç arp gördün
mastering ise ses mühendisi ve yapımcı
mü?” dediler. “Görmedim ama sesini
Hakan Kurşun tarafından yapıldı. Benim
duydum!” dedim. (O zamanlar “Looney
için çok özel bir projeydi. Albüm çıktığı
Tunes” çizgi filmlerinde sık sık lir
ikinci gün, Spotify editörleri tarafından
çizilirdi.) O akşam kazananlar listesinde
“en iyi yeni çıkan, küresel klasik
adımı arp ile yan yana okudum, eve
müzikler” listesine seçildi.
dönünce ansiklopediden araştırmaya
başladık. Aslında ne ben ne ailem arpın
ne olduğunu tam olarak biliyorduk. Ve
ben beş altı yılda sadece bir öğrenci alınan
bir bölüme seçilmiştim! Sonraki 10 yıl,
Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet
Konservatuvarı’nda ortaokul, lise ve
lisans mezuniyetime kadar devam etti.
ZOR AMA DEĞER
u Arp hem akort edilmesi hem de
taşınması oldukça zor bir enstrüman,
neden arp seçtiniz? Zorlukları ile nasıl başa
çıkıyorsunuz?
Çok güzel bir soru sordunuz. Arpın
u Valses Poeticos, İspanyol besteci
akort etme ve taşıma konusunda
Enrique Granados’un özgürlüğü ve
zorlukları olduğu doğru ama sesinin
esnekliği simgeleyen şiirsel valslerini arp ile
ve ifade gücünün etkisi bir şekilde
yorumlayan eserlerin olduğu bir albüm. Biraz
bu zorlukların üstesinden geliyor.
konseptten ve kayıt sürecinden söz edebilir
Performans öncesi ve sırasında düzenli
misiniz?
akort gerektiren bir enstrüman. 47 tel
“Valses Poeticos”un konsepti,
ayrı ayrı akort ediliyor ve akort ısı
Granados’un kompozisyonlarındaki o
ve basınca bağlı olarak değişebiliyor.
şiirsel dokuyu, özgürlük ve esnekliği,
“Arpistler yaşamlarının yüzde 90’ını
arpın lirik özellikleri ile keşfetmek ve
arplarını akort etmeye harcarlar, geri
yansıtmaktı. Granados aslında bu eseri
kalan yüzde 10’unda ise akortsuz çalarlar”
piyano için yazmış. Daha sonra gitara
diye boşuna dememiş Igor Stravinsky.
uyarlanmış. Kayıt süreci dikkatli ve
Taşımasına gelince genelde haftada 3-4
hassas bir çaba gerektirdi. Arpın temiz
performans oluyor. Pedal arp dediğimiz
ve doğal rezonansını korumaya çalıştık
konser arpı yaklaşık 40 kiloluk bir
ve her bölüme ayrı olarak birkaç gün
enstrüman. Bu performanslarda arpımı
ayırdık. Granados’un eserlerindeki
kendim taşıyorum. Türkiye ve Avrupa
duygusal derinliği, müzikal özgürlüğü
ülkelerinden farklı olarak ABD’de,
ve şiirsel doğasını dinleyiciye tam olarak
katıldığınız çoğu senfoni orkestrasına
aktarabilmek için müziğin ince
enstrümanınızı kendiniz
dinamikleri ve akıcılığı
taşımak
üzerinde çalıştık.
durumundasınız.
Eğitim ve gelecek
u Farklı ülkelerde eğitim aldınız. Eğitim süreciniz ve geleceğe yönelik
planlarınızdan söz edebilir misiniz?
Eğitim yolculuğum uzun ve kıtalar arasında geçti. Türkiye’de
Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı’ndan lisansımı
aldım, ardından Almanya’da Hamburg’daki Hochschule für Musik &
Theater’da Xavier de Maistre’nin rehberliğinde yüksek lisans yaptım.
Eğitimimi ABD’de, Indiana Üniversitesi’nin Jacobs Müzik Okulu’nda, Susann
McDonald ve Elizabeth Hainen gibi önemli arpistler rehberliğinde en yüksek
performans derecesi olan “artist diploma”yı tam burs ile tamamladım. Avrupa ve
Amerika’da 25’ten fazla senfoni orkestrası ile çalıştım. İleriye dönük olarak yeni
konserler ve projeler üzerinde çalışmalar yoğun bir şekilde devam ediyor. Bunun
yanı sıra farklı müzisyenler ve oda müziği gruplarıyla işbirliği gibi birtakım
tasarılarımız var. Canlı performansların yanı sıra bir süredir vermekte olduğum
özel arp derslerimi kurumsal olarak sürdürmeyi planlıyorum.