Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
2 HAZİRAN 2024
3
Tehcir: Soykırım
Kehanet ve
iddialarına yanıtlar V
bilimsellik
Osmanlı sınırları içinde yaşayan Ermenilerin tehciri hangi şartlara göre düzenlenmişti ve
Kimileri umutlarını kâhinlere bağlar. Gerçeklerle
tehcir sırasında hangi idari önlemler alınmıştı? Gelin bu sorulara yanıt arayalım.
yüzleşmekten kaçınır. Bu yüzden her devirde birileri
çıkıp olacakları bildiğini iddia eder. Bunun nedeni
rmenilere karşı soykırım
MALLARı kORUMAYA ALıNDı
toplumsal illüzyondur. yapılmadı.” Bu cümle
10 Haziran 1915’te yayımlanan yönerge ile
Ermenistan Başkanı Nikol
de Ermenilerin malları koruma altına alınır.
Paşinyan’ın… Geçtiğimiz
u yazıda söylediğimizin yüzde 95’i
Terkedilmiş Mallar Komisyonu kurulur. Bu
“E
hafta kurulan bu cümle
kâhinlerin, doğru olmalıdır. Şimdi
komisyon boşaltılan köy ve kasabalardaki
içeride, “soykırım”ın anlamını bilmeden,
medyumların rüyasında kaza geçirdiğinizi
Ermenilere ait malları belirleyecek ve
dışarda kasıtlı olarak sahiplenilen iddianın
kehanetlerine gören dostunuzun elindeki
defterlerini tutacaktır. Defterler üç kopya
temelsiz olduğuna işarettir. Evet soykırım
Binanma tavrı doğru sonuç sadece yüzde
olacaktır. Birinin yerel kiliselerde korunacak
ŞaDuman Halıcı
iddiası temelsizdir. Kanıt mı? 27 Mayıs 1915’te
ile bilimsel düşünme şekli birdir. Bir hafta içinde
olması önemlidir. Diğerleri yerel yönetime
çıkarılan tehcir yasası ve ardından çıkarılan sadumankaragozhalici@gmail.com
karşılaştırılacaktır. iyi veya kötü 100 olay
ve komisyona verilecektir. Ermenilerin
yaşadınız diyelim dostunuz kararnamelerdir kanıtımız. Haydi, sorularla biraz
mallarının onlar yerlerine dönünceye kadar
SENİ RÜYAMDA
100’ünü de rüyasında daha detaylandıralım kanıtlarımızı…
korunmasından da hem komisyon hem yerel
GÖRDÜM
görürse ve bunların 95 tanesi Tehcir Yasası hangi bölgede neden uygulandı? Tehcir,
yönetimler sorumlu tutulur. 3 Ağustos 1915 tarihli şifre
Bilimsel olmayan düşünme
gerçekleşirse olay bilimseldir, cephelerin güvenini sarsacak bölgelerde uygulanır. Kafkas,
yazı ise Ermenilerin mallarının devlet memurlarınca satın
şekli günlük yaşamımızda
dostunuz olacakları önceden İran ve Sina cephesi gerisinde bulunan illerdir buralar.
alınmasını yasaklar. Ancak sonra kimi vilayetlerde gerçek
sürekli ortaya çıkmaktadır.
bilmektedir. Aksi halde yüzde Adana, Ankara, Aydın, Bolu, Bitlis, Bursa, Canik, Çanakkale,
değeri üzerinden ve peşin para ödenmesi koşuluyla yasak
Örneğin pek çoğumuza
1’lik veri onu kâhin yapmaz. Diyarbakır, Edirne, Eskişehir, Erzurum, İzmit, Kastamonu,
kaldırılır (ATBD, 1832). 11 Ağustos 1915’te bir yönerge
zaman zaman bir yakınımız
Ortada sadece tesadüf vardır,
Kayseri, Karahisar, Konya, Kütahya, Elâzığ, Maraş, Niğde,
daha yayımlanır. Buna göre Ermenilerce
telefon edip, “Dün gece
olay toplumsal illüzyondan
Samsun, Sivas, Trabzon ve Van’da
boşaltılan bölgeye şüpheli kişilerin girişi
seni rüyamda gördüm, iyi
ibarettir.
yaşayan Ermeniler Halep, Rakka, Zor,
yasaklanır. Ermenilerden ucuz mal almış
misin?” diye sorar. Bunun
Kerek, Havran ve Musul’da yerleştirilir.
kişiler varsa satışların iptali, fiyatların
TOPLUMSAL İLLÜZYON
nedeni rüyasında sizi
Yerleştirildikleri topraklar da Osmanlı
olağan seviyeye yükseltilerek yasadışı
İllüzyonistler sahnede
sıkıntıda görmüş olmasıdır.
toprağıdır!.
kâr sağlanmasının önlenmesi de ilgili
teknolojiden ve el
Endişelenmiştir, telefon
Yasa, bütün Ermenileri mi kapsar?
görevlilerden istenir. Ermenilerin geride
çabukluğundan
edip durumunuzu
Hayır, kapsamaz. Örneğin hasta ya da
bıraktıkları taşınmaz mallarının icar, ferağ
yararlanarak
öğrenmek istemiştir.
körlük gibi kusurları olanlara, tüccarlar,
ve rehin gibi işlemlerinin sahipleriyle
birtakım bireysel
Bu davranış dostçadır
kimi işçi ve ustalara uygulanmaz. Yetim
ilgilerinin bozulmadan korunması
illüzyonlar
ancak o yakınınız
çocuklar ve dul kadınlar tehcir dışında
amacıyla hükümet savaş koşulları içinde
sergilerler.
kendisini kâhin
tutulur (Atnur, 2024). Görevli memurlardan
elinden geleni yapar. Hemen söyleyelim
Kanımca bir de
zannetmektedir
devlete sadakati sürenlere de dokunulmaz.
satılan malların bedelleri de terk edilmiş
toplumsal illüzyon
ve bilimsellikten
sevk edilen ermenilerin yollarda
Devlete karşı gelmemişse Katolik ve
mallar komisyonları tarafından sahiplerine
vardır.
bihaberdir. Niçin?
korunmaları ve bunlara saldıranların
Protestan mezhebinden olan Ermenilere
gönderilir. (OSE, 11; Halaçoğlu, 37-38).
Rüyada cezalandırılması hakkında erzurum’a
Bazılarımız
de uygulanmaz. Aynı şekilde İstanbul,
28 Ağustos 1915 tarihli yönerge
çekilen şifre telgraf - 14 Haziran 1915.
geleceği görme
kendimizi çok
Aydın, Kütahya, Antalya ve İzmir gibi
Prof. Dr.
ise Ermenilerin göç ve yerleştirilmesi
olayı toplumsal
önemseniz, evrenin
Ermeni nüfusunun bulunduğu kentlerde
Üst Ün sırasında dikkat edilmesi gerekenlere
illüzyona bir
geleceğe ilişkin gizli
de tehcir yapılmaz. 15 Ağustos tarihli belgeye göre memur,
işaret eder. Buna göre arabalı veya yaya olarak yola çıkan
Dökmen örnektir, bu
bilgileri kulağımıza
asker ve subay olanların ailelerinin de sevkıyatı yasaklanır
toplulukların en yakın demiryolu istasyonuna götürülmesi
konuda daha
fısıldadığını
(Beyoğlu, 1-2). Milletvekillikleri sürenler de uygulama dışında
oradan da yerleştirilecekleri yerlere trenle sevk edilmeleri
çarpıcı örnekler verilebilir.
zannederiz. Oysa rüyalar
bırakılır. Örneğin Meclis’te bulunan Onnik İhsan, Bedros
kararlaştırılır. Aile reisleri asker olan veya bakacak kimsesi
Örneğin hekimler bir
gelecekte olacaklarla ilgili
Hallacyan, Dikran Barsamyan, Matyos Nalbantyan, Hagop
bulunmayan kadın ve yetimlerin istasyon yakınındaki kent,
pandeminin gelmek üzere
değildir sadece kişilerin
Hırlakyan, Keğam Der Garabetyan, Artin Boşgezenyan ve
kasaba veya köylere yerleştirilmeleri, başka yerlere iskân
olduğunu tedbirli olarak
kendi yaşantılarıyla ilgili
Osep Medetyan’ın milletvekilleri 1918’e kadar sürecektir.
edilecek Ermenilerin yol boyunca beslenmelerinin sağlanması,
telaffuz etmeye başlarlar.
olarak ortaya çıkan zihinsel
Buna karşın Taşnaksutyun üyesi Vramyan ve Vahan Papazyan
yoksulların bu olanaktan ücretsiz yararlanması, hamile kadın
Bunun üzerine açıkgöz
işleyişlerdir. Günümüzdeki
milletvekili kimlikleriyle Van ve Maraş isyanlarında Rusların
ve yeni doğmuş çocukların gerkesinimlerinin karşılanması da
kâhinler, “Yakında pandemi
yaygın kanıya göre kişilerin
yanında yer alacaktır (Halıcı, 172-175). Tehcir sırasında bazı
hükme bağlanır. Ayrıca göç veya konaklama sırasında Ermeni
ortaya çıkacak” derler,
zihinlerinde çocukluklarından
Ermeniler göçten kurtulmak için din de değiştirir. Hükümet
göçmenlere yapılacak bir saldırının zararsız hale getirilmesi de
gerçekten de çıkar. Herkes
itibaren oluşan zengin bir
sadece bu amaçla yapılan din değiştirmeyi de uygun bulmaz.
düşünülür. Saldırıda bulunanların, onlardan rüşvet veya hediye
onların tahmin konusunda
arşiv vardır. Kişi rüyayı
1 Temmuz 1915’te din değiştirenlerin de sevk edilmelerini
alanların, tehdit ile kadınları iğfal edenlerin veya onlarla gayrı
uzman olduklarını zanneder.
gördüğü günün öncesinde
emreder. (Beyoğlu, 2004; Halaçoğlu, 4-5).
meşru ilişki kuranların savaş mahkemesine sevk edilecekleri ve
Oysa ortada sadece bir
yaşadıklarıyla ilgili olan
Ermenilerin can ve malını korumak amacıyla önlem alınmış
en ağır şekilde cezalandırılacakları da bildirilir (Babacan, Sevk
toplumsal illüzyon vardır.
bir anısını arşivinden
mıdır? Evet. Hükümet, 600-700 km güneye götürülecek
ve İskân).
İnternette Edgar Cayce’in bir
bilinçli olmadan seçer, bu
Ermenilerin yerleştirilmesi için gerekli önlemleri 30 Mayıs
Sevgili dostlar, göç 1916 yılı sonuna kadar sürer. Talat
kâhin olduğu, Sovyetler’in
anı sembollere bürünmüş
ve 28 Ağustos 1915 tarihli yönergelerle alır. 30 Mayıs’taki
Paşa’nın 15 Mart 1916 tarihli telgrafıdır göçü durduran
dağılacağını yıllar öncesinde
halde rüyada ortaya çıkar.
yönerge tehcirin nasıl uygulanacağını da ortaya koyar:
(Beyoğlu, 2001). Bununla birlikte günümüze değin en çok
bildiği yazılı. Oysa batmamış
Kişinin beyni bir sanatçı gibi
u Göç ettirilmesi gerekenler, yerleştirilecekleri mahallerde
tartışılan ve merak edilen üç temel soru vardır. Tehcir Yasası
imparatorluk yoktur,
teşbihlere başvurur. İnsan
refah içinde can ve mal güvenlikleri sağlanarak sevk
çıktığında ülkedeki Ermeni nüfusu nedir, kaç kişi göçe tabi
Sovyetler’in ekonomik
beyninin kâhin olma özelliği
edilecektir.
tutulmuştur ve kaç Ermeni yaşamını yitirmiştir? Bu soruların
ve sosyolojik yapısını
yoktur.
u Gittikleri yerlerde kalıcı yerleşimleri sağlanana kadar
yanıtlarında buluşmak dileğiyle…
biraz inceleyen herkes
Freud bir pazar sabahı,
kendilerine göçmen ödeneğinden geçimlerini sağlayabilmek
bir süre sonra batacağını
rüyasında papanın öldüğünü
için yardım yapılacaktır.
söyleyebilirdi. Veriye dayalı
görür. Uyandığında bu
u Eski mali durumlarına uygun olarak kendilerine arazi ve
tahminde bulunmak kehanet
rüyaya bir anlam veremez.
mal verilecektir.
değildir. Kaynakça
Ancak kahvaltıda eşi, “Sen
u Hükümet bunlar için ev yaptıracaktır. Askeri Tarih Belgeleri Dergisi (ATBD), Yıl 31, S. 81; Aralık 1982, Belge
Aralık aylarında kâhinler
uyanmadan az önce kilisenin
No: 1832
u Çiftçilere tohumluk, zanaat sahiplerine alet ve edevat
ortaya çıkıp, gelecek yıl
çanları gürültüyle çaldı,
Osmanlı Belgelerinde Ermeniler 1915-1920, T.C. Başbakanlık Devlet
verecektir.
deprem olacak, bir ünlü
uyanmandan korktum”
Arşivleri Genel Müdürlüğü, Ankara, 1995.
u Terk ettikleri taşınabilir mal ve kıymetler kendilerine
ölecek derler. Geçmişte Paul
der. Freud böylece rüyasını
Yusuf Halaçoğlu, Osmanlı’nın Son Döneminde Ermeniler-Osmanlı Devleti
ulaştırılacak, bu mümkün olmadığı takdirde bunların karşılığı
Papa’nın yakında öleceği Neden Tehcir Uyguladı?, TBMM Basımevi, Ankara 2021.
yorumlar, gerçek yaşamda
kendilerine para olarak ödenecektir. İbrahim Ethem Atnur, “Sevk ve İskan Sırasında Kadın ve Çocuklar”,
konusunda şom ağızlı
mesleki görüşlerine karşı
https://turksandarmenians.marmara.edu.tr/tr/sevk-ve-iskan-sirasinda-kadin-
u Boşaltılan şehir ve kasabalarda bulunan Ermenilerin
kâhinler yıllarca aralık ayında
çıkan kiliseyle arası açıktır,
ve-cocuklar/
taşınmaz malların sayımı yapılacak cinsleri, miktar ve
gazetelere beyanat verdiler.
çan sesini duyunca bilinçaltı
Süleyman Beyoğlu, “1915 Tehciri Hakkında Bazı Değerlendirmeler”, Türk
kıymetleri belirlendikten sonra bu köylere yerleştirilecek
Adamcağız yıllarca ölmedi
papayı sembolik ölüme
Dünyası Araştırmamaları Dergisi, S. 131, Nisan 2001, s. 66.
göçmenlere verilecektir.
ancak ölümlü olduğu için
göndermiştir. Şüphesiz ki Süleyman Beyoğlu, “Ermeni Tehciri ve İhtida”, Yakın Dönem Türkiye
u Ermenilerden boşaltılacak yerlere yerleştirilecek Araştırmaları Dergisi, S. 6, 2004.
sonunda bir gün öldü. Bunun
olayı izleyen günlerde papa
Hasan Babacan, “Tehcirden Muaf Tutulan Ermeniler”, https://
göçmenlerin kullanamayacakları mallar, yani zeytinlik, dutluk,
üzerine ortaya çıkan kâhinler
ölmez çünkü Freud bir kâhin
turksandarmenians.marmara.edu.tr/tr/tehcirden-muaf-tutulan-ermeniler/
bağ ve portakal bahçeleri, han, fabrika, depo ve dükkân
olayı önceden bildiklerini
değildir. Aslında dünyada
(indirme 14.01.2024)
gibi gelir getirecek taşınmazlar artırma ile satılacak ya da
iddia ettiler. Bu da tam
kâhin olmaya çalışanlar
Şaduman Halıcı, “Osmanlı Basınına Yansıyan Şekliyle 1914 Meclis-i
kiralanacak ve bu gelirler Ermenilere verilmek üzere mal
anlamıyla bir toplumsal
vardır ama gerçek kâhin Mebusan Seçimlerinde Ermineler”, Tarih Dergisi, S. 62, 2015/2, İstanbul,
2016, s. 172-175.
illüzyondur, temelsizdir. sandıklarına emanet edilecektir.
muhtemelen yoktur.
Bilim, eldeki verilere
Bir dostunuz rüyasında
bakarak geleceği tahmin ve
sizin kaza geçirdiğinizi
kontrol etmeye çalışır. Sözde
görse ertesi gün de gerçekten
kâhinler ise hiçbir somut
kaza geçirseniz dostunuz
Silolar’da
veriye dayanmadan geleceği
kendini kâhin zanneder ve
bildiklerini iddia ederler.
“Bana malum oldu” der.
Galeati Yayıncılık
Bu türden tüm bilimdışı
İşte rüyasında gördüğü şey
YENİ
gayretlere karşı ortaya attığım perküsyon
gerçekleşmiştir. Bu kesinlikle
boyutsallığın* bir panzehir
bilimsel bir yorum değildir.
olacağını düşünüyorum.
Çünkü sosyal bilimlerde
Burhan ö çal
istatistik kullandığımızda günleri
hata payının en çok yüzde
0.5 olabileceğini düşünürüz. İstan Bu’ul n Beykoz semtindeki yeni kültür sanat
* Dökmen, Ü. (2024). alanı Çubuklu silolar’da dün başlayan “Perküsyon
Yani ulaştığımız ölçümlerde
Günleri” bugün de sürüyor.
Boyutsallık. Ankara: Bilim ve
yüzde 0.5 hata yapma
Dün o kay temiz’in atölye çalışması, cem aksel’in
Sanat Kitabevi.
hakkımız vardır ancak
söyleşi ile yer aldığı etkinlikte bugün de dikkat çeken
isimler olacak.
kurban rock müzik topluluğunun davulcusu
olarak tanınan Burak Gürpınar’ın 14.00-15.00 saatleri
İmtiyaz Sahibi:
2 HAzİRAN 2024 SAYI: 1782 n Yayın Koordinatörü
arasında bir söyleşi yapacağı etkinlikte Gürkan ö zkan
CUMHURİYET VAKFI adına
dENİz üLKüTEKİN
KARGO DAHİL 350 ¨ YERİNE
da bir atölye çalışması ile yer alacak. etkinlik saat
ALEV COŞKUN
n Sayfa Tasarım
Genel Yayın Yönetmeni 20.00’de perküsyon ustası Burhan öçal’ın konseriyle
EMİNE BİLGET
MİNE EsEN
sona erecek. ¨
n Reklam Genel Müdürü
275
Sorumlu Müdür
pazar.dergi@cumhuriyet.com.tr İBB miras’ın yeniden işlevlendirme çalışmalarıyla bir
EsRA BOzOK
AsLAN YILdIz
kültür sanat alanına dönüştürülen Çubuklus ilolar’ın
+90 539 669 60 69
Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve
Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık
ayrıntılı programı “kultursanat.istanbul” internet
Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad.
AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul
www.galeatiyayinevi.com galeatiyayincilik gletiyayincilik galeati2017
No:11A/41 Bahçelievler İstanbul dağıtım: Turkuvaz Dağıtım
Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta:
adresinden takip edilebilir.
Pazarlama A.Ş. Yaygın süreli yayın
reklam@cumhuriyet.com.tr Uets: 25999-15079-37611
kö Pr ÜBaŞı