Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
25 ŞUBAT 2024
3
CHP grubu devrim
Sanatta ve
yasalarını görüşüyor (IV)
bilimde laiklik
önce gönüllerini alır. Sonra Bakanı Ferit Bey (Kütahya)
2 Mart’ı 3 Mart’a bağlayan gece
iddia ettikleri gibi Türk 1921 Anayasası’nın yerel
Ülkemizde yakın zamanlara kadar sanatta ve bilimde
çok önemli ve gergindir. Türkiye milletinin dininden,
özerklik hükmüne
laiklik vardı ancak son günlerde bu konuda iki ayrı
maneviyatından
işaret ederek o alana
Cumhuriyeti’nin laikliğini
yoksun olay çerçevesinde soru işareti ortaya çıktı.
dokunulmamasını
perçinleyen yasalar alevli
bırakılmadığını
ister ama aslında
eçen haftalarda üzerindeki yanlış ve baskıcı
vurgular. Tersine
öneriyle
tartışmalar eşliğinde oylanır.
safsata konusunu tavrına ilişkin tarihteki acı
oluşturulacak
benimsenen
inceledik. Sanatta örneklerdir. Vatikan, yıllar
başkanlık fetva
amaçlardan
ve bilimde laik sonra Galileo’nun ve Darwin’in
verecek, camileri
biri tam da
Gdüşünceden torunlarına birer özür belgesi
ve dini kurumları
budur. Vasıf
uzaklaşmak da bir tür safsatadır. vermiştir. Güneş balçıkla, bilgi
içinde bulunduğu
Bey gerekçesini
Laiklik denildiğinde genelde din karanlıkla sıvanmaz.
“sefalet
deneyimlerinden
ve devlet işlerinin birbirinden
halinden”
çıkardığı
‘kIzIl Goncalar’a
kütahya
ayrılması gerektiğini düşünürüz.
kurtaracak,
milletvekili örneklerle çok
müdahale
Oysa yönetimde laik olmaktan
denetim
recep Peker
güzel vurgular. Grup
“Kızıl Goncalar” dizisinde
önce sanatta ve bilimde de
mekanizmalarını
üyelerinin duyarlılığı
ŞADUmAn HALıcı anlatılanların doğruluğu,
laik olmak gereklidir. Avrupa
çalıştıracaktır.
ise uzmanlık okulları
yanlışlığı tartışılabilir.
sanatta ve bilimde laik olmayı
sadumankaragozhalici@gmail.com
Recep Bey’in
olur. Medreselerin
Ancak bunun ötesine gidip
başardıktan sonra Rönesans ve
hedefinde vakıfların
kapatılmamasına karşı
dizinin yasaklanması bugüne
Reform dönemine girmiştir.
yönetimi ile yöneticileri
çıkılır, askeri okullar tartışma kadar görmediğimiz, hatta
Ülkemizde yakın zamanlara
Mart 1924. Tam gece yarısı,
yani din adamları da vardır.
yaratır. Örneğin Akçuraoğlu Yusuf Osmanlı’da da görülmeyen
kadar sanatta ve bilimde laiklik
saat 00.00... Başkanlık
Vakıfları “hayali bir define”, “gizli bir
bir sansür uygulamasıdır. Bu
Bey askeri okulların bağlanmasına vardı ancak son günlerde
koltuğunda Feyzi Bey
teşkilat” olarak niteler. Yönetiminde
sansür sanatta laiklik ihlali
karşıdır. Tartışma, iyice alevlenir. Vasıf bu konuda iki ayrı olay
2 (Diyarbakır) oturuyor.
şeffaflık olmadığını vurgular. Vakıflara
anlamına gelir.
Bey’in bağırmaktan sesi kısılır, gürültü çerçevesinde soru işareti ortaya
Çoğunluk sağlanmış, oturumu açıyor.
ait camiler, çeşmeler, imaretler,
çıktı. Bu olaylardan
olmamasını rica eder. Bakanlıkla olan
“Şeriye (Din İşleri) ve Evkaf (Vakıflar)
misafirhaneler yıkılmış, sönmüşken bu
mS nedir?
birincisi Kızıl
tek ilginin bütçe konusu olduğuna
ve Erkân-ı Harbiye-i Umumiye
işler için ayrılan ödeneğin “mütevelli
Geçtiğimiz günlerde
Goncalar dizisidir,
(Genelkurmay) bakanlıklarının dikkati çeker, “İsterseniz yüksekokulları
isminde şu isminde, bu isminde birçok
bir tıp profesörü MS
diğeri ise bir tıp
kaldırılmasına dair yasa önerisi çıkarabiliriz” der. Ancak bu şekilde
zevat tarafından alınıp yenilmekte” yani
hastalığının Tanrısal
profesörünün MS
görüşülecek” diyor. Önerinin gerekçesi
“birlik amacına” ulaşılamayacağını
hortumlanmakta olduğuna işaret der.
bir ceza olduğunu
hastalığına ilişkin
net: “Din ve ordunun siyasetle ilişkili
da vurgular. Çarpıcı bir örnek verir:
“Sivas’a, hat yapmak için tuz vergisine
söyledi. Bir din adamı
açıklamasıdır.
bulunması sakıncalıdır. Türk tarihi bu
“Mesela tarih dersleri. Eğer biz 14-
zam ederken, millete vergiler koyarken
bu türden bir iddia
Önce sanatta ve
sakıncanın örnekleriyle doludur. Uygar
15 yaşlarındaki gençlerimizin genel
böyle nereden gelip nereye gittiği belli
ortaya atabilir ancak
bilimde dünyanın
bir devlet kuran Türk milleti artık bu
olmayan milyonların birçok meçhul duygularını, terbiyesini bir noktaya
ilgili kurullardan bilim
Prof. Dr.
laik olmayı nasıl
uygarlığın temel gereklerini yerine
kişinin elinde, meçhul amaçlar altında yönlendirmek istiyorsak bunu çeşitli
insanı unvanı almış
başardığına bakalım.
Üst Ün
getirecektir.”
bırakarak harcanmasına milli hayat bakanların şube müdürlerinin emir ve
bir kişinin bu iddiada
Yasa önerisinde İslama ilişkin bütün
Dökmen
bendenizce hiçbir vakit razı olmaz” der.
keyfine bıraktığımız zaman mümkün
bulunması bilimsel
Sanaa tt
konuların ve dini kurumların yönetilmesi
Sözleri gruptan “doğru sesleri” ile onay
müdür ki amacımız olan esas temin
alanda laikliğin
laiklik
için Başbakanlığa bağlı Diyanet İşleri
alır. Vakıfların tek yetkilisi Türk milleti
edilmiş olsun? Yalnız merci bir
çiğnendiğini gösteriyor.
Ortaçağ döneminde
Başkanlığı makamının oluşturulması
olmalıdır.
olacak ve bu suretle memleketin
Bu profesörün iddiası çok
Avrupa’da Vatikan yani kilise
öngörülmektedir. Vakıfların idaresi bir
Recep Bey, öğrenimin
çeşitli kurumlarında yetişen gençlere vahim sorular ve sorunlar
laik sanata izin vermiyor,
genel müdürlük bünyesine alınacak,
birleştirilmesinin gerekçelerini de ortaya
ifade edilecek ruh, ilkelerimize, çıkarır karşımıza. MS, veba,
sanatçıların işine karışıyordu.
Genelkurmay ise hükümetin parçası
koyar. “Nasıl bir çiftçi, bir subay, bir
kolera, korona eğer Tanrısal
Cumhuriyetimizin esaslarına uygun
Örneğin bir dönem ressamlar
olmaktan çıkarılıp başkanlık olarak
mühendis yetiştirmek için ilk, orta,
bir ceza ise hekimlerin bu
bir kaynaktan ve bir defa olarak
yalnızca İncil’deki konuları
örgütlenecektir.
yüksek eğitim almak gerekiyorsa,
hastalıkları tedaviye çalışmaları
verilecektir…”
resmedebilirlerdi. Bunun yanı
Din İşleri Bakanlığı’nın kaldırılması
dini konularda milleti aydınlatmakla
Tanrısal otoriteye bir başkaldırı
Ne var ki uzlaşma sağlanamaz.
sıra Hz. İsa’nın, Meryem
tepkiyle karşılanır. Tepki gösterenler
görevli kişilerin yetiştirmesinde de
sayılır mı, sayılmaz mı? Bu
Madde düzeltme amaçlı başbakanlığa
Ana’nın ve azizlerin resimlerini
aslında hilafetin de kaldırılmasına
kural bu olmalıdır” der. Maddelere
soruya cevap veremezsiniz.
gönderilir. Sabah saatlerinde gelen yapan ressamların onların
karşı duranlardır. Musa Kâzım Efendi
geçildiğinde tartışma olmaz. Yalnızca
Yapılacak şey, tüm hastalıkların
düzeltme kabul görür. Böylece meslek başlarının üzerine birer hale
(Konya) İslamın dünya işleriyle
“umur-ı diniye” kavramı Tunalı
sadece biyoloji ve tıp içinde
yerleştirmeleri şarttı. Bu
okulları dışında bütün bilim ve öğretim
ilgilenmediği hükmüne karşı çıkar. Bu
Hilmi (Zonguldak) Bey’in önerisiyle
ele alınması gerektiğini
durumun fiziksel gerçeğe aykırı
kurumlarının, vakıflarca yönetilen
nedenle bakanlık olarak hükümet içinde
Türkçeleştirilir, “Diyanet İşleri” olur.
savunmaktır, yani bilimde
olması önemli değildi, Vatikan
medreselerin, yetimevleri (Darüleytam),
kalmasında ısrarcı olur.
Vakıfların yönetiminin başbakanlığa
laikliğe yönelmektir.
böyle istiyordu. Dinin bakış
askeri ortaokul ve liselerin bütçeleri
Abdullah Azmi Bey (Eskişehir)
bağlı bir genel müdürlük bünyesine
Bilimde laiklikten
açısı fiziksel gerçekten üstündü.
ve programlarıyla birlikte Eğitim
de aynı düşüncededir. Din İşleri
alınması, Genelkurmay’ın hükümetten
uzaklaştığınızda bilimsel
Leonardo, “Son Akşam
Bakanlığı’na bağlanmasının önü açılır.
Bakanlığı’nın Osmanlı sistemindeki
ayrılıp başkanlık şeklinde örgütlenmesi
açıklamaları ve çabaları bir
Yemeği”ni çizerken Hz. İsa’nın
Eğitim Bakanlığı, yüksek din uzmanları
Şeyhülislamlık makamından farkına
oybirliği ile kabul görür.
yana bırakmanız gerekir.
başının üzerine hale koymadı
yetiştirilmek amacıyla İstanbul
işaret eder. Avrupa’da, skolastik
Böylece teşhis koyamayan,
ancak bir geçiş dönemi üslubu
eğitim Birliği Üniversitesi (Darülfünün) bünyesinde
bataklığı denilen kilise baskısının,
tedavi edemeyen hekimlere
olarak İsa’nın başının arkasına
İlahiyat Fakültesi kurmakla, hitabet ve
Şeyhülislamlık tarafından örnek 2 Mart’ı 3 Mart’a bağlayan gece
dönüşürsünüz. Diyelim
ışıklı bir pencere yerleştirdi.
dini hizmetlerin görülmesiyle ilgilenecek
alındığını, bu nedenle “kimi sakıncalar” gün ağarmaya yakın öğrenimin
ki yetişkinler işledikleri
Sanatçıların özgürlüğü tüm
yarattığını söyler. Oysa Din İşleri birleştirilmesine yönelik yasa önerisinin memurlar yetiştirmek üzere okullar
günahlardan ötürü Tanrısal
despot rejimlerde, oligarşilerde
Bakanlığı, gelişme adına alınan gerekçesi okunur. Gerekçe günümüze açmakla da yükümlü kılınır. Yasa önerisi
cezalar alarak bu hastalıklara
kısıtlanmış, sansüre uğramıştır.
kararların hiçbirine karşı çıkmamıştır de örnek olacak niteliktedir: Bir millet
grupta bir bütün olarak kabul edildiğinde
tutulmuş bulunsunlar. İyi
Sanatçılar, Almanya’da
der. Diyanet ile hükümeti de eş görür. bireyleri ancak bir eğitim görebilir, iki
takvimler 3 Mart 1924 gününü, saatler
de, bedensel ve zihinsel
Nazilerin, Sovyetlerde ve Mao
Açıklamasını yaparken verdiği örnek türlü eğitim bir memlekette iki türlü
8.15’i göstermektedir.
engelli olarak doğan çocuklar
dönemi Çin’inde komünist
bir İngiliz’in neden Müslüman olduğu insan yetiştirir. Bu ise duygu ve düşünce
O gün Türk halkının tek temsilcisi
anne karnında mı günah
partisinin izin vermediği şeyleri
hakkında kendisine yaptığı açıklamadır. birliğine ve dayanışma amaçlarına
olan TBMM Genel Kurulu hilafeti
işliyorlar? Bilimsel laiklikten
sanatlarına konu edinemezlerdi.
İşte o anda İzmir milletvekili Şükrü Bey tamamıyla aykırıdır. Aslında amaç ulus-
kaldıracak, din-siyaset, din-ordu uzaklaştığınızda bu soruya da
Sanatta özgürlük ve laiklik
yerinden seslenir: “Hintlileri aldatmak devleti perçinlemek, eğitimde fırsat
bütünleşmesine son verecek, öğrenimi cevap veremezsiniz. Çözüm
ancak gerçek demokrasilerde
için Müslüman oluyorlar.” Ama eşitliğini sağlamaktır.
din işlerini bilimin işlerine
birleştirecek ve laik Cumhuriyeti
ortaya çıkmıştır.
Abdullah Azmi ısrarcıdır. “Din İşleri Öneri görüşmeye açıldığında geneliyle
karıştırmamaktır.
perçinleyecektir.
Bakanlığı’nın yalnızca fetva değil hukuk ilgili söz alan olmaz. Maddelere
Bilimde laiklik
Eski Yunan’da hastalıkları ve
ve eğitim konusunda da görevleri var” geçilir. Milli savunma, iktisat, sağlık
Sanatçılara karışan Vatikan, doğal afetleri açıklayan iki farklı
deyiverince İhsan Bey (Cebelibereket) ve sosyal yardım bakanlıklarınca
bilim insanlarına da karışırdı. bakış tarzı vardı. Birincisine
Kaynakça
seslenir: “Hukuk için Adalet Bakanlığı, yönetilen okulların Eğitim Bakanlığı’na
Dört İncil’den birisinde göre her şey Zeus marifetiyle
Halk Partisi grup tartışmaları için
eğitim için Eğitim Bakanlığı vardır.” bağlı olduğuna hükmetmeden madde
bkz. Yücel Demirel-Osman Zeki Konur Dünya’nın bir tepsi gibi sabit ortaya çıkardı. İkinci görüş ise
Yasa önerisini savunan Recep okununca tartışma alevlenir. İki nedeni
(Hazırlayan), CHP Grup Toplantısı durduğu, Güneş’in ise onun -adeta utana çekine- doğadaki
Bey (Kütahya) olur. Musa Kâzım ve vardır, ilki yerel yönetimlerce idare
Tutanakları (1923-1924), Bilgi Üniversitesi
etrafında döndüğü yazılıydı. doğal işleyişin hastalıklara ve
Abdullah Azmi’ye yönelttiği övgülerle
edilen okullar konusudur. İçişleri Yay, İstanbul, 2002, s. 459-483.
Bilim insanları sadece bunu afetlere yol açtığını ileri sürerdi.
ispatlamak için araştırma Birinci görüşün sahiplerine göre
yapabilirdi. Güneş’in, günahkârları cezalandırmak
Dünya’nın etrafında döndüğünü isteyen Zeus depremlere yol
söylediğinizde Vatikan size açardı. Bu görüşü savunanlar
karışırdı. Nitekim Dünya’nın depremlerde çocukların niçin
Güneş’in etrafında döndüğünü öldüğü açıklayamazlardı.
söyleyen Galileo Galilei’ye Anaksimandros ise yeraltındaki
ölüm cezası verildi. Neyse kayalar hareket ettiği için
ki Dünya’nın dönmediği deprem oluyor demişti.
konusunda bir belge imzaladı Filozofun o günlerde
da ölümlerden döndü, ev hapsi ispatlanamayan iddiası bugün
cezasına çarptırıldı. Büyük ispatlanmıştır. İlginç olan Zeus
usta şanslıydı, ondan önce kuramının buna rağmen hâlâ
Bruno, kiliseye ait yeryüzü ile güncelliğini koruyor olmasıdır.
gökyüzünün farklı şeyler olduğu Sonuçta laiklik sadece devlet
görüşünü reddettiği ve Evren’in yönetimi için gerekli değildir,
sonsuzluğunu savunduğu için Ay’a, Mars’a gidebilmek,
diri diri yakılmıştı. Bütün pandemileri önleyebilmek için
Kadınlar için eğitim ve iş olanağı
bunlar dini görüşün bilim de gereklidir.
Şubat depreminin yaralarını sarmaya kurulan eğitim ve üretim merkezinde depremden
çalışan Hatay’daki kadınlara psikolojik etkilenen 120 kadına satış teknikleri, iletişim,
ve ekonomik destek sağlamak amacıyla müşteri deneyimi ve sürdürülebilirlik konularında İmtiyaz Sahibi:
n Yayın Koordinatörü
25 ŞUBAT 2024 SAYI: 1768
CUMHURİYET VAKFI adına
6d üzenlenen “Dermokozmetik Uzmanı iki ay boyunca toplam 64 saat fiziki eğitim dENİz üLKüTEKİN
ALEV COŞKUN
n Sayfa Tasarım
eğitimi ve İstihdamı Programı”, şubat ayında verilecek. 16 seans olarak yapılacak eğitimlerin
Genel Yayın Yönetmeni
EMİNE BİLGET
başladı. Vichy, kAGİDer ve Boğaziçi Üniversitesi tamamlanmasının ardından talep eden kadınlar
MİNE EsEN
n Reklam Genel Müdürü
Sorumlu Müdür
Yaşamboyu eğitim merkezi (BÜYem) işbirliği, için eczacı odaları ile Vichy referansıyla
EsRA BOzOK
pazar.dergi@cumhuriyet.com.tr
AsLAN YILdIz
L’o réal Vakfı’nın desteği ile hayata geçirilen düzenlenecek görüşmelerle Hatay ve çevre
Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve
Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık
Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad.
AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul
projenin ilk etabında, Hatay expo fuar Alanı’nda illerdeki istihdam fırsatları değerlendirilecek.
No:11A/41 Bahçelievler İstanbul dağıtım: Turkuvaz Dağıtım
Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta:
Pazarlama A.Ş. Yaygın süreli yayın
reklam@cumhuriyet.com.tr Uets: 25999-15079-37611
kö Pr ÜBAŞı