Catalog

26 MART 2023 3 ‘Türk üreticisi, Türk işçisi yükseleceksin!’ Mahmut Esat “komünist” suçlamalarına karşın sonuna kadar Türkün emeğini savunmuştu. aşlığı yine anlayışının ülkeyi saadete ulaştıracak tek yol olarak ben değil, görür. Şöyle der: “Bu saadet, en aşağı 14 milyon Mahmut öz Türk üreticinin -üzümcü, incirci, pamukçu, Öğrenilmiş çaresizlik ve Esat Bozkurt tütüncü, fındıkçı, buğdaycı, arpaca vs. üreticinin- ŞADUMAN HALICI Batıyor. Bazı eski zaman zalimlerinden, üstün ve baskın bir kısım televizyon kanallarında sadumankaragozhalici@gmail.com tacirlerin elinden kurtarılmasıyla doğacaktır. Ben sorumluluk almamak Türk çiftçisinin/ milliyetçiliği böyle anlıyorum” (Anadolu, 22 Ekim köylüsünün alın teri 1933, Toplu Eserler, III, s. 95-97) olan ürünlerin tarla fiyatı ile market/pazar fiyatları ğrenilmiş çaresizlik iş Allah’ın işidir” demişti. Aslında KOMÜNIST SUÇLAMASI karşılaştırılarak aradaki uçuruma işaret ediliyor, (learned helplessness) hiç kimse “Niçin deprem oldu?” Bu nedenle kooperatiflerin çoğalmasını diler, çözüm isteniyor ya da çözüm önerisi sunuluyor. Bu Saligman tarafından demeyecekti, “Depremde niçin bu üreticiyi bunlar kurtaracaktır der. Der haber ve yorumları dinlerken bir tüketici ortaya atılmıştır. Bu kadar çok insan öldü?” diyecekti. ama sosyalist olmakla, komünist olmakla olarak, Mahmut Esat’ı sıklıkla anıyorum. Öyazıda öğrenilmiş İnsanların çürük yapılara izin veren suçlanır. Yazılarının İzmir’de Çiftçi Mahmut Esat’ın çocukluğu Osmanlı’nın çaresizlikten ve bence onun türevi olan yöneticileri eleştirmemeleri için gazetesinin yayımlanmasına neden son döneminde Kuşadası’nda geçer. sorumluluktan kaçma davranışından yapılan bu tür aceleci açıklamalar, olduğu söylenerek şikâyet ederler ondan. Çocuktur, sorgular. Babası ile çiftliğe söz edeceğim. toplumda öğrenilmiş çaresizliğin Ya bir gün “Ameleyi savunan gazeteler giderken neden yanlarında silahlı kapısını aralar. Bu türden bir de çıkarsa ne olur” diye soranlar bile olur. korumalar olduğunu düşünür, sorar. ÖĞRENILMIŞ ÇARESIZLIK açıklamayı son depremde de gördük; (Anadolu, 22 Ekim 1933). “Eşkıyalardan korunmak için” der Tüm canlılar, onlar içinde insan, gerek çürük yapılaşmayı, gerekse Suçlamalara aldırmaz, yolundan babası. “Çakırcalı, Gökdeli, Kamalı…” evrim sürecinde yarına kalabilmek ve kurtarma çalışmalarının belirgin bir dönmez Mahmut Esat. “Üreticinin, işçinin Halktan zorla para alan aynı eşkıyanın belli bir anda kaliteli yaşayabilmek şekilde gecikmesini örtbas etmek köprü, çeşme yaptırdığını, fakir kızları soyulduğu muhakkaktır. Nasıl soyulduğu için çevrelerinde olup bitenleri tahmin için basın ağızbirliğiyle, “Bu asrın evlendirdiğini de duyar. Eşkıyalarla malumdur. Serbestçiliğin, serbest iktisat etmek ve kontrol etmek felaketidir, çok geniş alanda Mahmut jandarmalar arasında çıkan çatışmaları sisteminin bu soyguna belli başlı bir sebep zorundadır. Tahmin ve deprem oldu, elden bir Esat işittiğinde onlara “lanet” eder çocuk teşkil ettiği de meydandadır. Bunda dünya kontrol edemeyen canlıların şey gelmezdi” dedi. Bu Bozkurt yaşında. Sonra büyür. Milletvekili olur, müttefiktir. Bana yalnız kabahatliler hayatta kalmaları güçleşir, açıklama yanlıştı, üstelik öğretim üyesi, bakan olur… Bu süreçte gücenebilir. Temiz insanların yazılarımı ruh sağlıkları bozulur. Bir insanları, “Yapacak bir şey gördükleri ve yaşadıklarıyla lanet ettiği günlerden üstlerine alınmalarına sebep yoktur. Nihayet insan sürekli olarak kontrol yok” duygusuyla öğrenilmiş utanır. (Anadolu, 9 Ekim 1933/M. E. Bozkurt,Toplu milyonlarca üreticiyi, milyonlarca öz Türk işçiyi edemediği olumsuz koşullar çaresizliğe itecekti Eserler, III, s. 91) Neden? unutarak üç beş kişiyi düşünemem” der (Anadolu, 26 içinde kalırsa ve “dış ve gelecek depremler 1930’lar Türkiye’nin dünya ekonomik bunalımının Ekim 1933/Toplu Eserler, III, s. 98-100) mihraklar” veya “öğretmen için önlem almalarını acı etkileriyle yüzleştiği yıllardır. 1929 yılında bana taktı” diyerek başına zorlaştıracaktı. Basının bu PROF. DR. YAŞASIN TÜRK ÜRETICISI Lozan’ın gümrük bağıtlarından kurtulacağını, gelenlerin sorumluluğunu olayda yaptığı gibi bazen ÜSTÜN Mahmut Esat, Türk üreticilere ve işçilere de ekonomisinin ferahlayacağını düşünen Türkiye, dış faktörlere atarsa birisi, kasıtlı olmadan da seslenir. “Milliyetçilik, halkçılık, işçiyi, üreticiyi geleceğe umutla bakarken yakalanmıştır ekonomik zedelenir fakat depresyona DÖKMEN kendimi kurtarayım derken kurtarmak bunlar ihtilali yapan büyük partinin en krize. Bu da yetmemiş ülkedeki bir avuç tüccar, girmez, ancak başına pek çok kişinin öğrenilmiş esaslı ilkeleridir” der. İhtilali yapan partinin ilkeleri gümrüklerin yükseleceği düşüncesi ile yeni tarife gelenlerin kendi beceriksizliğinden çaresizliğe düşmesine yol açabilir. “birer latife” değildir der. “Yaşasın Türk üreticiler!” belirlenmeden aşırı ithalat gerçekleştirmiştir. kaynaklandığına inanırsa yüksek narasıyla şu vurguyu yapar: SORUMLULUKTAN KAÇMA Tüccarın stokladığı mal için piyasadan önemli ihtimalle depresyona da girer. “ … Kızgın güneşler altında yalınayak, başı miktarda döviz satın alması da Türk Lirası’nın Laboratuvar koşullarında bir grup Sorumluluktan kaçmanın temelinde açık kanaya kanaya bütün bir ömür çalışanlar… değerini düşürmüştür. İsmet Paşa’nın “isabetsiz hayvana itici uyarıcı verilir, bu öğrenilmiş çaresizliğin bulunduğunu, Çektiğiniz sıkıntıları, çileleri biliyorum… İçinizde hayvanların bir pedala basarak bu en azından bulunabileceğini bir telaş” çıkışıyla değerlendirdiği tüccarın bu kulübesinin duvarını yapıp da üç yıldır hâlâ üstünü uyarıcıdan kaçmalarına, kaçınmalarına söyleyebiliriz. Sorumluluktan tavrı, yalnız ithal mallarda değil ülkedeki üretim örtemeyenleriniz az değildir… Sizler çoluk çocuk fırsat tanınırsa, buna “kaçma- kaçmanın ise iki türü olduğu zincirinde bir halka olarak ortaya çıkan aracılarda göklerin yıldızları altında yatıyorsunuz! Her kaçınma eğitimi” denilir. Çevrelerini kanısındayım. Ahlaki gerekçelerle da görülür. İşte Mahmut Esat da bu aracıları hedef sene satılacak incirlerinizden, üzümlerinizden, kontrol etmeyi öğrenen bu hayvanlar, kişinin başkalarının sorumluluğunu alır. Kalemi, “Türk üreticiyi soyanlar var!” diye tütünlerinizden medet bekliyorsunuz! Fakat sizin gelecekte farklı itici uyarıcılara maruz alması beklenirken almaması, haykırır adeta. Başı açık, yalınayak çalışan üreticiyi cebinize girecek kâr, bazı kravatlı eşkıyanın elinde kaldıklarında kaçmaya çalışırlar. birisine yardım edebilecek bir soyanların Çakırcalı’dan tek farkı “başlarının kalıyor. Sen hâlâ üstü açık kulübende yıldızlara Bir de “çaresizlik eğitimi” verilen kişinin, derinlerinde taşıdığı “bir melonlu, yakalarının kravatlı” olmasıdır ona göre. denekler vardır; bu gruptaki hayvanlar şey yapılamaz” düşüncesiyle pasif Bu soygun düzenine yol veren “ticaret serbesttir” sarılarak yatarken senin kârınla kravatlı eşkıya ne yaparlarsa yapsınlar kendilerine kalması birinci tür sorumluluktan anlayışına da bu nedenle şiddetle karşı çıkar. kâşaneler yapıyor. Yapsınlar! Büyük Türk şairi Yunus yöneltilen itici uyarıcılardan kaçmaktır. İkinci tür sorumluluktan Ekonomide devletçiliği, milliyetçiliği savunur. Emre’nin dediği gibi zaman gelir: ‘Şol yüce köşkler, kurtulamazlar. Çaresizlik eğitimi almış kaçmada ise kişi, yaşamında Atatürk’ün “Bu memleketin efendisi Türk saraylar, viran olur kalır bir gün’ O vakit! Sen onların bu denekler, izleyen zaman içinde bir şeyleri değiştirebileceğine üstünde yükselirsin. Yükseleceksin.” (Anadolu 9-10 köylüsüdür” söylemiyle Türk milliyetçiliğinin en kapısı tamamen açık bir kafeste itici inanmadığı için, olayları akışına doğru yolunu gösterdiğini savunur. Bu milliyetçilik Ekim 1933/Toplu Eserler, III, s. 91-94) uyarıcı ile karşılaştıklarında kaçmazlar, bırakır, teslimiyetçi bir tavırla kendi başlarına geleni adeta kabullenirler. yaşam sorumluluğunu almaktan Sağlıklı bir yaşam Bence insanlar dünyasında bu kaçınır. arayışındaysanız ve durumun karşılığı kölenin efendisine Her iki tür sorumluluktan kaçmaya Sağlık için podcast nereden başlayacağınızı teslimiyetidir. Tarih boyunca pek pek çok örnek verebiliriz. Bazıları bilmiyorsanız bu çok köle öylesine yıldırılmıştır ki ülke yönetiminden yakınırlar ancak, yer kaplayan Spotify’daki podcast yayınları iyi bir efendilerine karşı koyamayacaklarına, “Benim oyum neyi değiştirir?” BEYZA NAZ YILMAZ podcast yayınlarını günlük başlangıç olabilir. hatta kaçamayacaklarına inanmışlardır. diyerek oy kullanmaz. Bazıları işlerinizi yaparken de İnsanların bu konudaki zaaflarını arabeskte dendiği gibi “Yıllardır dinleyebilirsiniz. Kendiniz az yaklaşırken, sezinleyen diktatörler, tek adamlar soruyorum bu soruyu kendime, için sağlıklı beslenme fazla kilolardan tarih boyunca öğrenilmiş çaresizliği bilmem ki bu dünyaya ben niye programı oluşturmak, fit bir kurtulma telaşını pekiştiren yöntemler geliştirmişlerdir. geldim?” der. Eğer bu kişi, “Bugüne yaşam kazanmak, sağlıklı da beraberinde Cengiz Han ele geçirdiği birkaç kadar yaşantım kötü gitti, acaba ne beslenmek ve hareket Ygetiriyor. Bu kaledeki insanları ve tüm hayvanları yaparsam bundan sonra iyiye gider?” etmeyi hedeflemek için dönemde metabolizmanın kılıçtan geçirtip bırakıp gitmişti. diyebilirse öğrenilmiş çaresizliğin sağlıklı beslenme içerikli hızlanmasıyla formumuzu Bu durumu gören çevre kalelerdeki etkisinden kurtulmaya başlar. podcast yayınları dinleyerek korumak ve sağlıklı insanlar, direnme güçleri olsa Çocukluğumuzda, “Bir Atatürk gelse yaşamınıza yön verebilir, beslenmek oldukça kolay. bile direnmemeyi, Cengiz Han’ın de ülkemizi kurtarsa” denildiğini kendinizi sağlıklı yaşama Bu yüzden fit bir görüntü ordularını görür görmez kalelerinin çok duyduk. Sorumluluk almaktan hazırlayabilir ve yaza formda için şimdiden önleminizi kapılarını açmayı tercih etmişlerdi. kaçan bu kişiye insanın, “Sen niçin bir giriş yapabilirsiniz. alabilirsiniz. Sağlıklı yaşamı (Tıpkı yukarıdaki hayvan deneyine kendi çapında, karınca kararınca bir Sağlıklı beslenme ile ilgili yaşamımıza katarken podcast benzer şekilde.) Geçen yüzyılın Atatürk olmaya çalışmıyorsun?” Spotify’daki en popüler 5 yayınlarından faydalanmak başlarında Avrupalı bazı şirketler diyesi geliyor. Geçen yıllarda pek podcast yayınını sizler için da yararlı olabilir. Pandemi Afrika ülkelerindeki siyahi işçilerinin çok babayiğit erkek, sokakta dayak derledik. ile yaşamlarımızda daha fazla (köle değil, işçi) bir elini ve bir ayağını yemekte olan bir kadını rahatça kesip fotoğrafladılar ve bu fotoğrafları kurtarabilecekken, Kadir Şeker’in meydanlara astılar. Tarihteki hemen durumuna düşerim korkusuyla pasif SAĞLIKLI YAŞAM IPUÇLARI tüm zorba yöneticiler idamları kaldı. u Gelişigüzel Hayaller: Beslenme meydanlarda, topluma teşhir ederek Aziz Nesin’in bir hikâyesinde bir Uzmanı Ceren Yavuz, beslenme gerçekleştirdiler. Televizyonlu çağda koyun diğerine “Kurdun kokusu hakkında doğru bilinen yanlışları ise bazı işgalci ülkeler insanların yakından geliyor” der, diğeri Galeati Yayıncılık düzeltmeye yönelik önerilerde evlerine girdiler, güvenlik bahanesiyle “Evet, bakalım ne olacak?” diye bulunuyor. YENİ YENİ karısının, çocuklarının önünde aile cevap verir. Birinci kurt az sonra, u Besin Piramidi - Sağlıklı reisi erkeği çırılçıplak soyup aradılar. “Kurdun kokusu çok çok yakından Beslenmenin 21 Faydası: Beslenme Sadece aradılar. Ancak bu aramayı geliyor” der, ikinci kurt yine, “Evet, Uzmanı Bora Demircioğlu işlenmiş, kaydedip televizyonda herkese bakalım ne olacak?” der, hikâye hazır gıdaları ve sağlıksız yağları izlettiler. Böylece kitlelerin öğrenilmiş biter. İnsanların olaylar karşısında yaşamımızın düzeninden çıkarmaya çaresizliğe düşmelerini amaçladılar. “Bakalım ne olacak?” demeleri de yönelik tavsiyeler veriyor. sorumluluk almaktan kaçınan bir u Dyt. Tuğçe Anlak’la Sağlıklı DEPREMDE ÇARESIZLIK öğrenilmiş çaresizlik davranışı, Yaşam Konuşuyoruz: Diyetisyen 99’daki Marmara depreminin ertesi bir tür teslimiyetçi koyun tavrıdır. Tuğçe Anlak, aralıklı oruç ve emziren gününde o günkü Cumhurbaşkanımız Kendilerini ve ülkelerini, “Ben ne anne beslenmesi konularına değiniyor. Demirel, “Kimse eleştirmesin, bu yapabilirim?” diyenler kurtarır. u Sağlıklı Beslenme – Nereden KARGO DAHİL 80 ¨ YERİNE 65 ¨ KARGO DAHİL 75 ¨ YERİNE 60 ¨ Başlasam: Prof. Dr. Taner Damcı, 2 KİTAP, KARGO DAHİL 125 ¨ YERİNE toplumun beslenme alışkanlarının değişimini ve diyetlerin insan sağlığı İmtiyaz Sahibi: Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. 26 MART 2023 SAYI: 1722 n Yayın Koordinatörü ¨ üzerine verebileceği zararları anlatıyor. 115 CUMHURİYET VAKFI adına Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: DENİZ ÜLKÜTEKİN (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta: reklam@ ALEV COŞKUN u Mutfaktan Hayata: İsra Tan’ın n Sayfa Tasarım cumhuriyet.com.tr Uets: 25999-15079-37611 Genel Yayın Yönetmeni +90 539 669 60 69 EMİNE BİLGET sunduğu podcast yayınında kilo al-ver Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. TUNCAY MOLLAVEİSOĞLU www.galeatiyayinevi.com galeatiyayincilik gletiyayincilik galeati2017 n Reklam Genel Müdürü A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No:11A/41 Bahçelievler İstanbul Sorumlu Müdür döngüsü, duyguların yemek ile ilişkisi pazar.dergi@cumhuriyet.com.tr Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Yaygın süreli yayın ESRA BOZOK ÖZGÜR SOYER gibi içerikler yer alıyor. KÖPRÜBAŞI