Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
15 EKİM 2023
2
ugün size Milli Mücadele döneminde
devlet içinde devlet kurmak isteyen
EditördEn
İngiliz ve Yunan işbirlikçilerinden
söz edeceğim. Belgeleri tarihe 9
birleşelim
aşamın en büyük
BEylül 1922 günü muzaffer Türk
trajedilerinden
ordusu İzmir’e girmeden Midilli’ye kaçanlar
biri,
bırakmış. Nasıl acele ettilerse ihanet belgelerini
Bugünlerde yapılan yeni anayasadaki yurttaşlık tanımı tartışmaları için güzel bir
gerçekleşmesine
yanlarına alamamışlar. Yıkıntılar içindeki kentte
Y
engel örnek, Kurtuluş Savaşı sırasında işbirlikçi Çerkeslerin tutumu.
yarısı yanmış bir binanın içinde yeşil kaplı, 45
olamayacağımız
sayfalık defteri bir yurtsever bulmuş, “Anadolu’da
veya gerçekleşmesini
Yenigün” yani Cumhuriyet gazetesine göndermiş.
sağlayamayacağımız pek çok
17 Ekim’de gazeteye ulaşan defter ertesi gün dizi
şeyin bizi derinden etkilemesi
halinde yayınlanmaya başlanmış.
sanırım. Bu trajedilerin en
Belgeler işbirlikçi Çerkeslerle ilgili. İşbirlikçi
büyüğü tahmin edebileceğiniz ı
sıfatını bilinçli
gibi ölümdür. Yaşayacağımız,
kullanıyorum. Çünkü
b
başımıza gelmesini
bunlar İngiliz-Yunan
engelleyemeyeceğimiz bir
korumasında Çerkes
olay ama yine de üzülürüz.
devleti kurmaya
Hem yakınlarımıza hem
heveslenenler…
de -kendimizi kandırmaya
İngilizlerin Milli
gerek yok- gelecekteki kendi
Mücadele süresince
ölümümüze.
Şaduman Halcı ı
güttükleri yegâne
HHH
politikalardan biri
sadumankaragozhalici@gmail.com
Ölümün var oluş üzerindeki
Osmanlı toplumu
en büyük otorite olduğunu
arasındaki köken
ve yaşamdaki diğer
farklılığını kendi lehlerine kullanmaktır. Bu
tüm otoritelerin gerekli
çerçevede Doğu Anadolu’da Kürtlük, Batı’da
kılınmasının da en büyük
ise Çerkeslik üzerinden siyaset yapmışlar,
nedeni olduğunu söylemek
işbirlikçilerini devşirmişlerdir. Hem de ilmik
yanlış olmaz sanırım. Bizi
ilmik dokuyarak…
ilgilendiren kararlarla ilgili
İngilizler Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a
kendi denetimimiz dışında
ayak bastığı gün İzmit’i işgal etmiş ve Marmara
oluşan çok sayıda düzene
havzasındaki Çerkeslere yönelik propaganda
izmit’te işgalciler. kaynak: Özhan Öztürk
temelde ölüm korkusuyla
başlatmıştır. Millicilerin Anadolu’da güçlendiğini
onay veririz.
görünce de onları silahlı güç olarak kullanır.
HHH
Sivas Kongresi’nin ardından gelişen Anzavur
Başkanlığa Düzce ayaklanmalarının önderi Bağ
heyeti” ile savaşçıların aileleri ise önce İzmir’e
Ancak burada bir
ayaklanmalarını planlayan aslında İngilizlerdir. 13
oradan Midilli’ye götürülür. Talustan seçilir. İbrahim Hakkı ikinci başkan
ikilem karşımıza çıkar:
Nisan 1920 günü başlayan I. Düzce ayaklanması
olur. Üyelerinin hemen
Denetimimizde olmayan,
ise dönüm noktasıdır. Çerkes hükümetinin kurucu
kuşçubaşı EşrEf dE vardı
tamamı TBMM’ye karşı
gücümüzün yetmediği
başkanı İzmit Mutasarrıfı İbrahim Hakkı bu
İşbirlikçiler İbrahim Hakkı
ayaklanan Çerkeslerdir.
oluşların sonuçlarına
ayaklanma için “Genel Çerkes Harekâtı” der.
öncülüğünde Midilli’de Şark-i Karib
Kongrede kabul edilen
duygusal tepkiler vermek...
Nisan sonuna kadar Düzce, Bolu,
Çerkesleri Temin-i Hukuk
tüzükte Çerkes devleti
Ölümü bir metafor olarak
Gerede, Safranbolu, Mudurnu,
(Yakındoğu Çerkeslerinin
kurma amacını vurgularlar.
ele alırsak her korkumuzun,
Hendek, Akyazı, Adapazarı, Sapanca,
Hukukunu Sağlama)
24 Ekim’de ise kongre
endişemizin kaynağı ölümü
Kandıra, Karamürsel ve Yalova’yı
cemiyetini kurarlar.
kararlarını “Çerkes
simgeleyen bir korku olarak
“Anadolu Türk milliyetçilerinden”
Aralarında Ethem, Reşit,
Milletinin Büyük Devletlere,
ortaya çıkar.
kurtararak Osmanlı sultanı adına
Tevfik ve Kuşçubaşı Eşref
İnsanlık ve Medeniyet
Sırf bireysel değil kitlesel
işgal ederler. Vahdettin de kendilerini
de vardır Batı Anadolu’da
Dünyasına Genel Bildirgesi”
anlamda da bu geçerlidir.
kutlar. Ancak bu “kutlama”
Çerkes devleti kurma
adı altında yayınlarlar.
Geçerli olduğunu, sırf
onları tatmin etmez. İstekleri
sürecini başlatırlar.
Osmanlı Devleti’ni,
ülkemizi değil tüm toplumları
“Yakındoğu’da bir Çerkes devleti
Başkanlık için Ethem ve
Kemalistleri Çerkes
yöneten korku söylemi
kurmak”tır. İlk adımı yine Mutasarrıf
İbrahim Hakkı arasında
nüfusunu yok etmekle
eşliğinde sağlayabilirsiniz.
İbrahim Hakkı öncülüğünde atarlar.
kaba güç de kullanılan
suçlarlar. “Kendilerine
HHH
“İnsanlık ve uygarlık adına” Yunan
liderlik mücadelesi
kurtuluş sözü veren ve bunu
Açık konuşalım, korku ahmet
hükümetinden koruma ve yardım
yaşanır. Mücadeleyi
anzavur
işgal ettikleri bölgelerdeki
bizi bir arada tutar, sırf
elini uzatmasını isterler. 24 Mayıs’ta
kazanan İbrahim
Çerkes milletinin düvel-i
ölüm veya fiziksel bir zarar davranışlarıyla kanıtlayan
Yunan hükümetinin korumasına
Hakkı, 31 Temmuz’da muazzama ve Âlem-i insaniyet ve
görme korkusu değil. Yalnız Yunan ordusuna katılmayı
alınırlar. 11 Haziran’da da İzmit’te
medeniyete umumi b eyannamesi
Midilli valisine sunduğu
kalma korkusu, var oluşa yaşamsal ve milli çıkarları
“Çerkes hükümeti”ni kurarlar.
dilekçeyle cemiyetin
ilişkin kanıtlarımız azaldıkça
gereği uygun bulduklarını” da
İngiliz-Yunan desteğiyle Osmanlı hanedanına
kuruluşunu bildirir. Yunan hükümetinin
duyumsadığımız bir korkudur
eklerler. Milli Mücadele süresince Türk halkına
olan bağlılıklarını da unuturlar. Çerkeslerin
korumasında 15 maddelik “Genel Teşkilat
bu. Tıpkı cenazelerde
olmadık eziyetleri yaparlar ve Yunanla birlikte
o güne değin “Türk ırkını ıslah için damızlık
Tüzüğü” hazırlanır. 19 Ağustos’ta yine İbrahim
bir araya gelen büyük
kaçarlar.
olmaktan başka milli bir mevki kazanamamış”
Hakkı tüzük ve kuruluş bildirgesini Yunan
kalabalıklar gibi.
olduklarını, “her türlü milli girişimden” yoksun
YurtsEvEr çErkEs Mirza bEY
hükümetine sunulmak üzere Midilli valisine verir.
O zaman bu cenaze
bırakıldıklarını iddia ederler. Millicilerin İzmit’i
Vali de Yunanların işgal ettiği bölgelerde yaşayan Yüzellilik listesine alınan bu Çerkesler, işbirlikçi
sessizliğini bozmak da bizim
geri almak için yaptığı üç girişimde de İngiliz-
Çerkes kavminin kendileri için özel ve ayrıcalıklı Çerkeslerdir. Daha Milli Mücadele günlerinde
elimizde değil mi? Hep
Yunan safında savaşırlar. İngilizler 28 Nisan
İngiliz-Yunan işbirlikçilerine en büyük tepki
korkularımız mı bizi bir araya bir yeri olduğunu bildirir. Çerkes kavmi gibi
1921’de çekilince Yunan korumasında varlıklarını
getirecek? Belki yakınlarda Yunanların da asırlarca yabancı boyunduruğu yurtsever Çerkeslerden gelir. İlk isim de Çerkes
sürdürürler ama İngiliz desteğini de yitirmezler.
bir yerlerde bir düğünümüz altında kalıp felaketi tattığı için hükümetinin Osman Paşazade Mirza Bey’dir. Çerkeslerin
TBMM ordusu 20 Haziran’da Adapazarı ve
vardır. Veya birlikte Çerkes dileklerini gururla dinlediğini söyler. bölünmesine hizmet ettiği gerekçesiyle kimi
İzmit’e harekât başlattığında 25 Haziran’da
söyleyecek bir şarkımız.
Cemiyet merkezini işgalleri altındaki İzmir’e gazeteleri uyarma gereği de hisseden Mirza
İngilizler İstanbul hükümetine başvururlar.
Belki ortak bir derdimiz...
taşırlar. Adapazarı, İzmit, Hendek, Düzce, Bey, “Türkler ve Çerkesler” başlığını taşıyan
“İzmit’in Çerkes muhacirlerinin halifenin
Hepinize iyi pazarlar.
Kandıra, Yolava, Karamürsel, Bilecik, Eskişehir, makalesinde “Birleşelim, Yunan’ı güldürmeyelim”
dinsel korumasına alınması”nı isterler. Tevfik
Kepsut, Bursa, Biga, Gönen, Erdek, Bandırma, diye seslenir (Alemdar, 17 Mayıs 1921)
Paşa hükümeti başvuruya yanıt bile vermez.
dEniz ÜlkÜtEkin
İşbirlikçiler 27 Haziran’da İzmit’ten kaçarken Balıkesir, Manisa, Aydın, Kütahya ve Manyas’ta Anayasa tartışmalarının yapıldığı bugünlerde
deniz.ulkutekin@cumhuriyet.com.tr
Çerkes piyadeleri çekilen Yunan ordusunun şubeler açarak yayılmasını sağlarlar. 11 Ekim emperyalistleri güldürmeyelim, anayasamızın
hizmetine girer. İzmit Çerkes hükümetinin “siyasi günü de İzmir’de ünlü Çerkes Kongresi toplanır. “Türk” tanımında birleşelim…
berrin karadeniz
berrin.karadeniz@cumhuriyet.com.tr
v ‘Bugün Önemli Bir Şey Olmadı’
ipergerçekçi portreleri, minimal anlatımı ve
Kültür rotası
Hfigürler içeren peyzajları ile dikkat çeken Metin
Kalkızoğlu’nun “Bugün Önemli Bir Şey Olmadı”
adlı sergisi ziyaretçileriyle buluşmaya devam ediyor.
Sergi, 30 Ekim’e kadar Galeri/Miz’de.
v Tekfen
Filarmoni’den
v Oktoberfest
100. yıl
üçükÇiftlik Park, 21-22
KEkim’de Almanya’nın en ünlü
konseri
festivallerinden Oktoberfest’i İstanbul’a
taşıyor. Gaye Su Akyol, Güneş, Yedinci Ev,
Can Gox, Hedonutopia ile Bengü Beker’in
ef Aziz Shokhakimov yönetimindeki Tekfen
konserleri ve DJ performanslarının yer
Ata’nın sürdürülebilir
Ş
Filarmoni, 25 Ekim’de CSO Ada Ankara’da,
alacağı festivalde müziğin yanı sıra tematik
28 Ekim’de İstanbul AKM’de Cumhuriyetimizin
yeme-içme alternatifleri ve festival
100. yılına özel bir konser verecek. Tiyatro
oyunları da yer alacak.
portresi
yönetmeni Yiğit Sertdemir’in sahneye uyarlaması,
Ceyda Düvenci ve Mert Fırat anlatımıyla İstiklal
umhuriyetimizin 100. yaşını kutlamaya sayılı
v Aydınlıkevler
Marşı’nın öyküsü aktarılacak. Konserde ayrıca
günler kala çok sayıda marka, alanına yönelik
şef Masis Aram Gözbek yönetiminde MAGMA
ir babaanne etkinliklerini bu özel günle birleştirerek anlamlı
Filarmoni Korosu ve tenor Faik Mansuroğlu’nun
Bile torunun işler ortaya çıkarmak için çalışıyor. İleri dönüşümün
eşlik edeceği Sumru Ağıryürüyen sahnede olacak.
büyükşehirde yaşama Chedeflendiği kumaşlardan Mustafa Kemal Atatürk’ün
mücadelesini, sıcak etkileyici portresini içeren özel bir sanat eseri yaratma fikriyle
v Küheylan
bir mahalle ortamında yola çıkan ad de bu markalar arasında.
madeus’un oyun
izleyiciye sunan ve Sürdürülebilirlikle sanatı birleştirmeyi amaç edinen ve sanatçı
Ayazarı Peter Shaffer’ın
Demet Akbağ, Caner Deniz Sağdıç’la birlikte yapılan projede Atatürk’ün portresi
gerçek bir olaydan
Alkaya, Salih Bademci, sanatçının uzmanlığında ortaya çıkarıldı. 3 - 12 Ekim tarihleri
esinlenerek kaleme
Sinem Ünsal ve genç arasında Vadistanbul’da sergilenecek olan sanat yapıtı hakkında
aldığı, Tony ödüllü yapıtı
oyuncu kadrosunun konuşan Adil Işık Group Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı
“Küheylan”, Barış Erdenk
sahneyi paylaştığı Zehra Işık şunları söyledi:
rejisi ile seyirciyle buluşuyor. Başrollerini Kerem
Aydınlıkevler oyunu, “Cumhuriyetin ilk adımları 100 yıl önce bu topraklarda atıldı
Alışık, Emir Özden, Hatice Aslan, Devrim Nas,
19 Ekim’de İzmir ve yeni bir çağın kapıları aralandı. Bizler de o büyük vizyonun
Açelya Devrim Yılhan ve Gizem Katmer’in
Kültürpark Açıkhava mirasını gururla taşıyoruz ve geleceğe umutla bakıyoruz.
üstlendiği oyun, 22 Ekim’de Zorlu PSM’de.
Tiyatrosu’nda. Projenin adımlarını belirlerken Mustafa Kemal Atatürk’ün
değerlerini ön planda tutmaya özen gösterdik.”
kÖPr Üa Ş