Catalog

1 MAYIS 2022 4 İnsan beyni hakkında bilinmeyenler yaaş m Günlğüü Organik ve Kişiliğimiz ulaşılabilir Türkiye’de ve dünyada birçok kadın, regl dönemlerinde sağlıklı menstrüel hijyen Ömür ürünlerine ulaşmakta sorun yaşıyor. Organik Tanyel değişir mi? ve doğaya uyumlu ürünleriyle BEIJE bu sorunun çözümüne katkıda bulunmak için yola çıkan bir marka. 19. yüzyılda ABD’de bir demiryolu işçisi olarak çalışan Phineas Gage’in geçirdiği kaza, tıp biliminin beynin işlevlerine yönelik bakışını geri dönülmez biçimde değiştirdi. e yazık ki regl hâlâ bir ta- Üretim süre- Naz Özbek bu... Evet, kadınlar veya cimiz, ciddi bir bazı kadınlar olarak “her araştırmayla başlı- uylu huyundan vazgeçmez” ay kanıyoruz” demekten yor. Üretiminde önce sözü, sadece ülkemizde değil, N kendimi alamıyorum. Ha- ham maddelere dair araş- tüm dünyada karşılığını defa- liyle her ay gerçekleşen fizyolojik bu du- tırma yapılıyor ve bu ham maddeler in- larca bulmuştur. Özellikle ki- rumda menstrürel ürünlerin büyük önemi san sağlığı, sürdürülebilirliği ve piyasa- “H şiliğimizin etkisiyle şekille- var. Yerel ve sürdürülebilirliği merkezine da erişilebilirliğine göre karşılaştırılıyor. nen “huylarımız” gerçekten vazgeçilmezimiz midir? alan BEIJE’den Naz Özbek ile döngüleri- Önemsediğimiz tüm parametreler ışığın- Onları değiştirmek mümkün mü? Bu soruların karşılı- mizden organik bir ürünün üretim süreci- da deneme üretim yapılıyor ve laboratu- ğını almaya başlamak için 1848 yılının Amerikası’na ne kadar birçok konuyu konuştuk. var testlerine tabi tutuluyor. Ürünlerimiz doğru kısa bir seyahat yapalım. Uzakdoğu Asya’dan Avrupa’ya değişik Dönemin bir özelliği de kentlerin birbirleriyle bağ- u Merhaba Naz! BEİJE’den kısaca bölgelerde üretiliyor. lantısını sağlamak için hızlı bir demiryolu faaliye- bahsedebilir misin? ti içinde olunmasıydı. Vermont da kayaların dinamit- BEIJE, Ocak 2020’de kuru- u Fiyatlarınız ulaşılabi- dairesel lerle patlatılarak yol ve tünellerin açıldığı bir bölgey- lan ve abonelik sistemiyle ça- lir. Bu çok önemli bir konu. di. Bu patlatmalar için kaya içine bir delik açılır, barut Flora lışan yeni nesil bir menstrüel Bu yaklaşımınız neye göre demir bir çubuk vasıtası ile içerde güzelce sıkıştırılır, şekillendi? hijyen ürünleri markası. Abo- takiben patlatılırdı. Phineas Gage de bu işte çalışıyor- Biz, menstrüel hijyen ürün- nelikle sitemize gelen kullanı- du. Patlatacağı kayada açtığı deliğe barutu yerleştirmiş lerinin lüks değil, temel ihti- cılar, ihtiyaçlarına göre paket ve elindeki yaklaşık 1 metre boyunda ve 3 cm çap- yaç ürünü olduğuna inanıyo- oluşturuyorlar; biz de iki ayda lı demir çubukla sıkıştırma işlemine başlamıştı. Lakin, ruz. Sadece ulaşılabilir değil, bir düzenli olarak paketlerini muhtemelen umulmadık zamanda oluşan bir kıvılcım şeffaf olmaya da önem veriyo- kapılarına gönderiyoruz. Ürün- nedeniyle barut patladı ve şiddetiyle, az önce Gage’in ruz. Bu yüzden web sitemizin lerimiz vegan ve piyasadaki elinde olan demir çubuk, çenesinin önünden geçerek bir sekmesini de ürün fiyatla- çoğu ürünün aksine azot boya- gözün arkasından beynin içine ilerledi. Çapraz bir şe- ayÇa rımızın dökümünü paylaşma- ma ve klor yıkama gibi kimya- kilde kafatasının sağ üstünden dışarı çıktı. İnanılmaz ya ayırdık. sal süreçlerden geçirilmiyor. Ceylan travma sonrası Gage’in öleceğini sanan arkadaşları ise u Derin Yoksulluk Ağı’nın u Nasıl BEİJE’ye dahil şaşkındı. Çünkü o, başta hafif bir sara krizi geçirse de Türkiye’deki 103 aileyle yap- oldun? uyanmış, konuşmaya başlamış ve arkadaşlarının yar- tığı görüşmeler, bu ailelerdeki kadın- Üniversiteyi ABD’de okudum, sonra dımıyla bir at arabasına binerek en yakın kasabanın ların yüzde 82’si hijyenik pede ulaşa- beş yıl New York’ta kültür-sanat sektö- yolunu tutmuştu. madığını ortaya koyuyor. BEİJE’in bu ründe çalıştım. Hayatımdan memnun ol- konuda bir desteği olması güzel. Askıda kaza sonrası değişi bm aşladı sam da bir yanım her zaman Türkiye’ye ped uygulamanız nasıl başladı? dönmek ve burada “iyi bir şeyler” yap- Gage’in kasabadaki tedavisi tabii ki haftalar sürdü. Askıda Ped’i geçtiğimiz sene Dün- mak istediğimi biliyordu. 2018’de dön- Yarı komadaydı ve kafatasındaki açık yara nedeniy- ya Adet Hijyeni Günü’nde bir günlük bir düm ve yollarımız, diğer ortağım Doruk le mantar enfeksiyonu oluşmuştu. Dönem şartları ne- uygulama olarak kurgulamıştık. Fakat Akpek ile kesişti. İşin operasyon-finans deniyle antibiyotik olmadığı için bir nevi civa bileşi- sonra takipçilerimizden, bu uygulamayı tarafını o, marka tarafını ise ben üstlen- ği olan kalomel ve kunduz yağı ile iltihaba müdaha- Gage’in Harvard’da bulunan kafatası ve demir çubuğu. daimi kılmamız yolunda çok talep geldi. dim ve çalışmaya başladık. le edildi. Üç hafta sonra iyileşmiş denilebilirdi. Ancak Şu anda “beije.co” sitesinden bir kişinin, garip bir durum vardı. Kaza jik fonksiyonlar üzerindeki etkisi de u BEİJE’nin ürünleri yüzde 100 üç kişilik bir ailenin ya da 12 kişilik bir öncesinde kibar, centilmen ve bambu lifinden, haliyle organik ürün- araştırılmaya başlandı. Hatta 1894 sınıfın ped ihtiyacını düzenli olarak kar- hatta iş arkadaşları arasında li- yılında bir hekim, psikotik bulgu ler. Tabii ki bazen ürün organik olması- şılamak mümkün. Bugüne kadar BEIJE der vasıflarına sahip gösterilen na karşın üretim süreci farklı işleyebili- gösteren bir grup hastanın “frontal ailemiz sayesinde, Türkiye’nin dört bir Gage’in kişiliğinde değişimler yor. Sizin üretim süreciniz nasıl? lob”larını parçalayarak tedavi etme- yanına 47 bin 600 ped bağışladık. başlamıştı. Artık çevredekile- yi denedi. 2012 yılında yapılan bir re saygısız ve denilenleri tersle- araştırmada da Gage’in hangi be- yen bir karaktere bürünmüştü. yin bölgelerinin etkilenmiş olabile- Yakın tanıdıklarının deyimiyle ceği görüntüleme teknikleri ile or- “o artık eski Gage değildi”. taya konmaya çalışıldı. Halen ilgi- Görülen değişimler aslında li branşlardaki öğrenciler başta, her- “frontal lob” denilen beynin ön kes için bir öğrenme vakası olmaya u blog dÖnGü nasıl doğ- tarafını içeren kısmındaki trav- devam ediyor bu genç demiryolu iş- du, içerik nasıl belirleniyor? manın sonucuydu. 19. yüzyı- çisini hikâyesi. DÖNGÜ, kullanıcılarımızın sor- la dek zaten nöroloji, nöroşi- Peki Gage’e sonra ne oldu? Ka- dukları sorularla doğdu. Instagram ge- rürji, psikoloji ve psikiyatri ko- zadan sonra 12 yıl yaşamını sürdür- len kutumuz, bilgilendirici içerik pay- nusunda araştırmalar derin de- dü, ama nihayetinde bu travma ne- laşmaya başladıktan sonra; “İlk defa regl ğildi. Gage’in vakası “frontal deni ile yaşadığı epilepsi nöbetinde oldum”dan “Kuzenimle erkek arkadaşı lob”un aslında kişilik, duygu- hayatını kaybetti. Kafatası ve ya- bir şey yaşamış, hamile kalmış olabi- lar ve sosyal etkileşim alanında nından ayırmadığı demir çubuğu lir mi”ye kadar sorularla dolmaya görev yaptığını bilimsel olarak ise onu tedavi eden Dr. Harlow ta- başladı. Biz de menstrü- gösteren ilk ortaya konmuş ve- rafından Harvard Tıp Fakültesi’nde asyon ve cinsel sağlık riyi içeriyordu. Gage iyileştik- sergilenmeye başlandı. Baştaki so- özelinde bilimsel Türk- ten sonra Dr. John Horlow tara- rumuzun cevabına gelecek olursak; çe kaynaklara ulaşmakta fından Boston’da bir tıp dergi- huylu huyundan istenmeyen bir şe- bir hayli zorluk yaşadık. sinde bu kişilik değişimleri eş- kilde vazgeçmişti, ama davranış- Dedik ki; “Madem böyle bir liğinde olay “vaka raporu” ola- sal değişimlerdeki beynin topogra- kaynak yok, biz üretelim”. Elinde demir çubuğuyla Phineas Gage. rak yayımlanmıştı. fik önemi başta olmak üzere, nörop- ayca_ceylan Kişilik değişimi öylesine belir- sikiyatri, psikocerrahi, nörocerrahi ve gindi ki Gage işine de tekrar geri kabul edilmemişti. nöroloji gibi yeni gelişen alanlarda frontal lobun de- Hatta bir dönem, geçen haftalarda bahsettiğimiz “ucu- ğeri ortaya konmuştu. be gösterileri” içerisinde bile yer aldığı söylenmiştir. Bu gösterilerde kafasına giren demir çubukla sahne- de yer alarak hikâyesini şaşkın izleyicilere anlatıyor- du. Ancak dört yıl sonra bu kişilik değişiklikleri geri- Kaynaklar; ye dönmeye başladı. Hatta o dönem dikkat, koordinas- 1. Yorks ML; More on Phineas Gage: N Engl J Med. 2005 Mar 3;352(9):944; yon ve yetenek isteyen bir iş olan posta arabası sürü- 2. Teles RV; Phineas Gage’s great legacy: Dement Neu- cülüğü işine girdi. ropsychol. 2020 Dec;14(4):419-421. Bahsettiğimiz gibi Gage’den önce beynin bu böl- 3. Macmillan M; Phineas Gage’s contribution to brain sur- gesine tıp dünyasında çok da önem verilmiyordu. Bu gery: J Hist Neurosci. 1996 Apr;5(1):56-77. vaka sonrası beynin sadece nörolojik değil, psikolo- Ünlü oyuncunun ilk romanı Kınoğlu’ndan ‘Armağan’ iyatro sahne- mağan”, İthaki Yayınları si ve ekran- etiketiyle raflardaki yeri- da akıllara ni aldı. kazınan bir- Kınoğlu’nun kızına bir T çok karakte- armağan niteliğinde sun- re hayat veren usta oyun- duğu kitap, hayatını alt- cu Celal Kadri Kınoğlu, mış metrekarelik salo- ilk romanı “Armağan” ile nunda, kitaplar arasında okuyucularla buluşuyor. geçirmiş yalnız bir ada- Saksafonuyla eşlik ettiği mın, “unutmak” ve “unu- Caz Trio’daki performan- tulmak” ihtimaline kar- sı ve Flu TV’de izleyiciyle bulu- şı duruşuna yer verirken karakte- şan programları ilgiyle takip edilen rin tüm birikimlerini unutmama is- Celal Kadri Kınoğlu’nun hüzün- teğiyle yaşamını bir sanat eserine Celal Kadri Kınoğlu lü, komik ve eğlenceli romanı “Ar- dönüştürme çabasını anlatıyor. otanyel@yahoo.com