Catalog

I B I G R A L L A S 17 NİSAN 2022 6 Ney sesini ilk duyduğu an şekillendirmiş Mercan Dede yolunu. Adeta bir büyü DJ’lik yaparken, ney kullandığım için “zındık” olduğumu söyleyen, tutucu, Ateş ve aşkın ritmi yobaz çevrelerin saldırısına Ardından İstanbul’da, bir müzik dükkânının vit- u Hoşgörü gibi önemli bir inanışın sembolü dışında nasıl kar- Önyargılardan sıyrılıp anlamayı, kati maruz kaldım. rininde gördüm ilk defa neyi. Yaklaşık, o ney bo- olan ney ve sizin çalışmalarınızdaki elektronik şılandı? hüküm yerine hoşgörüyü seçen bir yunda kestiğim ve kalemle göz kararı deliklerini çeşitlemelerle, sentezlerle yaptığınız bu yeni Son 20 yıl- müzik türüne tepki gösteren, eleştirenler de insan Mercan Dede. Ney sesine gönül işaretlediğim gazete kâğıdı ile hırdavatçıya git- da Mercan Dede oldu mu? tim. Param ancak yettiği için o boyutta kestirdi- projeleri dünyanın her ye- vermiş, Sufilik geleneğini özümsemiş Olmaz mı? (Gülüyor) İlk zamanlarda yeni bir tarz ğim plastik su borusuna bıçakla açtığım delikler- rinde, bizleri hem mut- ve sanatını bu yönde zenginleştirmiş olduğu için daha fazla eleştiri hatta saldırı vardı. Sa- le yaptım ilk neyimi. Sonra Ömer Erdoğdular’ın lu eden hem de pozi- dece albümlerimde ney kullandığım için değil, aynı Kubbealtı Cemiyeti’nde perşembe günleri ver- tif enerji veren bir des- olan dünyaca tanınan Mercan Dede, zamanda DJ’lik yaparken, ney sazının diği, kapısı herkese açık, ücretsiz ney dersleri ve tek gördü. Montreal “‘Buldum diyenlerden değil, arıyorum; bir ibadet, Tanrı’ya bir hitabet ol- ardından Aka Gündüz Kutbay’ın ney üflediği, Jazz Festivali’nin ana duğunu öne sürerek, kulüp ya da bildim diyenlerden değil, öğreniyorum Okay Temiz’in Zikir albümü… kapanış gecesin- festivallerde icra ettiğim için be- de 170 bin kişiye diyenlerden’ olmaya çalışan BULMADIM ARIYORUM ni eleştirip “zındık” olduğumu çalmış olmak, biriyim” diyor. söyleyen, tutucu, yobaz çevre- UNESCO’nun u Sufilikte en büyük öğretilerden bir tanesi lerin saldırısına maruz kaldım. Mevlana yı- kendini bilmek... Siz bu kavrayış içerisinde Benim için Konya, Mevlana’yı lı ilan ettiği 2007 yılında Mevlana’nın 800. kendi yolunuzu bulabildiniz mi? imi- bağrına basan sevgi dolu âşıklar yaş günü için yaptığım “800” albümünün Sufilik başlı başına bir derya; ancak herkes ne göre kadar, Şems’i de katleden, şid- WOMEX tarafından yılın en iyi albümü se- kendi idraki ölçüsünde beslenebiliyor. Kova bü- bir iba- deti şehvetle seven köktendin- çilmiş olması bu desteğin en güzel örne- yüklüğünde bir anlayışa, bilince, idrake okyanu- detin, cilerin de yaşadığı bir şehirdir, ği. Kendimi bir müzisyenden ziyade bir mul- sun ne kadarı sığabilir? Kendime gelince, kova KTanrı’ya hâlâ da öyle. Ne kadar ilginç timedya sanatçısı olarak gördüğüm ve esas değil, fincan boyunda bir anlayıştan bahsediyo- hitabetin sazı kabul edi- değil mi? eğitimim görsel sanatlar olduğu için bu- rum. İnsanın kendi yolunu bulabilmesi için önce len neyi, elektronik alt- nun doğal bir sonucu olarak sahne kendini bilmesi gerekiyor. yapıyla birleştirerek icra u Tasavvuf tasarımı konusunda farklı pro- Bu yolda tüm kalbimle, “Buldum diyenlerden ve sufi mü- eden Mercan Dede, dün- jeler üretmek hep ana hedef- değil, arıyorum; bildim diyenlerden değil, öğre- zikle anılan yayı kavrayış biçimi, sa- SIMAY lerimden biriydi. Bu süreçte niyorum diyenlerden” olmaya çalışan, böyle in- bu ens- natı ve dış görünüşüyle GÖZENER Iluzyonist ve Ouchhh baş- sanlarla dost olan biriyim. trümanla neredeyse tüm dünyanın ta olmak üzere çok değer- çalışmalar tanıdığı ve takdir ettiği li sanatçı ve tasarımcılarla yurt bir sanatçı. On binler- ortak projeler ürettik. Hatta ce kişiyi bir araya getirip farklı duygu denizin- son bir yıldır böyle bir pro- de salınmasını sağlayan, kendi deyimiyle multi- jeyi NFT dünyasında haya- medya sanatçısı Mercan Dede ile neye duyduğu u Mistik po- ta geçirmek üzere çok de- aşktan müziğine kadar merak ettiğimiz konular lisiye tarzında işlenen ALEF di- ğerli dostlarla bir arada ça- üzerine bir sohbet gerçekleştirdik. zisinin iki sezonunda da sizin müzikleriniz lıştık. Mayıs ayında da ilk yankılanıyor. Bu tür projelerde üretim yapma fark- u Gizemli bir enstrüman olan neyi keş- koleksiyonu bu yeni plat- lı bir çalışma disiplini mi gerektiriyor? Müzikler, dizilerin fetme süreçleri de esrarını koruyan, yalın formda paylaşacağız. Sah- izlenebilir olmasına ne oranda katkı sağlıyor? ama bir o kadar da gizlerle saklı oluyor. ne performanslarımız olduk- Peki, sizin neye âşık olma hikâyeniz ALEF, değer verdiğim dostlarım tarafından yaratılan bir dizi... Bu güzel ça beğeni kazandı, zaten bir- nasıl başladı? insanlarla birlikte yaratabilmek bana heyecan veriyor. ALEF dış kabuğun- çok insan benim müziklerimi, Ney sesiyle tanışmam, çocukluğu- da bir polisiye olsa da çok katmanlı bir dizi. Biraz Andersen’den masallar gi- bir filmin müziği gibi dinledik- mun geçtiği Bursa’da, bir dolmuşun bi… Bu kabuğun altında ise toplumumuzda ve kültürümüzde çok konuşulama- lerini söylerlerdi. NFT için ya- radyosundan duyduğum ney taksi- yan birçok konu cesurca işleniyor. Tarihsel süreçte kültür, alt kimlikler, kuşaklar rattığımız dünyanın ise şaşkınlık miyle oldu. Sanıyorum çok değer- arası çatışmalar, şiddet kavramı ve şiddetin kaynağı, tasavvuf, felsefe gibi konuların işle- yaratacağını düşünüyorum, beğeni li Neyzen Sayın’ın bir taksimiydi. niş biçimi ALEF’in müziklerini yaparken en büyük ilham kaynağım oldu. kısmı ayrı konu. (Gülüyor) BERRIN KARADENIZ berrin.karadeniz@cumhuriyet.com.tr Hayat, vergi ve çörek: Kültür rotası v Piyano Resitali ROSEBUD v Baharı danslarla üzik dünyasında, özellikle son dö- Her Şey Her Yerde M nemde ismini sıkça duyuran genç pi- karşılamak yanist Dengin Ceyhan, S. Rahmaninov, E. İFO, dansla bezenmiş bir program- Satie, S. Prokofyev, J. Rodrigo gibi ünlü B la sanatseverlerle buluşuyor. Z. bestecilerin eserlerinden oluşan geniş bir Kodály, É. Lalo ve Rahmaninov’un ya- repertuar ile 20 Nisan Çarşamba günü Ti- Aynı Anda pıtlarından oluşan programda orkestrayı, yatro Pera Sahnesi’nde yer alacak. Innsbruck Tirol Senfoni Orkestrası daimi okluevren teori- terisinin de ilk perdesine dönüşüyor. Filmin, tıp- şefi Kerem Hasan yönetecek. Gecenin so- BAŞAK BIÇAK v Peter Pan ve listi ise Daniel Müller-Schott. Etkinlik, 28 si, modern sinema- kı Neo gibi Seçilmiş Kişi haline gelen Evelyn’e ve nın en gözde kav- dolayısıyla süper kahraman mitine getirdiği sıra dı- Nisan Perşembe Zorlu PSM’de. Varolmayan Ülke basakbicak ramlarından biri; şı yorum ise tam bu anda kristalize oluyor. Çünkü @gmail.com Ç kbank Çocuk ancak modern bi- Evelyn, alternatif gerçeklikleri içerisinde en yete- v Çocuk Festivali A Tiyatrosu’nun 50. rey için aynı şeyleri söyle- neksiz olanı ve bu kozmik kaosu durdurmanın tek yo- yılına özel olarak Zor- Nisan Ulusal Egemenlik mek bir hayli zor. Zira sayısız evren içerisinde ve lu onun diğer benlikleriyle tanışmasıyla mümkün. lu PSM işbirliğiyle ti- 23ve Çocuk Bayramı’nda ço - sayısız benliğimizde (eğer varsa) “en kötü durum- yatro sahnelerine kazan- cukları AKM’de özel bir program SINEMASAL BAĞLAR da” olanın bu kozmostaki varlığımız olduğunu öğ- dırılan Peter Pan ve Va- bekliyor. Her yerini boyayabil- Ustalıklı bir kurgunun eşlik ettiği sahnelerle, evren rensek ne hissederdik? Ya da o bedbaht durumdaki rolmayan Ülke, 23 Ni- dikleri kocaman bir boyama evi, katmanlarında öteki benlikleriyle tanışan Evelyn’in benliğin koca bir kâinatı kurtarmak zorunda oldu- san Ulusal Egemenlik ve yürüdükçe sesler çıkaran dev bir salınımları zaman içerisinde içsel bir yolculuğa dö- ğunu? Evet, büyük olasılıkla başımıza gelen en bü- Çocuk Bayramı’nda prö- piyano, konserler, danslar, tiyat- nüşüyor. Ve 2001’den Kill Bill’e, Ratatouille’dan yük felaket bu olurdu. miyer yapıyor. Oyun, 23 rolar, filmler, 18-23 Nisan arasın- Persepolis’e, In The Mood For Love’a ve hatta Star “Her Şey Her Yerde Aynı Anda”nın (Everything Nisan’da Zorlu PSM’de! da çocuklarla buluşacak. Wars’a değin bir dizi sinemasal bağ, Evelyn’in al- Everywhere All at Once) yaratıcıları Dan Kwan ve ternatif yaşamlarını birbirine bağlayan bükülmele- Daniel Scheinert, daha önce Swiss Army ri meydana getiriyor. Ekseriyetle kızı Joy Man’de (2016) kullandıkları gro- ile yüzleştiği Her Yerde (Everywhe- tesk mizah anlayışlarını da- re) ve eşi Waymond ile ilişki- ha da ileriye götürüyor ve sini odağına alan Aynı An- çokluevren, kara delik da (All At Once) bölümle- ve seçilmiş kişi kav- ri, esasen çokluevrenler ramlarına göz ka- arasında ve dolayısıy- maştırıcı bir yo- la Evelyn’in hayatında rum getiriyorlar. açığa çıkan karmaşa- Lewis Carroll’ın nın temeline bir ebe- Matrix’e ilham veyn (ki burada baba veren ayna meta- faktörü devreye giri- foruna atıfta bu- yor) tutumunu yerleş- lunarak ailesiy- tiriyor. Ancak anlatının le birlikte izledi- özünü oluşturan bu çe- ğimiz ana karakter kirdek, Matrix Resurrec- Evelyn’in (Michelle tions ya da Marvel sinema- Yeoh) bir yansımasıy- tik evreninde olduğu gibi in- la açılan film, üç parça- dirgemeci bir tavrın ürünü de- da anlattığı öyküsünün ilk ğil. Bilakis beyaz perdede uzun za- bölümünü de yine Matrix’in PUANIM: 9/10 mandır izlediğim en zekice kotarılan sah- meşhur başlangıcıyla gerçekleştiri- nelerden biri olan “taş sekansında”, ebeveyn-ço- yor: Evelyn’in, paralel evrenler içerisinde bir cuk ilişkisi, sevgi, başarı, hayal kırıklığı, kabullen- göçmen olarak sürdürdüğü sıradan yaşamı, sayı- me ve daha pek çok konsepte dair bugüne dek karşı- sız evren silsilesini kurtarması gereken yarı mesih laştığımız en derinlikli fikirler yer alıyor. Çünkü kar- olduğunu öğrenmesiyle Matrixvari bir üslupla bir şımızda, muadillerinin aksine kendisini ciddiye alma- anda altüst oluyor. yan, kara delik kavramını bir çörekle açıklayarak do- VAROLUŞSAL KRIZLER kunaklı bir drama inşa edebilen bir eser var ve başarı- İlk bölüme adını veren Her Şey (Everything), sının sırrı da bu biçemde gizli. genç yaşta Çin’den ABD’ye göç ettikten sonra bir “Her Şey Her Yerde Aynı Anda”, sosis parmak- çamaşırhane işletmecisi olarak vergiler, aile prob- lardan oluşan evreni, tuhaf üçüncü göz ve bel çanta- lemleri ve varoluşsal krizler arasında boğulan mut- sı yorumu, eğlenceli aksiyonu ve absürt evren tasarı- suz ve öfkeli Evelyn üzerine kurulu... Bu kısım, mıyla yaratıcılarının sinizmini buram buram hissede- protagonistin bir nevi beyaz tavşanı takip etmesi, ceğiniz bir galaksi yolculuğuna dönüşüyor. Diğer ev- yani hayattaki amacını öğrenmeye çalışmasını an- renleri bilemem ama bu evrende deneyimlediğimiz en latırken diğer yandan sinematik bir referans gös- fantastik tecrübelerden biri olacağı gerçek. A M N E D ’ N E S R E D N A simaygozener@gmail.com