Catalog

İstanbul’un Egzoz Kaynaklı Kirliliğine İTÜ’den Proje İstanbul Teknik Üniversitesi ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Elektrik Tünel Tramvay İşletmeleri arasında ortaklaşa geliştirilen “İstanbul’daki Dizel Motorlu Toplu Taşıma Araçlarının Egzoz Filtrelerini Temizlemeye Yönelik Yeni Bir Sistem Geliştirilmesi” adlı proje İstanbul Kalkınma Ajansı tarafından  “Verimli ve Temiz Enerji Mali Destek Programı” kapsamında desteklenmeye değer görüldü. İTÜ yürütücülüğünde gerçekleştirilecek olan proje, İstanbul başta olmak üzere tüm Marmara Bölgesindeki ulaşım ve toplu taşıma kaynaklı hava kirliliğini azaltılmasının yanı sıra, ulaşımda enerji verimliliği konularında bir dizi bilimsel ve inovatif teknik çalışmadan oluşuyor.  Ulaşım ve toplu taşımada kullanılan araçlarda yakıt sarfiyatıegzoz emisyon konularındaki mevcut sorunlar ortadan kaldırılacak projede, toplu taşıma uygulamalarında enerji verimliliği değerleri artırılacak ve egzoz emisyonlarının tüm zararlı etkilerinin en aza indirilmesi sağlanacak. Projenin çalışılacağı uygulama hattı İTÜ Maslak, İETT İkitelli ve Ayazağa Garajı ile SarıyerKüçükçekmece olarak belirlendi. Söz konusu hatlar yol koşulları dikkate alınarak belirlenmiş, yakın zaman içerisinde test sürüşleri başlayacak. KEDİLER KONUSUNDA BİLMEDİKLERİMİZ Kedi: Küçük ve yalnız bir avcı halinde büyük avların peşinde koşan köpeklerin tersine, küçük avların izini süren yalnız bir avcıydı. Çomar’ın kallavi bir öğünü mideye indirirken, Tekir’in gün boyunca küçük aralıklarla karnını doyurmayı yeğlemesi işte bu yüzdendir. Kediler aç olmadıklarında bile avlanırlar. Özgürce ortalıkta gezinen 60 ev kedisinin video kameralarıyla donatıldığı Georgia Üniversitesi’nin KittyCam projesi kapsamında kedilerin avladıkları hayvanların yalnızca %28’ini tükettiklerine tanık olundu. Avlananların yarısı bulundukları yerde bırakılıyor geri kalanı da şanslı kedi sahiplerinin evlerine götürülüyordu. Neredeyse karanlıkta avlanmak üzere evrilmiş olan kedilerin gözleri bedenlerine oranla çok büyüktür. Britanyalı dirimbilim uzmanı John Bradshaw’un Cat Sense (Kedilerde Duyu) adlı kitabında belirttiğine göre, kediler gözlerinin büyüklüğü yüzünden yakına ya da uzağa odaklanırlarken öylesine zorlanırlar ki, kas gelişimi çevreye göre etkilenir. Sokak kedileri genelde yakını göremezlerken, ev kedilerinin büyük bir çoğunluğu uzağı iyi göremez. Bunlar uzağı iyi göremezler, ama çok yakını da pek iyi seçemezler. Kedilerin gözleri çok büyük olduğundan 30 santimetreden daha yakınlarındaki nesnelere odaklanamazlarancak iyice seçemedikleri bu nesneleri bıyıkları sayesinde algılarlar. Bıyıklar yalnızca bu kadarını becerebilirler. Kediler kusursuz bir koku alma duyusuna da sahiptirler. Avustralya New South Wales Üniversitesi tarafından 2010 yılında yapılan bir araştırma yabanıl kedilerin üzerlerine azıcık Eau du fare serpiştirilmiş kumaş parçalarının kokusunu altı gün sonrasında bile algılayıp, çekimine kapıldıklarını ortaya koydu. Burundaki feromonlara duyarlı sapan kemiği organı (vomeronazal organ) kedilerin, yakınlarındaki başka kedilerin varlığı ve konumu da dahil, çevreleriyle ilgili en ufak kimyasal ipuçlarını sezinlemelerine olanak tanır. Ne var ki, kedilerin tat alma duyularının koku alma duyuları denli etkileyici olduğu söylenemez. 2006 yılında yapılan bir araştırma kedilerin tatlı alıcılarından yoksun ender memeli türlerinden biri olduğunu ortaya koydu. Bunun nedeni kedilerin tatlıya değil, ete gereksinim duymalarından kaynaklanıyor olsa gerek. Kediler enerjilerini karbonhidratlardan değil, proteinden alan zorunlu etoburlardır. Çin’de bulunan 5300 yıllık iki kedinin kemikleri üzerinde yapılan ve sonuçları Ocak ayında yayımlanan bir araştırmanın kaynağını kedilerin et sevdası oluşturmaktaydı. Araştırmada kedilerden birinin ağırlıklı olarak tahılla beslendiğine tanık olundu araştırmacılara göre bu durum kedinin bir olasılıkla insanlar tarafından beslendiğinin ve evcil kedilerin Çin’de sanıldığından çok daha önce var olduklarının bir göstergesiydi. Gelgelelim, eski çağlardan kalma o kedi evcil bir ev kedisi olmayabilir. Mart ayında, başka araştırmacılar Çinli kedilerin evcilleştirilmiş olmaktan çok, ortakçı (komensal) hayvanlar olabileceklerine bu kedilerle insanlar • Kedinizin atası, ataları sürüler • • Türkiye’de Elektronik Sigara Yasaklanmalı Dünya Sağlık Örgütü’nün elektronik sigaranın kamu sağlığını tehdit ettiği açıklamasını değerlendiren Sağlık Enstitüsü Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı, “Türkiye elektronik sigaranın hiç satılmadığı, tamamen yasaklandığı bir ülke olmalı” dedi. Dağlı’ya göre elektronik sigaranın kapalı alanda nikotin ve toksik partiküller saçması nedeniyle iç ortamda kullanımının yasaklanması gerekli. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), geçtiğimiz günlerde nikotin salan elektronik cihazlar (elektronik sigara) ile ilgili bir durum raporu yayınladı ve konunun Moskova’da Ekim ayında yapılacak olan “Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi” üye ülkeler konferansında ele alınacağını açıkladı. DSÖ, elektronik sigaraların halk sağlığı zararlarını önlemek üzere üye devletlerden; • Gençlere ve sigara içmeyenlere yönelik promosyon ve reklam yapılmasının engellenmesini, • Kullanıcı ve pasif maruz kalanların korunmasını, İspat edilmemiş sağlık yararları konusundaki açıklama ve reklamların yasaklanmasını, • Tütün kontrolü konusunda elde edilmiş kazanımların tütün endüstrisinin ticari çıkarlarından korunmasını talep etti. Elektronik sigaralar piyasada 8000 değişik aroma ile satılıyor, meyve ve şeker aromalarının, çocuklarda nikotin bağımlılığını kolaylaştırabileceği kaygısı var. DSÖ, 20082012 yıllarında gençler arasında elektronik sigara denemenin 2 kat arttığına işaret ediyor. Raporda elektronik sigaranın klasik sigarayı bıraktırdığına dair kanıt olmadığı ve tedavi ürünü olarak algılanmaması gerekliliği vurgulanıyor. Sigarayı ve bütün nikotin kullanımının bırakılmasının en sağlıklı yöntem olduğu belirtiliyor. • • • • • • • arasında karşılıklı yarar sağlayan, ancak bağımsız bir ilişkinin söz konusu olabileceğine dikkat çektiler. Evde beslenmiş olsun ya da olmasınlar, Çinli kedilerin evcilleştirilmiş tüm kediler gibi Felis silvestris lybica adıyla bilinen yabanıl bir kedi türünün soyundan geldikleri bir gerçek. 2007 yılında yapılan bir araştırmada, F.s.lybica’nın en az 9000 yıl önce, Orta Doğu’nun bir yerinde tahıl ekiminin giderek yaygınlaştığı ve çiftçilerin zararlı böceklere karşı güvenilir bir çözüme gereksinim duydukları bir dönemde evcilleştirildiği sonucuna varıldı. Kedilerle insanlar arasındaki ilişkinin en eski kazıbilimsel kanıtı yaklaşık 9500 yıl önce Kıbrıs adasında bir insanın yanına gömülmüş olan kedi yavrusu. Ancak o dönemde tekneler kaçak yolcu alamayacak denli küçük olduklarından, araştırmacılar kedi yavrusunun oraya belli bir amaçla getirilmiş olması gerektiğine inanıyorlar. Kedilerle denizciler arasındaki ilişki çok eskilere uzanıyor. Yüzyıllar boyunca gemiciler kemirgenleri yok etmeleri ve şans getirmeleri için sefere çıkarken kedileri de yanlarına aldılar. Gemiyle sefere çıkan bu kediler izlerini bıraktılar. ABD’nin New England’dan Nova Scotia’ya uzanan kıyı kentlerinin yüzde onundan çoğunda yaşayan kedilerin fazladan bir parmakları var (polidaktili). Bu kentlerin tarih boyunca oluşturdukları ticaret ağları düşünüldüğünde, araştırmacılar genelde çok ender görülen bu değişimin 18. yüzyılın ortalarına dek uzanan bir dönemde ticaret gemilerinden karaya çıkan birkaç polidaktil kediden kaynaklanmış olabileceğine inanıyorlar. Bir başka tacir kedi türü, ya da dünyanın en varlıklı kedisi, 2012 yılında satış ve telif gelirleri 1 milyar doları aşan, Japonya’nın koca kafalı çizgi film kahramanı Hello Kitty olsa gerek Çeşitli araştırmalar ruhbilim uzmanlarının Hello Kitty’nin çekiciliğinin kawaii’den, ya da şirinliğinden kaynaklandığına inandıklarını ortaya koyuyor. Uzmanlara göre, Hello Kitty’nin birbirlerinden ayrık gözleri ve ağzı olmayan yüzü bu karakterin ürkütücü olmadığı ve sıcak bir ilgiye gereksinim duyduğu izlenimini veriyor. Hello Kitty denli şirin olmamakla birlikte, Mısır’da 4400 yıllık bir gömütte bulunan tasmalı bir kedi çiziminin bilinen en eski evcilleştirilmiş kedi imgesi olduğu belirtiliyor. Kedilerin eksiksiz bir genetik tablosuna da çok yakında sahip olacağız. Ocak ayında, 99 Lives Cat Whole Genome Sequencing Initiative adıyla bilinen girişim kapsamında dünyanın her köşesinden kedi DNA örnekleri toplanmaya başladı. Açık erişimli ve bulut tabanlı 99 Lives veritabanı, kedileri insanlara benzer biçimde etkileyen şeker hastalığının da aralarında yer aldığı ve devinimsiz yaşam biçiminin her iki tür için ortak bir çekince oluşturduğuhem kedilere, hem insanlara özgü hastalıkların incelenmesine yardımcı olacak. Görünüşe bakılırsa, F.s.lybica o günden bu yana epey yol almış. Rita Urgan, Discover, Ağustos 2014 • • • • • • • • • • CBT 1433 9 /5 Eylül 2014 BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ?