Catalog

Tınaz Titiz KORGORUŞ: llginç bir beyin zedelenme olayı "Körgörüş" ilginç bir beyin zedelenmesi olayıdır. Bu olayda kişi, beyin arka lobunda yer alan görsel beyin kabuğunun zedelenmesi sonrası görme yeteneğini gerçi kaybetmiştir, ancak kimi gorsel yetenekleri korunmuştur; olayın ilginç yönü kişinin bu yeteneklerinin varlığının bilincine olmamasıdır. u üymç olaydd and gorsel merkezı zedelenen kxşıde gorsel uyarana dokunma haıeketı saptarna şekıllerı ayırt etme yetenekleri korunur ancak kışı yoıduğunu ınkaı eder çunku korunan gorsel yetenelderını büınçh olarak fark edemez Korunmuş olan gorsel yetenekJer olgııdan olguya farklıdn Işığı ayu t etme yerırıı behrlerne ve hdreketın saptanması çok farklı deıecelerdedır Bunun yanı sııa bir çok hasta uzaydd konumun sdptanması ayırt etme şekü ayırt termışlerdır Bu açıklamanm zoılukları rnevcuttur Orrıegm bir gorsel beyin kabuğu alanı alınmış kışılerde karşı yarım gomş sahası alanında korgo ruşu olan hastalarm ışlevsel korunmuş yeteneklerınm ben zer şeküde mevcut bulunduğu büınmektedır Bir dıger olasüık beym kabuğu altı (subkortıkal) gorsel sıstemdır Bu açıklamaya go re bılmcmde olmak beyin kabuğundakı gorsel sıstemın ça lışması ve bu alanda uyannın mevcut olması ıle ılgüıdrr Beyin kabuğu altı yol ve beyin kabuğu altı uyarının olması far kmdalıga yol açmaz Burada beyin kabugu altı bir yol ag ta bakadan ust kollıkulusd gelen pulvmar bolgeye ulaşan ve oradan gorsel beym kabuğu alanlarma gıden yoldur Ancak bu noroanatomık yol olayın butununu açLklayamamaktadır Son zamanlardd yapılan deneylerde goruldu kı normallere gore bıraz daha aydrnlık bir ortama gereksınım duysalar da korgoruşlulerın değışık dalga boylan na verdJdeı ı tepküeı noımal msarüaıa yakm olduğu bulundu Ancak bılıyoruz kı ust kollıkulusda renge duyarlı sınrr hucresı yok Beyındekı ıslevsol bir bolgenın komsu ışlevsel bolgelerle ıletışımı ve derıgesı en a/ bu bolgenın ışlevı kadar onemlı olabılmektedır Duyu organla rından tek yonlu olarak beym kabuğuna smyaller ve bılgı akışı geknez aynca beym kabuğundan kendıne yonelık bu bügı akışını değıştıren ve bu akışın yolunu kesen sınyaller gonderıhr Bu gerıbıldınm devıeleıı uzerınde oneınle duı ulnidktadır ve koıgo ruşun devrelerdekı bir kopukluk sonrası dengenın bozulması sonucu gelıştıgı de ıddıa edılmektedır Bu goıuşe gore uyaıüdi beyne ulaşabılıı ve ışlem gorebüırler ancak bolgeler arası üetışımde goıevlı kımı yollar ışlev goremedıgı ıçın bümçh goruş ger çekleşemez Ancak bu açıklarna korgoruşlu hasta larda ızlenen bir gozlemle uyuşmamaktadır bir bolgedeka zedelenmenın derecesı korgorusu olan hastanm uyarana ne gıbı bir tepkı vereceğını tek başına belırlemez Orneğm hareketsız bir cısmın ha reket ettırümesı korgorusu tersme vevırebüıı Gonılebılen nesnenın bümçlı olarak algüanabümesrn de gorulen nesnenm başka ozellıklerı de onem kazanmaktadır Sonuç olarak korgorusu tam olarak anlayabü mek ıçm şu an daha fazla bılgıye ıhtıyacımız var Bu az rastlanan ılgmç klınık olaym tum sırlarının açıkla nabılmesı bıze ozellıkle gorme ve bılınç ışlevlerı mızle ılgılı çok fazla bılgı verecektır Bu sayede zı hınsel ışlevlenmızı ve kendımızı daha ıyı tanıyabıle cegız etme hareket yonunu ayırt etme ve tıtıek ışıgı ayu t etme ış levlerım yerme getırebüır Bazı olgularda renklı gorme me kanızmalaıı da koıumnuş olabüır * Yrd Doç Dr Zonguldak Karaelmas Un Tıp Fak No rolojı A D Yararlanılan kaynaklar: I ihc Cı ntr ıl Vkaaıl Syjtcm üı Ncuıoscıenco Explorıng tlıe Bidin BparMF ConnorsBVV ParadısoMA VVülıams & VVükuıs 19% £ Perceptıon and Avvarenes In Behavıoral Neurology and Ne uropsychology Parah M ] FeınbergTF McGraw Hıll 1997 3 Central Vısual Pathvvays Pnncıples of Neural Scıence Kandel FR Schwaıt/]H JPSSP] TM Mt(jnwHıll 4th cdıtıon ?000 4 GomiLkvı Gutnıı mı k M ıı 11 Bıı Antmpulucj OlıvprSıcks (,evucn 0 0 m ın Yenn llttışırayıy 1 taoim 1'1'J/ b Beyınde 1 lasar Şaşırtan Varsayım I rancıs Cnck Çevıren Sa htSay TimlTAK Populer Bılım Kıtaplan 1 basım G Sıslfrnlerın Srtpmlfiı In nn Bnynı Susan GrefnfiPİd Çevıren SORULAR YANITLARDIR! lar Sorular cevaplardır Yeter kı doğru sorulsun Sorusoımak ıle ılgılı kırrn sozleı *Kışı sorabılmek ıçın okumalıdır Franz Kafka *Doğru sorulaı ı bulunuz Cevapları ıcad et menıze gerek kalmayacak mevcut cevaplan bula caksınız JonasSalk *Sorma eğüımı edınmış kışıler ve sorma kulturu yaratabılmış kuıumlar başanlı olacaklardır Anonım *İş ıdaresı okulları ve sayısız latap ıstatıstık orgutlenme değışım yonetımı gıbı konuları oğretırken soru sorma sanatı hakkmda çok az ışe yarar goruş kazandınlar Anonım *Aşıkâr olanın ırdelenebılmesı ıçın çok sıradışı bir aku gerekır A N VVhıtehead *0nemb olan sorgulamayı kesmemektır Merak varoluş ıçın kenchnm sebebıdır A Eınstem *Bılmemek kotudur bılmeyı arzu etmemek daha da kotudur Nıjerya atasozu *Sağduyulu bir soru bügelığrn yansıdır F Bdcoıı *lyı sorular kolay tevdplardan ustunduı P Samuelson *Etküı lıder doğrudan emır vermez soru sorar Dale Carnegıe *Cehalet asla soru uretmez B Dısraelı *Hıç h m s e sormayı duıdurana kadaı gerçek bir aptal olmaz Charles Stemmetz *AkıLh bir kışınm sorulan yarutlann yansını ıçerır Solomon Ibn Gabuol *lfade ettığım her rumle bir belırtım olarak değü bir soru olarak anlaşılmalıdır Nıels ttohr *Bır ınsanm zekı olup obnadığını yanıtlarından anlayabılırsıni7 (Dnun bılge olup olmadığını ıse sorulannd bakaidk boyleyebılırsmız Naguıb Mahfouz *Yanıtlanm ıçm sorulanmz var mı 9 H Kıssmger B Lateral Cenlkulat clslmclk Görme demetlOptik radyasyo Lateral Cenlkulat clslmclk tist kollkulm Talamus Soru sorma zekâsı 1 0 0 Intellıgent Ouestıonmg Ouotıent Artık zeka yerıne Soı u Sorma Zekası kavramı kullarulıyor Doğru sorularm neler oldugunu bula bılmek hemen hemen sorunu çozmek demektır sonma nasü yaklaşacağımızı bılemedığımız zaman ük yapmamız gereken cevaplarmı bılebıleceğımız bazı basıt sorular bularak ılerlemeye çalışmaktır Çunku sorularm yanıtları kendı ıçlerınde saklıdır Sorular sorarak onlan ortaya çıkarabılırız Hattâ dıyebüınz kı sorular yaratlardır1 Işte sıze bazı sorunlar ve doğru sorulmamış kısır sorular * Bu ışın sonu n olacak'' *' Ben şımdı n apım' ' * 'Bu ışın çaresı nedrr 7 A Sorunlarımı kım çozer 7 k Nasü ış bulurum'' * Banakım ış venr 9 Kısır sorulaı yol kaybetürır yol dçırı sorular yol buldurur Yol açıcı soi'ularm 3 oı tak ozellığı şunlar olmalı 1) Tekü (smgulaı) olmab Yanı bırbırınden farklı cevaplan olabüecek sorulaı bırleşürümemelı, 2) Belırlı (defmıte) olmdlı Yanı muğlâk açılmaya muhtaç kdvramldr kulldmlmamalı 3) Net (cleaı) olmalı Yanı ne soylenıp yazüdığı tam arüaşılmalı http //wwwtınaztıtız com/ Göz Görsel bilginin serüveni Bu ılyuı^ klmık yorunurn nasıl gerçekleşır 9 Koıgoı uşun nasü oluştuğu halen taı tışmdlı bıı ko rıudur Bazı araştırmdnlar gorsel beym kabuğunun dırekt ya da dolaylı olaıak qeııye kdlan ışlevsel alanlaıı oldugu ve korgomş duıumunun bu geııye kalan ışlovscl alanlaıuı bıı sonucu oldugunu üerı surmektedır Fendrıch ve ark korun muş kuçuk yoısel beyırı kdbuğu dlanldiınm kımı ışlevlen bı lınçlı olarak fark edılmese de yerme getııebıldıkleımı gos 795/10