Catalog

ulmaca 1 2 1 2 Hazırlayan: Hüsnü Kale 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 T 5 6 3 u 4ıJ • F 1 3 4 5 6 7 J • n Yorgunluk ve esneme Soru Yorgunluk esneme npdenı mıdır7 Yanıt Es neme yalmzca yorgunluk belu tısı olarak ele alınmamalı es neme daha çok vucut ıçındeh değışen koşullara paralel olarak orta çıkan fızyolojık bır olaydır Son yapılan araşürmalar yor gun oldu^umuz zamanlardd esnedıgımızı gostermekle bırlıkte uyandı gımızda veya algılamd gucumuzde bır değışıklık oldugu zaman esnedı gımızı ortaya koyuyor Esneme deıın bır soluk alma (ağız açık dunımda) ve çene ıle govde kaslaıının uzarnası şeklınde kendını bellı eder Pek çok hayvanda gorulen bu ozellık, beynın büınçaltı ve vucut arasındakı etkıleşım ıle ügüıdır Uzun yıllardır esneme oksıjen sevı yesının duşmesı durumunda akcığerlere daha fazla hava qonderen bır mekanızma olarak duşunuluyordu Ancak artık akcıgerlerın oksıjen sevı yesmdekı duşuşu saptayamadıgını bılıyoruz Ayrıca akcığerlerı henuz hava üe tanışmamış fetus bıle anne karnında esner Hepsınden ote be yındekı soluk alma ve esneme kontrol merkezlerı farklıdır Beyınde hıpotalamusun paraventrıkul çekırdegındekı (PVN) duşuk oksıjen duzeyı es nemeye yol açabüır Dıger bır hıpotez de ınsanların yorgun oldugu veya caru sıküdıgı zamanlarda esnemesı ıle ılgüıdu Ancak bunun dogru olmama olasılığı çok yuksektır, çunku PVN penıs ereksıyonu ıle de ügüıdır kı bunun da can sıkıntısı üe ılgısmın olmadığı açıktır Hıpotalamusun PVN bolgesı dığer başka ışlevlenyle bırlıkte esneme merkezı dır Bu merkezde esnemeyı tetıkleyen kımyasal habercıler bulunur Bunlar dopamın glısın oksıtosın ve adrenokortıkotropık hormondur (ACTH) ACHT geceleıı ve uyanmadan oncekı donemde yukselır ve ınsanlarda kaslanru germe ve esneme gereksınımı uyandırır Esneme ayrıca PVN'dekı nıtrık oksıt uretımıne gereksınım duyar PVN hucrelerı uyarüır uyarümaz beym sapındakı hucreleıı harekete geçırır Bu da esnemeye yol açar Esnemenın bır de gen beslome ozellığı oldugu sa nüıyor Eğer esnemeyı yarıda kesersenız ınsanı rahatsız eden bır durum ortaya çıkar Esneme bulaşıcıdır esnemeyı gormek duymak veya duşunmek esnemek ıçın yeterlıdır Ancak bunun neden kaynaklandıgı henuz bılınmıyor Bu konuda pek çok kuıam üerı suruldu Ba7i verüere gore esneme degışen çevıe koşullarıyla ügüı baş kalarına mesaj gondermenm bır yoludur Eğer bu dogruysa esneme m sanlar ıçın ışlevıru yıtırmış demektır 7 8 9 10 11 12 13 14 15 U m RJ n N • • + •k J • • • P• • n1 1 SOLDAN SAĞA 1. Duyv VP duygulann buyuk bır re ıle Amenka Bırle^ık DLVILÜLU did^uıdd üuydiı v> duyaıhlüda bcümlendığı romanlaı yazan "Izulu gemınm adı ıle anılan sorun 3. Alteınatıl atomlarda Üdiu^ı Bm Beyaz Turna ', vb gıbı tomanlaryazmış zahın guç bırımı nlan voltamperm sımgesı (Kih) nlan harakırı yaparak yaşamına son veren Nobe! Amenka Bırlcşık Dpvlcthn Bır kehmenm baş hartı nduhıllu Japon yazan (18991972) Çolden esen ruz 4. (Zool) Gdfeopjf/ıecui lau kapsayan bocokçıl mo gar 2. (Gemc) Ruzgânn onunde olmalc Madagas mehler grubu 5. Bor asıdı ıle bıı oksıdm bıık'ymbm taı Adasmda kent 3. (Kıs) Radyum Guneydoğu den oluşan lıı? Gemıierm banndığı doğal veyd ya Asya nm sıcak bolgelermde yetışen ınce uzun saplı pay sığmak Afrıka da nphır 6. Kuzeybaü Isveç te pdlmıye Iranda Akamamşlann başhca ılahı 4. Tıondheım demııyolu uzermde hşsporlan ve turızm (Halk) Buyuk hzkardeş (Esk) Baö sarqı üanada meıkczı Tanıı tanımaz Kedı koppk yavrusu kent Sulama suvarma anlammda pskı sozcuk 5. (Kib) Sudyutu 7. Ukyanusya da rrkcklık ve berekel Aıaç Bu komşu ulkp Abdulkadır on adh, Istan tannv Gozlen gormeyen Duvulmuş et bulguı ve bul'da gorevlı ıkeıı Mıllı Mw adeleye katılmak urcrc soğanla yapılan \zqara kotte 8. Oğeler Lsh Mısır da Aııadolu ya gcçen Sdkdiyd SdVdy ııa da katıldn dahagımeş tantm Bır <;ayı (Kıs) Metrık ton 9. (llalk) sonrd MSB Sa(jhk Daırebi Bdşkanlığı na da atanan as Evet Tlıvuk etı ve hamurla yapılan bıı ypmpk Bır kerhkten Mıla PttıktenronraAnkara Tıp Fakultesı De nota 10. Guışıkbczemc Guzel sanatlann bır knlu kanlığı na VP Dahılıye Klınıtfı Dırektorlutjune atanan Üemırden yapılmış kebap şışı anlammda cskı 11. 1947 yılında aym fakultenm Intanıyp Klmığı Ordmar sozcuk Herhangı bır meslek edınecek oloıı kunse yus Profcsoru olan Tuık hekımı (1886 1977) (Kıs) nm gpçırdıgı ııygulamalı oğrenme doneını Helge Argoıı S. Bıı Lıınbe veyd $eym on taıafı Sevmç şcn on adh Hvıdp BhmstPr (Beyaz Çıçekler) ısmını ta lık Ozetleme, ozet Yunan abecesmın yırınıuçuncuşıyan şuı htabıyla tanman sonralan denemeler ve harfı 7. (Kıs) Lantan Kaygı dert (esk) DuÇum Den Vıldc Rot>e (Ydban Gulu) vb gıbı tıyatro p^pr Gcrçekçıhğı yadsıyanlar 8. (Tıp) Dııygu ve duşunce lerı yazan Ddiumarka h yazar (1870 1937) 12. Çev nm sımgesı olan haıeketleıı az çok vpya tamampn rpn qo? erımı (Esk) Yorma Baryum elemenlınm kaybetme (Mım) Yapılarm ustlcune konulan sa sulfaüı bır mmeralı 13. Tıırunç portakal Gosterıy çak Sermaye 9. Hddırn Etme Orta Asya Turk seven varhklı kımse 14. Govde yapısı Yoğunluk Cumhunyetlerınden bırının başkenü 10. Soyluya ya 15. Kutsal Hınt destanlannm genpl adı 16. Ka7 Da raşır hıçımdp Bır nota 11. llgn on adh Gregoryen (jı mn antık donemlerdeh adı Saha 17. Musaade ılahılon VP Trubadurlann muzığı konusımda uzman Rıısçadaevet 18. (Esk) Goğuî, yuıek l^ıçegeçvn laşan ve eserler veren Italyan muzıkolog (1899 veya hırbırı uzerıne gelen parçaları tuttuımaya yaıa 1945) Macanstan, Yugoslavya ve cıvanndah bolge yan hu tur tahta veya metal çvı 19. Goçucu balıkla de kuçuk prenslere ve sancak beylerıne venlen un nn Akdcnızden Karadenız'e çıkması 20. Anadolu nn 12. llastahklı sakat Mılletlerarası bır sorunun halkiaımm nn eskı lannçası Uranui gpzpgenmm bır çnzulmpsı ıçın yapılan toplantı 13. Almanya da Tnpruydıısu yakmmda (Rhemland Pfalz eyaletı) esh prpnshk Bır humc uygun bırbınnı tutar renk ve yapıda 14. Ka padukya bolgesmde Şar'dan Malatyaya gıdp yol uzermde bıı kasaba ve konakycrımn t'skı adı (Ing) Dılımıze de yerleşen aptal buddla anlammda soz cuk 15 Islandıöı zaman kolayra şehllendırılebüen yumuşak ve yağlı toprak Sutun yoğunluğunu olçme yp ydiayan alrt YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Alt koşede resmı goıvlen buyuk demz tekııesı Ektı 2. Ameıtkan ıç savaşı sua smda ounpyhlpre aıl hır gemıyı iılahlandıran Ingılte unn p rw1 ru 1 MJ j • n 11 > Sürdürülebilir kalkınma Baştarafı 13. sayfada mek oldndksudıı Bu nıakalede Saglık ve Çevre üe lklım Uegışıklıgı ko nulanna kısaca degmüecektır Toksık maddelerm emısyonu hava su ve gıda kırlenmelerı gıbı çevre tehhkelerının ın san saglıgı uzerınde olumsuz etküerı ol dugu uzun zamandır büınmektedır Yoksulluk ve ışsızlık gıbı sosyal olaylar saglıgı daha da kotuleştırmektedır Ekonomı polıtücaları ırısan saglıgını olumsuz etküe yen sosyal ve çevresel sonuçlar dogura bümektedır Ornegın ekonorruk ıstüaar sa<51amak ıçın uygulanan butçe kısıtlamaları saglık hızmetlerını veya hava ve su kalıtesını duzpnleyen çevresel onlemlerı olumsuz etküemektedır Sıcaklık ve aşırı hava şartları gıbı dunya ıklımındekı degı.jiklıkleı ekonorruk sosyal ve çevre ortamlaı ının dengelorını bozarak ınsan saglıgmı olumsuz etküemektedır Sanayıleşme VP ormanlann yok edümesı hava kırlüıgını artırmakta, astım kronık solunum yolu vp kalp hastalan olumsuz etküenmektedır Sıcaklık ve yagışlardakı degışım bocekleıden kay naklanan hastalıklan arttırmaktadır Içme ve kullanma suyunun kalıte ve mıktarı azalmaktadır Su kaynakları kuraklık ve buzullann eumpsıyle tehlüceye gırmektedır Ozon tabakasının ıncelmesı sonucu artan ultravıyole radyasyon cüt kanserı gorme bozuklukları ve başka hastalıkldra sebep olmaktadır Gıda uretımı ve guvenlıgı çevıe kırlılıgınden olumsuz etkılenmektedır lklım degışıklıgı komur potrol dogal gaz gıbı [osü yakıtldiuı kullanümasıy la oluşan CO ? (karbon dıoksıt) yazından kaynaklanmaktadır Dunyada uretılen enerjının %901fosüyakıtlardan elde edılmektedıı Eneıjı uretım şartları dpgıştırü medıgı takdırde dunya enerjı tukeümı 1998'den 2020 ye %65 artacaktıı bunun sonucu 21 asırda oluşacak CO,, emısyonu dunya sıcaklıgını son 10 000 senede arttıgı kadar yukseltpcektır Bu nedenle surdurulebılır kalkınma modelındp pner jının daha veıımlı kullanüması ve daha az zararlı enerjı kaynaklarının gelıstırılmesı ongorulmektedır Surdurulebüır kalkınma olmazsa ne olur' Bu sorunun revabını ararken herkes uzun vadelı çoruklan mızı ve torunlarımızı duşunnıelıdıı Ömer Kaymakçalan Kımya Yuksek Mulıendioi GYTE Rektor daruşnidnı 818/15 Ş BUL Hapishane kaçkınlarmın sırtmdaki sayı S hripıshane kaçkınının herbırının uzerınde bııbı rınden farklı 3 hanelı bırer sayı var Uzerlerındekı sayıyı goremedıklerı ıçın bırbırlerıne soruyorlar Rıza "Şukru'nun sayısı Efe nınkının 4 katı' Şukru Ri7a nm sayısı Serdar ınkının tersı ' Erol Gordugum her sayı bır tam kare Serdar Ne tesaduf gordugum sayılann toplamı 2002 Efe Şukru nun sayısı en buyuk Rızarankıen ku çuk Erol unkı asal sayı Soru Erol un uzenndpkı qayı kaçtır' Duzenleyen Mete Neptun 816.sayıdaki "6'h Toplama" isimli bilme cenin yanıtı: A1JI MH Bilmeceyi doğtu çözen okuyucularmuz: Uygar Polat Ist Naım UygunIst, Ozen Gun Urall&tanbul Yucel Gun Denızlı, Ender Aktulga tst Aydın Bıngol Ankara Orhan Zekı Demıray Ankata Avnı Akyuz Zonguldak Duygu Onur Gun ls tanbul Orhan UtkanIst Tonıns Yaıdımcı Ankara Omer Gemın Balıkesır, Ayla OzdemırAnkara