Catalog

İlk plastik mıknatıs yapıldı Rajda'nın eklblnden flrawat VVongsriratanakul, ellnde, sıvı azot Içlnde manyetlk pollmeri bulunduran kuartz tüpil tutuyor. men farklı bır yolla ışık yayan dıyotlaı olarak kulldnüabılecegı orta ya çıktı ve şımdı pek çok şırket onlann bu ozel kulldrumları ıçın aktıf bır şekılde çalışı yorlar Şu anda bı?ım ıçın memnuruyet verıcı nokta manyetik ozel lıkte bır organık poh men yapmanın mum kun olduğunu gosteren bır keşıf yapmış ol maktır Bu temel araş tırmanın doğasıdır dı yen Rajca bundan sonrakı hedeflerıru şoyle anlatıyor Ok sıjpnden kaçınmayı gerektumeyen oda sıcakü(5ındd elde edılebılır malzeme hazırlamak bundan sonıakı hedpfımı? olacak Bır çok adun gerektırmeyen ynksek verımleıle yu ruyen malzeme uretmeye çalışacagız Kaynaklar (1)A Rajcd ] Wongırırdtdnâlcul S Rajca Magnetıc Oırtcıınq ın an Organıc Polymer Sc lence 294 (15 Nov ^üü 1) 1503 (2) John K Borchaıdt World s fırst HcUtıc Mdgnels DÛVPIO ped hltp l/orçanıc themvveh le;ll00S928SS79S3html (3) Plastıc rndgııcls btdy on ıce f oml alchem/ar tıc http lleducdhon auardıan.co.uklhıçherlphysKalstıen ce/storvlO. 9836,603736.00 html (4) R Colm Jnhnson Nebraska team cıeate" pUsUc magnet btp llwwweet comlslorylOECMOl 1126S00/0 (5) Nebıaska Chemibtö Gıeale Fırsl Plastıc Magnets httD.llwwwsDacedauvcomlıviwJmate[iah 01ı html Henuz nerede kullanılacağı bilinmese de, plastiğe manyetik ozellik kazandmlabileceği deneysel olarak kanıtlandı Yavuz Onganer Lbidüka Lıncoln Unıvprsıtesı Kımyd pıufesoılcrın don Andrzej Rajha VL aıasüıma grubu l i yılhk bıı did^tırmamn sonurunda dunyanm ılk plastik mıkmtısını yapmayı başaıdılaı Rajca halıhazırda bıknen oıqaruk mıknatıs ozellıgı gosteren materyalkı olduğunu fakıt bunlann kuçuk ınolekul kı ıstallm ıno dayalı olaıak ya pıldıgınıbelırtetek Buaraştırmdnınotıjmdlyonu mınyetık oldugu toylenebılec ek ılk organık polımerrn geli'jtırılmebi dıı 30 yüı aşkın zımından berı bu beklenmekte ve ozellik le Jaf onya ve Avı upa da konu uzeı ınde yocjun ard>Uı malaı yapılmaktaydı dedı Ra]ca Karısas Eydletı rıde asıstarı protesor olducjum 1988 yılmdan berı bu konu uzerınde ça İLjmaktıydık Bız pças olarak boylebırpolımeıınasılyapa bılecpgımı^ı tahaılamak ıçın ortakla^mamış elektıonldrın faıklı Juzenlonmpleıı ıle buyuk vt oonıa daha buyuk mole kuller yaptık Bu adını adını gıden açamalı bır yakl ışıuıdı düdı Bu ı ırmna kadar Kajca ve ata^tııma grubu yalru t a bırkaç mılıaram rrı ıdde sentezlrmeyp muvaffak olrnu^laı 1968 yıünd ı Japon teoııl umy IU Noboru Mataga taıatınd ırı y ıpdan tahraınlcıdpn bırını şımdı Rd]ea mn tlı bı gerçokleiırme ba^ansını gostLidı Mataga bır onjanık manyetik polımer yapm mın mumkun olabüecegını soyle mrtı Bunun oda sıraklıguıda yapılabılecegını dp talımııı ptn ıştı Fakat teorryenler daıma dpneycıleıın üerısırıdpdn ve tdhmınlermı geıçekle^tumek zaman alabılır Bununldbuhkte tamsp yakın zamandd bır buz dola bının kapısına plahlık bu manyet yapıştırmayı beklememe lı Çunku 10 Kelvındpn ( ibS °C) aşaö;ı sıcaklıkt ı VP oksı jensız bır çevre olmadıkçd halıhazırdakı manyetik polımtı leı dayanıksızdır Rajca kımyasdl dayanıklılık problemlprı nın rişüabılprecjint ve daha yuksek sıcaklıklarda çalışan plastık mınyptİPrın yapılabılecegıne ınanıyoı Rajca daydiııklılık vo ncaklık problemluı L.OZU1UISC ycnı polımerleı ıçın kuilanını al ırılaıının açüıcagını dusu nuyor Aınaçldnnm hafif dğırlıkta plastik maııyet yapnidk ul madığını ozellıkle vurguluyor keşıflerının temel büım araş tırması oldidk yoıulmesını ıstıyor fakat bunun bu zamana kddaı duşunulmpmış uygulamaldrda kullamlabılprpğını de belırtıyoı Rdjca bu noktayı orneklerle açıkldnıak ıçın ken dı araştırma grubunun keşfını 20 yüdan daha fazla /arnan once Nebidoka mezunu vc Nobel odıılu kazanan Alan Heeger ın de ıçındp buluııdugu ılk oıganık ıletken polımeıle rın keîjuın geıçeklcjtıren ekıbın keşfıyle kaışüaştırıyor Onlar bu keşfi yapügı zamaıı bır çokları çok ınce ıletken telltı yapılabÜLcegını ve elektrık ıletkenlerı oldiak bunlann metalleıle yer defTıştıiLceymı umuyorlaıdı Fakat yaklaşık 10 yü orıct. bu oıg mık ıletken polımerleı m gcıçekte tama Mıknatıslama ve Rajca'nın polimeri Yavuz Onganer 2 yu/yılda Çinliler demır cevhennm dotjdl olarak mıkmtıslanmış heıhangı bıı materyal ıle temas ettınlmesı so nucunda bır mıknatıslanmanın olduğunu keşfettıler' Bırkaç yuzyıl sonıa ıse yeçıtı olarak mıknatifalanrnış metal vubuklann daıma aynı kuzey guney yunundc yonİPndıgı gozlendı ve bu uyguldina ıhnı rlaral ılk defa pusulalann yapınunda kul lanıldı Manyetizmanm no oldugunıuı anld^ılııidfai ı,ın 19 yuzyüın başlanna kddaı bu gelı^rne jo'lonmezken bu /u^ yılın ıkmn çtyıpgınden sonrd Maxwell, Faraday, Oersted, Henry ve Ampere gıbı pozıtıf büımc ıler yuklenmış elektrık taşıyıcılaı ının hareketının bu mdnyetık alan oluşturacagı ol qujunu kdbul ettılu Bun ı karşılık mıknatıs taşının buıeklı mıknatıslık dogatiindd olmasmm ızahı ıst ancdl20 yu^yüdd clektıon spınının kuan tum mpk ınıksel olaıak fuimulıze Ldılmesuıdpn sonı ı /apüabıldı Mıknatiolanma ıtonılıı uası degış ken olan Ptkıleşmelu e^na ındı tonı^u atomlaı ıı prındclı ortaUa^, rnamı.? elektıou ^puıleımm dıızen k nmesmden l ayndklduındktadıı Bclu tık n etküV "mPİeı ın ı^aret ve gucune bıglı oLuak spınlcı paıalel Juzen (foı romanyetı/nı) antıpdidlel duzen (antıfeırjmanyetızm) veyı uygulanan bıı mdiıyetık ılana baglı jl u =ık bu duzenlenme (paidinanyt tızm) gostentleı de radıkalık makrohdlkalı yıpının çipraz ba^larla bırbırıne tklenmesıyle oluşturulmuij moduleı yapılaı ıçeımokîe ve bu moduler yapüarda bulunan konjugasyondan dolayı pı dekt ronlarmm yer degıştırme ozellıgı bulunmaktadır Moduler yapılann çapraz bagianma şekılleııne dıyalı olarak bu organık materyilın ferromanyetık veya antıLııo manyetlk ozellik kazanabıleccgı belırtılmektedır Bırbırıne bağlanan modullenn spın kuantum sayılaıı (S) oluştuı ularak olan polımer yapının mıknıti'îlık ozellıgı uzerınde btlırlcyıcı lol oynamaktadır Spın kuantum sayıları bırbınnden farUı ıa dıkalık moduller bırbırıne bagianarak elde edılcn polımerın antıferromanyetık veya feı romanyetık ozellik tasıyacagı ıfade edılmektedır Ferromanyetık yapıda mn dulun =;pın yonu ıle module baglı knın ,u cjıubun "pını aynı yonde yonlenmeHedu Bu duıum pobrnLi yapı ıt,m guçlu bu mık natıshnmanın gozlenmesıne neden oluı ken anUftiıonnnyetıl yapıda modulun spını ıle komşu grubun spını tei" yondo (antıpanlel) olup net manyetık moment sıfırdıı^ N 4 Bu tuı yapılar bır manyt tık ılaıı etkı oint bu ıküdıkl )i ındn elektron spıııleı ınde yonlenme ol ıcagı bılınmekteiıı Raj <anın çalışmasında spntezlenen polıme ı m net spın ku ıntum '•ayısının y ıkl ı^ık 5000 oldu^u VL 1 0 oeısted lık kucuk bır manyptık alanda mıknatısldiıabıldıgı goz k nmıştır Ancak bu mıknatıslanma ozellı <5ı 10 Kelvın ın altınddkı sıcaklıklarda vt oksıjensız ortamda gerçekle^mektedıı Gunıımuzde pro'es ve matPi Bu şekılde çok duşuk sıcaklıklarda mıkna y ıl teknoloıısındekı gelı^meleıc tıslanmanın bd^kd bd^ı katılaı ıçın dc gc baglı olaidk guçlu ve hafıf manyetık Üstte manyetlk pollmerin temel blriml, çerlı oldugu bıhnmektedır4 ürnegın yuk alaşunlar motoılaıdi ve jeneratnr altta modülün manyetlk moment yö leıde kullarulmak uzerc uıetılebıl neliml görUlüyor. Polimerler genelllkle tıansfeı tuzldrının ve kuçuk ıadıkalık mo lekullprın katı krıstal hallerı bu tuıdendıı mı^tıı Halıhazırdakı çalışmalarda zlnclrlmsl büyük moleküllerdlr ve göre Organık orıjınlı ve makro sevıyedekı bır dita (bılgı deneysel vtrı vs) depo cell olarak kuçük molekül Unltelerinln yapı ıçın de mıkndtısldnmanm mumkun lama kapasıtesını artırmak ıçın ınce tekrarı (blrbirlne eklenmesl) Ile meyda olabılecpgı ılk olarak Ra]ca ve aıaştunıı film yapılaı m gelıştu ılmp^ı spıntro na gellrler Rajca nın polimeri karbon grubu tarafından gosterıldı Henuz tpkno nıcs olarak adlandıııldn elektıonık esailı (organlk) materyale dayalı oldu lo)ik uygulama amaçlı olmayan bu bılım teknolojısınde eİPktrıksel yukten zı ğundan ve metal Içermedlğlnden plaı sel keşıf onumuzdekı yıllarda uzerınde yade plektıon spınıne dayalı cıhazlar tlk mıknatıs olarak kabul edlllyor çalışüması gereken onemlı konulardnn bı uretılmesı ve hafıf du!?uk malıyetlı ve rını oluşturaraktır Rajca kendısıyle yapüan bır soyleşıdc daha ddyanıklı polımer esaslı manyetlerm gelıştırılmesı gıbı konu yuksek sıcaklıklarda orneğm oda sıcaklıgmda ve oksyenk or lar onemlı bıı yeı tutnidktddır tamda mıknatıslık ozellıCjı taşıyan katı nnddplorın ^entezınm hayal olmadıgını belu tmektedır'5 Rajda'nın başarısı Kaynakldr Polımer ebablı mıknatıs gelıştırmek ıçın çeşıtlı araştırma (1)IS üsborne 1 he Atlractıon of Md ınelısm S( nıc( /i)\ (H Nov gıuplaıı uzun zamandan berı çalışmalaıma karşılık bu konu 2001) H 8 3 (2) A Kt|i ı J VVonjbrutilanakul S Rajcü M ı |iıw Ol 1 ımıj ı ÎÜ da ük oneınü başaıı Rajca^ ve grubu tarafmdan bılım dunya Oujaruc PolymPi Scıencı <")1 (Ib Nov 2001) l 0 T (3) PVVAteıs 0 ı « 11 h 1 LCİ Oxfoıd Unıvenıty I V s s l')9l ( 4 ) | Dıuıllh (ed) Ihc t a t l s o n n i e D ı c t ı o m ı y sına geçen ay sunuldu Rdjca ve araştırma grubunun sentez i PhysKJ, Ohdiltss Letls & C o I ı d 11H8 (5) 11 AS1IL MAON1 l"ı wı ı l d s lırst ledıgı ve tanımladıgı polımer şekılde gosterıldıgı gıbı temel 1( rrı tHtntıon htl| //www ampLast conı/muaı /l 1 h l / n ! ! ı h| r 770/12