Catalog

reküpluk bir akım vererek bir deney gerçekleştırdıler. Deney sonunda ise, yeryuzü dinamosu teorisinın özelliklenni dogrulayan elektromanyetik bir alamn oluştugunu gözlemlediler Yolunu kaybetmiş penguenin yardım çağrısı Penguenler kuluçkaya yattıklannda, buzulların, Tokyo'daki kaldırımlardan bır farkı kalmıyor çünkü beyaz kıtada düz alanlara çok nadir rastladıgından, milyonlarca penguenden oluşan suruler sadece birkaç kilometrekareye sıgmak zorunda kalıyorlar. Böyle sıhş pıkış yaşayan penguenler, acaba hemcinslerinin gürültülerine ragmen birbırlerını duyabilırler mi? Dişi ve erkek penguenlerın nobetleşe kuluçkaya yatıp, balık avladıklannda bırbırlerini çıkarttıklan ses Dunyarun manyetik alanı, bilindigi gibi, pusuldların kuzeyi göstermelerinı veya göçmen kuşlann kuzeyi bulmalarau saglar. Bu manyetik alanı, dünyanın akışkan çekirdegının merkezmde devınen ve çok buyük, ergımış haldeki demir akıntılan oluşturmakta. Elektrigı iletme özelligine sahip demir, ergimiş halde, surekli hareket ederek, ergimiş maden akımlanrun süreklıligini sağlayan elektromanyetik alanlar üretir. Son yıJJarda jeofızıkçiler, dünyanın merkezindeki madensel akışkanın hareketlerıni taklıt eden ve gerçek manyetik akunda oldugu gıbi çift kutuplu bır manyetik alan yaratan, sayısal bir model tasarladılar. Bu gorsel dınamo çalışüğında, bugüne kadar yapılmış gerçege en uygun model olacak, Letonya'daki Riga Üniversitesi'nde, Alman ve Letonyalı fizıkçüer, ilk defa, iletken akışkan olarak, 2 metreküp ergimiş sodyuma saniyede 0,67 met Elektromanyetik alan Biyoloji uzmanı Aubin, penguenlerın ilenşimlen hakkın da şunlan söylüyor; "Herkesin kendine özgü bir ses rengi vardır. Bir penguenin çıglıgını hoparlorle ilettigımizde, eşinin sesi izledigini gördük. Bu kuşlar, 16 metrelik bir mesafeden eşlerini tanıyabilirlerken, 8 metrede zorlanırlar çunkü seslerı gürültü ıçınde yokolur gider" Araştırmacılar, penguenlerin yaşadıklan alanlarda yapnklan deneyler sonucunda, eşlerin şifreli sese karşılık vermelerinin 0,15 saniyeden az sürdugunu ve bu sesın, çagrı çıglıgının en başında çıkanldıgını gördüler. Aubin, "Penguenler ses sınyallennı devamlı olarak ve bir çığlık içmde aynı notayı neredeyse on kere tekrarlayarak gonderirler." Bu sesli tanıma faslında ince sesler kaybolur. Penguenler, bilgiyi yineleyerek ve yuksek frekanslan degisik şekillerde kullanarak birbirleriyle anlaşabilirler. Penguenler, daha yumurtadayken, ailelerinin ses ozelliklerini edinirler. Bıraz daha büyudüklerinde, eşle rinin seslenisini ezberlemek için, aıt olduklan surünün yaşam sınırlan içine kendilerini hapsederler. Hayatları boyunca daha başka seslenisler de ezberlemek zorunda kalırlar çunkü kendilerinin ve eşlerinin ses ozellikleri zamanla degışime ugrar. Sualtı iletişiminde yenilik Fransız şirketi Amphicom bir sualn iletişim siste mini piyasaya sürmeye hazırlanıyor. Toba FM Frekans Pro adlı sistem, dalgıçların, dişler yoluyla ileu, talımat ve bilgi alabilmelerine olanak saglıyor. Alıcı, dalgıcın yuzeyde ilerlemesini saglayan şnorkelin içine yerleşuriliyor, ses de, dişler ve yüz kemikleri yoluyla iç kulaga ulaşıyor. Üetiler, bagımsız radyo vencılenyle donatılmış şamandıralar aracılıgıyla, ıçerısine haber frekanslannı almaya ayarlanmıs bir alıcının yerleştirüdıgi şnorkele ulaşıyor. Böylece dalgıç, derine daldıgında bile, rahathkla ve mükemmel bir ses kalitesiyle müzdk dinleme olanagı buluyor. lerle bulduklan, 19701i yıllardan ben biliniyor. Ancak etraflanndakı onca gürultunun arasında 75 desibellik bır sesi nasü ayırt edebildikleri bugune kadar anlaşüamamıştı. Orsay Fen Fakultesi'nin biyoakustik laboratuvarında çalışmalar yapan Thierry Aubin ve ekibi, penguenlerin seslennin akustik özellıklerini ıncelemeye başladılar. DIŞÇILERE UÇ BOYUTLU KOLAYLIK Devamlı, özellikle de hastane ortamında uzun süren müdahaleler yapan çene cerrahlan, çok yakında, ameliyata hazırlanabilmelerinı saglayacak bır dış goruntuleme aracından faydalanabilecekler. Araç, Avrupalı bilimadamlan tarafindan gelistirilen "Eureka" projesi kapsamında gerçekleştnlmış. Görüntüleme aracı, çene goruntulerinı uç boyutlu gonintüler haline getiriyor. Philips şirketinin yardımıyla tasarlanan işlemsel bir prototip üzerinde yapılan denemeler, Zürih Universite Hastanesi'nden cerrah Michael Path tarafindan gerçekleşürildi. Bılindigi gibi, çene cerrahlan dişin durumu hakkında bilgi edinebilmek için düşük derecede X ışıru kullanırlar. Ancak, dış tacı geçirilmiş, dolgu yapılmış bir diş sözkonusu oldugunda veya karmaşık müdahale gerektiren durumlarda, tedavi edilmesi gereken bölgenin görüntüsünü alabümek için X ışını miktannı artürmak gerekir ki bu güvenlik açısından son derece sakıncalı. Bu gibi dununlarda doktor, ameliyat sırasında dişin durumunu anlamak zorunda kalır, bu da müdahalelerin uzamasına ve risklerin artmasma neden olur. Yüz ve kafatasının üç boyutlu görüntüleri çene cerrahına, rahatsızhgın nedenini bilerek müdahale etme olanagı saglayacak. Yıldız kristalleri Bazı goktaşlan çeşıtlı oranlardakı karbon ile titan atomlannın geometrik bır şekilde birbirlenne eklenmeleriyle oluşan, titan karbür parçacıklan içerırler. Son yülarda Hollandalıfizikçilerlaboratuvarda, goktaşındakıne benzer titan karbürler bireşimleyerek, yaydıklan kızılotesi ışımayı hesapladüar. Oysa daha önce, tümüyle buna benzeyen bır ısıma, çok büyük yaşlı yıldızlarda da saptanmısn. Butun kimyasal elementler gibi, (en hafiflen harıç) karbon ve titan atomlan da büyuk yüdızlann merkezmde üretilirler. Ancak bu atomlann bir araya gelip titan karbür oluşturabilmeleri için çok özel fiziksel koşullar gerekir. Hollandalı araştırmacılara. göre, karbon ve titan 705/6