Catalog

Hayvanlar dünyasımn göz Hayvanlann korunma, avlanma, .üreme, barınma amaçlı ilginç yapılar; bu yapıları inşa ederken kullandıkları malzemeler ve geliştirdikleri yontemler; yuvalarını döşemeleri ve havalandırmaları onların ne kadar usta ve işlevsel olduklarmı gösteriyor. Üstun Alsaç* I nsanoğlu çağlar boyunca kendını çok onemsemış, kendıne evrendeh en yuksek konumu yakıştırmış Ancak canlı ve cansız doğayı daha ıyı tanıdıkça ınsana ozgu olduğurıu sandığımız davranışların kımı zaman çok benzerlprmın, hatta daha yetkın başka ornek lermm oldugunu goruyoruz Bunlar bızı once şaşırtıyor sonra beğenımızı kazanı yor gıderek bır ogrenme aracına, hatta esın kaynagına donuşuyorlar Işte, hayvanlann yapı etkınlıklerı bunlann arasın da Pek çok hayvan turunun yapı etkın lığı var Kımı turler yaşam ortamı olarak doğal fızıksel çevreyı oldugu gıbı kullanıyorlar bu çevreye uyurn sağlayaıak varlıklannı surduruyorlar Kımıtuıleı ıseçev relermı degıştıımeye yaptıkları katkılarla daha uygun yaşama koşulları yaratmaya yonelık etkınlıklerde bulunuyorlar Yapılar kurmak bunlann ıçınde bella de en onemlısı Hayvanlann yapım etkınlığı deyınce ılk akla gclen or yontemler kullanıyorlar en çok rdsldnanı bır oyuk açıp ıçındp saklanmak Bu top rakta olabılecegı gıbı bır ağaç govdesın de de olabılıyor Kımı turler çevıede bul dukları çalı çırpı gıbı şeylerı bır yıgın bı çımıne getırıp altma gırıyor Butun bunlar geçıcı sığınak ışlevı gorduklprı gıbı daha uzun sureh saklanma amacıyla da kullanılabuyor Daha gehşmış yuva kurma etkınlık lerı bunlardan turemış olmab Ornegın kanncalann kımı zaman bayagı karmaşık tunellerden oluşdn yuvaları oluyor sureklı olarak bunlann ıçmde yaşıyorlar yalnızca yıyecek toplamak ıçın dışarıya çıkıyorlar Tilki ya da tavşanlar da toprak altmda açiıkları tunellerde gızlenryorlar orada yavnıluyorlar Kımı bocek turlerı ıse agaçların govdesını bu amaçla kullanıyor, orada kendılerıne tu neller açıyorlar Ç uku r dıklan ıplıklerle çok çoşıtlı bıçımlerde aglar kuıuyor ve ağa takılan boceklerı yakalıyorlar Ama yerın ıçıne açtıgı bır çukurda saklanıp av bekleyen orumcekler de var Bunlann bır turu çukurunun agzına bır kapak yapacak kadar ışı ılorı gotunnuş, bunu kapadıgı zaman yuvasın da guvenle oturuyor Orumceklerın dışında avlanmak amacıyla yapı kuranlar da var dogal olarak Kanncaaslanı aslında bır larva Kumda konı bıçımınde bır çukur açıyor, kendıru de onun clıbıne gomerek beklıyor Yoldan geçen karıncalar ıçerde ne var dıye buraya adımını atacak olurlarsa, kayıyor ve dogrudan kanncaaslamnın ag zına duşuyorlar Tumanıp kaçmaya çah şanlar da oluyor bu aıada ama karınca aslaru onlara da şans tanımıyor, aşagıdan ürlattıgı kum tanecıklerıyle kaçmalarını engelhyor Suda yaşayan bır başka larva turu de salgıladıgı ıplıkçıklerle agzı açık bır torba oruyor suyun surukleyerek bu raya getırdıgı kuçuk canlılarla beslenıyor Blr kunduz yuvau.. Kunduzlar akanulaı nekler an kovanları, kuş yuvaları oluyor ço ğu kez de bunlara berı zer bırkaç ornekten fazlasını sayamıyoruz Oysa bu alanda oldukça ügınç bıı çeşıtlılık var bunlann bır bolumu msdnların ya pım Ptkınlıklerıyle şaşır Üreme amaçlı yapılar Ama yuva dedıçjımız zaman aklımıza ılk olarak ıçınde yavru yapılıp buyutulen yer gelıyor An kovanlarındakı petek ler ıçıne yumuıtdbııakılanhucreler Daha sonra larvalar da burada bırıktınlen bıtkı ozlerıyle yanı balla beslenıyorlar En başanlı yuva yapıcılar ara&ında kuşlar var Hemen her turlu yumurtalarını bııakmak kuluçkaya yatmak çıkan yav rulannı beslemck amacıyla yerde agaç dallan arasında yapılar kuruyor Hatta ınsanların yaptıgı yapıları kullananlaı bıle var Leylekler bu ış ıçm yuksek bacalann usrunu seçerken kırlangıçlar daha kuytu saçak altlarını yeglıyoılaı Eh bu arada başkalarının yaptıgı yuvaları kullanan açıkgozler de yok degıl, kımı saka kuşu turlerı yumurtalarını başka kuşlann yuvalarına bırakıyor tıcı benzerlikler gos Altmda Ikl ya da daha çok cıkif tuneli bulunan kunduz yuvaları. Havalandırmayı sağlamak amacıyla yuvanm üttündeki dal yığının ortası daha seyrek yerleftiriliyor. tenyorlaı Insonlann kur duğu yapılar da denetım altına alınmış yaşama ortamları oluşturuyorlar Bunun ıçınyapı gerpçlerınden yaıarlanılıyoı on ları bır aradd tutacak yapım yontemlen gelıştırüıyor Hayvanlarda da bu çok fark h degıl Boyle benzerlikler yalnız doğa bılımlerı açısmdan degıl, yapı sanatı açısından da ılgı çekıcı olgular Korunma amaçlı yapılar Vdriığını surdurmek canlıların en onemlı gudulerı arasında bu da olumsuz çevıe etkenlermden korunmayı gorektırı yor Kımı hayvanlar bu amaçla govdelerınm bır uzantısı olarak oluşturdukları kabuklar gplıştırmışler Bunlann en ıyı oı neklprıne yumuşakçalarda raslanıyoı Kdbuklaı da ışlevlerı yapımları ve bıçım lenyle ügınç ozellıkler gosterıyorlar Buna karşılık otekı lıırlpı başka 566/12 kdzrna tuııol açnıa gıbı ışlemlerde ba cakların olması doğal olarak çok IŞP yanyor Bcaklarını bır kazıcı araç gıbı gelıştırmış olan turler var En ıyı ornek, onayak larını bu amaçla kullanan köstebeklcr Bahklar bu amaçla daha çok ağızlarmı kullaıuyorlar Bır tur balık kum tanelennı ağzıyla taşıyarak kendme duşpy hır çu kur hazırlıyor kuyruÇpı aşagıya gelecek bıçımde de bunurı ıçıne gınyor Bu kovuk onu hem duşrnanlanndan gızhyor hem de avlarına gozukrnuyoı Bılımsel adı gastrosteus aculcatus olan balıklann degme kuşlara taş çıkartacak yuvalar yaptıgı büınıyor Memelıler arasında yapı ureten çı yok Ama bırı var kı otekılerın heps bastırmaya yeter Kunduzlaı Kunduzl keskın on dışlerıyle yaşadıkları akarsul rın çevresındekı agaçlun keser bunlc uygun bulduklan yere taşıyıp bır set olu turur Gene bu agaçldrı toplddıklan d. ları ust uste yıgarak kerıdı yuvalannı y par Boylece yalnızca korunacaklan ya rularına bakacakları bır barınak oluştı maz aynı zamanda ıçınde yaşadıkJ. akarsuyu da denetım altına aldrak dof fızıksel çevrelerını onun bıtkı oıtusur hatta ıklırnını etkıleyecek bu yapı etkın gınde bulunuı Kışın çcvrelerındekı donsa bılc yuvanın ıçınde kalan su do maz altta bı rakıldn bır delıkten ç ıkıp yıye c e k d e saglar Avlanma amaçlı yapılar Kırnı hayvtinlaı ıse dugrudan avla ma amaçlı yapılaı kuruyoılar en büınen ornek öriimcekler Bu hayvanlar salgıla örucü kuflann sazları, sarmafik dallannı kullanarak olufturduk lan örgü turieri ile bir yuva ömeği.