Catalog

B I LIM YAY I N DÜŞÜN BUL Uzay Zamanda Karadelikler Kitty Ferguson K üzav Zamanda Karadelikler I T T V F E R O U S Û N Karadeliklerin varlığı görülemiyor ancak bilim onların varlığından kuşku duymuyor. Bugün bilimin elinde artık bir kaç karadeliğin varlıgına ilışkın kesin kanıtlar bulunuyor. Varlıklarını kolay ele vermemelerı, bılımın karadeliklerı keşfetmek içın rnüthış maceraya atılrnasını zurunlu kılrnıştı. Bülent Toksöz ve Mehmet Gümüş'ün ortaklaşa çevirdiklerı ve Sarmal Yayınevi'nde çıkan "Uzay Zamanda Karadelikler" kitabı, bu büyük macerayı ve karadeliklerin evrenin gizlerinin çözülmesinde taşıdıkları önemi anlaşılır bir dille anlatıyor. Kitabın bölümleri şu başlıklardan oluşuyor: Kozmık düzeyde tükenme: Bir yıldızın hayat çevrimi; Kütle çekim kuvvetinin korkutucu gücü; Güvenilmez yolculuk; Büyük bir hiçi enine boyna tartışmak; Karadelikler için kanıt; Çılgın fikirler; Kütle çekim kuvveti sabırlıdır. Yıldız Teknik Üniversitesi emekli öğretim üyesi, inşaat mühendisi Sayın Gündüz önsözünde, mühendisin, olabilir eylemlerden birini seçerek ve gerçekleşmesine karar vererek, onunla ilgili riskleri de göze aldığını belirtmekte: "Risk istenmeyen bir olayın oluşması olasılığıdır. Henüz gerçekleşmemiş olması da daima geleceğe ilişkin olabilırliklerle ilgili olması dolayısıyla risk, bir anlamda kurgusaldır... Günlük yaşantımızın bir bölümünde çeşitli risktlerle karşılaşırız. Kimi risklere rıza gösterir kimilerini reddederiz. Kimi riskleri farkında olmadan, kimilerini yokedilemeyeceğini algıladığımız için kabulleniriz... Mühendislik sorunları bu belirsizlikler ortamında çözülür. Belirsizlikler, temelde, sorunların içerdiği fiziksel degişkenlerin ya da parametrelerin istatiksel değişim göstermelerinden., rasgele değişken karakterde yapıya sahip olmalarından kaynaklanır. Istatistiksel değişimlerin yer aldıöı olaylarda ise risk kaçınılmazdır. Bu bağlamda risk, mühendislik sistemlerinin yapısında varolan, azaltılabilen ancak yokedilemeyen tehlıke olasılığıdır" Gündüz'ün kitabı 9 bölümden oluşmakta. llk bölümde olasılığın ve istatistiğin mühendıslikteki rolü belirtılmekte, ıkınci ıle sekızınci bölümlerde olasılık ve istatistik teorileri, mühendislik sorunlarının çozümüne yönelik açıklanıyor. Son bölumde ise mühendislik sistemlerınin güvenilirliğinin tahmin edilmesine ilişkin yaklaşımlar irdeleniyor. Kendi yayını, 1996, 373 sayfa. Isteme: Inşat Müh. Odası Istanbul Şubesi, Tel: 0212 248 36 42 247 96 57 Bir kare oluşturalım Bu haftanın sorusu kâğıt ve makas gerektiren geometrik bulmacalardan. Herhangı bir dikdörtgen alıp diagonal olarak kesin. Örneği şekilde görülüyor. Böylece elimizde eşit b ü yüklükte iki d i k dörtgen var. Aynı prensipten hareketle elde edeceğiniz aynı büyüklükteki (ve formdaki) beş dık üçgenden bir kare oluşturmanız isteniyor. Bu üçgenlerden bir tanesını ıkı (yalnızca iki) parçaya bölebilirsiniz ama diğer dört üçgeni ellemek yok. ARMAGANLI BULMACA 502. sayıda kitap kazanan okurlarımız Umut Barış Barut Çorum, Makbule GözüaçıkSelçuklu/Konya, Hurşit YıldırımAydın, Oğuz ÇalışkanDikmen/Ankara, Bülent SınacıBeytepe/Ankara, Süleyman Çuhacı Bursa, Ertuğrul Çelikcan Etimesgut/Ankara, Mesut Canatan Kırşehir, Özgür Dünya Sarısoy Antalya, Inci Somunkıran Kadıköy/lstanbul, Yaşar Bulut Menemen/lzmir, Nevzat TUna Ayvacık/ Çanakkale, BayramSoykaraKartal/ Istanbul, Perihan GüvenCihangir/ istanbul, Serap SubaşıKayserı, Levent Bulduk Balgat/ Ankara. Hazırlayan: Zeze Zlndanda bir mahktım ı ** ı 1 J "1 • Hekimlik, Tıbbi Etik ve İnsan Hakları Uluslararası ve ulusal belgeler ; 1 | r « | | i 1 .. î J 4 .' 1 i I 1. Mühendislikte olasılık, istatistik, risk ve giivenilirlik MÜHENDİSLİKTE OLASILIK, İSTATİSTİK, RİSK VE GÜVENlLİRLİK HEKİMLÎK, TIBBİ ETİK VE İNSAN HAKLARI t" |1 * .... ..j ı Ata Soyer Evren Bcılta Hekim insan hakları ıhlallerine, hatta işkenceye katılır mı, demeyin. Çünkü katılır, katılmıştır ve katılmaktadır. Sorgularda tutuklunun sağlık durumunu kontrol ederek, polislere rapor vererek sorgulamanın işkence ile sürmesine müsaitliğini saptayarak polislere yardımcı olmaktadır. Ülkemizde de bunun örneklerine çok rastlanmaktadır. Dr. Ata Soyer kitabın girişindeki önsözünde bu durumu ayrıntılarıyla anjatıyor ve şöyle diyor: "insan haklarının ihlalinde hekimlerin oynadıkları rolü tartışıyor. Kitap, "hekimlik uygulamalarında karşılaşılan insan hakları ihlalleri konusunda tıbbi etik ile ilişkilendirdiğimiz belgeleri toplamanın ülkemiz için anlamlı olacağına karar verdik". Daha sonra 4 yıl süren bir çalışma sonucu bu konuda uluslararası belgeler toplandı, çevrildi ve kitap halinde yayımlandı. Türk Tabibler Bırliği yayını Prof. Altay Gündüz Yapı Mühendisliğinde aüvenilirlik temel bir kavram olarak kaoul edilir. Mühendislik sistemi her ne kadar mümkün olduğu kadar en risksiz veya en az riskli olasılıklar üzerine dayanır. Ne kadar kesin doğrulara dayandırırsanız dayandınn hesaplarınızı ve yapılarınızı, durumun önceden kestirilemez özellikleri devreye girebilir ve birdenbire en risksiz sistem, en küçük riske kurban gidebilir. Bu açıdan mühendislik sisteminde mutlak doğrular yoktur Altay Gündüz, bu kitabında "olasılık ve istatistik teorileri ile risk ve güvenilirlik sorunlarını mühendislik açısından" ele alıyor ve ülkemiz yayın hayatında bir boşluğu dolduruyor. Fıkra bilmemen ne kadar kötü 504 11