Catalog

EN ERJI UYKU AR A Ş T I R M AL A R I wat/saatının 8 fenık olacağı hesaplanıyor Boylece Amerıkalılar normal ABD elektrık ucretınden % 30, Almanlar ıse yarı yarıya daha ucuz elektrık odeyecekler 100 m2'lık Fotovoltaık modul 25 yıllık bır zaman ıçınde 250 00 kılowat/saat elektrık enerjısı verebılır Başka bır deyışle 100 m2'lık Fotovoltaık alan ıle 25 yıl ıçınde 67 000 lıtre fueloıl veya 70 ton taşkömur veya 195 ton normal kömur tuketılmemış olur Çevre ıse 262 ton CO2, 0,26 ton SO2 yukunden kurtulmuş olur Fotovoltaık sıstemın yapılarda kullanılışı çok değışık olabılır Bına cep Uyuklayan sürücüler ve trafik tıkanıklığın bu sayrılığa yol açabıleceğını gosterıyor Çoğu ağır olguda ıse dıl koku sorumlu tutulmakta Kesin tanı uykuda yapılan bır dızı ınceleme ve sonra da tıkanıklık bolgesını belırbah kalktığında kendını yorgun ve uykuleyıcı bazı teknıklerden oluşuyor ABD'de suz hıssediyor Dıkkat gerektıren tum ışıllar once, çok sevdığım bır arkadabu konuda çok çalışmalar yapmış olan C lerde başarı grafığınde duşme oluyor Sık şımın trafık kazasında oldüğunu Guıllemınault ıse yenı bır uzmanlık turunu trafık kazası yapıyor Sık ev veya ış kazası oğrendığımde kahrolmuştum Evyerleştırmeye çalışıyor Uyku ve uyku boyapıyor Sık sık uyukluyor Oturduğu yerlıydı ve ıkı de çok guzel çocuğu vardı Ihtızuklukları uzmanlığı (somnology) de, kah TV seyrederken, kah bır soyleşı sısasını yenı bıtırmıştı Mecburı hızmet kuraUSDS'in sağaltımı ıse bu tıkanıklığı as rasında, bazen yemek yerken uyuyakalısını çektıkten sonra eşyasını kamyona maya yonelık llk zamanlar denenmış ve yor yüklemış, o akşam da aılesıyle bırlıkte yola halen de tek kesın çozum olan cerrahı saUSDS yalnızca bunlara yol açmakla kalçıkmıştı ğaltım yontemı trakeotomının (solunum mıyor (Tablo 1) Kanın oksıjen doygunsuzEminım kı bırçoğumuzun yureğınde bu yolunu boyundan açarak tıkanıklığı aşma luğu gıderek organları zorlamaya başlıyor tur acılar var Amacım acıları tazelemek yontemı) yerını gunumuzde çok daha kave akcığerlerde kan basıncı yukselmesı, değıl Ama yaşamın yollarında ilerledikçe bul edılır başka yontemler almış durumda sıstemık kan basıncı yukselmesı (arteryel ınsan bu acıların önünu alabılmenın çoAncak bunlardan ıkısı ılerı USDS ıçın etkılı hıpertansıyon) başlıyor Artık nedenı belırzumlerını arıyor olan seçenekler basınçh hava solunum lenememış (esansıyel) bırçok hıpertanslSon zamanlarda ısmını daha sıkça duy aygıtı (CPAP) veya cerrahi Basınçh sıstem yon olgusunun altında (yuzde 2530) maya başladığımız bır hastalık var Uyku yuksek oranda çozum getırmekle bırlıkte, USDS'in yattığı bılınıyor apnesi ya da uykuda soluk duraklamaları kullanışlı olmayışı, ınsanı aygıta bağımlı Değışık tıpte baş ağrıları ve bılışsel bosayrılığı (USDS) Işte yenı araştırmalar kılması nedenıyle sık terklere uğruyor zukluklar da USDS belirtileri arasında USDS ıle trafık kazalan arasında doğrudan Cerrahı yontemlerse çeşıtlılık göstermeBunlarlada kalmıyor Gıderek kalp rıtim bır ılışkının varlığını, daha doğrusu USDS'lı ye başladılar Bunun nedenını de tıkanıklık bozukluklarına, kalpakcığer yetmezlıöıne suruculerın yuksek oranda kaza yaptıkları yerının kışıden kışıye değışmesı Zıra yapı(cor pulmonale), kalp krızıne (myokard ınnı ortaya koymaya başladı(1) lan amelıyatlar o tıkanıklığı aşmaya yonefarktusu), beylnde dolaşım bozukluklarına Önce USDS'nin tanımı ıle başlayaca lık ve erken bunamaya yol açabılıyor Urkutuğım USDS beyındekı veya daha sıklıkla Bu konuda ust solunum yollarındakı bozuklukçalışmalar hızla lara ıkıncıl gelışen, gurultulu soluılerlıyor Bır ılUYKUDA SOLUK DURAKLAMAURI numa (horlamaya) eşlık eden ve gınc gelışme de ara sıra soluk durması ıle kendını USDS'nin kalıtgosteren bır sayrılık Ancak, her sal olabıleceğını horlama USDS demek, ne de uygosteren çalışkuda soluk durması olamayacak maların olması bır şey Tıpkı uyanıkken bır olayın KANCO2İ Bu nedenle gıkarşısında heyecana kapılıp soluderek hastalarla ğumuzu farkına varmaksızın tutbırlıkte aılelerı de mamız ya da ruyamızın akışına goıncelemeye alınıre soluk alıp vermeyı kesmemız gıyor ve kuşku duKALPSOSIK bı Olağan olmayansa bunun sıkça yulursa, hasta 3UNLARI UYANMA, yınelenmesı, gıderek kanın 0 2 olmayan bırey^ITM BOZUK UYKUDA doygunluğundan düşmeye yol açlerde ılerıde bu .UKLARI, DERINLE ması, parçalanmış uykular .uykuyu sayrılık komplekrfTOKABD SEMEME alamama, gunduzlerı uyuklamaya, sıne yol açabıleNFARKTI UYKUbılışsel yetersızlığe ve bır dızı cek gelışmelerın SUZLUK, OKULVEYAIS |SAQ KALP YETMEZLIpr olumsuz gelışmeye kadar gıtmesı onu alınmaya UYUKLA ORAFİÛINDE Ne kadar yaygın bu USDS? Bır çalışıyorlar (6) vtA OUSME yazara göre en azından dıabetes Trafık kazalan [KALP VE AKCIOER YETMEZLIOI mellıtus (şeker hastalğı) kadar yayUSDS yeryuzungın (2) Aynı kışı ulkesınde yaptığı den tamamen sıbır araştırmada kamyon suruculelınse de surebılır |EPILEPTIK SIOOETLENME I MPOTENS rının % 46'sında USDS ıle uyumlu Ama hıç değılse bulgular saptamış Bır başka araşde bu konuya Tablo 1: Uykuda soluk duraklamalarının yol açabileceğl gelişmeler tırmaya gore orta yaş erkeklerının dıkkat çekılırse 'SVA Serebroya askuler aksıdan (Beyınde damarsal Problem) % 2'sınde USDS var3 Bu yaştakı acı çeken yurekerkeklerın trafıktekı suruculerın çolerın sayıca azalğunluğunu oluşturduğunu duşumasını umuyonursenız, yuz aracın ıkısınde uyku problerum Kazaların olmadığı gunler delığıyle cu değıl mu mı olan, kaza yapmaya aday surucu var •demektlr' KAYNAKÇA Nedır bunca soruna yol açan? Beyın Nedir belirtileri USDS'in? Şıddetlı ve 1. Haraldsson P O , Carenfelt C Lysdahl kaynaklı az mıktardakı USDS'ler bır kenasureklı horlayanların yuzde 5060'ında M , Törnros J Longterm effect of uvulopala ra bırakılacak olursa, buyuk çoğunluğu ust topharyngoplasty on drivlng performance Arch USDS saptanmış (2,4) Eğer kı soluk dusolunum yollarındakı bır tıkanıklıktan (ya Otolaryngol Head Neck Surg, 1995 121 9094 raklamaları ve sureklı uykusuzlukları, da yenı bır tanımla ust solunum yolların2. Partınen M Cours Internatıonal sur uyuklama horlamaya eşlık edıyorsa, o zaSyndrome d Apn6e du Sommeıl dekı konuşmadakı artmış dırençten) kaynaklanıyor Önman daha fazla belırtı beklememelı sından, Nısan 1995 Suresnes FRANSA celerı Ikematsu ve sonra da Fujita tarafınHorlama dışında USDS tıpık olarak orta 3. Flemons W W Whıtelaw W A Brant R . dan sorumlu tutulan ıse, kuçuk dılın (uvuyaş ve ustu şışman erkeklere ozgu bır Remmers J E Lıkelıhood ratıos for a sleep ap la) ta kendısıydı Fujıta'nın gelıştırdıcı cersayrılık (Foto) Ancak olağan olçulerdekı nea clınıcal pretıctıon rule, Am J Respır Crıt Cn rahı teknık uvulopalatopharyngyoplasty erkeklerde kadınlarda, gençlerde ve hatta reMed, 150 12791285 1994 (UPPP) ıse hızla yaygınlaştı ve çok sayıbebeklerde de gorulebılıyor Bebeklerde 4 Çehkoyar M M elez F Seçkın S ve ark da kışıye uygulandı Ta kı, her USDS'in Gunumuzdekı tonsıllektomı ve adenoıdektomı, anı olumlere yol açabıldığı tıp kıtaplarına uvuladan ve yumuşak damaktan kaynakŞışlı Etfal Hastanesı Tıp Bultenı 1 144 154 yenıce gıren bılgılerden Daha buyuk ço1994 lanmadığı anlaşılana değın Bu arada cuklarda buyuk genış bademcığı ve ba 5 Chabolle F Cours Internatıonal sur UPPP teknığının başarı oranı yuzde 30'lardemcıklerden kaynaklanan horlama ve Syndrome d Apnöe du Sommeıl'dekı konuşma da kalmaktaydı, hastaların 2/3'u sağaltılaUSDS gıderek bademcık amelıyatlarının sından Nısan 1995, Suresnes, Fransa mamaktaydı (6) bırıncı nedenını oluşturmaya başladı (5) 6. Guıllemınault C Cours Internatıonal sur Yenı ıncelemeler bumun on kısımlarınSyndrome d'Apnee du Sommeıl'dekı konuş USDS'in onemlı belırtılerını ıse uykuyla dan gırtlağın alt kısımlarına kadar ust solumasından Nlsan 1995, Suresnes Fransa ılgılı sorunlar oluşturuyor Kışı gecelen son num yollarının herhangı bır bolgesındekı * Dr., KBB Uzmanı. derece rahatsız uyuyor Defalarca uyanı Uyku apnesi ya da uykuda soluk duraklamalanndan yakınan sürücülerin trafık kazası yapma tehlikesi çok fazla. yor, yenıden uykuya dalıyor Sonuçta saMazhar Çehkoyar* Y Üstte, çatının uzerine yerieştirilmiş Fotovoltaık tesıs, Almanya. Altta ıse, çatıya uyum sağlayan Fotovoltaik moduller, Almanya. helerinde, konut çatılarında, cam lımonluklarda rahatlıkla Fotovoltaık moduller kullanılabılır 100 m2'lık kullanım alanı olan bır buro çatısına (73 m2'lık) ve cephesıne (78 m2'lık yerleştırılen c a m Fotovoltaık moduller, bınanın ıhtıyacı olan elektrığın yuzde 50'sını uretebılır 8000 m2 kullanım alanı olan bır buro binasının yıllık enerjısını karşılayabılmesı ıçın guneye doğru sadece 170 m2'lık bır alana Fotovoltaık panellerın yerleştırmesı yeterlıdır Bu ıse cephenın yuzde 7'sını kapsar Fotovoltaık panellerın kullanılmasıyla o l u ş a n fazla yapı maliyetı t u m yapı mahyeiının yuzde 7'sı kadardır ve kendısını 10 yıl ıçınde oder "Fotovoltaık" gelecekte dunyanın en yaygın endustrı dalı olacaktır Not: Fotovoltaık sıstemın yapılarda kullanılışı ıle ılgılı daha fazla bılgı Serbest Mımarlar Derneğı'nın yayın organı olan "MİMAR" dergısının 4'uncu sayısından edınılebılır Kaynakça: 1 DerSpıegel Dergısı, 2/1995, s 8285 2 Der Spıegel Dergısı, 52/194 3 DBZ (Deutzsche Bauzeıtung) 4/1994 s 113131 4355