Catalog

PSİKOLOJI TEKNOLOJİ na gelir Hekımın hastaya, "Dünyanın ona nasıl gözüktuğünü görebildiğfni" söylemesı çoğunlukla hastayı kendı duygularını ortaya koymak konusunda cesaretlendınr Ayrıca ıletışım teknığının en önemlı oğelerınden bırı olan etkin dinlenme yöntemının uygulanması da hastanın açık ve örtuk endışelennı ortaya koymasına ımkan verır Etkın dınleme ıçın hastanın soyledığı fıkrı yorum katmadan tekrarlamak, son kelımelerını tekrarlamak, küçuk sesler çıkartarak dınlemek ve başla onaylamak, hasta ıle goz teması ıçınde olmak yer almaktadır Hekımın hastaya soyleyebıleceğının önemını vurgulayarak söze başlaması, hastanın dıkkatını toplamasına yardımcı olmaktadır örneğın muayeneden sonra "Şimdi size kalbinizde neyin aksadığını soyleyeceğim, sonra sizln bu konuda yapabileceklerinız söyleyecegim, sonra da nasıl bir tedavı uygulamayt düşündüğümü anlatacağım" gıbı Bundan sonra "daha çok egzersiz yapın" gıbı genel tavsıyelerde bulunmak yerıne "haftada beş defa gunde 20 dakıka yuruyun" demek daha etkılı olmaktadır Miller ve Goldberg, hastalarının duygusal problemlerını teşhıs etmeyı başaran hekımlerın hastalarına bılgı vermek ve tavsıyelerde bulunmak konusunda da daha başarılı olduklarını saptamışlardır (2) Ortalama bır ıletışımde kelımelerın önemı % 10, ses tonunun onemı % 60'tır Bu sonuçlar bır mesajın veriliş biçiminin, iletişim sonucunu belirleyici etkısını açık bır şekılde ortaya koymaktadır Hekımhasta ılışkılerınde, hekımın hastayla aynı duzeyde durmasının muayenehane ve polıkılınık şartlarında oturma bıçımının, yatak başında hastaya yaklaşım bıçımının ve temasının ıletışımın kalıtesı uzennde doğrudan etkılerı vardır Hekımhasta ılışkılerınde beden dılının doğru ve hatalı kullanım örneklerı "Bedenın Dılı" kıtabının hekımler ıçın yapılan baskılarında ayrıntılı olarak açıklanmıştır (8) Maguire ve arkadaşları yaptıkları bır araştırmada (9), öğrencının aldıgı hasta hıkayesının, tecrubelı bır hekım tarafından ayrıntılı olarak tartışılması ve her aşamanın gozden geçınlmesıyle şekıllenen geleneksel ustaçırak yaklaşımını yukarda sıralanan yenı eğıtım yontemlerıyle karşılaştırmışlardır Araştırma sonucuna gore, iletişim tekniklerını öğrenerek yetişen öğrencilerin hastadan doğru ve uygun bilgi alma becerilerinin anlamlı ölçüde geliştlği görülmüştür. Vıdeo veya ses kaydı kullamldığı takdırde bu gelışmenın daha da arttığı saptanmıştır Tıp fakultelerınde ve tıp alamnda yardımcı hızmet veren butün eğıtım kurumlarında ve yuksek lısans programlarında ıletışım becerilerinin gelıştırılmesı buyuk önem taşımaktadır Böyle bır eğıtımın yararları şoyle ozetlenebılır 1) Hastanın şıkayetlerının tam ve doğru olarak anlaştlması 2) Hastanın kendısı ıçın düzenlenen tedavıye uyum göstermesı 3) Hastanın anlaşıldığı ınancını yaşamasıyla plasebo etkısının tedavıyı olumlu yönde etkılemesı 4) Hastanın sağlık kanallarını ışgal etmemesı ve boylece zaman ve para yönunden tasarruf sağlanması 5) özellıkle hastaya verılecek haberın lyı olmadığı durumlarda hastaya yardımcı olmanın mumkun olması (Bu başka bır yazının konusudur) 6) Hekımın meslekı doyum yaşaması 7) Doğru ıletışım kurulmasıyla hekımın zamanını daha etkın kullanması Sağlık profesyonellerının ıletışım becerılerını gelıştırmelerı, çağdaş tıp hızmetının gereğı ve gerçek anlamda profesyonellığın temel şartıdır * Burada hekım kelımesı hasta ıle doğrudan ılışkı ıçınde olan ve almış olduğu eğıtım ıle llgılı tedavıde sorumluluk yuklenen butun sağlık profesyonellennı ıçermektedır Bu bağlamda gereklı ve uygun olduğu her durumda "hekım" yenne "sağlık profesyonellert" kullanılabılır Kaynakça Ses nasıl ters çevrilir? I ır Fransız fızıkçı "zamanı gen işley n ayna" dıye tanımladığı, bır 'sesı aiıp tekrar bıleşenlerıne bölen bır cıhaz ıcat ettı Fransız flzıkçı Mathias Finks gelıştırdığı cıhazı "zamanı geriye doğru işleyen ayna" olarak ısımlendırdıyse de, bu cıhaz sızı geçmışe veya geleceğe göndermıyor, zamanla veya daha doğrusu sesle hıleler yapıyor Parıs Unıversıtesı Dalgalar ve Akustık Laboratuvarı'nda Fınk'in aynasının önünde durursanız tuhaf bır yansıma duyarsınız, soyledığınız her şey tam olarak ters dönmuş şekılde gerı gelır örneğın "hello" dersenız hemen hemen anında "olleh" diye bır yansıma sesı duyarsınız Fınk ıcadının bır oyuncak olmadığına dıkkat çekıyor Yakın gelecekte bu cıhaz bobrek taşlarından arızah uçak parçalarına kadar çok çeşıtlı problemlerde teşhıs koyabılen çok gelışmış bır sesötesı göruntu aygıtının gelıştırılmesıne yol gosterebılır Sesötesı frekanslar duyulabılme sınırı ötesınde yer alıyorlar ve, X ışınları gıbı, katılardan geçıyorlar Ama X ışınlannın tersıne, sesötesı da^jalar yumuşak doKulu sınırlardan yansıma yapıyorlar ve doktorların ıç organları görmelerıne olanak sağlıyorlar Fakat sesötesı frekansların sorunları da var Fınk "Karına ' V^.,, ekografık bir sistem ~ koyduğunuzda ınsanların uçte ıkisınde lyı, uçte bırınde kötu göruntu alınıyor" dıyor Çok vucut yağı olanlarda göruntu kalıtesı kötu oluyor, vucut yağı sesötesı dalgalan bozma ve yansımayı zayıflatma etkısı yapıyor Sesötesı dalgalar metal veya taş yapılarda ıç çatlakları araştırmak uzere kullanıldığında da benzer problemler çıkıyor Krıstallerdekı küçük düzensızlıklerı veya yapının genel şeklı sınyallerı bozuyor Fınk ve arkadaşları bu sorunları aşmak ıçın ılgınç bır yol bulmuşlar Fransız fızıkçının zamanı gerı işleyen aynası gerçekte hem mıkrofon hem hoparlor olan tek bır cıhaz yalnızca bır sesötesı ışın göndermek ve yankıdan bır göruntu oluşturmak yerıne, bır sesötesı sadme ıletıyor, yankıyı alıyor ve bır bılgısayara gonderıyor Bılgısayar yankıyı sayısallaştırıyor, parçalara ayırıyor ve ters sırayla yenıden bırleştırıyor yankının mıkrofona çarpan son parçası yenı ıletılen ışının ılk parçası oluyor Tum bunlar bır sanıyenın bırkaç bınde bırı kadar bır zamanda oluyor Tum bu ışlemlerden neden geçılıyor? Çunku sesötesı sadme zaman ıçınde Bir Fransızın icat ettiği "zamanı geriye doğru işleyen ayna" sayesinde bu mümkün oldu... Hello dediğinizde ayna size olleh diye yanıt veriyor... ters yönluleştırılırken, Fınk'in cıhazı aynı zamanda onu uzayda da ters yonlü hale getırıyor Sadme orıjınal yankının hederten mıkrofona doğru gerı gelirken izledığl yolun tam olarak aynısından geçıyor Ters çevrılmış yankı otomatık olarak orıjınal yankının ayrıldığı hedefın uzerıne kapanıyor bu hedef bır bobrek taşı olabllır Orıjınal yankının en guçlu kısmı her zaman bellı bır sureksızlıkten başka durumda et olacak yerdekı bır bobrek taşı veya bır jet motorda bır çatlak gıbı geldığınden yankıyı ters çevırme sürecı tekrarlanarak sesötesı gorüntü daha da net hale getırılır. Zamanı gerı işleyen ayna yuz kadar sesı elektrığe çevıren ve ters yönde çevrımı de yapan bır maddeden (pıezoelektrık) ç u buklardan yapılmıştır Bır yankı bu yapıya çarptığında pıezoelektrık çubuklar tıtreşım yapmaya başlar ve bır bılgısayara elektrık sınyaller gonderır (Çubuklar bırbırlerını bozmamalarını sağlayan bır harç ıçınde tutulurlar) Bılgısayar her elektrık sadmenın ne zaman ve hangı pıezoelektrık çubuktan geldığını saptar Bılgısayar, ters çevrılmış bır yankı oluşturmak uzere, sınyallerı aldığının tersı sırayla çubuklara gerı gonderır Bunun üzerıne tıtreşım yapan çubuklar sankı zaman tersıne akıyormuş gıbı ters çevrılmış sesötesı bır yankı uretırler Sadmenın yönu her bır çubuktan gelen ses dalgalarının etkıleşımı tarafından belırlendiğınden, ayna sesın zaman ıçındekı dızılışını ters çevırırken bu yönü tam olarak tersıne çevırır Fınk'in ekıbı bu cıhaz uzennde sekız yıldır çalışıyor Ancak son yıllarda, esas olarak yankıları ışlemden geçırecek daha hızlı bılgısayarlar sayesinde, cıhaz kullanılabılırlık eşığını aştı. Buyuk bır Fransız havacılık fırması SNECMA zamanı gerı işleyen aynayı test edıyor Bu yolla bır ışlenmış tıtanyum parçasında bır ınçın ellıde bırınden daha kuçuk ıç arızalar saptadı Fransız hastanelerı de bu aynayla yakından ılgılenıyorlar, zamanı ters çevrılmış sesın yoğun patlamalarının yalnızca bobrek taşlarını goruntulemeye değıl, aynı zamanda onları tahrıp etmeye yarayacağı duşunuluyor Kaynak: Disc. şubat 95 Türkçesi: Nezihe Bahar Sonuç Süreç nasıl işliyor? Beden dili H astanın duygıreal problemterini teshto etmeyi başaran nekimler, hastalanna bilgi vermek ve tavsıyelerde bulunma konusunda da basanlılar. Iletışım eğıtımının en önemlı parçasını oluşturan oğelerden bırı "model olma"dır Hekımın amacı olan hastanın problemını çozmeye yönelık etkın davranışların öğrenılmesı ıçın ıstenen ve ıstenmeyen davranışlar vıdeo kayıtlan veya canlı orneklerle gosterılebılır Bu noktada hekım adaylarının yetışmesınde buyuk önem taşıyan "hoca"ların davranışları bırıncı derecede onem kazanmaktadır Boylece, hastalarına yatak numarası ıle hıtap eden, hastanın yuzune bakmadan konuşan hoca tıpı de tarıhe kanşacaktır Londra'da St George's Medıcal School'da tıp fakultesı oğrencılenne verılen ıletışım eğıtımı, rol oyunları, hasta taklıdl yapanlarla yapay konsültasyonlar ve gerçek hastalarla karşılaşmaları ıçermektedır Ayrıca öğrencının kendısının hasta rolu oynaması da ıçgöru kazanmak konusunda çok eğıtıcı olmaktadır Model olma Geri bildirim 1. Davvkıns, J L . Drummond L M Traınıng matters, Teachıng ınterview skills to preclınıcal medıcal students Psycıatrıc Bulletın, 15, 9294 1991 2. Miller T Goldberg, D, ünk between the abılıty to detect and manage emotıonal dısoders a study of general practıtıoner traınees Brıtısh Journal of General Practıce 41,357359 1991 3. Goldberg D et all Tralnıng famıly doctors to regornıs psycnıatrıc ılness wlth ıncreased ^ccuracy, The Lancet September 6 521526 1980 4. Ley P et all Improvlng doctorpatlent communicatıon in general practıce Brıtısh medıcal Journal of the Royal College of general Practıtıoners, 26, 720724, 1976 5. Freelıng P et all Uncrecognızed depressıon ın general practıce Brıtısh medıcal Journal 290 18801883 1985 6. Szazs TS Hollenden M H A conrıbutıon to the Phılosophy of medıcıne Archıves of Internal Medıcıne 97 585592, 1956 7. Pendleton D et all The cosultatıon An approach to larnıng and teachıng, Oxford Unıversıty Press, Oxford 1984 8. Baltaş Z Baytaş A Bedenın Dılı Remzı Kıtapevı, sandoz özel Baskısı 4 ve 5 basımlar 1992 9 Maguire, P , et all The value of feedback ın techıng ıntenvıevv skills to medıcal students Psychologıtal Medıcıne 8 695 704, 1978 * Doç. Dr., ** Doç. Dr., Cerrahpaşa Tıp Fak. Halk Sağlığı Anabilim Dalı.. 422 12