Catalog

KANSER ARAŞTIRMALARI Kansere karşı yeni bir silah: Bilim, kanserin önlenmesinde yeni bir cephe açtı. Vitaminler değil, ancak sebze ve meyvelerde bulunan bazı kimyasal maddeler kanser oluşumunu yavaşlatıyor veya durduruyor. ABD'de hükümet 200 yeni projeyi bu alanda destekliyor. Derleyen: lsmail Murat B irkaç yıl öncesine kadar bilim adamları fitokimyasalların varlığından habersizdiler. Ama şimdi kanserin önlenmesine yönelik araştırmalarda yeni bir cephe açıldı. Bu cephede, bizi kanserden koruyan binlerce molekül bulunuyor. Üstelik bunlar ileri biyoteknolojik araştırmalann sonucu olan pahalı llaçlar değil. Hem de herkesin istediği zaman istediği miktarda bulablleceği doğal ürünlerde araştırmacıların yeni umudu olan "fitoklmyasar adı verilen bileşlkler ('fito' Yunanca'da bitki anlamına geliyor) var. Isırdığımız her domates dilimlnde ve yediğimiz her kayısıda ve daha birçok DOĞAL İLAÇLAR bitki ve meyvede binlerce fotokimyasal bulunuyor. Fitokımyasallar aslında doğanın, bitkileri güneş ışınlarının zararlı etkılerinden korumak için icat ettiği molekuller. Ancak şimdı bilim adamları bitkilerın doğal savunma moleküllerini, insan sağlığmm bir numaralı düşmanı olan kansere karşı kullanıyorlar. ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü, fitokimyasalların keşfinden öylesine etkilendi kı, bu bileşikleri araştıran milyonlarca dolarlık projeler başlattı. Fitokimyasalların, normal hücrelerin kansere dönuşümünü durdurma yeteneği, araştırmacılara gerçekten heyecan ve umut veriyor. ABD Toplum Sağlığı Hizmetleri'nden Devra Lee Davıs, "Bitkilerden elde edilen bu doğal ürünler adeta kanser motorunun kontak anahtarını kapatıyor" diyor. Fitokimyasalların mucizevi etkisinin ortaya çıkarılması, tam da herkesin sağlık ve beslenme konusunda kafasının karışmaya başladığı bir döneme denk geldi: Margarin, tereyağdan daha sağlıklıydı (veya değildi); yulaf unu, birçok hastalıktan koruyordu (veya korumuyordu); biraz alkol, kalbe iyi geliyordu (ama acaba meme kanseri riskini arttırıyor muydu). Çeşitli beslenme araştırmalarının çelişklli sonuçlannı yansıtan bu örnekleri çoğaltmak mümkün. öyle ki gündelik basında yer alan birçok haber, çeşitli besin maddeleri hakkında iyimser ve kötümser mesajlarla doluydu; kimse neyin iyi neyin kötü olduğuna karar veremiyordu. En büyük kafa karışıklığı ise kuşkusuz vitamin haplan konusunda yaşanıyordu. Kanseri önledıği ıleri sürulen ve antıoksidan adı verilen E vitamini, C vitamini, A vitamini gibi vıtaminlerle ilgilı bir çalışmanın heyecanla beklenen sonuçları nisan ayında (1994) The New England Journal of Büyülü haplar: Vitamin A B C D Hangi besinlerde bulunur Yararları Şeftalı, kayısı ve sarı sebzelerde bulunur Faydaları Kesın olmamakla bırlıkte kanseri önledığı ıddıa edılıyor Bazı besinlerde bulunur, Faydalan B6, bağışıklık sıstemını gelıştinr. Sağlıklı hücrelenn devamlılığını saglar Turunçgıllerde kırmızı biber ve çılekte bulunur Faydaları' Kansere yol açan doku tahribatını denetım altında tutar Konsarve sardalya , sut ve guneş ışığında boldur. Faydaları Kemıklen kuvvellendırır Bazı kanser turlerını engeller. Besınlerden elede edılmesı zordur. Buğday tohumu, Iıstık fındıkta bulunur Yuksek dozda alınması kalp haslalıklarını engellor Folik asit Karacığerde, yapraklı sebzelerde bol miktarda bulunur Faydaları' Kadınlarda doğum sırasında ortaya çıkabılecek rahatsızlığı engeller Bezelyede, yer fıstığı yağı ve bazı etlerde boldur. Faydaları: Bol miktarda alındığında kolesterolu düşurur. Medicine dergısinde yayımlandığında büyuk bir düş kırıklığı yaşandı, çünkü çalışmayı yapan Dr. Julie Buring'e göre tıp dünyasının umut bağladığı antıoksidan vitaminler bir ışe yaramıyordu. Anlaşılan, kanseri önleme çalışmalarına bir zamanların gözdesı olan vitaminlerin pabucu dama atılıyor ve onların yerine yeni bir umut aranıyordu. Bu umut sebze ve meyvelerde bol miktarda bulunan fitokimyasallar olabilirdi. Şimdi sıra, bu "mucizevi" moleküllerin mucizelerini kanıtlamaya gelmiştı. Araştırmacılar hiç zaman yitirmeden kıvırcık lahanada (broccoli) bulunan ve deney hayvanlarında meme kanserini önlediği ileri sürulen sulforaphane adlı fitokimyasal bıleşiği incelemeye aldılar. Bulgular son derece umut vericiydi: Sulforaphane verilen hayvanlarda kanser oluşumu dramatik bir şekilde azalıyordu. Nıtekim ıkı yıl one de John Hopkins Tıp Enstitusü'nden Dr. Paul Talalay, kültürde çoğaltılan ınsan hücrelerine sulforaphane eklemiş ve bu hücrelerde antikanser enzim yapımının uyanldığını gözlemlemiştl. Bu başandan cesaret alan kimya profesörü Gary Posner, sentez yoluyla bir sulforaphane versiyonu üretti. Sentetik sulforaphane, doğal bileşığe göre daha kolay elde edlliyordu ve daha sağlam yapıdaydı. Sentetik sulforaphane, deney hayvanlarına enjekte edildiğinde bu bileşiğin daha etkili olduğu görüldü. Sulforaphane, kanser yapıcı molekülleri hücreden kapı dışarı eden "faz 2 enzimlerini" uyarıyor. Biyologların yirmi yıldır kanser hakkında kesin olarak öğrendikleri bir şey varsa o da, bu hastalığın aşamalarla ilerleyen bir süreç olduğu; normal bir hücre, birçok biyokimyasal basamaktan geçerek kötü huylu kanser hücresine dönüşüyor. Minnesota Universitesi'nden John Potter, meyve ve sebzelerdeki fitokimyasal bileşıklerın, kanserleşme sürecını değişik basamaklarda yavaşlattığını veya durdurduğunu söylüyor. Cornell Universitesi'nden bilim adamları, bu yıl domateslere merak saldılar. 3744