Catalog

SAÖLIK BİLİM DERGİCİLİÖİ Hoşgeldin: Kııçuk ada a Kleopatra plaj Ordek kayası Scientific American'ın Türkçe edisyonunu yayımlayan Arif Çağlar ile söyleşL Niçln bir bllim derglsl ? Bılım konusu ne yazık kı Turkıye'de geleneğı ve guncellığı guçlu bır konu değıl Oysa ıçınde bulunduğumuz bırçok duşunsel toplumsal ve sıyasal felaket bızım bılıme herkesten çok ıhtıyacımız olduğunu gosterıyor Bılımın ve bılımsel duşuncenın ne olduğunu bır an once oğrenmemız gerekıyor Guncel ve sureklı bır yayın organı olarak bır bılım dergısının ve ozellıkle Scientific American'ın boyle bır amaç ıçın oldukça uygun bır araç olduğu kanısındayım Niçin Scientlflc American ? Bılıyorsunuz Scientific American bugun dunyanın en çok okunan en yaygın bılım dergısı Ama bunun da ötesındekı bazı önemlı özellıklerı Turkçe bır bılım dergısı yayımlamayı duşunurken bu dergıyı seçmemıze neden oldu Herşeyden once Scıentıfıc American bugun Ingıhzce, Almanca Italyanca Ispanyolca, Fransızca, Japonca, Rusça Çınce Lehçe ve Arapça olmak uzere dunyanın on dılınde yayımlanıyor Dolayısıyla bu dergı bırden çok dılde yayımlanmak gıbı bır tecrubeye sahıp Ustelık bu yapısı dergıye yalnızca ABO de yayımlanan bır dergının başka dıllere çevrılıyor olmasının çok ötesınde bır ozellık kazandırıyor Dığer butun edisyonlarıyla bırlıkte bu dergı, bılım dunyasının 6nemlı bır bılgı alışverışı ve bılgi aktarım merkezı Scientific American ın Turkçe edısyonu Bılım dergısını yayımlamakla hem dunyanın bu ortak bılım medyasını Turkçeye taşımış oluyoruz, hem de Turkçeyı bu bılım dıllerı arasına katmış oluyoruz Scientific American'ın dünyadaki yerlnedir? Scientific American bılım konusunda akademık olmakla populer olmanın kesıştığı bır noktada bulunuyor Bu açıdan hem bılım dunyası uzmanlarının hem de uzman olmayan ve bılımı ızlemek ısteyen ınsanların saygısını kazanmıştır Yukarıda saydığımız on dıldekı toplam tıra)inın bır buçuk mılyon olduğu duşunulurse, bugun bu dergı yaklaşık olarak beş mılyon kışı tarafından okunmaktadır Nasıl bir dergl, nasıl bir yayın poltttkası? Dergıdekı makalelerın hepsı uzman kışıler tarafından yazılmaktadır Bunların arasında çok sayıda Nobel ödullu yazarın da bulunduğunu ayrıca belırtmek ısterım Dergıdekı yazılar bılımsel tarafsızlık ılkesıne onem vermektedır Bu arada sorunların guncellıöı de yazı seçımınde rol oynamaktadır Orneğın son yıllarda ozellikle çevre, bıyolojı ve matematık konulannın agırlık kazandığı goruluyor THrMy'd» bMm <n^fcW»nl ı yoraunuz? Daha once bellrtmış olduğum gıbı ne yazık kı bilım ve bılım dergıcılığı Turkıye'de guçlu bır geleneğe sahıp değıl Bu 'V 25Om. Antik Duvarl ŞefcıV 2 Oolitlerin iç yapısı ve tiplen. A Konsantrık B Birleşik C Radlal yım ıçın ıkı farklı kaynak sozkonusu olabılır Bırıncısı, Sedır Adası Çamlı Mahallesı ve yakın kıyı kesımı Neojen (115 my) yaşlı genellıkle kıreçtaşı çakıltaşlarından oluşan bır bırım uzerınde yer alır Tabanında seyrek olarak oolıtlı demırtaşlarına rastlanan bu bırım, yer yer de marn, kumtaşı klltaşı gbı duzeyler ıçermektedır Bu bırımlerın geçmış jeolojık donemlerdekı bırıkme ortamı karasal (aluvyal yelpaze ve gol sel) ya da kısmen sığ denızel (?) olabılır Gokova korfezının kuzey yakasında Akbuk te Neojen yaşlı resıf ortamını temsıl eden mercanlı kıreçtaşları bulunmuştur Mercanlar odonemdekı ıklım koşullarının sıcak ve sığ olduğunun bırer gostergesıdır Ayrıca, yukarıda sözu edıldiğı gıbı Sedır Adası kumları ıçınde de Neojen yaşlı fosıller bulunmuştur Bu verıler, Neojen yaşlı çakıltaşı katmanlarının arasında oolıtık duzeylerının varlığının bırer kanıtı olabılır Eğer boyle bır duzey Kleopatra Plajında yuzeylenıyorsa ve bu duzey gunumuzde dalgalarla aşındırılıyorsa oolıtık kumlar oluşabilır Nıtekım plaj kumlarının altında denız ıçınde çımentolanmış oolitık kumtaşı sevıyelerıne rastlanmıştır Ama bu çımentolanmanın sonradan da gelışmiş olabılecegı gozardı edilemez gunumuze kadar devam eden bu faylanma sonucu meydana gelen kırıklar boyunca sıcak su çıkışları olağandır Adada bır hamamın varlığı bunu destekleyen kanıtlardan bırıdır Boyle bır termal su da pekala oolıt oluşumuna yol açabılır Bızce, en guçlu varsayım bu olmalıdır Çunku boyle bır sevıyenın Gokova da hıçbır yerde olmaması, renklerının açık (beyazımsı ten renklı) olması tanelerın oldukça kırıksız ve temız olmaları oolitlerin oldukça yenı olduklarının gostergesı olabılır Hangı varsayımın doğru olduğu, devam eden araştırmalarımız sonucunda kesınlık kazanacaktır Fakat sorunun yanıtı ne olursa olsun, bu kumların varlığı seyreklığı az bulunurluğu nedenıyle çok onemlıdır Bunların her bırı bınlerce yıl gıbı uzun zaman dılımlerınde oluştuğundan tyı korunmaları gerekmektedır Bu konuda alınacak tedbırlerden bırı bızce en onemlısı Kleopatra Plajı nda denıze gırmeyı yasaklamaktır Çunku kısa bır ıncelemeden sonra adadan ayrılırken bıle uzerımıze yapışmış olan kumların orıjınal yerlerınden taşınmasına neden olduk Zıyaretçılerın bollugu ve plajda denıze gıren ınsanların sayısı duşunulecek olursa taşınma (eksılme) mıktarının buyukluğu hakkında fıkır sahıbı olunabılır Hele buradakı kumların nıtelıklerı dolayısıyla plaj yapımı amacıyla bır başka kıyıya naklı ıse son derece vahım bır durumdur Bızım bu konudakı tavsıyemız, Kleopatra Plajı mutlak görulmesı gereken yerlerden bıridır ama burada denıze gırmek (özellıkle Kleopatra Plajında) yasaklanmaklıdır Bu kumların korunması ıçın başka bır çözum olamaz *Dr. Jeolojl Yük. Mühendisi **Yard. Doc. Dr. Mehmet Sakınç tTÜ MadenFak. Ers'oy ş (1991) Stratıgrapl and Tectonıcs Ersoy ş (1991) Sfratıgraphy of the Neotectonıc unıts ın Reşadıye penınsula Inter Earth Scı Cong on Aegean Regıons Izmır 224 Eseiter. G (1991) Orlgln of the ookh o» Cleopatra Beach, Gokova Bay (S Aegean Sea) Inter Earth Scı Cong on Aegean Regıons Izmır, 181102 Anadol N (1992) Cennetın Rolası Cem Of setAŞ 174 s nun sonucu olarak bılımın kendısı gıbı bılım habercılığı ve dergıcılığı de çevırıye dayanıyor Oysa bu konuda guçlu bır geleneğın oluşması ıçın lyı yetışmış bılım muhabırlerıne ve bılımın yaygınlaşması ıçın anlaşılır dılde yazı yazabılen çok sayıda bılım adamına ıhtıyaç var TUBİTAK ın yayımlamakta olduğu Bılım ve Teknık dergısı ve Cumhurıyet gazetesının Bılım Teknık ekı Turkıye de gene de bılıme olan sevgı ve merakın yaygınlaşmasına katkı da bulunuyor Dığer ulkelerle kendımızı karşılaştırırsak boyle yayınların sayısının ve tırajının artması gerekıyo' Darginin Türklye'de gelecegl ve Mra|ı Dergının Turkıye dekı geleceğını ve tırajını Turkıye dekı okurlar belırleyecek içerık açısından oturmuş bır dergının turkçesıne ve Turkıye ye adaptasyonuna ozen gosterıyoruz Turkıye de kaç kışının boyle bır dergıyı sevtp okuyacağı ve satın alacağı konusunda şımdıden kesın bır şey soylemek mumkun değıl Dergının satışı bır anlamda Turkıye nın bılıme olan merakının da bır kıstası olacak Sosyal yapı ve kultur açısından batı dunyasında bıze en yakın olarak duşunulecek bazı ulkelerde bu dergı orneğın Ispanya da 35 bın Polonya da 24 bın Italya da 75 bın satıyor Turkiye dekı satış sonuçları bu ulkelerle kendımızı kıyaslamak ıçın lyı bır verı olacak Başka yayınlar düçünüyor musunuz ? Şımdılık bu dergının dışında Scientific American ın kıtaplarını yayınlamayı duşunuyoruz Arlf Çağlar kintdlr? Faydalanılan Kaynaklar yofcsatormalnıyunflrflnflmfl? Bu kumlar, Gokova Körfezının oluşumu ıle ılişkılı de olabilır Çünku Gokova körfezı, yaklasık doğu bab gıdışlı fay (kırık) arasındakı alanın çökmesı sonucu oluşmuştur Yaklaşık son 2 mılyon yıldan Istanbul FrKek Lı sesınden ve Istanbul Unıversıtesı lızık/ matematlk bolumunden mezun olan Arıf Çağlar bu unıversıtede kısa bır sure asıstanltk yaptıktan sonra Zurıch te ETH da enformasyon leorılen konusunda ve 2urıch Unıversıtesınde Msefe ve tarıh konularında çalısmıştır Berlın Hur Unıversıtesınde fdsete sıyaset ve sosyolojı oKuyan ve bu konuda doktora yapan Arlf Çağlar uzun bir sure Almanyada sanayı sektörunde danışman ve pro|e yonetmenı olarak da çalısmıştır 33719