Catalog

B Î L İ M D Ü N Y A S I N D A N HABERLER Tarlada plastik üretimi Uzayda bir "canavar" G Troplk ağaçlann da yıl halkalan var Çunku yağışlı dönemlerde daha hızlı buyumekteler Amazon bölgesinde ağaçlann büyüme hızı artık daha kesin bir biçimde saptanabiliyor. Yaş belirlemede kullandığımız yöntemi altmışlı yıtların atom bombası denemeferine "borçluyuz". Atom denemeleri ve ağaçlann yaşı duraklama görulmekte Bu nedenle tropıklerdekı ağaçlar başka enlemlerde kış mevsımıne karşılık gelen yağmur mevsımınde buyumelerını yavaşlatıyor, odunlarında belırgın buyume halkalan oluşuyor Söz konusu buyume halkalarının yıllık bır çevrıme (perıyoda) sahıp olduğu, ağaçlann odunundakı radyoaktıf karbon 14 izotopu mıktarının belırienmesıyle anlaşılmış (Bkz Grafık) Buyume halkalarındakı karbon 14 mıktarının zaman ıçındekı dağılımı, artışı veazalmast, Avrupadakı ağaçlarda görulen dağılımla uyum göstermekte, geçtığımız otuz yıl ıçınde karbon 14 mıktarının artışı, özellıkle altmışlı yılların ortalarına rastlıyor Bu dönemde yeryuzunde gerçekleşen atom bombası denemeleri doruk noktasına ulaşmış Altmışlı yıllara karşılık gelen halkalarda karbon 14 izotopu en yuksek duzeyde Araştırmacı VVorbes, 11 değışık tropık ağacın kesıtlerınde yaptığı ınceleme sonucunda, bu yontemle tropık ağaçlann yaşı ve buyume hızının daha kesın bır bıçımde hesaplanabıldığını ortaya çıkarmış Ancak bu hesaplardan yola çıkarak tropıklerde ağaçlann ne zaman kesılmesı gerektığını plrnlamak mumkun değıl Elde edılen sayıldi ağaçlann ekonomık ve ökolojık yonden verımlı değerlendırılmesınde bır olçut oluşturmuyor (ı m ) elecekte tarlalarda patatesın yanı sıra polyester de mı yetışecek? Yoksa yumru kökler, bızzat bıyo plastik mı ıçerıyor? Alışılagelmış laboratuvar bakterılerı şımdıden polıpropılen benzerı plastik maddeye dönuşebılen bır polımer ıçerıyor Kalıtımları bılınçlı bır değışıklıkten geçırıldığınde, bakterller, sentetık plastik ve tumüyle yeni plastik maddeler üretlyorlar. Blyopollmerler, blyolojik açıdan tumüyle yok edilebilıyor ve aynı zamanda plastik madde uretımı ıçın petrolden bağımsız bır kaynak oluşturuyor Ustelık bu bakterıler, polımerlerı, herhangı bır kımyacıdan daha hızlı, daha temiz ve daha ucuz uretebılıyorlar "Science ' Dergısı'nın haberıne göre bıyopolımerlere ılgı dunya çapında artıyor Japon hükumetl 200 mılyon marklık bır araştırma projesınden soz ederken, Avrupa ve Amerıka'dakı laboratuvarlarda mıkroplar tarafından uretılecek yenı polımerler belırlenıyor Bu konudakı deneylerın bır ılerı aşamasını, buğday yerıne nışasta tarafından plastik madde uretılmesını sağlamak oluşturuyor Polımer uretıcılerı arasında en buyuk ılgı patates uzerınde yoğunlaşıyor Çunku patatesın köklerınde nışasta depolanmış durumda Bu da bıyoplastıklerın hasadını kolaylaştırırdı (sn.) Samanyolumuzun merkezlndekı Sagıttarius A'nın radyofoto resmı T ropık bölgelerde yetışen ağaçlarda yıl halkalan (Bkz. resimler), bulunmadığı ılerı suruletnlır, çunku tropıklerde, yıl halkalarının oluşumuna yol açacak buyuk mevsımsel değışımler yoktur Avrupa ve aynı enlemde yer alan coğrafı bölgelerde mevsımler arasındakı buyuk değışımler nedenıyle, ağaçlann yaşlarını bellrlemeye yarayan yıl halkalan oluşur llkbahar ve yaz aylarında ağaçlar daha çok buyur, kışın ağaçlann çapında kuçuk bır artış görulur Buna göre her bır "yrl halkası", buyukçe bır "yaz odunu halkası" ve daha dar bır "kış odunu halkasından" meydana gelır Bıyolog ve ormancılar yıl halkalarından yararlanarak ağacın yaşını, cınsıne göre değışen buyume hızını hesaplayabılır, kesılecek ağaçlar ıle genç ağaçları ayırt edebılırler Tropık bölgelerde mevsım değışıklıklerı behrgın olmadığından ağaçlarda yıl halkalarının görulmeyeceğı söylenebılır, ancak bu, yanlış bır varsayımdır Max Planck Enstıtusu Ormancılık Bölumu'nden Martln Vtforbes, kış aylarında tropıklerde yağmur mevsımı nedenıyle toprağın uzun sure su altında kaldığını, bu durumun toprakta oksıjen azlığına neden olduğunu söyluyor Toprakta oksıjen azalması sonucunda ağaçlann buyumesınde Tansiyon ve heyecan J ournal of the Amerlcan Medıcal Assocıatıon'da yayımlanan bır raporda yuksek tansiyon tanısı konulan her beş kışıden bırının tansıyonunun doktor muayenesı sırasında heyecanlandığı içın geçıcı olarak yukselmış olabıleceğı ılerı suruldu Bu yuzden yuksek tansiyon tanısı koymadan önce hastaların kan basınçlarının zaman ıçınde bırkaç defada ölçulmesı gerektığı bıldırıldı Bu amaçla hazırlanan ve hastaların uzerlerınde 24 saat taşıyabıldıklerı bır araç, bu sure ıçınde 80 okuma yapabılıyor Suntech Tıbbı Aletler Fırması tarafından pıyasaya çıkartılan Accutracker II adlı tansiyon aletı ıle guvenılır sonuçlar elde edilebilıyor D alaksımizın merkezınde, dunyadan 30 bın ışık yılı ötede Sagglttarlus Abulunuyor Bu son derece kompakt ve enerjı dolu olan ' obje" sureklı radyo dalgaları yayıyor Astro fızıkçıler burada bır kara delığın olduğunu tahmın edıyorlar "Samanyolu'nun merkezındekı bu canavarı", lllınoıs Unıversıtesı'nden KwokYung Lo ve meslektaşları dört yıl boyunca New Mexıco'dakı 'Very Large Array Telescope" ıle gözledıler ve ölçtuklerı radyo sınyallerını dalga uzunluğu altı santımetre bır super bılgısayarın belleğıne kaydettıler Bılgısayarın bılgılerı hazmedebılmesı ıçın butün bır yıla ıhtıyacı vardı Ama sonunda Sagıttarus'un en detaylı radyo goruntusü ortaya çıkardı Ta 1977 de astro fızıkçıler, yay takım yıldızındakı bır radyo kaynağından söz etmışlerdı O zamanlar Sagıttarius A'nın Guneş sıstemımızın buyukluğune sahıp olduğunu tahmın edıyorlardı 1985 yılında Kalıfornıyalı astronom M.K. Crawford, buyukluğu konusunda daha kesın bır sayı verdı ve "canavarın" yaklaşık 24 mılyon kılometrelık bır çapa sahıp olduğunu söyledı Crawford ayrıca, bu "objeyı' çevreleyen gaz bulutlarının hızından hareketle ağırlığını da hesapladı "Canavar", Guneş'ımızden dört mılyon kez daha ağırdı ve boylece muhtemelen bır kara delıktı Sıcaklığı ıse Lch nun 1985 yılında belırttığıne göre 100 mılyon derece Astrofızıkçıler şımdı yenı radyo göruntulerının değerlendırılmesınden daha kesın sonuçlara varabıleceklerını umuyorlar "Bız, Samanyolu'nun merkezındekı lyonlu gazların hareketlerını, çeşıtlı yıllara aıt radyo goruntulerını bırbırıyle kıyaslayarak belırlemeye çalışıyoruz" dıyor G CİLT KAPAĞI5 Cumhurıyet BILIM TEKNIK'ın 105130 sayılarını kapsayan beşıncı cılt kapağı hazırlanmıştır Cılt kapakları, Cumhuriyet Kitap Kulubu ve Kitap Kulübu temsilciliklerinden, Cumhuriyet Gazetesi burolarından 6000 TL karşılığı edınılebılır Posta ıle ısteyen okurlarımız ıse 7000 TL'yı, "Posta çeki No: 14 87 84 Cumhuriyet Matbaacılık Gazetecilik TAŞ"ye havale ettıklerı taktırde, cıltler bekletılmeden adreslerıne postalanacak Lutfen "cılt kapağı" kodunu yazınız