Catalog

OTOMOBİL TEKNOLOJİSİ Otomobillerde hightech ve zanaat Süper otomobiller Süper otomobillerde yüksek teknoloji, zanaatsal sayılabllecek bir üretimle bütünleşiyor. Bu otomobiller hem bilgi üretme imkflnı yaratan bir laboratuvar hem de marka imajını güçlendiren bir reklam aracı işlevi görüyorlar. Lamboghlni Mlura, Ferrari Qay. na... Her iki otomobil de şimdiden koleksiyonları süsleyecek birer "klastk" oldular. Korhan Gümüş amborghlni, Maseratl, Aston Martln, Ferrarl... Bu markaları, otomobille uzaktan veya yakından ilgili olup da tanımayan herhalde yoktur. Büyük hacimli ve yüksek devirli motorları, aerodinamik karoserleri, sofistike süspansiyon sistemleri, hakiki deri döşemeleri ve ortalama 300 km/saatten fazla süratlerı ile bu markaların otomobil tarihi içinde çok özel bir yeri var. Çok az sayıda üretilen ve tıpkı sanat eserlerl gibi koleksiyoncuların ilgisini çeken bu süper otomobillerin, aynı zamanda çok güçlü bir marka imajına sahip oldukları kesin. Buna karşılık bu kuruluşların ne koca koca fabrikaları ne yıllık yüz binlerce üretimleri ne de gelişmiş üretim tezgâhları var. Bu da otomobilde yüksek teknolojl, ama atölye bazında küçük bir üretim demek. L 300500 kişi çalışıyor Çoğunlukla bu dev markalar, içinde 300500 kişinin çalıştığı, yılda birkaç yüz veya bin adet üretimleri olan atölyeler. Bu kuruluşların ortak özelliği ise bizim yerli otomobil sanayiimizin başlangıcındakine benzer bir üretim biçimini, el işçiliğine dayanan bir çalışma biçimini büyük bir titizlikle sürdürmeleri. Şaşırtıcı biçimde otomobilde "yüksek teknolojl", üretlmde zanaatla blrlikte yasıyor. Süper otomobiller "nihai ürün" olma müthiş bir teknolojik "zerafet" taşımalarına karşılık, yapı lan işler tam bir ustalığa dayanıyor. örneğin yılda birkaç yüz otomobil üreten Aston Martin fabrikasında genellikle yalnızca ustalar çalışıyor. Bir otomobllln üratiml aylarca sürdüğü gibi haftada yalnızca 4 otomobilin tamamlanması hedefleniyor. Bu nedenle Aston Martin fabrikaları, işçilerin önünden dizi dizi geçen otomobillerin olduğu tipik bir otomobil fabrikası görünümüne sahip değil. Yalnızca bir iş üzerinde çalışan ustaların olduğu bir atölye, hatta tamirhane görünümünde. Kaliteli ve süratli otomobiller üreten Aston Martin fabrikasında bütün parçalar elde üretiliyor. Kalite kontrolü de çcrk önem taşıyor ve teknoloji ile za..aat öylesine iç içe ki blten motorlar üzerlerinde yapan ustanın Ismlnl taşıyorl JFerrari fabrikalarında ise çoğunlukla alleler çalışıyor: Babalar genellikle motor üretiminde, erkek çocuklar montajda, kadınlar ve kız çocukları döşeme yapımında yer alıyor. Ayrıca yalnızca karoser imalatı yapan firmalar da var. Pinlnfarlna, Bertone, Mlchelotti, GuIglaro gibi tasarımcılar hem bu ünlü markalar için özel "elbise"ler hazırlayıp giydirirlerken aynı zamanda seri olarak üretilen otomobiller için de yenı tasarımlar geliştiriyorlar. Örneğin Ferrari'leri giydiren Pininfarina, aynı zamanda Peugeot için çalışıyor. Böylesine bir zanaat ürünü olan bu su per otomobiller, her zaman birer mühendlsllk şahasari olma özelliği de taşıyorlar. Tamamen robotların kullanıldığı büyük fabrikalann tam tersine, onların daha fazla veya ucuz üretmek gibi kaygıları yok. Kökten değişim Oysa hemen 1. Oünya Savaşı ertesinde yaygınlaşan seri üretimle birlikte, bugünkü süper otomobillerin üretim yöntemlerine benzer şekilde atölye üretimi yapan birçok firma, kendilerinı yenilemiş ve bugünkü büyük markaları oluşturacak fabrikaları kurmuşlardı. Seri üretimle birlikte, motor parçalarından başlayarak elektrik donanımının, frenlerin, aktarma organlarının standartlaştırılması ve her şeyden önemlisi tek tek elde biçimlendirilen tahta çelik karışımı kaporta parçalanmr yerini çok daha hızlı ve az işçilikle üretilen tümüyle preslenmiş sactan oluşan kaporta parçalarının almasıyla çok kökten bir değişim yaşanmıştı. II. Dünya Savaşı ertesinde ise seri üretim yeni bir özellik kazanmış ve otomobil neredeyse yıllık bir tempoda modelleri yenilenen, çok hızlı ve çok sayıda üretilen dört dörtlük bir sanayi ve pazarlama metası haline dönüşmüştü. Bu süre içinde HispanoSuiza, Delage Bugatti, FacelVvega gibi birçok ünlü marka ortadan kalkmıştı. Bugün hâtâ yaşayan süper otomobiller ise otomobil pazarı için çok özel bir müşteri kesimine seslenerek konumlarını korumayı başardılar. Bu basarının ardtnda elbette otomobilin önemli bir ayırt edilme aracı olarak kul lanımı yatıyor. Çünkü süper otomobiller yalnızca süratleri, teknolojik üstünlükleri nedeniyle değil, seçkinlik göstergesi olma işlevini yerine getirdikleri için de tercih ediliyorlar. Ama asıl ilginç olan şey, seri üretimin bu zanaatsal üretimi ortadan kaldırmaması, hatta bir anlamda teşvik etmesi. Otomobil modellerınde bir yeniliği ortaya çıkaran, çoğu zaman bir buluştan çok, ekonomik koşullatda seri üretimin gerçekleştirilmesidir. örneğin 1940'lardan önce bütün otomobil motorları, aşağı yukarı yandan supaplı idi. Yanma hacminin üstünde yer alan supaplar ise yalnızca yarış otomobillerinde görülüyordu. Daha sonra bu uygulama bütün otomobillerde yaygınlaştı Gene aynı dönemlerde, 4 tekerlekte bağımsız süspansiyon, yalnızca spor ve pahalı otomobillere ait bir lükstü. Bugün neredeyse bütün otomobillerde bağımsız süspansiyon var. 1980 sonrası otomobillerde, önde ters üçgen salıncaklı Mac Pherson (üst salıncak yerine amortısörlerle bağlantılı oluşturulan süspansiyon), arkada ise torsion dingilli paralel kol, neredeyse bütün küçük otomobillerde yaygınlaştı. Üretim öncesi aşama Nihai ürün olarak karşılaştığımız otomobil ne olursa olsun, otomobilin bir üretim öncesi geliştirme aşaması var. Bu süre çoğu zaman 5 yılı aşıyor ve çok daha uzun bir süreye yayılan bilgi ve tecrübe birikiminin üzerine oturuyor. Bu süreçte deneysel otomobiller ve prototipler, otomobil sanayii için bilgi üretme imkânı yaratan bir tür laboratuvar olarak değehendiriliyor. Örneğin yıllar yılı konfor ile teknolojik yeniliği marka kimliği içinde birleştirmiş olan Mercedes'in çok kollu, geometrik değişimli süspansiyon sistemini, ilk önce pist için hazırladığı özel otomobillerde denediği ve geliştirdiğı biliniyor. Seri otomobil üretimi yapan birçok üretici için deneysel otomobiller, araştırma geliştirme ve reklam faalıyetleri içinde önemli bir yer tutuyor. Bazı büyük üreticiler kendi marka imajlarını geliştirmek amacıyla zaman zaman bu kuruluşları satın almaya çabalıyorlar veya kendileri de yalnızca otomobil salonlarında boy gösteren prototipler üretiyorlar.D Seri üretilen bir Mercedes 190 "spor" ve bir piat otomobill. Mercedes, marka imaıını güçlendirmek için ikisini birlikte reklamlannda kullanıyor.