Catalog

BİLİMİN ÖNCÜLERİ TEKNOLOJİ Astronomide ilerleme: 100 defa daha parlak görüntü Boyle bır teleskobun temel unsuru, ışığı toplayan ve tek bır noktada odaklaştıran buyuk bır parabolık aynadır Ne yazık kı aynaların boyyt ları daha uzaklardakı kay naklardan ışık toplayabıl mek ıçın buyudukçe, sorun lar da buvumektedır İngiliz mühendisler maliyeti düşürücü önlemler geliştiriyor. Buyuk optık teleskopların yapımı, bu aygıtlann tasarımındakı dramatık yenı ılerlemeler sayesınde hızlanmışlır Verımlı çalışabılmesı ıçın 200 ınçlık çapta bır teleskop aynası, parabolık bıçımını bır ınçın mılyonlarda bırı kadar dakık lıkte korumak zorundadır Bu sorunların en cıddılerınden b rı, değışen ısılarda aynanın nok tası noktasına aynı bıçımde kal masını sağlamaktır Bu ıse değerlı gözlem zamanından saatlerın boşa geçmesı anlamına gelır Palomar 200 gıb buyuk teleskoplar ıçın, 14 ay onceden "sıraya gırıldığı" duşunulurse. bunun önemı ortava çıkar Tünel inşaatlarında yeni yöntem nşaat muhendıslerının surdurduğu araştırmalar sonucunda kara ve demıryolu tunellerının maliyeti oldukça duşurulebılecek Bu tasarruf, tunel duvarlarının dayanıklılığını arttıran burguların sayısının azaltılmasıyla sağlanıyor Şu anda açılan tunellerde, daımı kaya burguların patlama bolgesınden en az 10 m uzakta bulunması zorunlu goruluyor Tunel ışçılerının guvenlığı ıçın de bu mesafeden daha yakına, geçıcı burgular yerleştırılıyor Tunel ılerledıkce, tahrıp olan bu sı 'gulerın yerıne, daımı burgular yerleştırılıyor Boylece aynı ışlem ıkıncı kez yınelenmış oluyor Sonuçta bu yontem hem pahalı hem zaman alıcı oluyor Bradford ve Aberden untversıtelerınden ınşaat muhendıslerı, guvenlık standartlarını koruyarak, tunelın yuzune yakın olan burguların yınelenmesının onune geçmeyı amaçlayan araştırmalar yapıyorlar Kuzey VValles'dekı tunellere temel oluşturması ıçın mo deller uzerınde yapılan deneysel çalışmalar sonucunda, yınelenmesı gereken burguların sayısı yarıya ındınldığınde çok buyuk malı tasarruf sağladığı goruldu Kuzey VValles'dekı tunelın planlarındakı ayrıntılar tekrardan duzenlendı ve uygulamaya kondu Bu tuneldekı kayalar daha dayanıksız olmasına rağmen daımı burgular tunel yuzunun, yanı patlamanın gercek leştığı bolgenın 3 m yakınına kadar yerieştırılebıldı Bundan sonrakı çalışmalarda patlamanın burgular uzenndekı etkısının araştırılması planlanmakta (London Dress Servıce) I Bu da sadece ılk yapım sırasında olağanustu hassas bır kesıme değıl, aynı zamanda ısının değışmesıne karşı dayanıklılığa da bağlıdır Dığer bır dıstorsıyon problemı de aynanın camının bıza tıhı kendı ağırlığı yuzunden aynada eğılıp bukulmelerın ortaya çıkmasıdır uartz ve kaynaşmış sılıka aynalar, çok ıstıkrarlıdırlar, ne kı onların da gece yağışlarından sonra yenıden eskı bıçımlerını almaları bırkaç saat surer 1968 yılında Ovvenslllınoıs Cam Şırketı ısıdakı değışıklıklere tepkı vermeyen seramık camdan aynalar dokmeye başladı Hatta yörungedekı teleskoplar bıle bundan etkılenır Bu teleskopların ay naları yapılırken, once yerçekımı şartlarında, sonra sıfır yerçekımı bölgesıne konurlar Optık teleskoplar, elektro" manyetık radyasyonu (ışık Fonları) toplarlar, bunlar bır fotoğraf levhası uzenndekı gumuş zerrecıklerı karartır Ne yazık kı bunların verımı duşuktur, bır levha uzenndekı her yuz foton etkısı, ancak tek bır kararmış zerrecık oluşturabılır . Su, aynaların sonuk ışıkları da ^ toplama kapasıtelerını daha da jarttıracaktı, ne kı bu ışık, foto I levhalarında kaydedılemeyecek I kadar zayıf olduğu takdırde ne I yapılacağı bellı değıldı Artık radarlar sadece gökyüzünü değil, yapıların içini de inceleyecek. IÎ937 yılında Fransız bılımadamı Lallemand, foton etkısı. nı "çoğaltma"nın bırybntemını gelıştırmeye başladı Bu, nu elektronık araçlarla yapıyordu Sonuç, uzak ışık kaynağından gelen orıjınal goruntuye oranla yuz defa daha parlak bır göruntudur 3elıştırdığı aygıt olan 'Lallemand' elektronık kamera'sı, bugun ABD'dekı rasathanelerde uzak bır yıldızın parlaklığını yuz defa daha çoğaltmak amacıyla kullanılmaktad r İnşaatlar radarla denetlenecek \l\l\l\l\l\ 'Lallemand elektronık kamera sı sönuk yıldız goruntusunu hassas bır ka tod uzerınde odaklaştırıı ışık fotonları, elektronla rı serbest bırakırlar Eleklronlar, guçlu bır alanda serbest• l v m e kazanır ve bu hızla bır kalmıs^l fotoğraf levhasının uzerıne lektronlarl duşerek zerrecıklerı karartır lar 14 jBu tur gelışmeler, optık astrono1 [mının önunde yenı yenı araştırma alanlarının açılabıleceğını vaat edıyor Ve belkı de bu araştırmalar sonucunda Kuasarlar gıbı baş ka gızemlı yenı cısımler de keşfedılebılecektır ol, kopru, bına ve dığer malzemelerın test edıl mesı ıçın kullanılan ultrasonıklerın yerını radarlar alıyor Bu yonde çalışmaları surduren ERA teknolojı sırketı, radar sıstemıyle, şu anda kullanılan ultrasonık gıbı klasık teknıklerde ortaya çıkan hataların onune geçılebıleceğını belırtıyor Yenı sıstem, şımdıye kadar kullanılan radar sıstemlerı teknolojılerınden yararlanıyor Bunların arasında alıcı ve verıcı, bırleşık anten sıstemlerı, yeryuzu ve yeraltı yuzeylerınde uygulanan softvvare programları yer almakta Onumuzdekı donemde, bu yonde tıcarı radar sıstem lerı uretımı yapılması planlanıyor Bunların arasında ya pıların kusurlarının test edılmesı, boru, kablo gıbı gomulu malzemelerın araştırılması, guvenlık uygulamaları, jeolojık katmanların degerlendırılmesı gıbı alanlar yer almakta Bu sıstem, yollanan mıkrodalga enerjı ımpulslarının gerı yayılması sonucunda malzemelerın ıçındekı hataların anlaşılmasına dayanıyoı Y (T.Z.E. London Press Service)