Catalog

TTP AnffT A K I Hekimler işkenceyi önleyebilir!.. Amerikan Psikiyatri Blrliği'ne göre hekimler işkencelere, kurbanı ayık tutmak, canlı kalmasını sağlamak, işkencede olenlere 'normal ölüm raporları' düzenlemek biçimlyle katılıyor. Yankı Yazgan Dev dodeMur A/epfı, çarptşma sırasında ortaya ç/kacafc parçacıklan saptayacak. vizyon tüpündeki olaylardan pek farklı değil: Isıtılmış bir metalden yayılan elektronların elektrlksel bir alan emilmesiyle işe başlanıyor. Elektronlar Iki doğrusal hızlandırıcıda bir ön hızlandırmadan geçtikten sonra, küçuk bir halka blçimlndeki ortamda toplanıyorlar. Birkaç saniye için doğrusal hızlandırıcıların arasına çok ince bir tungsten tabaka yerleştirilip, üzerine 200 milyon «V enerji uygulanıyor. Ikinci aşamada, proton senkrotronu (PS) ve süper proton senkrotronu (SPS) sistemlerinde elektron ve pozrtron paketleri 20 milyar eV enerjlyle hızlandırıldıktan sonra, karsı yönlerden LEP tüneline gönderillyorlar. Pârçacıkların hareket enerjisi yarım saat Içinde 100 mllyar eV'a kadar çıkanlryor. Birkaç mlllmetreye Ikl santimetre boyutlanndaki her bir "paketin" Içinde 100 mllyar tanecik bulunuyor. Parçactk paketleri tünel Içinde hareket ederlerken dedektörterin biraz önOrte yerieştirilmiş süperiletken manyetik bobinler paketleri 1015 mikrona birkaç yüz mlkron boyutuna sokarak parçacıkların oeplneee\ çaıp^ma oranını olabildlâince arttırıyorlar. Aleph'in merkezinde elektronlar saniyede 40 bin defa çarpışıyorlar. Tam anlamıyla cephesel çarpışmaların dışında kalan parçacıklar LEP tünellndeki hareketlerine devam ediyorlar. Bu hızlandırma deneyi on saat veya daha fazla sürebiliyor. Elektron veya pozitron cephesel bir carpışma gerçekleştirdiğinde "blrblrlerini yok edlyorlar". Ortaya ya çok kısa dalga boyuna sahip ışımaya yol açan bir foton çıkıyor ya da Cario Rubbla'nın ilk kez dolaylı olarak kanıtladığı gibi bir Z° bozon taneciği oluşuyor. 90 milyar eV'lu hızlandırma enerjisi uygulandığında Z° bozonun oluşma olasılığı fotonunkinden 4 bin defa daha yüksek oluyor. LEP araştırmacıları, yılda bir milyon tane bu parçacıktan üretmeyi planlıyorlar. Fakat asıl ilgi alanlannı "top" adındaki altıncı kuarkın varlığını kanıtlamak oluşturuyor. 60 ve 180 milyar eV arasındaki bir enerji seviyesinde bu parçacığı elde etmeyi bekliyorlar. Yanıt aranan sorunlardan birisi de, temel parçacıkların kütlelerinin neden bu denli farklı olduğu. Bu konudaki biricik teori, sahibinin adıyla anılan "HlggsTaneclği"ne dayanan bir açıklama getiriyor ki daha bu parçacığın varlığı da kanıtlanamadı. LEP belki de parçacık fizikçılerinin düşünce sistemini kökünden değiştirecek yeni buluşlara sahne olacak. Kimbilir? (BlkJ ctor WlsMnschaft, 7/89) A merikan Pslklyatri Blrllğl, ABDnln en guçlü mealek örgutlerinden blridlr. Yaptığı yaymlarda, sosya/ konulardakl göriiBİerinl ttk vk yansıUr. Polttlk çlzglalnln, Türklye ölçulerine gön blny ozgürlülderinden ymna, ulualanraaı ölçülen gön muhaiazakar llbenl olduğu söyleneblllr. Amerikan Ptlklyatri Blrttğl'nln gazetaalnl kantttnrkan nsüadığım bir makato vesHeslyie bu bllglyl verme gereğlnl duydum. Makalenln kıaa blröntl yanda. llglnçllgl lae TürklyeVe guncel olmaktan bir turlü vazgeçmeyen işkence konuaunda, Amerlka'da profeayonel bir oevnnln flklrierinl yamutmaaında. Her ne kadar, yannaml bir Amarikan vakfınm vrdlğl ödtilü alan RCT (DanlmarkaVakl Işkenoe Kurbanlan Hahabllltatyon Merkezl)ragöruşlari, çah$malan hakkmda bir parça Hklr »mhlblydlmM da haklmhrlntetone*pmOğlnde yr aliflannın bu denll vurgukmdığını görrtJtfe R C T A t e M O O h V gön, haklmln aktlt tutumu, Itkaocmnln Önünda aomut bir angmi olabtUr. ttblf, yetrnz bmkıhnayan ve meatek grubunun dettak ve denmtlmlnl hteaeden bir heklm, aktH otablltr ancak. VaudakllkkKlgörOşünaahlbiolanOr. We*t, (UCLA glbl önemll ve büyuk bir ünlvenlteden olmaaı Amerikan ülçütleri açnmdan ankvnlıl) Idam cazatanna ağırlık veriyor. Infazı bekleme »urecl Içinde olmanın korkunç Bikmtnına değlnlyor. Idam cozasına, ne nedenle oluna o/*un, karşı çıkan Amerikan heklmlerinln bu cezayı önlemenl mumkun... Infazlara katılmayı reddederek, Idam hukmunün uygulanmasını önleyeblllrier. Mahkumun suçu ne oluna olaun, Olumle cezalandınlmaamı onaylamak, "Işkencecllerle aynı konuma düşmektl?', dlyor Dr. Weat. Türklye'de heklmlakence llisklslne değlnen bir yazıyı, Birlkim DergMnln 1. saymnda (lakence Üzerine Notlar, s. 6468) yayımlanmıştı. Ylne Tahip Odaları konuya duyariıklannı çetltll duzeylerde bellrtlyoriar. Sanınm, bu Ikl yabancı heklmln konu hakkındakl tlklrlarl de pek çok klalye llglnç gelecektlr. 30'unda işkence gündelik bir uygulama. işkence uygulamalannın çok önemli bir bölümünde de heklmlerin blzzat yer aldıklan, özellikle kurbanların ayık ve canlı kalabilmelerini sağlamakla ilgilendikleri bildiriliyor. Hekimlerin "görev"leri arasında, elektrikle işkence yapılacak olanları kalp hastahğı yönünden taramadan geçirmek, ayık ve bilinçli kalmalarını sağlamak için çeşitli ilaçlar uygulamak, işkencede ölenler için "normal bir ölüm" raporu düzenlemek yer alıyor. Kopenhag'daki Uluslararası işkence Kurbanlan Rehabllitasyon ve Araştırma Merkezi'nln (RCT) yöneticisi Dr. İ.K. Genefke Los Angeles'ta, bir insan Hakları Vakfı tarafından ödüllendirildi. Bu vakıf pslkanalist, psikiyatrist ve diğer ruh sağlıgı çalısanları tarafından, insan haklarının ihlaiine engel olmak ve son vermek amacıyla kurulmuş. Dr. Genefke konuşmasında, Uruguay'daki işkence seanslarında yer alan 100'den fazla doktordan söz ederken, Nazi kamplarındaki işkencoterde yer alan hekimlerl halırlatıyor ve Ifkancada yer alan h*Mml«in bugüne kadar c«zalandmlmamış olmasım da tarihsel bir olgu olarak bellrtiyor. "Eğer hekimler seslerlnl yükseltirterse, işkence eylemlerine karışan hekimlerin ve tibbi kuruluşların işi zorlaşacaktır. Çunkü, heklm olmadan, Işksnce yapılman bugün p«k mümkün daglldir. öyleyse işkence eyleminin önlenmeslnde, hekimlere dogrudan iş düşmektedir. Bu eylemlere katılan hekimlerin meslek örgütlerinden ihracını biz savunuyoruz." Dr. Genefke, askeri doktorların işkencede yer almaya zorlanmalarını önleyici bazı kurallar getiren bir projeden söz ederken, aslında pek çok hekimin ve yakınının da işkence kurbanı olduğunu belirtti ve örnekler gösterdi. RCT bağışlarla yaşayan bir kuruluş. işkence yöntemlerini belgelemek ve araştırrnanın yanı sıra, her yıl yakle^ık 100 işkence kurbanının rehabilitasyonunu üstleniyor. Kurbanlara psikolojik yaklaşım sırasında alışılmış psikiyatri tam ve tedaviler kullanılmıyor. Kurbanların durumu, dehşet verici bir yaşantıya sağlıklı bir tepki olarak değerlendiriliyor ve tedavide, bastırma değil hatırlama destekleniyor. Tedavinin ilk evresinde, terapistle işkence kurbanı arasındaki güven ilişkisi temel oluyor. İşkencede yaşanılanların anlaşılması ve işkencecının ana amacının bilgi almak değil, başkalarına ibret olsun diye onları çökertmek olduğunun gösterilmesi bu evrenin amacı. ikinci evrede, işkencenin en ufak ayrıntısı bile konuşuluyor ve kurban bastırdığı duygularını anlamaya başlıyor. Üçüncü evrede, kişi kurban rolünden pekâlâ çıkabileceğini ve işkence deneyımini geçmişinin bir parçası olarak kabullenmeye hazır olduğunu göruyor. İşkence görmüş kişilerde pslkoaomatlk hastalıklara da sıkça rastlanryor. Dr. Gsnefke'ye göre, bunda, işkencelerin kişilerin işkencenin izini ömür boyu taşıyacaklarını söylemeslnln rolü var. Pek çok kurban ömür boyu çocuk sahibi olamayacagını bile düşünüyor. Ama Işkencecllerindediklerlnin hiçbiri çıkmryor. Bir cüğer İşkence biçfml » r baska konuşmada ise, UCLA pslklyatrl protesorierinden L.J.Vvest ABD'de en yaygın işkence biçimi olarak gördüğü, ebeveynin çocuMara kötü muamelealne değindl. Bu yaygın davranış tarzının işkence olarak aJgılanmayışına paralel bir şekilde, işkenceye katılma olarak algılanmayan bir başka olguya dikkat çektl: Idamlarda bulunmal Kendisinin, bir başkası yerine katıldığı bir infazdan sonra, olayın asıl anlamını fark ettiğini söyleyen West'e göre, "Bugün ABD'de hiçbir idam, doktor katılımı olmaksızın infaz edilemez." Kaldı ki, hükümlülerin idamlarının öldürücü ilaç enjeksiyonu ile (hekimler tarafından) yapılması da meslek ahlakına aykırı olarak ilan edilmiş durumda. "Bugün, infaz gününü bekleyen yüzlerce idam hükümlüsü var. Büyük bir bölümü, yıllar boyunca infaz gününü beklemenin ıstırabını yaşıyor. Bazıları bu yüke dayanamayıp çıldırıyor. Mahkumların çoğu bağışlanamaz suçlar işlemişler kuşkusuz, ama unutulmaması gereken bir şey var. İşkence yapılan ülkelerde, işkenceyi savunanlar, işkence yaptlan kişilerin bu durumu hak ettiğini ileri sürerek kendilerini haklı çıkartmaya calışıyorlar. Şimdi, burada, ABD'de bir infaz anı gelip çattığında, varlığıyla infazı mümkün kılacak kişi bir hekim olacak. Eğer biz az önce bahsettiklerimizle farklı türden olduğumuzu düşünüyorsak, bir kez daha düşünmeliyiz o zaman." Psychiatric New'den kısaltılarak Hekimler işkencelere katılıyor... ne Uluslararası Af örgütü'nun tahminlerigöre dünyadaki ülkelerin yüzde T