Catalog

T I P lantılar sınır agının duzenlenışı de bu değı şıklıklere uyumlu olarak değışır Kımılerı ortadan kaybolur kımılerı guçlonır Gorme sıstemı modelı IBM ın ABU dokı arastırma merkezlerın den bırındp bpynın gorme bibtemının modelı olarak olusjturulan bır sınır aqı ust usto no ron labakalarırıddrı oluşuyor Her tabakadakı noron bır ust tabakadakı bırcok noronla ba<j lcinlılı Bırbırlerıyle baglantılı noronlar arasın dakı ıletısım her ıkı noron d i aklıl olduğu bırkaı, kat artıyor En alttakı tabakadan rastgele seçılmış bır uyaran vcrılıyoı Pekıştırme kurallarına uy gun olarak cn ust tabakadakı noronlar en duyarlı ayrırnları yapabılecek sekılde kalıp olusturuyorlar Genel olarak çoğunlukla uyumlu noronlar pokışırken uyumsuz noronlar kaybolup gıdıyorlar Sınır ağı kprı dı genel kalıplarını olubtıırurken kalıplara uy mayan noronlar pasıfleştırılıyorlar Bağlantı değışıklıklerı noronların aktıfleşmelerı pdbifleşmelerı hayat ıçerısın de beynın (ve sahıbmın) yasantısına paralel olarak gelışır Dığer yandan beynımıze yerleşen her anı aslında hıçbır zaman çok net ve kesın sınırlı dogıller Anı olarak bel lekte yer alan gerçek hayal hatırlanma su recı ıçınde adpta ypnıden ıslonır vo yaratılır Bu gerceklıkle uyumlu bır durum zıra hıç bır sey oldugu gıbı kalmaz ve sureklı bır de gısıklık ıçerısındedır Kanser, ısıtılarak yok ediliyor Dokuya zarar vermeden tümör hücrelerinin ısıtılarak öldürülmesini öngören "hipertermi" tedavi yaygınlaşıyor. anser hastalarının yaklaşık uçte bırı metastaslardan (başka organ lara sıçrama) değıl hastalığın nuk setmesınden oluyor Yenı amelıyatlar çogu duıumda artık mumkun değıl ışın tedavısı ve ılaçlar etkı yapmıyor Tumorlerın dokubu gereklı kan damarlarından yoksun kalıyor ve oksi|en eksıklığı çekıyoı Işte bu tumorler tu mor dokusunun 42 5 4 "3 dereceye kadar ısı tılmasıyla ısın ya da ılaçlar konusunda ye nıden duyarlılık kazanıyorlar Hucre bıyolo jısınden elde edılen bu bılgıler hipertermi, ışın ve kemoterapı tedavi yontemlerının kombıne edılerek kullanılmasını gereklı kılı yor Tumorlerın aşırı derecede ısıtılması geçen yuzyıldan bu yana bik sık denendı Ateş te rapısı ya da tum vucudun sunı bır şokılde ısı tılrnası konusunda çeşıtlı deneyler yapıldı Al man dılının konuşulduğu Avrupa ulkelerın do altmışlı yılların ortalarında Dresdenlı fızıkçı M von Ardenne bu yontemı gelıştırmeye ça lıştı Ancak teknık onkoşullar yetersızdı Şım dı artık bu yontem bayesınde sağlıklı doku ya buyuk capta zarar vermeden tumor huc relerını ısıtabılme ımkânı var Amerika da beş yıldan bu yana hipertermi konusunda deneyler yapılıyor 1984 yılında dunya çapın da 11 bın hasta bu yolla tedavi gordu Alman Kanser Yardımı Kuruluşu nun ca basıyla Berlın dekı RudolfVırchom Klinlğı şımdi Amerıkan BSO Medıcıl Coporatıon fırmasının en modern hıper termı aletıne (BSD 2000) bdhıp oldu Boy lesıne bır alete Essen ve Grosshadem de kı unıversıto klınıklerı oldugu gıbı 7 Amerı K Nasıl hatırlarız? Basıt bır ornok Yuzunu bimasını cok 1yı bıldığımız bırısını bırkaç yıl sonra sacları do kulmus vo sikal bırakmış olarak goruyoruz Eğer bellegımız bıre bır eşleme ıle ışlpyon bır bılgısayn olbaydı o kışıyı hıçbır zaman tanıyamazdık Ama o kışının yuzu oncc aıt oldugu tanıdık yuzler kategorısıne qıder ve orada da beynın yaratıcı halırlama bure cınden geçerse tum değışıklıklere rağmen genel esnek kalıplar sayebinde dostumuzu hatırlari7 Bır yazarın bu orneklpr ırm kurdugu bır benzetme var Sıhırbazın bollek sapkasına boktugu tavşan sıhırbazın şapkadan rıkar dığı tavsandin f ırklıdır Zaten sıhırbazın şap kdoi da o ılk baştakı şapki dogıldır G Edelman adlı araştırmarının savunu ı ulugunıı y ıptıgı Daıvvıncı bdkış açısını bu yazıda ozetlenen bsllpk modellerındc gor mek mumkun Gerçekle uyumlu yışarrn yı destekleypn anı nın bellekte yer etmeai pekıştırmelerle sağlanırken dıger anılar do gal seleksıyorn ugrayıp sılınıp gıdıyor Anı ıle kastettığım bellege gırmeye aday hpr bey algılar duyqular dusunceler vs Gunumuz bılımının egemen paradıgmalarından (ve en uzurı omurlulerırıden) Darvvincı paradıgma bılgısayar beyın arastırmabi ortaklıgında et kılı bakış açılarından bırısı Anıların beynımız de arsıvlpme sıstemı ıle depolanmıyor olması belleme sıstemının esnek ve degış ken olması ışe yaramayan noron orgutlen melerının başka orqutlenmelere donuşmosı araştıımaı ılaıın pukı^tırmeye çalıştıkları bel lek teorısının temel dayanaklaıı Sınır ağı modelı şımdılık bellek ıçın açık lamalar getırıyor Yakın zamanda duygular duşunce ve bılınçlılıkde sınıragı ıle açık lanabılır olacak Az kaldı demek artık aşırı lyımserlık degıl Tabıı bılımbel açıklama ve modellerın de Darvvincı kurallara gore hayat larını surdurduklerını unutmamak gerek Işe yaramaz hale gelenın gözunun yasına pek bakılmıyor Beyın faalıyetlerını araştıranlar ıçın bu rısk o kadar yuksek kı Yıno de lyım ser olmamak ıçın çok az neden var LJ Kanserli hücrelerin saldırısı Laboratuvarda doku kullu nındp ıırplılpn kotu huylu kan *,m hucrelerı kanser arastırma t ılarınd tumor hııt u Iprının ınsa nın buğl klı dukubuna sızması nın anlaşılmasında yaıdırtu ı o uyvr AIK ok bu surecı orga n tmada ızlemek ve tahlıl et nmk pek mumkun dcgıl Bu ne dcnİL vııc uttdkı olayları ydnhitan modol sıstemler ya pıldı Cıınkı norın ıl hut re oe jitlerının bır kısmını ve tumor hucrolorınm çocjunu doku kııl tuılonnde uretmek mumkun Embrıyal akcığer dokusundan eldf pdılpn qelcccktı kı bağ do ku hucrelerı (lıbroblast) örne ğın uygun bır zenvndo bırkac gun ıçındL bır hucre cımenıne donuşebıhyor Bunlara kotu huylu hucreler ılavo cdıldığınde hrmen kok salıyor yayılıyor ve duzleşıyorlar Normal hucrele rı kısa surcde çevrelıyor ıçlerı ne sızıyor ve onları adeta gerı çekılmeye zorluyorlar Elektro nık bır mıkroskopla bu sureçlerı gorunur hale getırmek mumkun oluyor çunku çeşıtlı hucre tıp Iprının ust yuzey yepılan bırbı rınden tarklılık gostenyor Yuka rıdakı resımde gelecektekı bağ doku hucrelerı ust yuzeylerı duz boyları uzatılmış hucreler olarak gorunuyorlar kan ışın kliniği de sahıp Essen dekı araş tırmalar genel nıtelıkte olmakla bırlıkte Mu nıh te çalışmaların odak noktasını hıperter mı ıle kemoterapının bırleştırılmesı oluşturu yor Berlın de ıse hıperiemı ışın tedavısı kombınasyonu denenıyor Yuzeyde bulunan tumörlerı ısıtmak nıspe ten daha kolay Ancak vucudun ıçındekı tumorler ıçın BSD hastanın etrafına sarılan halka şeklınde bır anten sıstemı gelıştırdı Bu sıstem tumorp elektro manyetık dalgalar ve rıyor bunlar da onu ısıtıyor Genış çaplı bır tumöru 30 60 dakıka ıçın bollı bır ısıda tut mak ıse daha zor Eğer tumörun bellı bol gelerı kan damarcıkları ıle donatılmışsa bu ralarda ener|i kaybına uğranıyor Bu nedenle tumorun ısıtılması her yerde eşıt oranda ola mıyor Şımdı Berlın de pek çok deneyle çe şıtlı kanser turlerı ıçın en uygun ışın bulun maya çalışılıyor Bu deneylere matematikçıler, doktorlar, flzıkçiler ve teknlsyenler katılıyor Hipertermi tedavısınde engel teş kıl edervonemlı bır olay var Isıyı belırlemek ıçın en aftndan ıkı olçum ığnesının ısınmakta olan tumftre sokulması gerekıyor Hipertermi ışın tedavısını ızlemelı m ı ' On dan once mı yapılmalı yoksa her ıkı yontem de aynı anda mı uygulamaya sokulmalı? Iş te bu sorunlar halen tartışmalı Genelınde hı pertermı ışın tedavısınden sonra uygulanı yor Berlın de ıse tam tersı yapılmak ıstenı yor Ancak ne olursa olsun her ıkı yontem de su ya da bu şekılde bırbırını ızledığı tak dırde hıpertermının etkısı daha buyuk oluyor Aksı takdırde aşırı sıcaklık sağlıklı komşu do kularda olumsuz yan etkılere yol açabılır Teknık nedenlerden şu sıralarda bu yonten lerın bırbırlerını ızlemesı dışında başka se çenek yok Pek çok cevapsız soruya rağmen hıportpr mının umut vaat ettığı soylenebılır Essen Unıversıte Klınıgı nden M Molls un dedıgı ne gore hipertermi ıle ışın tedavısının kom bıne edılmesı ozellıkle ılerlemış goğus kan serınde, goğus duvarlarında hastalığın ye nıden nuksetmesınde kafa ve boyun tumorlerının lenf duğumu metastaslarında barsak kanserı tumorlerınde ve kotu huylu cılt tumorlerının yenıden nukbetmesınde onemlı başarılar sağladı Olumsuz yan etkı lerı çok az yalnızca bazen aşırı sıcaklık duy gusu ve ağrılar gozlendı Bu durumlarda ısı nın duşurulmesı gerek Hipertermi ıle ışın te davısınde tumorun kuçulmesının ya da lu muyle lyıleşmesının mumkun olup olmadığı henuz bollı degıl Şımdılık bu tedavi yonte mı çeşıtlı rahatsızlıklann gıderılmesı ozel lıkle de ılerlemış kanserde yoğun ağrıların or tadan kaldırılması amacıyla uygulanıyor Hipertermi ıle hucrelerı yok eden ılaçların etkısını de arttırmak mumkun Kotu durumda olan ya da kalp rahatsız lıkları olan hastalarda ıse hıpertermının uy gulanmaması onerılıyor Çunku aşırı sıcak lık hasta kalbın uzerınde artı bır yuk olacak tır Hipertermi kalp pıllerıne ya da metal su nı organlara sahıp hastalar ıçın de pek uy qun değıl vVılmanns bu arada 40 hastaya hipertermi uyguladı En buyuk başarılar ku çuk havzalardakı tumorlere karşı elde edıl dı Mıde bölgesındekı metastaslara ıse bu te davı hemen hemen hıç etkı yapmadı (S N NuW)