Catalog

ZOOLOJ I Af rika'nın gece bahçıvanları: HenÜZ yavru Yeni doğmuş bir apoletli yarasa yavrusunun kanatları naylon kadar incedir. Fotoğrafta, yavrusuyla beraber gece yol alan anne yarasa görulüyor. Bu uçan tilkiler yılda ancak bir yavru yaptıklarından giderek nüfusları azalmaktadır mış meyvelerdi. Üstelik böylelikle bu yarasalar çok da yararlı bir iş görüyorlardı. Çünkü çürümeye yüz tutan bu meyveleri onlar toplamasa meyve kurtları çoğalacaktı. Son araştırmalar şunu ortaya çıkartıyordu: Tropikal ormanların ve meyve ağaçlarının yaygınlaşması ve korunması için bu yarasalar bir nevi tohumlama görevi görüyorlardı ve en az yağmurlar kadar hayati bir öneme sahiptiler. Kendi vücutlarının iki misli kadar meyve yiyen bu apoletli yarasalar 15 dakıka ıçinde sindirim yapıp uçarken meyve çekirdeklerini toprağa atıyorlardı Böylelikle her metre kareye bir ya da birçok tohum düşüyordu. Halbuki ötekı kuşlar, meyve çekirdek ve tohumlannı hemen ağaç dibine düşürdüklerınden başka bunları kolaylıkla bulup yıyorlardı. Uçan tilkiler, apoletli yarasalar Gerek yanlış inançlar gerekse bilgisizlik nedeniyle her yılAfrikaı da binlerce yarasa katlediliyor. Apoletli yarasa . denilen bu zararsız hayvanlar üstelik çeşitli değerli orman ve meyve ağaçlarının çoğalmasına birinci dereceden katkıda bulunan sevimli yaratıklar. I nanılmaz güzellikte, değişik bambaşka bir sesti. 1982'de doğu Afrika'nın bataklıklarında ilginç hayvanlar peşinde koşarken duyduğum bu sesin sonradan bir cins, meyve yıyen yarasalara ait olduğunu duyunca çok şaşırmıştım. Omuzları büyük tüylü, kanat açıklıkları 50 cm. kadar olan yakışıklı bir uçan tilki türüydü bunlar. Erkekleri bırleşme zamanı bir ağaca asılır ve dişisini cezbeden bu sesi çıkartırken kanatlarını korkunç bir süratle birbirine sürter ve bu tavus gibi beyaz apolet tüylerini kabartırdı. Kenya'lı asıstamm Paul Kabochi ile birlıkte Victoria Gölü kıyısındaki kasabada aylarımızı harcadık, bu yaratıkların bırleşme esnasında fotoğraflarını çekebılmek ıçin. Işın ılgınç yanı oldukça utangaç ve hassas olan bu yaratıklar kendilerıni dişilerıne göstermek için kasabanın sokak lambalarından yararlanıyorlardı. ve yaklaşık 2 kilometre kadar bir mesafeden iyi bir meyyenin kokusunu alıyorlar. Ancak yavru yarasaların hangi kokuyu takip edeceklerini öğrenmeleri bıraz zaman alıyor. Anne yarasa meyveyi ağzında getiriyor ve yavrusuna yıyebileceği besinin kokusunu tanıtıyor. Yarasa katliamı Arkadaşım Mike Ryan ile birlikte yaptığımız araştırmalarda Kenya'nın Mombasa kıyılarında bu uçan tilki türü yarasalann "canavar" olaraktanınıp, mango plantasyonlarına zarar verdıklerı gerekçesiyle görüldükleri yerde öldürüldüğünü öğrendık. Halk, bu hayvanlardan hiç hoşlanmıyordu ve birçok mağaranın bu yüzden ağzı tamamen kapatılmıştı. Bu korkunç manzara karşısında ıncelemelere başladık. Tam 2 bin 500 km2'lik bir plantasyon alanında 15 çiftlik gezdik ve 7500 hasarlı mangoyu inceledik. Hasat öncesi yapılan bu tahribatın sorumlusunun yarasalar olmadığı ortaya çıktı, çünkü dış izleri genellikle maymunlara aitti. Üstelik yarasalar olgun, çürümeye yüz tutmuş meyvelerden noşlanıyorlardı. Bir deney yaptık. Kelebek ağlarıyla 31 tane uçan tilki denen apoletli yarasa cınsı topladık. Bunları kapattık ve önlerıne çeşitlı olgunluk derecelerınde meyveler koyduk. Ananaslar, avokadolar, muzlar ve benzerlerinin hiç birisi tam olarak olgun değildi. Yarasalar bu meyveler olgunlaşıncaya kadar beklediler. Açlıktan ölecek duruma dahi gelse hiçbir yarasa, ham meyveyi yemeyı denemedi Onlar için yenecek duruma gelen moyveler ıse zaten çiftçiler için yararsız hale gelmiş, hasadına geç kalın Ağaç ekiyorlar Doğu Afrika'da apoletli yarasaların, o ünlü dev baobap ağaçlarının tohumlanmasına nasıl yardımcı olduklarını izledim. Batı Afrika'da da mılyonlarca dolar getiren ünlü iroko ağaçlarının keza bu yaratıklar tarafından nasıl korunduğuna tanık oldum. Bütün bunlara karşın Fildişi Kıyıları'nda olsun, öteki bölgelerde olsun korkunç bir yarasa avı sürüyordu. Halbuki bir yarasa sürüsünün katledilmesi binlerce metrekarelik bir alandan bir orman parçasının yok edilmesi demekti. Asya'da, Pasifik'te ve Hint Okyanusu'ndaki adalarda azalan uçan tilki sayısı gerçek bir alarm olmalıydı. (Merlln D. Tuttle, Natlonal Geographlc) Kanatlarla kavga Fotoğraflarını çekmek için uğraştığım aylar boyunca bu sevimli yaratıkları daha yakından tanıma şansı da bulmuştum Gündüz zamanı, apoletli yarasalar, ya ağaçlarda ya da iyi aydınlatılmış mağaralarda tek tek ya da gruplar halinde kalıyorlar. Her kolonide ortalama 150 kadar yarasa bulunuyor. Erkek reis ayrı duruşuyla hemen kendini belli ediyor. Eğer grupta anlaşmazlık çıkarsa kanatlarını yumruk gibi kullanarak kavga edıyorlar. Anne apoletli yarasa, bir ya da iki yılda bir yavruluyor, o da tek bir yavru doğurarak. Gündüz annenin kanatları altında görunmez olan yavru, akşam anneye gövdeden sarılarak yemeğe birlikte çıkıyor Çok kısa sürede kendi beslenmelerıni sağlamayı ve uçmayı öğrenıyorlar. Bu yarasaların beslenmesi çeşitli bitkilere ve meyvelere dayalı. Harika bir koku duyguları var Apoletli yarasa Apoletli yarasa olmuş bir Inciri önce bütünüyle ağzına alır ve çiğner. Daha sonra ayırdığı parçaları yalar. Hazmedilmeyen çekirdekler uçuş sırasmda toprağa atılır. Böylelikle apoletli yarasalar doğadan aldıklarını yararlı bir bıçimde doğaya tade ederek yaşarlar, giderek artan bir tehlikeyle yüz yüze kalarak: Insan saldırısı.