Katalog

Cuma 9 Haziran 2017 EDİTÖR: NECDET ÇALIŞKAN TASARIM: SERPİL ÜNAY ekonomi 9 Piyasalara Katar’ın gölgesi çöktüAsker gönderme tansiyonu yükseltti. Yatırımcı Türkiye’nin safını merak ediyor Türk askerinin Katar’da konuşlanmasını öngören anlaşmanın TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilmesinin ardından piyasalar, Ortadoğu’daki gelişmelere kilitlendi. Bankacılar Katar ile ilgili bu gelişmenin ardından Türkiye’nin RusyaİranKatar grubuna yakın durduğu ve bölgede safların belirginleştiği algısı oluşturduğunu, bunun da tansiyonun artacağı şeklinde algılanmasının piyasaya olumsuz yansıdığını belirtiyor. Anlaşmanın kabul edilmesiyle önceki akşam 3.56 TL seviyesine kadar çıkan dolar kuru, yurtdışı piyasalardaki gelişmelere bağlı olarak dün 3.54 TL’nin altına geriledi. Katar’ı “risk unsuru” olarak fiyatlayan tahvil bono piyasasında da faizler yükseldi. Çıkışa günlük takip Piyasalara paralel olarak yatay açılan Borsa İstanbul’da, BIST 100 Endeksi, günü 361 puan artışla 97 bin 978 puan dan tamamladı. Öte yandan Katar Merkez Bankası, ülkedeki ticari bankalardan döviz işlemleri, mevduat çıkışları ve transfer işlemleri hakkında kendisine günlük ayrıntılı rapor göndermelerini istedi. Karar, Katar Riyali’nin 11 yılın en düşük seviyesine inmesi üzerine alındı. Bundan önce bankaların bu bilgileri aylık olarak raporlaması isteniyordu. Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) ulusal posta kurumu olan Emirates Post Group, Katar’a her türlü posta hizmetini durdurduğunu duyururken; kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Körfez ülkeleriyle arasındaki gerilimin daha uzun sürmesi halinde Katar’ın kredi kalitesinin düşeceğini, borç rasyosunun artacağını ve Katar bankalarının likidite durumlarının zarar göreceğini açıkladı. Bir diğer derecelendirme kuruluşu S&P Global ise önceki gün Katar’ın notunu AA’ye düşürüp, ülkeyi negatif notuyla izlemeye almıştı. l Ekonomi Servisi Binlerce kamyoncu isyanda Üçüncü köprüden araç geçiş sayısı tutmayın ca getirilen SirkeciHarem hattı kamyon yasağı şikâyete yol açtı. Doğrudan 12 bin, dolaylı 130 bin kamyonun etkilendiği yasakla geçiş ücreti 17 liradan 300 liraya çıktı. SirkeciHarem ve Çubukluİstinye hattını kullanan kamyonların artık İBB yapacağız, amortismanı benzini de cabası” şeklinde konuştu. Temel, üçüncü köprünün za kararıyla buralardan geçiş yapa ten transit geçen kamyonlar ta mayacak olması kamyon esna rafından kullanıldığını ancak, fında sert eleştirilere yol açtı. İş kent içinde iş yapan kamyon merkezlerinin kent içinde tutul lar için pratik olmadığını belir maya devam edip kamyonların terek, “Geçiş sayısını artırmak dışarı atılmasının kamyon esna da kent içi iş yapan kamyonla fı açısından faturayı kabarttığı rı buraya zorlamak doğru değil. nı dile getiren İstanbul Kamyon Bunun için UKM’ye (Ulaşım Ko cular Esnaf Odası Başkanı İhsan ordinasyonu Müdürlüğü) yazılı Temel, “Maltepe’den Beşiktaş’a başvurduk ancak bir sonuç ala giden bir kamyon 20 dakikada madık’ diye konuştu. 17 liraya geçerken, şimdi 300 liraya geçeceği 80 kilometre yol Sayı tutmayınca Kamyonet de yasak yİd2çynyad1İlbyÖesh2niıeoo.iiıutşs3strnğkblannrieıaa0gnıyuecinnlamnna’söaymnidbdıçvraparTlkdtaıuıeıadeysnaeankidilrııla,ç’nydmnmseıdeenT.uiaıadnnakyğTdeügzs8nadtaoüuirkalea0ln’mekTi.dr.ennktn0kiİeAiıynsytrşkovivmbyudettovıaalenaetiarinipren.kçanruun’.dsdlaisbppc,İiaşkmeitiaduiağşmvmdakyy’liyiyam’ynaiıdeıebosrnıagkarıkyıkianapnallindaogelşmdpasamaamirngnaealikıe1e.nıks3ştı8 Üçüncü köprünün (Yavuz Sultan Selim Köprüsü) açılmasıyla ikinci köprüden (Fatih Sultan Mehmet) geçişleri yasaklanan ağır tonajlı araçlara bir yasak da SirkeciHarem hattında geldi. Yeni köprüden geçişlerin gidişdönüş 300 liraya mal olmasıyla, çareyi SirkeciHarem hattında bulan kamyon ve TIR şoförleri İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) kararıyla artık burayı da kullanamayacak. Üçüncü köprüden geçişte gidişgeliş maliyetleri 300 liraya yaklaşan kamyoncular çareyi SirkeciHarem arabalı va pur hattında bulmuştu. İskelede uzun kuyruklar oluşturan kamyonlar burada tek yön geçiş ücreti olarak 17 lira ödüyordu. Üçüncü köprü devreye girmeden önce 45 akslı kamyonlar ikinci köprüden 44.50 liraya geçiyordu. Yeni köprü devreye girince bu araçların geçiş ücreti bir anda 137.85 liraya fırladı. 3 katına çıktı Altı ve daha fazla aksa sahip araçların geçiş ücretleri 59.25 TL’den 172.55 TL’ye tırmandı. Üstelik köprüye ulaşmak için kullanılması gereken bağlantı yollarına da yaklaşık 10 lira daha vermek zorunda kalındı. Kamyon ve TIR şoförleri de yeni bir rota belirledi ve Sir keciHarem hattını kullanmaya başladı. Ağır tonajlı araçların bu hattan geçmesiyle Tarihi Yarımada ve sahil yolu üzerinde uzun kuyruklar oluşmaya başladı. İBB tarafından 30 Nisan’da alınan kararla bu hatta ağır vasıta araçların kullanımına saat kısıtlaması getirildi. Alınan bu karara göre ağır vasıtaların saat 06.0010.00 ve 16.0022.00 arasında sahil yolunu ve SirkeciHarem hattını kullanmaları yasaklandı. Ancak bu tedbirlerin de yetersiz kalmasıyla dün İBB, “Ağır tonajlı araçlar, Tarihi Yarımada ve sahil yolu üzerinde oluşturdukları yük nedeniyle arabalı vapurları kullanamayacaklar” açıklamasını yaptı. l Ekonomi Servisi Otomotivde pazar daraldı, ihracat arttı Türkiye’nin otomobil ihracatı yılın ilk beş ayında yüzde 77 artarken, pazar daralması devam etti. Otomotiv Sanayii Derneği’nin (OSD) açıkladığı verilere göre, ocakmayıs döneminde toplam otomotiv üretimi 2016’nın aynı dönemine göre yüzde 22, otomobil üretimi ise yüzde 41 arttı. Bu dönemde, toplam üretim 728 bin, otomobil üretimi ise 507 bin adet düzeyinde gerçekleşti. Ocakmayıs döneminde toplam pazar yüzde 9, otomobil pazarı ise yüzde 10 daraldı. Söz konusu dönemde ticari araç grubunda üretim yüzde 6 ve hafif ticari araç grubunda yüzde 7 azalırken, ağır ticari araç grubunda ise yüzde 12 arttı. Aynı dönemde ticari araç pazarı yüzde 4 daralırken, hafif ticari araç grubunda yüzde 3, ağır ticari araç grubunda ise yüzde 19 gerileme görüldü. Yılın ilk beş ayında toplam otomotiv ihracatı yüzde 23 artışla 12 milyar doları, otomobil ihracatı da yüzde 77 artarak 5 milyar doları geçti. l Ekonomi Servisi Kamuoyunda oluşan tepkiler zeytinlik düzenlemesini komisyona geri çektirdi. Düzenleme yeniden görüşülecek. Ama... Evet işin ama’sı var ve devasa bir soruna işaret ediyor: Bu ülkeyi yönetenlerin tarıma bakış açılarının vizyonsuzluğunu, arazi sözcüğünün kafalarda sadece “rant odaklı” olarak okunduğunu. Bir türlü anlayamıyoruz; doğaya sahip çıktığımızda aslında kendi yaşamımıza ve geleceğimize de sahip çıkmış, onu kurtarmış olacağımızı. Bir türlü anlayamıyoruz; yerel kalkınmanın yegâne anahtarının tarım olduğunu. Bir türlü anlayamıyoruz; bilimin tarım ve hayvancılıkta son derece önemli olduğunu. Bilim ve teknolojiyi doğru kullanan ülkelerin tarımsal üretimlerinin ihracatlarının nasıl şaha kalktığını. Bir türlü anlayamıyoruz; dünyanın hem küresel iklim değişikliğinin son derece olumsuz etkileri hem de yaşadığımız coğrafyadaki politik kaygan zemin yüzünden kendi kendine yeten bir ülke olmamızın her zamankinden çok daha önemli hale geldiğini. Bu yüzden doğru dürüst bir tarım, bir hayvancılık politikası oluşturamıyoruz. Sahip çıkmıyoruz. “Üstün kamu yararı” diyerek bugüne kadar hektarlarca 1. sınıf tarım alanı betonlaştırıldı. Bereketli ovalarımız yapılaşma, tuzlanma, çölleşme tehdidi altında. Çukurova, Konya, Ergene, Küçük ve Büyük Menderes (Nazilli, Söke, Aydın ovaları) Iğdır Ovası, Bursa ovaları (Kemalpaşa, Karacabey, Yenişehir ovaları) Harran Ovası ve diğerleri için acil koruma önlemleri gerekiyor. 4 Türkiye’nin 2002 yılında tohumluk ithalatı 55.3 milyon dolar iken 2015 yılın Zeytin tasarısı ertelendi ama... da 202.1 milyon dolara ulaştı. Tohumculuk sektörünü geliştirmek, yabancı tohum tekelini kırmak için ne yapıyoruz? 4 Kısa zaman önce 12 liraya kadar çıkan domates fiyatından yakınıyorduk. Arkasındaki nedenlerden biri de şu: Geçen sene Rusya’nın fazla sıkı denetimlerinden dolayı ihraç edilemeyen domatesten çok zarar eden çiftçi muz ekimi yaptı ya da başka ekimler yaptı, böylece ekim yapılan domates sera da azaldı. 4 Aynı şekilde canım nar ağaçları da sökülüyor. Çünkü doğru tarım politikası oluşturmuyoruz. Hollanda örneğine bakalım Hollanda yüzölçümü itibarıyla Konya’dan hallice. Biz Konya Karaman’daki elma ağaçları ile bezeli canım arazileri termik santrala kurban etmeyi planlarken Hollanda’nın 2016 yılı itibarıyla tarım ihracatı 85 milyar Avro oldu. Koca Türkiye’nin sadece 17.1 milyar Av ro. Aşağı yukarı 5 katı daha fazla bir ihracat rakamı var, buna 9 milyar Avro’luk tarım makineleri ihracatı dahil değil. Hollanda’nın 5 büyük tarımsal ürün ihracatı var. n Süs bitkileri: İhracat 8.1 milyar Avro. Dünyanın en büyük ihracatçısı. n Et: İhracat, 8 milyar Avro. 4. büyük ihracatçı. n Süt: 7.7 milyar Avro ile 3. büyük ihracatçı. n Sebze: 6 milyar Avro ile en büyük ihracatçı. n Sıvıkatı yağlar: 4.9 milyar Avro ile 4. büyük ihracatçı. Peki, nasıl başarıyor? Burada kooperatifleşmenin önemi büyük. Tarım arazileri kooperatiflere kayıtlı. En iyi neyin yetiştirileceği belirleniyor. Ziraat mühendisleri araziye gelip işleyişi ve ne yapılması gerektiğini açıklıyor. Atılacak ilaçlar, kullanılacak su, yapılacak kesim ve kontroller tamamen kooperatif yetkilileri tarafından size bildiriliyor ve siz ona aykırı hareket edemiyorsunuz. Hasat zamanı da personel desteği sağlanıyor ve hasat yapılıyor. Burada bir parantez açarak “Türkiye’de kaç işsiz ziraat mühendisi var” sorusunu soralım, yanıtını da hemen vererek: 33 üniversitede ziraat fakültesi var. 40 bin işsiz ziraat mühendisi ordusuna her yıl 4 bin yeni mezun katılıyor. Devam edelim... Fiyatların belirlenmesinden sertifikalandırılmasına, lojistiğe kadar tıkır tıkır işleyen bir sistem. Hollanda’nın yaptığını yapmak zor mu? Hiç değil aslında. Ama yer kalmadığı için devamı haftaya... Gözaltı kararı alınanlar arasında Merkez Bankası çalışanları da var. 20 bankacı hakkında FETÖ’den gözaltı kararı Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, kamu kurum ve kuruluşlarındaki FETÖ yapılanmasına ilişkin soruşturmalar kapsamında; değişik bankalarda görevli 20 bankacı hakkında gözaltı kararı verildiğini açıkladı. Savcılıktan verilen bilgiye göre, şüphelilerin tamamının ByLock kullanıcısı olduğu tespit edildi. Gözaltı kararı verilen kişilerin, Asya Katılım, İller Bankası, Merkez Bankası ile Kalkınma Bankası çalışanı olduğu, kişilerin daha önce kurumlarınca açığa alındığı veya ihraç edildiği belirtildi. l ANKARA (Cumhuriyet) Hazine ilk beş ayda 7.4 milyar dolar borçlandı Hazine eurobond ihracı ile 1 milyar Avro borçlandı. Hazine Müsteşarlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada 14 Haziran 2025 itfalı ihraçta kupon oranı yüzde 3.25 olan tahvilin yatırımcıya getirisinin yüzde 3.377 olduğu belirtildi. Açıklamaya göre tahvile 170’den fazla yatırımcı, tutarın 2.5 katı talep gösterdi. Tahvilin yüzde 27’si Birleşik Krallık, yüzde 16’sı Fransa, yüzde 10’u Benelüks ülkeleri ve İsviçre, yüzde 9’u Almanya, yüzde 21’i diğer Avrupa ülkeleri, yüzde 8’i Türkiye, yüz de 4’ü ABD ve yüzde 5’i diğer bölgelerdeki yatırımcılarına satıldı. Hazine açıklamasında ayrıca bu son tahville 2017’de uluslararası sermaye piyasalarından 7.4 mil yar dolar finansman sağlandığı belirtildi. Hazine önceki gün, BNP Paribas, HSBC ve UniCredit’e yetki verdiğini açıklamıştı. l Ekonomi Servisi DİBS stoku 30.3 milyar dolar ve hisse stoku 47 milyar dolar oldu. Yabancılar borsada 2.5 yılın rekorunu kırdı Yabancı yatırımcı 2 Haziran’la biten haftada 477.4 milyon dolarlık hisse aldı. Yabancıların bu net alım tutarı, 24 Ekim 2014’ten bu yana geçen yaklaşık 2.5 yıl içindeki en yüksek haftalık net alımı oldu. 26 Mayıs’la biten haftada 134.4 milyon dolar, bir önceki haftada 13.8 milyon dolar alım yapan yabancıların hisse alımları, Türkiye’deki referandum haftası olan 14 Nisan haftasından sonra ilk kez tahvil alımının üzerinde gerçekleşti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre yabancıların tahvil alımları yavaşlarken, 2 Haziran’la biten haftada 114 milyon dolar tahvil alan yabancılar, bir önceki hafta 472.3 milyon dolarlık tahvil almıştı. l Ekonomi Servisi Perakende satışlar ve ciro yerinde saydı Perakende satış hacmi nisanda bir önceki aya göre yüzde 0.1 artış kaydederken, yıllık bazda yüzde 0.1 düştü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) “Perakende Satış Endeksleri Nisan 2017” verilerini açıkladı. Buna göre, gıda dışı satışlar aynı seviyede kalırken, otomotiv yakıtı satışları yüzde 0.6 arttı, gıda, içecek ve tütün satışları yüzde 0.1 azaldı. Teks til, giyim ve ayakkabı satışları yüzde 3.2 artarken, bilgisayar, kitap ve iletişim aygıtları yüzde 2.1, elektrikli eşya ve mobilya yüzde 0.3, tıbbi ürünler ve kozmetik yüzde 2, posta veya internet üzerinden satışlar yüzde 1.7 azaldı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış cari fiyatlarla perakende ciro nisanda bir önceki aya göre aynı kaldı. l Ekonomi Servisi Martta, sanayi üretimi yıllık yüzde 2.8’den 2.6’ya revize edildi. Sanayi, revizyon ve teşvikle beklentileri aştı Türkiye’de nisan ayında sanayi üretimi yıllık olarak yüzde 6.7 artışla beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilerine göre sanayi üretimi nisanda bir önceki aya göre yüzde 2.3 arttı. Beklenti nisanda yıllık yüzde 4.1 olacağı yönündeydi. Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, madencilik ve ta şocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1.3, imalat sanayi yüzde 7.3 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 4.8 arttı. TÜİK Mart ayı sanayi üretimi verilerinde de revizyona gitti. Buna göre mart sanayi üretimi artışı yüzde 1.3’ten 1.1’e revize edildi. l Ekonomi Servisi C MY B