Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
14 EYLÜL1995 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA
EKONOMİ
Medyaya
özelleştirme
suçlaması
• BURSA (Cumhuriyet) -
Medyanın yanlı
yayınlanyla Türkiye'de
yaşayanlann toplumsal
hipnoz içinde olduklan ve
bu nedenle özelleştirme
konusunda bazı çe\ relerin
seslerinin duyulmadığı öne
sürüldü. Elektrik
Mühendisleri Odası'nca
Bursa'da organize edilen 6.
Ulusal Kongre kapsamında
düzenlenen, "Altyapı
Hizmetleri Özelleştirme ve
Düzenleyici Erk" konulu
panelde. özelleştirmenin
sakıncalan dile geririldi.
TEAŞ'ın enerji
böliımü kapatıldı
• İSTANBUL(ANKA)-
Tûrkiye Elektrik Üretim
Iletim Genel Müdürlüğü'ne
(TEA$) bağlı Araştırma
Planlama ve Koordinasyon
• (APK) bünyesinde kurulan
Yeni ve Yenilenebilir Enerji
. Kaynaklan Müdürlüğü
kapatıldı. Çevreciler,
1
kapatma karannı Enerji
Bakanlığı'nın temiz enerji
konusundaki
ı "samimiyetsizliğinin"
göstergesi olarak
değerlendirerek tepkiyle
karşıladılar.
Postadan
bütçeye para yok
• ANKARA(ANKA)-
Posta işletmesi mal ve
hizmet satış hasılatının
yüzde 6'sını bütçeye
aktarmaktan kurtuldu. 5
Nisan Kararlan'yla birlikte
daha önce tüm kaynaklan
sadece yurtdışında taahhüt
işleri üstlenmiş bulunan
kuruluşlara yapılan
ödemeler üzerinden alınan
yüzde 2'lik kesintiden
oluşan fona, PTT'nin mal
ve hizmet satış hasılatının
yüzde 6"sı. TEAŞ ve
TEDAŞ'ın hasılatının
yüzde 10"u ve Devlet Hava
Meydanlan lşletmesi'nin
satış hasılatının ise yüzde
20'sinin aktanlması
öngörülmüştü.
hhal etr zammı
frenledi
• KAYSERİ (AA) - tthal
etin piyasaya girmesi.
pastırma-sucuk zammını
frenledi. Buna karşın, son
bir yılda, sucuk fiyatlan
yüzde 40-75, pastırma
fiyatlan yüzde 100 arttı.
Son yıllarda ortalama
yüzde 150-200 olan
pastırma ve sucuktaki yıllık
fıyat artışı, ithal etin
devreye girmesi ile bu yıl
yavaşladı. Buna karşın.
geçen yıl sezon açılışında
kilosu 180 bin lira olan
ekstra sucuğun satış fiyatı
250 bin liraya, 200 bin lira
olan evlik sucuğun fiyatı
350 bin liraya yükseldi.
Serbest bölge
otomobil doldu
• TRABZON(AA)-
Trabzon serbest bölgesi.
ihraç edilmek üzere Rusya
Federasyonu"ndan getiriİen
Lada marka 552 otomobil
ile doldu. Çelik Motor
tarafından Rusya'dan ithal
edilen ve Norveç bandıralı
Indiana Polis adlı ro-ro
gemisiyle Trabzon
Limanı'na getiriİen
otomobiller bir günde
boşaltıldı. Firma yetkilileri,
bölgenin yakınına
stoklanan otomobillerin.
Bağımsız Devletler
Topluluğu üyesi ülkelere
ihraç edileceğini
kaydettiler.
Canlı hayvan
ihracında düşüş
• GAZİANTEP(AA)-
Güneydoğu Anadolu
Bölgesi'nden, yılın ilk 8
aylık döneminde yapılan
canlı hayvan ve ürünleri
ihracatının. geçen yılın
aynı dönemine göre yüzde
30 azalarak 89 milyon
dolara gerilediği bildirildi.
Geçen yılın aynı
döneminde, 127 milyon
834 bin dolarlık canlı
hayvan ve hayvansal üriin
ihraç edilmişti.
ŞİRKETLERDEN
• KONGRE Yayın
dünyasına Kongre adlı yeni
bır gazete katıldı. Felek
Yayın tarafından ayda bir
yayımlanan Kongre"de
şirket. kurum ve
kuruluşların düzenlediği
toplantılar. konferanslar.
sempozyumlar, ulusal ve
uluslararası kongrelerden
haberler geniş bir biçimde
yer alacak.
• tGSAŞdstanbuiGübre
Sanayn AŞ) 6 aylık kânnı 1
trilyon 552 milyar liraya
vükselterek en kârlı Kamu
Iktisadi Kuruluşu oldu.
Bütçe harcamalannda temel almacak deflatörün belirlenmesi için Washington'daki toplantı bekleniyor
1996 hedefleıi IMF'ye takddıANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Hükü-
metin 1996 yılı bütçe hedeflerini belirleme
çalışmaları, Uluslararası Para Fonu'nun
(IMF), bütün ekonomik hedeflerin gözden
geçirilmesi yolundaki isteminin ardından
beklemeye alındı. Hazine yetkilileri, bütçe
harcamalannda temel alınacak deflatörün
ayın 18'inde Washington'dayapılacak IMF
yönetim toplantısında kesinleşeceğini belir-
terek. çalışmalan beklettiklerini bildirdiler.
Hükümetin. 1995 yılı Bütçe Yasası'nda
açıkladığı. ancak IMF'nin "gerçekçi" bul-
maması nedeniyle şubat ayında yenilenen
ekonomik hedefler fonun isteği üzerine ikin-
ci kez değiştirilecek. Yetkililer. yıl sonu he-
deflerinin yenilenmesiyle, 1996 yılı için ön-
görülen ilk tahminlerin de açığa düştüğünü
belirterek. "Önce bu yüın hedefleri kesinleş-
sin, 1996 daha sonra beürienecek" açıklama-
sını yaptılar.
Gayri safi milli hasılada (GSMH) geçen
yıl yüzde 6.1 oranında yaşanan düşüşün ar-
dından, ekonominin vıİın ikinci 3 aylık dö-
IMF'nin yönetim toplantısında. 1996 genel ekonomik
hedeflerinin yanı sıra hükümetin şubat ayında yenilediği
^995 sonu hedefleri de değiştirilecek. Bu çerçevede. resmen
198 trilyon lira olarak belirlenen bütçe açığı tahmininin 250
trilyon liraya kadar yükseltilmesini beklediklerini anlatan
yetkililer. enflasyon, döviz kuru, cari işlemler dengesi ve büyüme
hedeflerinin de yenileneceğini anlattılar.
5
neminde ani bir sıçrayışla yüzde 12.4 ora-
nında büyümesi, ağustos ayında enflasyo-
nun hedeflenenin üzerinde gerçekleşmesi
ve cari işlemler dengesinde ocak-temmuz
döneminde oluşan 41 milyon dolarlık açık,
hükümetin yılsonu hedeflerinin açığa düşe-
ceğinin ilk işaretlerini verdi. IMF'nin de ay-
nı yöndeki uyansı üzerine. 1996 yılı bütçe
çalışmalarını bırakıp. yeniden bu yıl için be-
lirlenen hedeflere yönelen ekonomi bürok-
rasisi. ayın 18'inde Washington'da yapılacak
IMF'nin yönetim (board) toplantısına ha-
zırlanıyor.
Hazine yetkilileri, ilk aşamada yüzde 72
oranında belirlenen enflasyon. yüzde 3.1
oranında tahmin edilen büyüme ve 198 tril-
yon lira olarak hesaplanan bütçe açığı hedef-
lerinin ve döv iz kuru tahminlerinin yüksel-
tileceğini. cari işlemler dengesi için sapta-
nan ön rakamın da deüiştirileceSini bildir-
diler
1996 bütçe tahmini görüşülecek
Hazine yetkilileri. IMF"nin yönetim top-
lantısında. yıl sonu hedeflerinin yanısıra
1996 yılı bütçe tahminlerinin de görüşüle-
ceğini belirterek. "19% bütçe çalışmalan,
toplantıda kesinleşecek yeni hedefler üzeri-
ne oturtulacak. Şu aşamada, çalışmalanıruz
oyönde" değerlendırmesinı yaptılar.
"Yetkililer, 1995 yılı Bütçe Yasası'nda 198
trilyon lira olarak öngörülen. şubat ayında
216 trilyon lira olarak revize edilen bütçe
açığı hedefinin 250 trilyon liraya yükseltil-
ceğini. yıl sonunda da ek bütçe çıkanlaca-
ğını sözlerineeklediler. Bütçe, anayasa uya-
nnca en geç 15 ekimde Bakanlar Kurulu ta-
rafından yasatasansı halindeTBMM'ye su-
nuluyor. Hükümet tarafından sunulan tasa-
rı ve ulusal bütçe tahminlerini gösteren ra-
por. iktidar ve muhalefet partilerinin katılı-
mıyla oluşan 40 kişilik TBMM Plan ve Büt-
çe Komısyonu'nda tartışılıyor.
Komisyonun 55 gün içinde kabul edece-
ği tasan metni yılbaşından öncekı son 20
gün içinde TBMM Genel Kurulu'na indiri-
lıyor. Anayasa uyarınca mali yılbaşına (1 o-
cak) kadar TBMM'de kabul edilmesi gere-
ken bütçenin genel kuruldaki görüşmelen
sırasmda, gelir azaltıcı ve gıder artırıcı de-
ğişiklik önergesi verilemiyor.
TÜGlAD'm raporunda küçük ve orta boy işletmelerin, ekonomideki yeri irdelendi
Boylarından büyük dertleri varEkonomi Servisi-Türki-
ye'deki işletmelerin yüzde
99'unu, istihdamın yüzde
53"ünü ve toplam katma de-
ğerin de yüzde 38'ini oluştu-
ran küçük ve ortaboy işlet-
melerin sorunlan da ülke
ekonomisi içindeki payları
gibi her geçen yıl artıyor.
Ancak bir yandan gümrük
birliğinin yaklaşması bir
yandan da ülke ekonomisi
içinde sahip olduklan pay.
bu işletmelerin sorunlannın
bir an önce çözümienmesini
şart koşuyor.
Bu gelişmeleri gözönüne
alan Türkiye Genç Işadam-
lan Derneöi (TÜGİAD).
2000'li Yıllara Doğru Türki-
ye'nin Önde Gelen Sorunla-
rına Yaklaşımlar başlığı al-
tında ele aldığı konulann
12'incisini "Küçük ve Orta
Boy lşletmeter" başlıklı bir
raporla kamuoyuna açıkla-
dı. KOBt'lerin, sayı. üretim
hacmi, istihdam ve katma
değeryönünden ülkeekono-
misi içinde çok önemli yer
• Türkiye'deki
işletmelerin yüzde
99'unu, istihdamın
yüzde 53'ünü ve
toplam katma değerin
yüzde 38"ini oluşturan
KOBl'lerin yüzde
64'ü kredi
kullanamıyor. yüzde
52,5'i de teşvik
alamıyor. Diğerleri ise
ticari bankalann
insafına terkedilmiş.
tuttukları belirtilen raporda
Istanbul Sanayi Odası"na
kayıtlı küçük ve orta boy iş-
letmelere ilişkin bir anket
çalışmasının sonuçlarına
yer veriliyor. Anketin KO-
Bt'lerın kullandıkları kredi-
lerle ilgili araştırması ortaya
ilginç bir sonuç çıkanyor.
Buna göre. küçük ve orta
boy işletmelerin yüzde 64"ü
kredi kulanmıyor. Kredi kul-
lanan yüzde 35.7'lik kısımın
büyük birçoğunluğu bu kre-
Kobilerin 1994 yılı
kapasite kullanım oranı
%ao-°'doo
%60-%79 %40-%59
İşletmelerin
kullandıkları krediler
•- Kredi kullanıyor •— Kredi kullanmıyor
KOBİler nasıl kurtulur?
1. Girdi temininde yardım.
2. Dinamik bir kalite kontrol
sistemi.
3. Büyük işletmelerle
bütünleşme.
4. Dünya fiyatlannda enerji.
5. Çağdaş pazarlama anlayışı.
6. ihracat kuruluşları.
7. Üretim ve ihracatı arttıncı
teşvik sistemi.
8. Yaygın leasing ve factoring
kullanımı.
dileri ticari bankalardan sağ-
lıyor. Yine öte yandan KO-
Bl 'lerin yüzde 52.5 'sine teş-
vik verilmezken. verilen teş-
vikler ağırlıklı olarak tekstil
sektörü üzerinde yoğunlaşı-
yor. KOBrierin I994yılı ka-
pasite kullanım oranlarına
da yer veren TÜGlAD rapo-
runa aöre. KOBlierin yüz-
de 33~5'i yüzde 60-79 ara-
sında, yüzde 26.2'si ise yüz-
de 40 ile 59 arasında kapasi-
te kullanım oranına sahip.
Yüzde 80 ile yüzde 100 ara-
sında kapasite kullanan KO-
Bl'lerın oranı ise yalnızca
> üzde 23. Yüzde 0 ile yüzde
39 arasında kapasite kulla-
nan küçük ve orta ölçekli iş-
letmelerin oranı ise yüzde
17. KOBl'lerin tam kapasi-
te ile çalışamama nedenleri-
nin arasında en büyük payı.
1994"te yaşanan ıç talep ye-
tersizliği oluşturuyor. İkinci
neden olarak ise mali sorun-
lar gösteriliyor.
KOBl'lerin yüzde38.7'si-
ni küçük ölçekli işletmeler.
yüzde 61.3'ünü ise orta öl-
çekli işletmeler oluşturuyor.
KOBl'lerin yüzde 55'i ano-
nim şirket olarak çalışıyor.
Sözkonusu KOBl'lerin yüz-
de 53'ü sürekli üretim. yüz-
de 47'si ise sipariş ve fason
olarak üretim yapıyor. An-
kette ortaya çıkan bir başka
ilginç sonuç ise. KOBl'lerin
yüzde 76'sının. üründe kalı-
teyi istenilen düzeyde tut-
mak için olanaklann yeterli
oldugunu belirtmeleri.
KOBl'lerin yüzde 47.7'si
iç pazara ürün sunarlarken.
yüzde 44.4'ü iç ve dış paza-
ra. yüzde 7.9'u ise yalnızca
dış pazara ürün satıyorlar.
Bu arada ihracat yapan KO-
Bl'lerin yüzde 74'ü 1995yı-
lında ihracatlannın artacağı-
nı da belirtiyorlar. KOBl'le-
rin yüzde 77.5"i gümrük bir-
lığine olumlu, yüzde 10'u
olumsuz yaklaşıyor.
Siyahlar için öngörülen toplukonut projeleri Türk müteahhitlerine iş kapısı açtı
Lışaatta yeın pazar: Giiney Afrika
• Gecekondularda yaşayan siyah halkın
yaşam standardını yükseltmek üzere
başlatılacak toplukonut projelerinin ilk yıl
için 25 bin, ikinci yıl için 100 bin konutluk
bir pazar yaratacağı hesaplanıyor.
OZGURLLUSOY
Güney Afrika'da yıllarca
beyaz yönetimin baskısı al-
tında kalan. ancak demokra-
si mücadelesinden galip çı-
kan siyah halkın konut ihti-
yacı. Türk müteahhitlere yen
bir büyük pazann kapısını
açtı.
Alarko Yönetim Kurulu
Eşbaşkanı ÜzeyirGarih, Gü-
ney Afrika'da daha önce ge-
cekondularda yaşayan siyah
halkın yaşam koşullannı dü-
zeltme çalışmalan çerçeve-
sinde. sosyal konut yapımı-
na ağırlık verildiğini kay-
dederek "Bunun ilk scne için
25 bin konut ikinci sene için
100 bin konutluk bir pazar
olması öngörülüyor. Türk
müteahhitlerine de iş sahası
açılabilir" diye konuştu.
Johannesbourg Sanayi ve
C.Afrika ile
ticari iliskiler
Yıl ihracat* Ithalat*
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995"
* milyon
202
221
294
464
304
207
170
208
161
22.5
dolar
5
6
23
31
51
58
51
54
44
33.7
" ocak-nisan rakamıdır G. Afriki' Türk müteahhitlerin yeni umut kapısı.
PORTRE /G.AFRİKA
Yüzölçümü: 1.127.000 km2
Dini: % 80 Hıristiyan.
Hindu. Müslüman ve
Musevi
Nüfus: 40.7 milyon. (Siyah
30 milyon, Beyaz 5 milyon.
melez 3.5 milyon. Asyatik
1.5 milyon.)
Yönetimi: Cumhuriyet
Başkenti: Pretona
Para birimi: G.Afrika
Randı
Ekonomik göstergeler
(1993)
Büyüme hızı: % 1.2
GSMH: 123.3 milyar dolar
Kişi başına milli gelir:
3312 dolar
Tüketici fiyatlan
enflasyonu: %9.7
Lretim enflasyonu: ^ö6.7
{hracat: %22.4 milyar dolar
İthalat: 1 "7.05 miKar dolar
Döviz kuru ortalaması
(S/Rand): 3.27
Ticaret Odası mensubu 22
kişilik bir heyet. Güney Af-
rika ve Türkiye arasındaki iş
olanaklannı araştırmak üze-
re 10 Eylül günü Türkiye'ye
geldi. Heyet, lstanbul'da bu-
lunduğu süre içerisinde Is-
tanbul Ticaret Odası. DEİK
ve TÜSİAD ile göriişmeler
yaptı.
Beyaz azınlık tarafından
>önetildiği dönemde dünya-
dan tecrit edilen Güney Af-
rika'nın şimdı dünya\a açıl-
dığını. bu çerçevede türkiye
ile de ilişkilerini geliştirmek
istediğini belirten Üzevir
Garih, siyahilerin bürokrasi-
de yüzde 50den fazla temsil
edıldigıni belirterek, "Ha>at
seviyesini \ ükseltmek için ön-
celiği ev yapımına ve ev eş>a-
lanna \eriyorlar" dedi.
Sendikalann güçlenmesi-
ne bağlı olarak ücret seviye-
lerinin arttığını. firmalann
da rekabet güçlerini geliştir-
mek için ithalata yöneldiği-
nı kaydeden Garih, dayanık-
lı tüketim mallannın da Gü-
ney Afrika'ya ithal edilecek
ürünlerarasında yeralabile-
ceğini söyledi. Türkiye'nin
Güney Afrika'dan ithal etti-
ği ürünlerin başını, ülkenin
en önemli hammadesi olan
kömür çekiyor. Ihlas Hol-
ding de. Güney Afrika'dan
kömür ithal eden firmalar
arasında. Ihlas'ın bu ülkeye
ihracat ettiği ürün de elekt-
rikli ev aletleri.
Demir ve çelik ürünleri.
ağaç kütüğü, demir cevheri.
fosforik asit, ham deri, kâğıt,
selüloz. Türkiye'nin bu ülke-
den ithal ettiği diğer ürünle-
rin başında geliyor. Türkiye
ise tekstil ürüriİeri. elektrik-
li makineler. polietilen, gıda.
ayakkabı. cam eşya, deri ma-
mülleri, mermer ihraç edi-
yor.
Ali Ihsan Karacan'm, "Borsayı işgal kuvvetlerine kurmuyoruz" sözüne sert yanıt:
Izmir'i SPK'ye işgal ettirmeyîz
SPK Başkanı Karacan.
\IERİH AK
İZMİR-SPK Başkanı AK
İhsan Karacan'ın pamuk
borsasını kendilerinin kura-
cağı yolundaki açıklamalan
Izmir'de tepki gördü. tzmir
Ticaret Borsası (İTB) Yöne-
tim Kurulu Başkanı Hasan
Ozmen. SPK Başkanı'nın bu
konuda "iyi niyetli olmadığı-
nı" sav undu ve Karacan' ı tu-
tarsızlıkla suçladı. Izmir Ti-
caret Odası Yönetim Kurulu
Başkanı Ekrem Demirtaş,
Izmir'ı. SPK'ye "işgal ettir-
me>eceklerini" söyledi.
Karacan. öncekı gün bazı
gazetelere yaptığı açıklama-
da Sanayi ve Ticaret Bakan-
lığı'nın 557 ve 558 sayılı ka-
nun hükmünde kararname-
leri hazırlarken kendilerine
"danışmadığım*' sa\unmuş
vebutürborsalan kendileri-
nin yetki alanı içinde olduk-
lannı dile getirmişti. Mal
borsasıyla \adeli işlem bor-
salarının birbirinden farklı
oldugunu dile getiren Kara-
can. olayın politik kaygı ta-
şıdıgını da savunarak Sanayi
\e Ticaret Bakanlığı'na.
İTB'nin kuracağı borsayla il-
gili olumsuz rapor sunduk-
lannı dile getirmişti. Kara-
can. "Biz borsa>ı işgal kuv-
vetlerine kurmuyoruz" diye-
rek kendi çalışmalarını sa-
vunmuştu.
Hükümetin bu konuda
kendilerine bir görev verdi-
ğini ve kendilerinin de bunu
değerlendırdiklerini bildiren
Özmen ise "Bize ilk önce bu
konuda destek veren SPK ne
oldu da bir anda 180 derece
dönüş yapı>or?" diye konuş-
tu. Future borsalarında mal
olmadan alım satımın olma-
yacağını belirten Özmen.
şunlan söyledi:
"Savın Karacan'm kans-
tırdığı bir şev var. Bonalann
çeşitleri a> n. borsalardaki iş-
lem tardarı av ndır. İşlemle-
rine göre borsalar hiçbir za-
man aynlmaz. Bu vadeli, bu
spot diye av nlmaz. Biz şimdi
spot borsa çalışırken bunu
future işlemkri vapacağız.
Biz içimizde pamukla ilgili
ikinci birseamaçıyoruz. Ma-
la davalı, llnans borsalannı
Birliklerde para yok, meydan tüccara kaldıİZMİR (Cumhuriyet Ege Büro-
su)- Ürün alım dönemleri başlayan
Tanm Satış Kooperatifleri Birlikle-
ri, finans yetersizliği vüzünden piya-
saya giremezken. hükümetin izledi-
ği politikayla tüccar. piyasanın tek
hâkimi oldu.
Açıkladıklan fiyatların çok altın-
da ürün alımı yapan ve üreticiyi zor
durumda bırakan tüccar karşısında
birliklerin çoğu son kuruşlarına ka-
dar alım yapma karan ajdı. Hükü-
metin. destek vermediği gibi, kredi
olanağı da sağlamadıgı birliklerin
bilınçlı olarak iflasa sürükJendiği
öne sürülüyor.
Hükümet. yayımladığı bir genel-
geyle. kredi olanağının bu yıl sağla-
namadığını duyurarak birliklerin
ürün fıyatlannı kendilerinin belirle-
yeceğini açıklamıştı.
Buna karşın hükümetin başta Fis-
kobirlik olmak üzere bazı birlikleri
"eJ altından desteklemesi" ise dik-
kat çekıci olarak değerlendiriliyor.
Hükümetin özellikle DYP kanadı.
Karadenız'de ANAP'ın "hâkimiye-
tini yıknıak içiıı" Fiskobirlik'ı des-
teklemeye alırken diğer birliklerin
kaderine terk edilmesi de tepkilerin
tırmanmasına etken oluyor.
Ege Çiftçiler Derneği İkinci Baş-
kanı SuatZİeytinoğlu. tanm satış ko-
operatifleri birliklerinin zor bir dö-
nem geçirdiğini söyledi. "Koskaca
şirketleri bahracaklar" diyen Zeyti-
noğlu. "L retici olarak karşımızda
enteresan bir cephe var. Ttksrilci.
konfeksivoncu. iplikçi van yana.
Bunlann ortasında da hükümet. İs-
tediklerini yapıyorlar" bıçimınde
tepkisinı dile getırdi
Türkiye Zirjatçılar Derneği Ge-
nel Başkanı İbrahim ^etkin.birlik-
lerin bilinçli olarak çökertilmeyeça-
lışıldığını bildirdi. Yetkin. şunlan
söyledi:
"Bunlan yüzüstü bıraktılar. Ken-
di başlanna batmalarırıı seyrediyor-
lar. İ reticinin örgütlülüğü darma-
dağın oluyor. Biriiklerin alacaklan-
nı tasflye edip ürcticiye devredilme-
sini tabii ki destekliyoruz. Ancak htı
çabşmaiar yapılmıyor. Bu işlenıleri
yapmadan bunlann yapılması üreri-
cilerin örgütlü gücünü tamamen kı-
rar. Bugünkü hükümetin, DYP'nin
buna imza atması da bir hav li ilginç.
Ama biriiklerin üzerinde oynanan
ovun tamamen bilinçli ve siyasi."
açmaya tek yetkili biziz di-
yoriar. Bizim patronajımıza
girmesi lazım diyorlar. An-
laşmayı göze alamıyoriar.
Baskıy la bir şeylerekle etme-
ye çalişıyoriar. Bunu eğer eli-
ıni/dtn kaçırırsak bundan
sonra kurulacak future bor-
salar bize gelmez diye korku-
lan var ve bu yüzden de pa-
niğe kapıldılar."
Izmir Ticaret Borsası Yö-
netim Kurulu Başkanı Ek-
rem Demirtaş, SPK'nin bu
tutumunun "maksatir oldu-
gunu söyledi. İTB'nin pa-
mukla ilgili bir borsa kurma-
ya altyapı olarak hazır oldu-
gunu belirten Demirtaş.
"Burada bina alıp dekoras-
yonu için para harvayıp ayn
bir organizasyon kurup so-
nuç olarak Türkiye'nin
önünde bir iki senesini kay-
bettirmek isteyen SPK'nin
davranı^ını maksatlı buluyo-
ruz^dedi.
Demirtaş. "Karacan, "Bu
borsayı biz işgal kmvetleri-
ne nıı kuruyoruz?' diyor. Bu-
nu demesini de kendi bulun-
duğu nıakamın ciddiyetiyle
bağdaştıramıyoruz. İ/nıir'i
işgal etmekisteyen başkalarn
na da İzmir'i işgal cttirme-
yiz"dıye konuştu.
İŞÇİNİN EVRENİNDEN
ŞÜKRAN SONER
(ki Şok Habep
Dün iki büyük gazetemizin manşetlerinde yer alan i-
ki ayn konulu "şok" haberieri okuyunca, üzerlerinde ka-
rakaradüşündüm. "Ak beyaza bu kadarmıkarıştı, ben
mi karamsarlıkla bazı şeyleri abartıyorum?" diye düşün-
celerimi sizinle paylaşmak istiyorum..
Şok haberterin bir tanesi, şehit albay Rıdvan Öz-
den'in eşi Tomris Özden ile ilgili. Anımsayacaksınız
Tomris Özden, alışmadık bir çıkış yapmış. albayın so-
runun ölmek ya da öldürmekle çözümlenemeyeceğine
inandığını söylemişti. 1 Eylül Dünya Banş Günü'nde P-
KK terör örgütünden birinin yakını ile el ele tutuşarak
barış çağrısına katılmıştı. CHP kurmaylan da "Kürtso-
nınuna banşçı çözüm yolunda simgesel anlamı var" dü-
şüncesi ile Tomris Özden'i parti meclisine önermiş, Öz-
den, bütün gruplann desteğini alarak en yüksek oyla
parti meclisine seçilmişti. Medyamızda pek çok haber
veyorumda, olay "delegelerin sağduyusu, Türk-Kürtta-
raflann banşçı çözüme duyduklan büyük özlemin yan-
sıması "olarak değerlendirilmişti.
Doğrusu kendi adıma, kimilerinin sosyal demokrasi-
ye en küçük katkılan olmadan, dahası inanmadan, pa-
raşütle başkanlık da dahil bir yerlere aday olmalanna,
gösterilmelerine hep soğuk baktığım için, Tomris Öz-
den'e de gösterilen bu ilgiyi. seçilmesinden çıkanlan bü-
yük yorumlan biraz fazla abartı, şov bulmuş, sevmemiş-
tim. Ama şimdi rakip medyada tam tersi haber-yorum-
larda şehit albayın silah arkadaşlanndan gelmiş bir mek-
tuptan söz ediliyor. Tomris Özden'in ölümünden önce
albay aleyhine, frengi ve AIDS'e yakalandığı da dahil çok
ağır suçlamalarla boşanma davası açmış olduğu bildi-
riliyor. Bunu saklamasının hesabı sorulurken. albayın
üzüntüsünden intihar etmek kastı ile en önde ve ayak-
ta çarpıştığı, kansının kurbanı olduğu öne sürülüyor.
Bir an için bu çok özel ve ağır suçlamalann hepsinin
doğruluk payı oldugunu düşünelim. insaf edin. kaç ka-
dın ilişkisi çok bozuk, kavgalı. ayrılmak üzere de olsa,
şehit düşen bir subayın ardından topluma "Ben zaten
onunla ayrılacaktım, boşanma davası açmıştım "diye
bir duyuru yapmayı düşünebilir? Üstelik normal her in-
san, çok kızıyor olsa da, çocuklannın babası bir insa-
nın ölümünün ardından üzülecektir.
Tomris Özden'in özel sorunlan. albay Rıdvan Özden
gerçekten, görevi olduğu için ölümü göze alarak PKK
ile çarpışırken sorunun çözümünün banşçı yollarda ol-
duğuna inanıyorsa, bunlan kamuoyuna açıklaması so-
rumluluğunu ortadan kaldınr mı? Tomris Özden gerçek-
ten ucuz şov yapmak için değil, Türk-Kürt kardeşliği-
ne, banşçı çözüme ınanarak, ölümlerin hertüriüsüne acı
duyarak, canı yanan ailelerin sembolü, el ele tutuşma
eylemine katılmışsa, özel hayatındaki sorunlar buna en-
gel oluşturabilir mi?
Ölüm ve PKK tehdidi altında şehit albayın arkadaş-
lannın duygularını, tepkilerini belirli ölçüler içinde anla-
yabiliyorum. Ama buradan hareketle, subay şehidi bir
eş ile, PKK teröristi, gönüllü ya da kandırılmış, sonuç-
ta öldünjlmüş bır insanın acı duyan akrabasının, banş
adına, kardeşlik adma el ele tutuşmalannın suç sayıl-
masını anlayamıyorum. OrtadaTomris Özden adına ah-
laki birsorun varsa bile. bunu bilmeyenlerin, Kürt-Türk
kardeşliği, banş adına bu simgeye sanlmak istemeleri-
nin böylesine ağır bir suç haline getirilmesıni çok ama
çok tehlikeli buluyorum. Üniter devlet. ulusal bilinç ve
bütünlüğün bu kafalarta asla ama asla savunulamaya-
cağı düşünüyorum.
CHP'lileri medya etkisinde, medyadik adaylar peşin-
de koşma nedeni ile eleştirir, bu olayın da. diğer pek çok
başkanhğa kadar uzanan adaylar ömeklerinde olduğu
üzere önemli bir ders olmasını dilerim. Ama CHP'nin
Kürt-Türk kardeşliği çizgisinde, Baykal'ın konuşmasın-
da vurguladığı uluslaşma bilinci. ulusal birlik, bütünlük-
ten en küçük bir ödün vermeden, Güneydogu sorunu-
na ilkeli, barışçı çözüm arama arzusunu, olsa olsa say-
gı ile karşılanm.
"Akın beyaza" kanştınldığı ikinci şok haber rakip ga-
zetenin manşetinde. Nurcu liderlerden, Yeni Asya ga-
zetesinin sahibi Mehmet Kutiular'ın 17 yaşındaki kızı
Vildan'ın eroin komasına gırıp ölmesi üzerine.
Gazetelerin ilanlannda ağırlığı olan ünlü bir ailenin,
medya patronlannın çocuklanndan biri olsaydı bu ha-
ber böyle manşete çıkacak mıydı? Ben, kimi medya
patronlannın ailelerinde, ünlü buquvaaılelerimizdeben-
zeri yaşanmış, yargıya bile yansıtılmadan örtbas edil-
miş ne trajediler biliyorum.
Çünkü bu gençleri zehirleyen maddelerin ticaretini ya-
panlar. müşterilerini, eroin bağımlısı yaptıklan gençleri,
variıklı ailelerden seçiyorlar.
Elbette her zengin çocuğu değil, genellikle sevgi ek-
sikliği. özel, aile sorunlan olan çocuklar bu türden tu-
zaklara düşüyor. Vıldan olayında belki de. kimi hasta-
hane kayıtlan, araştırma sonuçlan ile de sabit, imam-
hatip okulları, Kuran kurslannda yaşanan sorunlarade-
ğinebiliriz. Çağa, yaşama aykın baskılann çocuklar üze-
rinde yarattığı ruhsal bunalımlar, hastalıklar üzerinde
durabiliriz. Ama insaf, ne olursa olsun, canı yanmış bir
aileyi, öyle sansasyon haberie yaralamaya ne hakkımız
var? Her tür şeriatçı, tarikatçı akıma. gelişmesine karşı
şiddetle savaşım vermek gerektiğine inanan bir insan
olarak, böyle sansasyon bir habere "oh" denmemesi,
tam tersi, bu tür haber anlayışının kınanması gerektiği-
nı düşünüyonjm.
Evet biz bu kalite, bu kafalaria, nereye gidiyoruz böy-
le? "Akı beyaza" bu kadar kanştırmanın alemi var mı?
Volksvvagen'de esnek iş, yüksek zam
Çalışma saatini
pazar belirleyecek
Ekonomi Servisi- Al-
man otomobil devi Vblks-
wagen ile 1G Metall sendi-
kası arasındaki toplu söz-
leşme görüşmelen sonu-
cunda, haftalık işgünü sa-
yısı dörtte kalırken. pazar
ihtiyacına göre çalışma sa-
atlerine esneklik getirilme-
si konusunda anlaşmaya
vanldı. Anlaşma. yüzde
90"ı sendikaya üye olan iş-
çiler için. enflasyonun üze-
rinde ücret artışı getirdi.
Toplusözleşme yüzde
4'lük ücret zammını öngö-
rüyor. Ocak ayında yürür-
lüğegirecek anlaş-
ma, Almanya'nın
altı bölgesinde ça-
lışan lOObinişçiyi
kapsıyor.
AIman otomobil
sanayi i federasyo-
nunun sözcüsü Kunibert
Schmidt.anlas.mayi daha
esnek çalışma saatlerine
doğru "önemli ve doğru bir
adım" olarak tanımlarken.
bunun diğer endüstri kol-
lan için de bir örnek oluş-
turacağından emin oldugu-
nu söyledi. Ekonomi Ba-
kanı Guenter Rexrodt da.
anlaşmayı "uygun bir çö-
züm" sözleriyle niteledi.
Bakan, çalışma saatlerin-
deki esnekliğin, ekonomik
açıdaıı. ufak çaptaki ücret
artışlanndan çok daha faz-
la önem taşıdığını ileri sür-
dü.
Anlaşmaya göre, yıl içe-
risinde ortalama çalışma
saati haftada 28.8 saat ola-
rak belirlenirken. gerektiği
durumlarda işçilerin çalış-
ma saatleri. mesai ödenme-
den uzatılabilecek. Sendi-
ka. işverenin cumartesi
günlerini normal işgününe
dahil etme önerisine şid-
detle karşı çıkarken. çalış-
ma saatlerine esneklik ge-
tirilmesi konusunda uzlaş-
maya vardı. Böyiece. haf-
talık çalışma süresi. paza-
nn ihtiyaçlarf doğ-
rultusunda 38.8 sa-
ate çıkabilecek.
Ekonomistler. bu
esnekliğin. pazann
gereklerine daha
uygun olduğu gö-
rüşünde birleşiyor. Öte
yandan, sendika yetkilileri
çok fazla esneklikten yana
olmadıklannı ve görüşme-
lerde de işverenin esneklik
önerilerini en dar çerçeve-
de kabul ettiklerini dile ge-
tiriyor.
Sendika başlangıçta üc-
ret zamnuııın yüzde altı ol-
ması konusunda ısrarlı
davranmıştı. Sendika ile iş-
vereıı. grev tehditleri altın-
da geçen 18 saatlik bir mü-
zakereden sonra toplusöz-
leşmeyi imzaiadı.