Katalog

26 TEMMUZ 1994 SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMI TISK'ten kayıtdışı yakınması • ANKARA (Cumburiyet Bürosu>-TİSKGenel Sekreteri Kubilay Atasayar, kayıtdışı ekonominin vergüendirilmesi gerektiğini vurgulayarak. "Kayıtdışı sektördeki büyüme, vergisini düzenli ödeyen dürüst işletmelerin vergj yükünü arttırmaktadır" dedi. Atasayar, dün yaptığı açıklamada, vergilerini düzenli ödeyen büyük sanayi kuruluşlannın, kayıtdışı ekonomiye göre işgûcü maliyetlerinin yüksek olduğuna, bu durumun haksız rekabet yaratüğına dikkat çektı. TOBB'nin Konferansları • Ekonomi Servisi - Türkiye Odalar \e Borsalar Birliği(TOBB)ihracatı geliştirmeye yönelik bir dizi "Anadolu Konferanslan" düzenledi.TOBBilk toplantıyı 28 temmuz perşembe günü Çorum'da, 10 ağustosta Kayseri'de düzenleyecek. Daha sonraki tarihlerdedebunu Gaziantep, Konya, Denizli ile Bursa izleyecek. Toplantılara DışTicaret Müsteşarhğı, Eximbank ve İGEMEyetkilileride katılacak. Ham petrol ithalatı • Ekonomi Servisi - Türkiye 1994 yıhnın Ocak-Mayıs döneminde 8 milyon 357 ton ham petrol ithalatı gerçekleştirdi. Söz konusu ithalat için 889 milyon dolar ödeyen Türkiye. ham petrolün varil fıyatına ortalama 14.4 dolar verdi. Ham petrol ithalatının bir milyon 763 bin tonu ocak, bir milyon 634 bin tonu şubat, bir milyon 874 bin tonu mart, bir milyon 522 bin tonu nisan, bir milyon 564 bin tonu da mayıs ayında gerçekleşti. İşçiye bir iyi bip kötü haber • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)- Yargıtay 9. Hukuk Diresi, aldığı iki karardan birinde işçiyı, diğennde işvereni sevindirdi. Yüksek mahkeme, ücretinin ödenmediği ya da eksik ödendiği gerekçesiyle iş akdini fesheden bir işçinin. kıdem tazminaü ve diğer alacaklannın tahsil edilmesi istemiyle yapuğı başvuru üzerine, davayı reddeden yerel mahkemenin karannı bozdu. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, işçinin grevde geçen süresini, kıdem tazminatına dahil eden yerel mahkemenin karannı ise oybirliğiyle bozdu. Satıştan elde edilecek 2.5 milyar dolarlık gelir hükümetin başını döndürdü T'ningeleceği pazarlanıyor AHMETÇELİK PTTnin özelleştirilmesinde iştahlan kabartan, ardındaki 40 milyar dolarlık pazar. T'nin satışmdan elde edilecek 2.5 milyar dolann hükümetin başını dön- dürdüğünü belirten Telefon Başmüdür- lüğü Elektronik Cihazlar eski Grup Baş- kanı Selçuk Esen, yapılanın çok büyük bir hesap hatasıyla 40 milyar dolan soka- ğa atmak olduğunu söyledi. Gelişen te- lekomünikasyon teknolojisinin sadece telefonla kalmayacağma dikkat çeken Esen, PTT Genel Müdürlüğü'nün 1926- 1992 arasındaki Haberleşme Hizmetle- rindeki Gelişmeler adlı yayınının da bunu çok açık bir şekilde ortaya çıkardığını söyledi. Dünyanın önde gelen elektronik dev- lerinin ceşitli ülkelerde pazar buldukJan önemli bir konunun haberleşme olduğu- nu belirten Selçuk Esen, "Haberleşme de elektroniğin motor gücüdür. Bunu kim ele geçirirse elektronik sanayünde yeni üc. ünleri rahatlıkla pazarlayabikcek" dedi. Esen, Türkıye'de de akıllı şebeke, elektronik posta, videotext gibi gelişmiş sistemlere yavaş yavaş geçilmeye başlan- dığmı da vurguladı. Yapılan çahşmalara göre Türkiye'de 200 bin manuel, 9 milyon 750 bin otoma- tik olmak üzere yaklaşık 10 milyon sant- ral hat kapasitesi ve 30 bin kadar da te- leks, teleteks hat kapasitesi bulunduğu- nu belirten Esen, "Herhangi bir envanteri çıkanlmadan satışı yapılmaya çalışılan bu kunımun hat başı maliyeti 1000 dolar üze- rinden hesaplandığında 10 milyar dolarlık tesis bedeli >e bunun yarısı kadar sabit kıymet değerlendirilmesi ile 15 milyar do- larlık bir değer olarak ortaya çıkmakta- dır. Aynca T'nin satışı ile elde edilecek ge- lir, siyasiler tarafından 35-40 trilyon ola- rak hesaplandığına göre söz konusu tah- minimiz hic de yanlış saydmaz" dedi. Gelişen iletişim teknolojisinin 2000'li yıllardaki görüntüsünde artık ev ve işyer- lerinde kullanılacak terminal ekipman- lannın sadece telefon cihazı ile sabit kal- mayacağmı belirten Esen, şöyle konuştu: "20001i yıllarda 75 milyon nüfus ve şu anda yüzde 16 olan iletişim ağı yoğunluğu- nun yüzde 30'lara çıkması ile telefon hat sayısının yaklaşık 25 milyon civaruıda ol- ması hesaplanıyor. 15 milyon artacak olan bu yatınmın parasal degeri ise 15 mil- yar dolardır. Aynca uygulanmaya başla- nan ve giderek genişleyecek teknolojik olanaklarla. 5 milyon abonenin görüntülü telefon, akıllı şebeke, elektronik posta ve videotext gibi ileri haberleşme düzenlerini kullanacağı varsayüıyor. Abone başına minimum 5 bin dolarhk bir harcama yapı- lacağı düşünülürse bunun da toplam mali- yeti 25 milyar dolar olarak hesaplanmak- tadır. Sonucta 2.5 milyar dolarlık gelir elde edebilmek için sokağa atılan pazann 2000'li yıllardaki büyüklügü 40 milyar do- lar olarak ortaya çıkmaktadır." PTT'nın T'sini alacak kumluşun mal- zeme temin hakkını da alacağına dikkat çeken Esen, "Yabancı elektronik devleri Tyi alarak hizmet pazarlamayı düşün- mektedir. Çünkii Türkiye'de bu konudaki tek ve en büyük alıcı PTTdir" dedi. BtığdayürerimindeithalatsiııvaliMERİHAK tZlVÜR- Türkiye. buğday üretiminde krizin eşiğıne geldı. Buğday üretiminde dünyanın sayüı ülkelerinin arasında yer alan Türkiye. yaşanan kuraklık ve süne zararlısı yüzünden buğ- day ithal etme noktasına geldi. Yetkililer, Türkiye'nin diğer tanm ürünlerinde olduğu gibi buğdayda da dışa bağımlı hale getirilmek istendiğinı belirttiler ve hükümetin tanm politikasını eleştirdiler. Hükümet tarafından destek- leme kapsamında tutulan buğ- dayda, bu yıl kuraklık ve süne yüzünde yüzde 40 oranında üre- tim düşüşü bekleniyor. Türkiye Ziraatçılar Derneği tarafından hazırlanan Buğday Raponı nda, Türkiye'deki buğ- day üretiminin tıkandığına dik- kat çekildi. Raporda, "Türkiye'nin önemli buğday merkezlerinden aluıan bilgilere göre bu yılki üretim. ge- çen yıla göre ortalama yüzde 30 oranında düşük gerçekleşecek. Bu yılki buğday açıği, 5 milyon tona ulaşıyor. Geçen yülardan kalan stok göz önüne alındığında Türkiye'de Buğday Üretimi (ton) 1984 1985 1986 1987 1988 (') TMO Rakkamı, (") Beklenen Üretim 1989 1990 1991 1992 1993* 1994" Türkiye 3 milyon ton buğday it- hal etmek zorunda kalacak. tür- kiye'nin buğday açığı 2020 yıİında 14 milyon tona ulaşacak" denıldi. Ege Çiftçıler Derneği Başkanı Hulusi Tanman. buğday için verilen taban fıyatının çok dü- şük olduğunu söyledi. Çiftçının kendi elinde yemeklik ve tohum- luk olarak ayırdığı buğdayın kalmadığını, bütün buğdayı sattığını belirten Tanman. "Buğ- day ürericisi borçlannı ödeyeme- yecek durumdadır. Buğdaycı, to- hum için ödediği fiyattan buğ- dayını satmıştır. . Ülkemiz buğ- dayda da dışa bağımlı hale gel- mektedir. Onümüzdeki yıllarda tüm ürünlerde bu dışa bağımlılık yaşanacak. Hükümet şimdi döviz ödeyerek buğday almak zorun- dadir" dedi. Tanman, buğdayda prim sıstemine geçilmesi gerektiğini de savundu. Tanman, böylece devletin 30-35 trilyon liralık bir gelir elde edeceğıni ve buğdayda kayıt dışı ekonominin de orta- dan kalkacağmı savundu. Türkiye Ziraat Odalan Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Erol Baraz, hükümetin, tanm kesimi açısından behrli bir plan. prog- ram izlemedığıni ve sektörde belli bir politika eksikliğinin ya- şandığını vurgularken şunlan söyledi: "1994 üretim mevsimin- de yaşanan kuraklık ve diğer ta- bii afetler nedeniyle çiftçilerimi- zin büyük çoğunluğu zirai kredi borçlannı ödeme sıkıntısı içinde- dir. Geçen yıllarda uy gulanan zi- rai kredi faiz borçlâruun affına ilişkin karamame, daha önce ya- ratılan beklentiler nedeniyle çift- çilerimizin icraya düşmesine sebep ounuştur... Bu ortamda çiftçilerimizin birtakım eylemlere başvurması kaçınılmaz olacaktır. Aslında ülkemizde çiftçinin orta- ya koyduğu organize oünayan bir eylem devam etmektedir. Bu da kırsal kesimden kente olan göç- für.Çiftçinin organize eylemleri istenmiyorsa, bir an evvel hükü- meti diyaloğa davet ediyonız." Kamu sektöründe fıyatların maliyetin altında olmaması gerektiğini belirten Erez: Zam yapmaktan kaçmılmamalı Erez: 5 Nisan flkelerinden sapdmamah. Ekonomi Servisi- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Yalım Erez, ekonomik kurallann gereğinin ne kadar acı olursa olsun, yerine getirilmesi gerektiğini belirterek, kamu sektöründe fiyatlann maliyetin altında tutulmasının kimsenin haynna olmayacağını söyledi. 5 Nisan Kararlan'ndan sapümaması gerektiğini vurgulayan Erez, hükümetin "Altı ay zam yok" şeklinde beyanatlar verdiğini hatırlatarak "Kamu sektörünce üretUen mal ve hizmetlerin fiyatı hiçbir zaman maliyeti altında ounamaİMur'Medi. Erez, TOBB'nin aylık yayın organı Ekonomik Forum Dergisi'nin temmuz sayısındaki başyazısında, zamlardan doğacak tepkiye göğüs gerilmesini, istikrar paketinde yer alan ilkelerden sapılmaması gerektiğini, ekonominin sağlığa kavuşmasının buna bağlı olduğunu anlattı. 5 Nisan Kararlan'mn birçok alanda temellerinı atmış olduğunu kaydeden Erez. "Bu temeUer üzerine sağlam bir ekonomik yapı kurulması, hükümetlere düşen önemli bir görevdir. Politik hesaplarla ekonomi ile oy namanın çıkar yol oünadığının ahlaşıhnası ölçüsünde ekonomi, sağlığa ve istikrara kavusacaktır. Ekonomide keyfilikten kurallara dönüldüğünde her alanda ekonomik kararların gcrcği ne kadar acı olursa olsun yerine getirmelidir" dedi. Erez, hükümetin gelecek tepkıyi önlemek için "Altı ay zam yok" şeklinde açıklama yaptığını bildirirken fiyatlann maliyetin altında kalması durumunda zam yapmaktan kaçınılmaması gerektiğini savundu. Erez, "Kamu sektöründe üretilen mal ve hizmetlerin fiyatı, hiçbir zaman maüyetin aitında kalmamaİHÜr. Fiyatlan düşük rutarak sosyal amaçlara yönelinmesi sonuçta kimsenin haynna olmamaktadır. Her alanda ekonomik kararların gereği ne kadar acı olursa olsun, yerine geririlmelidir'' dedi. Yalım Erez. yalmzca ithalat azalmasından kaynaklanan bir cari işlemler açığı daralmasının isabetli olmadığını, ihracat ve döviz kazandtncı hizmetlerdekı artışın, daha sağlıkh bir dış denge için zorunlu olduğunu belirtti. Yüksek faiz beklentileri Üç aylık yüzde 50 net faizli Hazine bonolannın yarattığı cazibenin, yüksek faiz beklentilerini beslediğini anlatan Yalım Erez yaasında, "Enflasyon hızının yüzde 9O'ı aşmay acağını kabul "edersek, faiz oranlan y ıllık bazda yiizde 110'un üzerinde olmamalıdır"'görüşüne yer verdi. IŞÇEMN EVRENINDEN ŞÜKRAN SONER Soysal Korkusu Mümtaz Soysal Hoca'nın dışişleri bakanlığı ortalığı karıştırdı. Herkes bir şeyler adına, birbirinin çokzıddı nedenler ve kaygılarla korkar oldu. öncelikle Soysal'ın bakanlığının SHP'nin koalis- yondan ilkeli çekilme aracı olarak kullanılması üze- rinde duruldu. Kendi varlıkları, çıkarları koalisyonun devam etmesi ile özdeşleşmiş, çoğunlukla DYP'liler ve bir kısım SHP'liler, bu işe çok kızıp korktular. MPÖ- ya "koalisyona üçüncü ortak geldi" yorumu ile çıkışını yaptı. Koalisyonun bozulmasından daha çok, Mümtaz Soysal'ın bugüne kadar savunduğu ilkeleri hüküme- te, program ve uygulamasına taşımasından korkan- larvardı: "Ya Hoca bugüne kadar savunduğu ilkelerde inatçı, ilkeli bir çizgi tutturursa? Anayasa ve yasalardaki de- mokratikleşme öncelik alacak. Kamu mülkiyetinin yağmalanması biçiminde gerçekleştirilen keyfi özel- leştirme yapılamayacak. Sosyal demokrat bir parti- nin iktidar ortağı olduğu anımsanarak, çalışanlar aleyhine bazı hükümet uygulamalanna karşı durula- cak..." Böyle bir olasılığın, sosyal demokrat ilkelerin koa- lisyon uygulamasına taşınmasının düşüncesine dahi katlanamayanlar, medyada Mümtaz Soysal'a yöne- lik, bugüne kadar hiçbir bakan adayına yapılmamış bir karalama kampanyasına giriştiler. Soysal'ın, Tür- kiye'yi Batı dünyasından uzaklaştıracak, dünyada yalnızlaştıracak bir dış politika izleyeceğini söyledi- ler. Daha da ileri gidip asla taviz verilmemesinde söz- de iddialı oldukları Kıbrıs politikasındaki titizlığini cid- di bir kusur, olumsuzluk olarak göstermeye kalkıştı- lar. Bir yandan da SHP içinde, Mümtaz Soysal'ın kimli- ğinde öne çıkan muhalefet huzursuz oldu. Dengeler bozulmuştu. En ileri muhalefette olup beklediği ba- kanlık gelmediği için tepki gösterenler de Soysal'ın bakanlığını istemiyorlardı. Demokrasiye, sosyal demokrasiye, bazı erdem ve değerlere bel bağlamış insanların korku ve kaygıları ise çok farklı bir açıdan: "SHP'nin, koalisyon ortaklığı içinde, sosyal demokrat ilkelerin, program ve proto- kol gereklerinin yerine getirilmesini savunama- masını sürekli eleştiren Soysal, bakanlığı nasıl kabul etmişti? Bakanlık uğruna, demokratikleşmede, özel- leştirmede, sosyal demokrat ilkelerde ciddi tavizler mi verecekti?" Herkesin kendine göre kaygı ve korkusu, bu gürül- tü, kopartılan fırtına içinde, diğer olup bitenler kay- nadı gitti. Hikmet Çetin'e karşı işlenen, hükümet cıd- diyeti, particilikte yeri olmaması gereken, Çiller ve Karayalçın'a ait büyük ayıp daha çok Soysal'ın gelişi- ni eleştirme aracı olarak kullanılıpgeçiştirildi. Geçmişleri, parti birikimleri, mesleki deneyimleri getirildikleri bakanlıklarla bağdaşmayan kişiler üze- rinde ise hiç durulmadı. Parti başkanına biat edecek, bakanlık kimliği olma- yan, hiçbir şeyi hak etmese de hiçbir sorun çıkarma- yacak kişilerin bir yerlere gelmesi, nasılsa gelenek- tendi. Mümtaz Soysal olayı, bizi asıl bu noktada düşün- dürmeli. Haklı haksız, eksiği fazlası ile parlamenterli- ğini, kimliğini, düşüncelerini koruyarak yapmış bir in- san, bakan olduğunda da kimliğini koruyabilir, koalis- yonda gidişat biraz değişebilir düşüncesi, kimilerini çokfazla korkutmuşa benziyor. Gelmemesi ya da kimliğinin törpülenmesi için saldırı kampanyası, bombardıman gerçekleştiriliyor. O arada asıl bakanlık makamına zarar verebilecek, getirildikleri bakanlıkların işlevi, sorunları hakkında bilgi sahibi dahi olmayan, beyaz sayfalara imza at- maya aday kişiler için bir tek eleştiri bile gündeme gelmiyor. SHP, sosyal demokrasi, demokrasi, hükümet, siya- set, medyamız, toplumsal değerlerimiz adına, asıf korkulması gereken tablo bu değil mi? Otomobil icin uygun zaman O tomobil şirketleri hükümetten aldıkları vergi indirimleri ve başlattıkları kampanyalar ile satışlarını tekrar arttırdılar. 6u artışla, kriz ile birlikte baskı altındakitalepyenidencanlanmaeğilimine girdı. Otomobil sahibi olmak isteyen kitleler için şu anda otomobil almak uygun görünüyor. Otomobil şirketleri açısından sevindirici olan bu gelişmeler ile birlikte otomobil almak isteyenlerin en çok yanıt aradıkları soru, otomobil almak için doğru zaman mı? Türkiye'nin en çok otomobil sattığı 1993 yılında, otomobil satışını etkileyen en önemli faktörtüketici kredileriydi. Bu yıl kriz ile birlikte yönelmek için henüz kararsız. Eylülde yaşanması olası birparakrizi ile birlikte sektör tekrar tıkanma noktasına gelebilir. Bununla birlikte 3 ağustostakı 20trilyonluk itfa ile birlikte piyasaya girecek paranın tekrar mal piyasalarma dönme olasılığı da var. Ancak otomobilcilerin kârlarından fedakârlık ettikleri bu ortamda, parası olanların otomobil almaları da uygun bir seçenek gibi görünüyor. Zenginlerdebekledi kampanya ile BMWTürkiye Distribütörü Borusan Oto yetkilileri, başlattıkları KDV hariçtümvergileri ödedikleri kampanya ile sa- tışlarının yüksek miktarda arttığını belirtiyorlar. Bu ve- rilerle krizden en az etkilenen üst gelir grubundaki tüketicilerin de kriz ile birlikte otomobil almamaeğilimlerini durdurdukları gözlemleniyor. • Yeni BMW M3sonbaharda ğ± nümüzdeki sonbaharda BMW yeni 4kapılı M3'ü piyasaya sürecek. Yeni BMW, 286 beygir gücüne sahip bulunuyor. 4 subaplı motor kapasitesine sahip olan otomobilin motor hacmi 3 litre. Yeni otomobil 17inçlikyenialüminyum tekerlekleri veyeni suspansiyon sistemi ilekullanıcısınaekstra imkanlarsağlıyor. Yeni otomobilin diğer özellikleri de şöyle: Yolcu bölümündeBMVVsporkoltukları yerine ekstra sportif M3 koltuklar, arka kapılarda saklama gözleri, krom kaplı kapı kolları ve ön panelin her iki tarafında ahşap döşeme ve ahşap direksiyon simidi. I KAPANA GİRMEYİN. PEUGEOT'YA GELİN, FIRSATIDEĞERLENDİRİN. MODELLER 106XR 106 XSI 205 GTI 1.9 306 XR 1.4 306 XSI 405 GL 405 SRI ESKİ FİYAT 518.027.500 675.390.250 1 792.739.000 676.721.200 949.432.000 684.877.900 1.000.988.500 YENİ FİYAT 396.622.500 515.334.750 603.861.000 521.938.000 727.668.000 528.092.100 766.561.500 FİYAT FARKI 121.405.000 160.055.500 188.878.000 154.783.200 221.764.000 156.785.800 234.427.000 Modası geçmeyen, zaman içinde değer kaybetmeyen, kahcı güzelliğe yatınm yapın. Peugeot %6'hk Ek Taşıt Alım Vergisi indirimiyle yetinmedi, sizin için Fransız frangı kurunda %21 oranında büyük bir indirim gerçekleştire- rek, kuru sabitledi! Size en yakın Peugeot satış maga^asına hemen gelin, bu kısa sürelı hrsatı iyi değerlendirin. Fıyatlar anahtar teslımıdır. Dıger Peugeot modellerı hakkında bılgı almak için Peugeot satış noktalarına başvurunuz. PEUCEOT ADANA Dönler (0-322) 453 29 02 AOAPAZAKI Aıya (0-264) 277 90 33 ANKARA PCÇ (0-312) 427 68 28 Sonsoy (0-312) 446 70 70 BAUKESİR Çango [O-26Öİ 241 71 90 BURSA Gökçin (0-224)25149 45 ESKİŞEHİR Baturtar (0-222) 233 23 49 GAZİANTÎP ÇeHndağ (0-342) 321 33 40 GMZI Yıldınm (0-262) 646 31 08 İSTANBUL Alud (0-212) 270 00 27 Demob 1 (0-216)36168 39 Demoks 2 (0-216) 338 31 7i Gûoçoğ (0-212) 262 12 63 İleri (0-212) 285 15 51 İriyJ (0-216) 385 55 60 Oğvl (0-21211542 41 43 Poriar 1 (0-212) 272 28 06 PaHor2 (0-212) 267 45 17 PCÇ (0-212) 274 99 24 İZMİR Araoy (0-232)463 86 86 KAHRAMANMARAS ZaUmoğlu (0-34^)225 1150 KAYStRİ Özkoralar (0-352)232 13 33 KOCAaİ Asya (0-262)324 61 08 SAMSUN Rendeci (0-362)431 80 50