Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
24TEMMUZ1992 CUMA CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI
KİT'ler
• ANKARA (Cumhuriyet
Bûrosu)-Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanı Mehmet
Moğultay, SSK'yaprim
borcu olan özel sektör
kuruluşlannın ardından,
bugiin de borçlu kamu
kuruluşlannın listesini
açtklayacak. SSK'nın kamu
kuruluşlanndan yaklaşık 7
trilyonluk alacağı olduğu
belirtiliyor. SSK, bu
alacak lannı ancak hûkümet
tarafından çıkanlan
Tahkim Yasası ile tahsil
edebilecek. Başbakan
Süleyman Demirel, geçen
günlerdeyayımladığı bir
genelge ile SSK'ya prim
borcu bulunan kamu
kurum ve kuruluşlanndan
bu borçlannı zaman
gerçirmeden ödemelerini
istemişti
Asgari öcret
AT'nin asgarisi
• ANKARA (AA) - Avrupa
Topluluğu ülkelerinde
ortalama asgari ücret 1025
dolar iken, AT'nin eşiğındeki
Türkiye'de asgari ücret
yaklaşık 206 dolar. Yapılan
belirlernelere göre, AT
ülkelerinde uygulanan asgari
ücret beş kat daha fazla.
Türkiye'de daha önce 121
dolar olarak uygulanan
asgari ücret 1 ağustostan
itibaren 206 dolara çıkacak.
Asgari ücretin AT
ortalamasını yakalaması için
bu ücretin yaklaşık 7 milyon
lira olması gerekiyor.
İTO'dan ödül
• İSTANBUL (ANKA)-
İştanbul TicaretOdası
(İTO), başanlı ıhracat
gerçekleştiren üyelerinı
ödüllendirecek. İTO, 1991
yılmda başanlı ihracat
faahyetleri gerçekJeştirerek
ülke ekonomisine katkıda
bulunan üyelerine ödül
dağıtacak. Ödüller, 29
Temmuz 1992 tarihinde
Atatürk KültürMerkezi'nde
düzenlenecek bir törenle
sahıplerine verilecek.
Çapoğlu TOBB
danışmanı
• ANKARA (ANKA)-
TOBBbaşkanhk
danışmanlığına Bilkent
Üniversitesi öğretim
üyelerinden Doç. Gökhan
Çapoğlu geçinldi. Doç.
Gökhan Çapoğlu, Bilkent
Üniversitesi Işletme
Fakültesi öğretim üyesi
olarak uluslararası iş
yönetimi ve uluslararası
finans dersleriyle para ve
bankacılık dersleri veriyor.
Çapoğlu, özellikle rekabet
teorisı, ülke ve fırma
stratejileri ile banka ve sanayı
rekabeti üzerine yaptığı
araştırmalanyla tanınıyor.
Doğalgazda
muhatap: Rusya
• ANKARA (AA)-
SSCB'nin dağılmasından
sonra, Türkiye'nin doğalgaz
ahnunda ortaya çıkan "taraf
bulamama' ve ödeme
sorunlan çözûmlendi. Rusya
Federasyonu hükümeti,
doğalgaz abmında
Türkiye'nin muhatabı olarak
anlaşmalaragirdi.
Emisyon inişe
geçtiI ANKARA (UBA)-
Emisyon hacmi 2 trilyon 960
milyar lira azaldı. Geçen
hafta memur maaş ödemeleri
nedeniyle artış kaydeden
misyon hacmi 29 trilyon 979
milyon lira seviyesineindi.
Öte yandan, bankalann
Merkez Bankası'ndaki
serbest mevduatlan da 14-21
temmuz tarihleri arasında
174 milyar lira artarak 21
temmuzda 4 trilyon 69
milyar lira oldu. Bu arada
mevduat munzam
karşıhklan da geçen bir
haftalık dönemde 88 milyar
liraazaldı.
Halkbank'tan
emekliye mûjde
• İSTANBUL (AA)-
Maaşlannı almak için
saatlerce kuyrukta bekkyen
emeklilerin bu sıkıntılan
spna eriyor. Halk Bankası
Özel Bankacıhk Müdürü
İbrahim Toptepe, maaşlann
otomatik para çekme (ATM)
rnakineleriyle ödenmesi için
çalışmalann sürdürüldüğünü
bildırdi. "On-Line" sisemi
olan şubelere "Halk Bank
24" otomatik para çekme
nıakinelerinin konulmasına
başlandığmı belirten
Tbptepe, Türkiye
genelindeki 780şubenin
82'sinde "On-Line" sistemle
fazmet verdiklerini kaydetti.
Tbptepe yü sonuna kadar
230 şubede "Halk Bank 24"
uygulamasına
başlayacakianm kaydetti
Vergilendirmede 'hayat standardı' ilkesini getiren yasanın ek maddesi iptal edildi
'Hayatstandardrııclaııkaçışengellendi
• Dün Resmi Gazete'deyayımlanan Ana-
yasaMahkemesi'nin iptal gerekçesindever-
ginin kişiyi çalışmaktan vazgeçiren biryakın-
ma nedeni olmaması gerektiği işaret edildi.
ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Vergilendirmede "ha-
yat standardı" ilkesini getiren
yasanın Gelir Vergisi'ne esas
olan temel ve ek gösterge tutar-
lanndan. belgelendirilmesi ko-
şuluyla, düşülecek gelirleri be-
lirleyen 3. fıkrası, "mali güce
göre vergi ödeme" ilkesine uy-
madığı gerekçesıyle anayasaya
aykın bulundu.
Anayasa Mahkemesi'nin,
vergilendirmede "hayat stan-
dardı" esasını getiren yasanın
Gelir Vergisi Yasasfnın gecici
35. maddesinin 3. fıkrasının ip-
taline ilişkin gerekçeli karan,
Resmi Gazete'nin dünkü sayı-
sında yayımlandı. Gerekçeli
kararda, vergi ödemenin. kişiyi
çalışmaktan vazgeçiren bir "ya-
kınma" nedeni olmaması ge-
rektiğine işaret edilerek "Yaşa-
dığı hayat düzeyıni sağlayan,
açıklarfabilir-kanı tlanabilir
başka geliri bulunmasına kar-
şın bu gelirlerin bir kısmını göz
önüne almayan 'hayat standar-
dı' esası, yükümlüleri güçleri
dışında vergi ödemek. bu se-
beple de meslek yaşamlanna
son vermek gibi bir sonuca gö-
türür" görüşüne yer verildi.
İptal edilen fıkrada, vergi yü-
kümlülerinin kendilerine, eşle-
rine, çocuklanna ya da bak-
makla yükümlü olduklan kim-
selere ilişkin vergilendirilmişya
da vergi dışı bırakılmış bazj ge-
lirlerine açıklama-kanıtlama
olanağı tanınmayarak kişilerin
mab yüklerini aşan vergi yü-
küyle karşı karşıya bırakıl-
masının "sosyal devlet" ilkesine
aykın olduğu vurgulanan ka-
rarda "Hayat standardı esası,
gerçeğin bulunmasına yardımcı
bir yöntem olarak kabul edile-
bilir. Böylece gerçeğe ulaşma-
ya. yükümlünün gerçek kazan-
ana yaklaşılmaya çalışılır. Ak-
sinin kanıtlanması ve saptan-
ması olanağı varken varsayıma
geçerlilik tanımak, hukuk dev-
letinin öngördüğü hukuk gü-
venliği ile bağdaşmaz."denildi.
Açıklama olanağına "kıs-
men" yer veren iptal edilen fık-
radaki "hayat standardı" esası-
nın anayasaya aykın bulundu-
ğu belirtilen karar, iptalin do-
ğuracağı boşluk nedeniyle, 6 ay
sonra yüriirlüğe girecek.
1990 yılında çıkanlan 3689
sayılı yasanın 7. maddesiyle
Gelir Vergisi Yasası'na eklenen
gecici 35. madde, 1 ocak
1990-31 arahk 1999 tarihleri
arasında gerçek usulde gelir
vergisine tabi ticari kazanç sa-
hipleriyle, serbest meslek erbabı
için, "hayat standardı" esası ge-
tirilmiş, bu esasa göre belirlen-
miş olan vergiden düzeltme yo-
luyla indirilecek ve indirile-
meyecek gelirler düzenlenmişti.
Dönemin ana muhalefet par-
tisi SHP TBMM gnıbu adına,
Grup Başkanvekili Onur Kum-
baraabaşı tarafından yapılan
başvuruda, vergi ödemede mali
gücün "varsayımlara" göre de-
ğil, gerçeklere uygun olarak
saptanması gerektiği belirtile-
rek 3689 sayılı yasanın 7. mad-
desiyle Gelir Vergisi'ne eklenen
gecici 35. maddesinin 3. fıkrası-
nın iptali istenmişti.
Deterjanda pazarpayıkavgası
DENİZ ŞAHİN
Bakkallann, I eylülde başla-
tacaklan pahalı deterjanlara
karşı uyan eylemi üzerine, üre-
tici firmalar savunmaya geçti.
Bakkallar ve Bayiler Federas-
yonu, çokuluslu deterjan firma-
lannı ürünlerine aşın zam yap-
mak, büyük satış mağazalanna
özel fıyat uygulamakla suçlar-
ken üretici firmalar sorunun
Türkıye'deki piyasa şartla-
nndan kaynaklandığını, fiyat
artışlannın döviz artışı ve enflas-
yon nedeniyle kaçmılmaz oldu-
ğunu savundular. Deterjan fi-
yatlanna yılbaşından bugüne
kadar yüzde 10 ile 37 arasında
değişen oranlarda zam yapıldı.
Itriyat depolan da satış vade-
lerini 50 güne indiren Grocter
and Gamble ürünlerini boykot
ederek bu fırmanın ürünlerini
almıyorlar.
Bakkallar ve Bayiler Federas-
yonu Başkanı Bendevi Palandö-
ken, deterjan üreticilerini aşın
zam yapmakla suçlayarak bak-
kalann tüketicinin karşısında
zor durumda kaldıklanru, an
arda gelen promosyon kampan-
yalan nedeniyle zarara uğradı-
klanru belirtti. Palandöken "De-
terjan fiyatlanna her ay yüzde
10'dan aşağı olmayan zamlar
yapıbyor, Uretici firmalar çifte
fıyat standart uyguluyor.
GİMA, Migros, Belpa gibi bü-
yük mağazalara yüzde 10-20 in-
dirimli satış yapüıyor. Piyasaya
bol stok veriliyor. Bize de aynı
fiyattan mal verilmesini, şart-
lann eşit hale getirilmesini isti-
Fiyat artışianndan rahatsız olan bflkkallar, eylülde tüketiciyi
yoruz. Toptancı ve tüketici pro- kendecı kanalı zorlanmakıadır.
mosyonlannı kaldırarak fiyaü
düşürsünler" diye konuştu. Pa-
landöken, 1 eylülden itibaren de
"Aynı kaütedekı mallardan
ucuz olarunın tercih edılmesı"
amaayla tüketiciy? uyarma eyle-
mine başlayacaklannı belirtti.
Lever-İş Elida Genel Müdürü
Bu bizi aşan bir meseledir" dedi.
ABC deterjanlannı üreten
Başer Colgate sauş koordinatö-
rü Mehmet Başer de, deterjan
üretıminin yüzde 70 oranında it-
halata dayandığını ve dolar
artışına bağh olarak üretim ma-
liyetinın de artüğını söyledi. Bü-
Oktay Özincı ise deterjanlann yük mağazalann üretia firma-
toplam malıyetinın yüzde 60-65 lardan toptana statüsünde mal
döviz artışlanna, yüzde 30-35
oranında yurtıçı enflaşyona
aldığmı belirten Başer, toptancı-
lann deterjanda kâr marjının
bağlı olduğunu belirtti. Özinci, yüzde 5, ara toptancının kâr
Bakkallar ve Bayiler Federasyo-
nu'nun büyük mağaza zincırle-
rine daha indirmli fıyat uygu-
landjğı iddiasına karşı "Biz bü-
tün toptanalara aynı fiyattan
satış yapıyoruz. Süpermarketler
ve büyük magazalar üretıciden
doğrudan satın alma yapmak-
tadırlar. Bunun için piyasa zin-
cirini oluşturan toptana-pera-
marjının da yüzde 3-5. bakkal-
lann da yüzde 15 olduğunu be-
lirtti. Başer "Büyük magazalar
bu nedenle bakkallara göre yüz-
de 5 oranında daha avantajlı
oluyorlar." dedı.
Ote yandan, ıtnyat depolan
satış vadelerinin 75 güne çjkartı-
lması amaayla dört gündür
Procter and Gamble ürünlerini
ııyan eylemine baslayacaklar.
boykot edıyorlar. KuruJuş çalı-
şmalan süren Türkiye Itriyat
Depoculan Derneği gecici baş-
kanı Dinçer Baykul, Procter
and Gamble'ın perakendecilere
90-95 giin vadeyle sattıklan
ürünlerini toptanalara 50 gün
vadeyle verdiğiru belırterek ara-
daki vade farkı nedeniyle zarara
uğradıklannı söyledi.
Procter and Gamble Genel
Müdür Muavıru Nutkı Aksoy
envanter ve vade maliyetlerini
azaltmak amaayla ıtriyat de-
polanna uygulanan vade farkını
90 günden 50 güne çektiklerinı
belirtti. Aksoy, "Biz Batı kay-
naklı üreüciler olduğumuz ıçın
dünya randımanlannı bu paza-
ra getırmek isüyoruz" dedi. Itri-
yat depolan geçen yıl da bir ay
Lever ürürtleriru boykot ederek
vade sürelerinı 75 güne çı-
karttırmışlardı.
îstanbul'da
ekmek
1500 lira
İş-Ekonomi Senisi - Istan-
bul'da saülan bir ekmeğın fı-
yatı 1500 lira oldu. Istanbul
Ekmek Sanayı İşverenler Sen-
dikası tarafından yapılan açık-
lamada, 1200 liradan satılan
320 gram ekmeğin bugünden
itibaren 1500 liradan satıl-
masına karar verildiği bildiril-
di.
En son 1 nisanda 1000 lira-
dan 1200 liraya yükseltilen ek-
mek fiyatı, 3 ay sonra yeniden
zam gördü. Sendikadan yapı-
lan açıklamada. bu karann
İstanbul Ticaret Odası Baş-
kanı Atalay Şahınoğlu ile Te-
mel Çonıh'un katıldığı top-
lanuda ahndığı belirtildi.
İstanbul Fınnalar Demeği
Başkanı Mustafa özaydın,
ekmekte maliyet hesabının
haaran ayından bu yana
yapıldığını ekmeğın en büyük
girdısı olan akaryak't, maya
ve una üst üste gelen zamlann
ekmek zammını da zorunlu
kıldığını söyledi.
Mustafa Özaydın "Son ay-
larda fiyat, mab'yeti kurtar-
maz oldu. Bu nedenle de bir-
çok fınn kapanmak zorunda
kaldi." şeklinde konuştu. "Şu
anda Istanbul'da 150'nin
üzerinde fınn kapısına kılit
vurdu" diyen özaydın, yapı-
lan maliyet hesabı sonucunda
1 adet ekmeğin 1622 liradan
saülması gerektiğini. ancak
1500 lirada karar kılındığını
belirtti.
îş dünyasındapatronlukkavgasıbitmedî
EStN SUNGUR
TOBB ve TÜSİAD arasmda
son aylarda alevlenen patron-
luk kavgasının rövanşı, Demi-
rel'in yeşil ışık yakuğı Ekono-
mik ve Sosyal Konsey'in kuru-
luşunda abnacak. Konsey baş-
kanlığına getirilecek isim, iki
kuruluşun çekişmesiyle ortaya
çıkan iş dünyasındaki parça-
lanmanın durup durmaya-
cağını da belirleyecek.
TOBB ve TÜSİAD arasında
kuruluş ve üye yapılannın deği-
şık olmasından kaynaklanan
yaklaşım farkı, Yabm Erez'in
TOBB Başkanİığı'na seçilmesi
ve TÜSİAD'm tüzük değişikli-
ğine giderek konfederasyonlaş-
ma hazırbğına girmesiyle son
birkaç aydır dikkat çekıci hale
geldi. DYP'den milletvekili
adayı olduktan sonra TOBB
Başkanbğı'na seçilen Yahm
Erez'in "Patronlar patronu be-
nim" mesajını sık sık vurgula-
ması ve iş dünyası ile Süleyman
Demirel arasında köprü kur-
mayı amaçlaması, büyük sana-
yicilerin üye olduğu TÜSİAD
ile küçük ve orta boy işletmele-
rin çoğunluğu oluşturduğu
TOBB arasında gergjnbğe yol
açtı. TÜSÎAD'ın tüzük değişik-
hğine giderek tüm Türkiye'de
örgütlenecek bir konfederas-
yon oluşturma girişimi ile artan
Eçzaabaşi: Başbakanın
talimatını bekliyoruz
Ekonomik ve Sosyal Konsey'in kapsamını
sayın Başbakan açık bir biçimde belirledi.
Çabşma düzeni konusunda da Başbakan'ın
tabmatlan olacakür. Yıllardırısrarla
savunduğumuz bu konuda her türlü hazırlığı-
mız tamam. Başkanlık konusu sorun olmaya-
caktır. TOBB ile çekışme içinde değiliz. Biz
tüzüğümüze uygun olarak faab'yetlerimtzi
sürdüyonız. TOBB faaliyetlerimızi engellemi-
yor. Asıl şikayetci olanlaronlardır. Temsil
yetkisinin abndığını düşünen onlardır. İş dün-
yasınm yasai bir temsildsi olmasıfikrinede
katıbnıyoruz. Ekonomik konularda
göriişlerimizaynı. Bazı sektörlerdedurgunluk
obnasa bile genel olarak durgunluk var.
Erez: Konsey'ikurmak
TOBB'ningörevi
Ekonomik ve Sosyal Konseyi kurmafikrini1
ay önce TİSK ve TESK baskanlan ile yaptığım
görüşmede ortaya attım. Türk-İş'ten Ziraat
Odalan Birlıği'nden görüş istedım. Konseyi
kurma görevi TOBB'rundir. Görüşleri toplayıp
Başbakana sunacağım. Konsey'in 3 ay sonra
toplanması söz konusu değil. İstanbul'da
yapılan zirvenin bir benzeri o bölgenin
kuruluşlannın katılımıyla başka yerde
yapılacak. Konsey için çahşmalar ise sürüyor.
Konseyfikrinikimin ortaya attığı önemli değil.
Ben geçmişe değil 2000'li yıllara bakıyorum.
Önemli olan görevi üstlenip götürmek.
TÜSlAD'la gerginliğim yok. 700 bin kişilik iş
âlemini temsiJ ediyorum. 300 üyemiz var.
gerginb'k Başbakan Süleyman
Demirerin, Eczaabaşf nın eleş-
tirilerine sert yanıtlar vermesiy-
le iyice su yüzüne çıktı.
Patronlar patronunun kim
olacağı yanşı iş dünyasında bir
parçalanmayı da beraberinde
getirdi. 20 temmuzda yapılan
hükümeNiş dünyası zirvesi son-
rasında İTO Başkanı Atalay
Şahinoğlu ile TÜSİAD Başka-
nı Bülent Eczaabaşı arasında
"Piyasada durgunluk var mı
yok mu" taıtışması gazete sü-
tunlannda gündeme geb'rken
TOBB'nin ev sahipbği yaptığı
zirvenin dışında bırakılan ke-
simlerde seslerini yukseltti. Zir-
veye 100 üyeb Müteahhitler
Birb'ği'nin davet edibnesini eleş-
tiren Türkiye İnşaat Müteah-
hitleri İşveren Sendikası Başka-
nı Sami San, bunun çoğulcu de-
mokratik sisteme uyum sağ-
lanamadığının göstergesi oldu-
ğunu öne sürdü. San, dün yap-
üğı yazılı açıklamada Müteah-
hitler Birliği'ni, İnşaat ve Tesisat
Müteahhitleri Odalan'nın ku-
ruluşunu engellemekle de suç-
layarak "100 civannda üyesi
olan bir demeğın yaklaşık 80
bin kişiyi temsil etmeye kalkış-
masını anlamamız mümkün
değil" dedi. Hükümet-iş dün-
yası zirvesinde, başbakanın ku-
rulmasını onayladığı Ekono-
mik ve Sosyal Konsey işveren
örgütleri arasındaki kavganın
galibini de ortaya koyacak.
TÜSİAD'm son iki yıldır ısrar-
la önerdiği konsey konusunda
Erez'in "Patronu ben olursam
olur" mesajı vermesi, dananın
kuyruğunun nihayet kopa-
cağını gösteriyor. Başbakan
Demirel, 20 temmuz zirvesinde
sendikalann ve ziraatçılann da
dahil edilecegi ikinci zirvenin 3
ay sonra hükümet ile Ekono-
mik ve Sosyal Konsey arasında
yapılmasını istemişti.
TOBB ile TÜSİAD arasın-
daki çekişmeyi değerlendiren
TISK Başkanı Refik Baydur,
tartışmanın özde değil detay-
larda olduğunu bebrterek "Ar-
tık patronlar patronu olma
yanşına son vermek lanm.
Böyle bir şey olamaz. Asıl olan
memleketin çıkandır" dedi.
Ekim ayında toplanacak olan
Ekonomik ve Sosyal Konsey
için TİSK'm öneri haarladığıru
belirten Baydur. "Konsey fikri
aslında bizden çıktı" dıyerek
sözlerini şöyle sürdürdü:
"TİSK olarak 1982 anayasa
tasansı teklifımize konsey öne-
risini biz kovmuştuk. Şimdi sa-
hiplenme yanşı başladı. Bunun
önemi yok Önemli olan konse-
yin etkib şekılde çabşabibnesı "
Konsey başkanlığına da kim-
senin önceden talip olmaması
gerektiğini vurgulayan Baydur.
"Konsey oluşturulduğunda se-
çim yapılır. En çok oyu alan
başkan olur" dedi. Baydur.
TÜSİAD'ın Hür Teşebbüs
Konseyi'nin genişletilerek Eko-
nomik ve Sosyal Konsey"e dö-
nüştürülmesi önerisıni de "Bu
gerekli değil. Hür Teşebbüs
Konseyi'nin zaten yasal daya-
nağı yok. İşverenlerin görüşle-
rini netleştırmek için varbğını
sürdürebılir" dedı. TİSK'e göre
Ekonomik ve Sosval Konsey"-
de işçiler dışında memurlar da
temsil edilmeli ve tüketicilere
yer verilmeb'.
IŞ DUNYASEVDAN
Prof. EYÜPİLYASOCLU
Tekstil Sanayiinin Çıkmazı
Tekstil ve hazırgiyim sektörleri Türk ekonomisinin sana-
yileşmesinde ve ihracata yönelmesinde çok önemli yere
sahiptir. Sektörün bugün ulaştığı gelişmişlik düzeyi, Tür-
kiye'nin uluslararası ticarette elde ettiği büyüklüklerin tek
nedeni olmaktadır. Türkiye'nin 30 yıllık çabası ile üyesi ol-
mayı hedeflediği Avrupa Topluluğu'nda, ilk ve tek söz sa-
hibi sektör Türk tekstil ve hazırgiyim sanayii olmuş ve top-
luluğa ikinci büyük net ihracatçı konumuna ulaşmıştır. Tür-
kiye'nin AT'ye tam üye olamamasına rağmen; sektör AT'-
deki resmi diyaloğa ve kısıtlama görüşmelerinde tam yet-
kiye sahip olmakta, AT'de ilgili bütün kurum ve kuruluş-
lara üye bulunmakta ve buralarda saygın bir yer tutmakta-
dır. Türkiye, dünya ticaretinde de önemli bir paya ulaşmış
ve 1990 yılı itibari ile dünya tekstil ve hazırgiyim hareketin-
de beşinci net ihracatçı ülke haline gelmiştir.
Öte yandan, Türk iplik (kısa elyaf) sanayii 1991 yılı itibari
ile 727 bin fon/yıl pamuk ipliği kapasitesine kavuşmuşsa
da; birçok içsel nedenlerle 1985 yılında %90olan kapasite
kullanım oranı giderek düşmüş ve 1991 yılı itibari iletarihi-
nin en alt noktasına %60'lara inmiştir.
AT'ye verilen tavizler ve GATT kurallarına aşın uyum
kaygusu ile sıfıra indirilen ihracat teşviklerine ek olarak
yurtiçinde oluşan olumsuz gelişmeler, tekstil sektörünü
zor duruma sokmuştur. 1989 ve sonrasında artan reel işçi-
lik ücretleri, TL'nin yabancı para birimlerine göre daha
değerli hale gelmesi ve yurtiçindeki enerji ve hammadde
girdilerinin dünya fiyatlarının üzerinde seyretmesi, sektö-
rün rekabet gücünü yok etmiştir. Bütün bunlara ek olarak,
son günlerde pamuk fiyatlarında meydana gelen suni ar-
tışlar sektörü ciddi bir çıkmaza sürüklemektedir.
Avrupa Topluluğu ile 1980'li yıllarda verilen çetin müca-
deleler sonucu elde edilen çok değerli kotalar doldurula-
mamaktadır. 90 bin tona kadar çıkan AT'ye iplik ihracatı
giderek düşmüş ve 1990 kotasının %60'ı ve 1991 kotasının
ise ancak yarısı gerçekleştirilmiştir. Toplam pamuklu
tekstil ihracatı, 1988'in 160bintonseviyelerinden, 1991de
120 bin tona gerilemiştir.
1991 yılı verileri ile 1 kg pamuk $ 1.50; 1 kg iplik $ 3.30; 1 kg
pamuklu dokuma $ 6.00 ve 1 kg hazırgiyim $ 19.00'a ihraç
edilmiştir. Bu fiili durumda, pamuğa göre ıplikte 2.2 kat,
dokumada4 kat ve hazırgiyimde 13 katolan katma degerin
göz ardı edilmesi mümkün değildir. Ayrıca çok önemli bir
başka gerçek ise üretilen pamuk ipliğinin %62'si; pamuklu
dokumanın %42'si ve pamuklu örmenin %88'i doğrudan
veya dolaylı olarak ihracata gitmekte ve sektör, ayrılmaz
bir bütün olarak, Türkiye ihracannm ana kalemlerini oluş-
turmaktadır.
Türkiye gerçekleri böyle olduğu halde, sektörün bel ke-
miğini teşkil eden pamuğun, spekülatif ellere bırakılması
ve devletin buna seyirci kalması düşünülemez. Ocak
1992'de 9 000-9.300 TL/kg civannda seyreden Izmir pamuk
fıyatları; martsonundan itibaren 11.500-12.000 TL/kg sevi-
yelerine çıkmış; haziran başlarma kadar bu fiyatlarda do-
laşırken; 5 haziran tarihinden sonra yükselmeye başlaya-
rak, 17 haziranda 15.000 TL/kg'ye fırJamıştır. Oysa, örnek
olarak, New York Borsası'nda, pamuk fiyatları ocak-tem-
muz döneminde 5S c/1b ile 66 c/1b arasında seyretmiştir.
(Haziran sonu ve temmuzda doların paritesi sürekli düş-
muş ve halen d-marka karşı 1.47 ile en alt seviyededir).
Jarım satış kooperatiflerinin elinde pamuk stoklarının
azalması ile birlıkte, her yıl sergiienen bu oyunla, tekstil ve
hazırgiyim sanayicisi sınırlı sayıda tüccarın insafına bıra-
kılmaktadır.
Dünya fiyatları hafif değişmelerfe 1.30-1.45 $/kg merte-
besinde oluştuğu halde; Türkiye'de haziran öncesi, 1.50
ile 1.60 $/kg seviyelerinde dolaşan Izmir Borsası pamuk fi-
yatları; birden bire 2.00-2.10 $/kg seviyelerine fırlaması ve
dünya fiyatlarının %35-45 üzerine oturması izahı mümkün
olmayan bir durumdur.
Son iki ay içerisinde, tekstil ve hazırgiyim sektör yetkili-
lerince, sayısız defalarda bugünlere gelineceği hususun-
da uyarılar yapıldığı halde; gerekli tedbirlerin alınmış ve
alınan tedbirlerin uygulanamamış olması üzücüdür. Dile-
ğimiz siyasi otoritenin olaya süratle el koyması ve Türk
tekstil ve hazırgiyim sanayiinin rekabet gücünü yok eden
bu uygulamaya derhal son verilmesidir.
DIE'NEV MAYIS RAKAMLARI
Dış ticaret açığı azaldı
ANKARA (AA) - Devlet
İstatistik Enstitüsü (DİE), bu
yılın ilk beş ayında 5 milyar
855 mılyon dolarlık ihracat, 8
milyar 523 milyon dolarlık da
ıthalat yapıldığını açıkladı.
DİE \enlerine göre geçen
yılın aynı dönemine 5 milyar
321 milyon dolar olarak ger-
çekleşen ıhracatta yüzde 10
artış kaydedildı. 1991 yıb
ocak-mavıs döneminde 8 mil-
yar 38 milyon dolar olan it-
halat ise yüzde 6 oranında
arttı.
Bu gelişmeler çerçevesinde
bu yılın beş ayında, geçen
yılın aynı döneminde göre
yüzde 1.8 oranında genleyen
dış ticaret açığı 2 milyar 668
milyon dolar olarak gerçekie-
ti. 1991 yılının aynı dönemin-
deki dış ticaret açığı ise 2 mil-
yar 717 mıl>on dolar idi.
1991 yılı ocak-mayıs döne-
minde. ıhracatın ithalatı
karşılama oranı da yüzde 68.
Eczacıbaşr11111îpek
Kâğıt Tesisleri açıldı
SUAT KOZLUKLU
KARAMÜRSEL- Avrupa-
nın önde gelen uluslararası
kâğıt topluluğu JA/MONT Ue
Eczaabaşı'nın ortak yaünmı
olan Îpek Kâğıt'uı Karamür-
sel'deki yeni tesisleri, dün hiz-
mete girdi. Açıbş töreninde
konuşan Devlet Bakanı Cavıi
Çağlar, Türkiye'de istihdam
sonınunun çözûmû ve işsizliğin
önlenmesi için yatınmlann
daha da artrnası gerektiğini
söyledi. Çağlar, işadamlann-
ndan kendilerine güven ister-
ken, yatınma hız vermelerini is-
tedi.
Devletin küçültülmesi ile
KİT'lerin özelleştirilmesinin
düşünüldüğünü beb'rten Devlet
Bakanı Çağlar, bu bakımdan
özel sektörün gücünün arttınl-
ması gerektiğini de vurguladı.
Çağlar, özel sektörün teş\ık sis-
teminden en geniş biçimde ya-
rarlanmalannı önerdi.
îpek Kâğıt'm açış konuşma-
sını yapan Eczaabaşı Toplulu-
ğu Başkanı Dr. Nejat Eczaa-
başı ise tpek Kâğıt'ın ulaştığı
yeni teknoloji ve geniş üretim
kapasitesiyle yannın tüm bek-
lentilerine karşıbk verecek du-
ruma geldiğini belirterek, "Av-
rupa Topluluğu başta olmak
üzere İpek Kâğıt, temizbk kâ-
ğıtlan alanmda giderek dünya-
ya dönük bir kurum niteb'ği İca-
zanacak" dedi. JA/MONT'un
Başkan Yardıması ve İpek
Kâğıt yönetim kurulu üyesi
Ron Day de yeni yatınmın öne-
mini vurguladı. Karamürsel-
Yalova yolu üstünde toplam
142 bin metrekarelik bir alanda
kurulan İpek Kâğıt tesisleri,
yılda 35 bin ton temizlik kâğıdı
üretecek. İpek Kâğıt'ın, Türki-
ye'nin bu alandaki üretim ka-
pasitesinin üçte ikisini elinde
bulundurduğu belirtildi.
1992 YILI
Tatil
vmada kJşi beşms
,650.000 TL.
gece - 8 gün yp
Ödeme:
eştt îaksit
Peşinat
2
HER YIL 14 gün
On Taksit
+ 2.2
1992 YILI
Tatil
Stödyoda tclş! l
1.430.000 TL
7 gece • 8 gûn yp
Ödeme:
Milyon '
k i ş i l i k
S a b i t T U R K L I R A S I
Paramızı Seviyoruz - Enflasyonu Yeniyoruz.
İşietnM Betgeii KonaktaiMi
Tesisi, Dsnlz* uhr,
Su sporton, Tenis-Bilardo,
Havuz, Marfcet, Restoran,
Barfar.
dönemleri, PAMUKBANK
Konut Destek Kredisi, 24
aya kadar vade.
YALIKAVAK A.Ş.
Ankara. : (4) 427 39 71-72 Ist Irtıbat (1) 241 05 21
taanbul. : (1) 336 98 22-337 50 53 ( SÜPRI2 ıUH)
bmlr : (51) 217921 - 217927 ( EGE TUR)
Bur»a (24) 20 00 17 (NAR TUR)
Yahkavak' (6144) 13 92 -7 Hat
7'ye çıktı. Geçen yıbn aynı dö-
neminde, ihracaün ithalaü
karşılama oranı yüzde 66.2 idi.
Bu yıl mayıs ayında ise geçen
yıl aynı ayda 1 milyar 59 mil-
yon dolar olan ihracat. yüzde
17.8 artışla, 1 milyar 247 mil-
yon dolara yükseldi. Geçen yıl
mayıs ayında 1 milyar 814 mil-
yon dolar olan ithalat da yüzde
1.3 artışla, bu yıl aynı anda 1
milyar 838 milyon dolara yük-
seldi.
1992 1 yılı mayıs ayında dış
ücaret açığı 591 milyon dolar
düzeyinde gercekleşirken ıhra-
catın ithalatı karşılama oranı
da yüzde 67.8 oldu.
Türkiye'nin "ücari kredi
borçlan" geçen yıl 1990 yılına
göre 653 milyon dolar artarak
22 milyar 883 milyon dolar
oldu.
Ekonomik İşbirliğı ve
Kalkınma Teşkilatı (OECD)
ile "Merkez bankalannın ban-
kası" olarak anılan Uluslara-
rası Ödemeler Bankası'nca
(BIS) ortaklaşa yayımlanan
yan yıl raporuna dayanarak
yapılan hesaplamalara göre
Türkye böylece. ticari kredi
borçlan sıralamasında 156 kal-
kınmakta oian ülke arasında
geçen yıl 2 basamak yukan tı-
rmanarak 11. sıraya yükseldi.
Raporda, ülkelerin toplam
ticari borç stoklan, "ticari
bankalann bu ülkelerden olan
alacaklan" ile "bu ülkelere açı-
Jan resmi ticari kredilerin" top-
lanması yoluyla elde edildi.
Buna göre 1991 yılı sonu
ıubanyla Türkiye'den yabancı
bankalann alacaklan 19 mil-
yon 276 milyon dolar olarak
gercekleşirken Türkiye'nin özel
bankalann dışında aldığı resmi
ticari kredilerin tutan ise 3 mil-
yor 607 milyon dolar olarak be-
lirlendi. Böylece, geçen yıl Tür-
kiye'nin ticari borçlan 1990
yıbnın revize edilmiş rakam-
lanna göre 653 milyon dolar
arttı.
öte yandan 156 kalkınmakta
olan ülkenin "ticari kredi
borçlan" ise 1991 yıb sonunda
986 milyar 851 milyon dolar
olarak kaydedildi.