Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 6 HAZİRAN1992 CUMARTESİ
8 DIŞHABERLER
Afganistan'da
müdafıale
tehdidi
• KABİL(AA)-
Afganistan'da geçici
hükümet, geçen salı
gününden beri başkent
Kabıl'de çarpışan mücahit
gnıplanna bir uyanda
bulunarak, askeri müdahale
lehdıdinde bulundu. Geçici
Devlet Başkanı Sibgatullah
Müceddıdı yaptığı
açıklamada. çarpışan
taraflardan kendilerini
mûdahaleetme zorunda
bırakmamalannı istediğıni
belirterek, '•Müdahaleraiz
her iki taraf için de acı olur"
diye konuştu. Başkent Kabil,
hafta başından beri Suudi
Arabislan yanlısı lttihad-i
fslami ile İran yanlısı Hizb-i
Vahdet gruplan arasındaki
çatışmalara sahne oluyor.
Binlerce kişinin bugün kenti
terk ettiği, hastanelerde çok
sayıda yaralı bulunduğu ve
çok sayıda kişinin
tutuklandığı bildiriliyor.
Cezayir'de idam
cezası
•CEZAYİR(AA)-
Ctzayir'de, bir polisi öldûren
iki aşın dinci, idam cezasına
çarptınldı. Resmihaber
ajansı APS, Bouira kentinde
yapılan yargılama sonucu,
bir güvenlik görevlisini
boğaanı keserek öldüren ve
kimlikleri açıklanmayan iki
kişinin ölumüne mahkûm
edildiğini, suç ortağı
olduklan belirtilen iki kişinin
de 7-10 yıl arasmda hapis
cezasına çarpünldığını
bildirdi. Cezayir'de,
mahkemeJer, 3 marttan bu
yana 28 aşın dincıyı ölüm
cezasına çarpürdı.
Hindistan'da17
polis öldü
• YENİDELHİ(AA)-
Hindistan'da, birormana
komünist gerillalar
tarafından yerloştirilen
mayının infılak etmesi
sonucu 17 polisin öldüğü
bildinldi. Hindistan Haber
Ajansı, mayının, başkent
Yeni Delhi'nin
güneydoğusundaki Bastar
bölgesinde rutin devriyc
görevinde bulunan polislerin
bulunduğujipin altında
infılak ettiğını duyurdu.
Bölge, sosyal adalet ve fakir
köylüleri yoldan çıkmış
hükümet görevlılerinin ve
köy ağalannın baskısından
kurtarmak için mücadele
ettiklerini bildiren
gerillalann elinde bulunuyor.
Hükümet, 1991 yılı başından
bu yana gerillalann yaklaşık
dört yüz kişiyi öldürdüklennı
bildirdi.
SPD'den ambargo
eteştirîsi
• FRANKFLRT(AA)-
Alman Sosyal Demokrat
Parti(SPD).AIman
hükümctinin Türkiye'ye
ıckrar silah scvkıyatına
başlunması yolundaki
karannı "skandal" olarak
nıtclcdi. Alman Radyosu'na
(VVDR) birdcmcç vc'ren SPD
Yönetim Kuıulu üyesi
Norbert Gansel. Türkiye'nin
dışandan bir saldınyla tehdit
edilmcdığını önc sürdü.
"Türkiyc. yanlış iç
poliükasıyla kcndi kcndini
tehdit ediyor" iddiasında
bulunan Gansel. Türk
hükümetinın bölge haikına
yönclik çabajannı saygıyla
karşıladığını. buna karşılık
Türk milliyetçiliğindedışa
yönelik birgelişmenin
gözlendiğini ilen sürdü.
Çekoslovakya:
• PRAG(AA)-
Çekoslovakya'dal989
yılında gerçekleşen rejim
değişikliğindcn bu yana dün
ikinci serbest seçımler
yapıldı.3.5milyonu
Slovakya'da olmak üzere
toplam 11.2 milyon seçmen.
federal mcclis île Çek ve
Slovak bölge
parlamentolanna toplam
650 milletvekılini seçmek
üzcre dün yerel saatle
14.00'len itibaren sandık
başına gitti. Oy vcrme
işlemine bugün de devam
cdilecek. Çckoslovakya'daki
bu ikinci serbest secimler,
fedcrasy onun dcvamı ve
ülkenin ekonomik geleceği
açısındun bü> ük öncm
taşıyor.
Polonya'da
hükümet dûştü
• VARŞOVA(AA)-
Polonya Parlamcntosu,
Başbakan Jan Olszcvvski
lidcrliğindeki bcş aylık
a/ınlık hükümctine. bazı
hükümet görevlilcrinin
komünist yönelım
döneminde gızli scrvisle
ilis,kilcrinın olduğunun
ortaya çıkması üscrinc.
norcvdcncUckıırdı.
4 milyon seçmen Devlet Başkanını seçmek için yann sandık başına gidecek
Azerbaycan'da ilk demokratikseçim• Helsinki İzleme Komitesi yetkilileri
Cumhurbaşkanı Vekili İsa Kambe-
rov'un çağnsı üzerine gözlemci olarak
Bakü'ye geldiler. Seçim nedeniyle ül-
kede güvenlik önlemleri alındı.
SIİÇIMLPREKIMIJ-RK IVOR
ESAT PALA
BAKİ - Azerbaycan'daki ilk demokratik
cumhurbaşkanlığı seçimine birkaç gün kala
özellikle başkent Bakü'de sessiz bir gerginlik gi-
derek tırmanıyor. ABD Kongeresi'nin Helsinki
İzleme Komitesı ve Uluslararası Cumhuriyetçi
Enstitüsü'nden temsilciler Cumhurbaşkanı Ve-
kili Kamberov'un çağnsı üzerine gözlemci ola-
rak Bakü'ye geldiler.
Azerbaycan Halk Cephesi lideri Cumhurbaş-
kanı adayı Elçibey. bazı ülkelerin Azerbaycan-
da demokratik bir devlet kurulmasından kork-
tuklannı söyledi.
Azerbaycan'da yaklaşık 4 milyon kişi pazar
günü cumhurbaşkanlığı seçimi için oy kullana-
cak. Seçim nedeniyleçeşitli bölgelerde olağanüs-
tü geniş güvenlik önlemleri alınmaya başlandı.
Halk Cephesi lideri ve Azerbaycan 'da cum-
hurbaşkanlığını kazanacağına İcesin gözüyle
bakılan Halk Cephesi lideri Elçibey, düzenlediği
basın toplantısmda gazetecilerin sorulannı ya-
nıtladı.
Elçibey,"Seçimlerde sahtekârlık olabilir mi "
sorusuna şu yanıtı verdi:
"Bazı adaylar kazanma olanaklan olmadığını
anlayınca seçimleri bozmak isüyorlar. İnanıyo-
FJçibey
Nizami Süleymanov- Azerbaycan
Demokratik Aydmlar Ittifakı
Başkanı.
Yakup Memedov- Eski
Parlamento Başkanı, bu
görevinden istifa ettikten sonra Tıp
Enstitüsü Rektörlüğügörevine
döndü.
EbuJfez Elçibey- Halk Cephesi
lideri.
Refık Abdullayev- Ulusal
Demokratik Grup lideri.
Tamerlan Karayev- Azerbaycan
Halk Cephesi Meclis üyesiHalen
Milü Meclis Başkanı birinci
yardımcısı.
İlyas Ismailov- Adalet Bakanı ve
Demokratik Reform hareketi
lideri. Memedov
ruz ki secimler olacak ve Halk Cephesi oylann
70'ini alabilecektir."
Elçibey. diğer sorulara da şu yanıtlan vcrdi:
- Ay az M uttolibov'un görevden alınması sizce
devrim miydi ?
Elçibey-Hayır, bu devrim değildir. Biz anaya-
sayı savunduk. Bunda amacımız demokratik
ülkelerde olduğu gibi kanunun üstünlüğünü,
halk hakimiyetinni ve insan haklan prensipleri-
ni yaşama geçirmektır.Halk Cephesi'nin karşı-
sında yeni sorunlar var. Bazı devletJer Azerbay-
can'da demokrasinin kazanmasını istemiyorlar.
Demokrasi kazanırsa bunun kendi ülkelerinde
de demokrasiye yol açacağından korkuyorlar.
Dünyanın bütün demokratik ülkeicrinden
Azerbaycan 'da demokrasinin kurulması için
yardım bekliyoruz. Bazı demokratik devletler
Halk Cephesi'nin çalışmalannı gerektiği şekilde
anlamıyorlar. Biz şimdi seçimleri kazanmaya
çalışıyoruz."
Elçibey, Karabağ sorununa ilişkin görüşlerini
de şöyle dile getirdi:
" Karabağ sorununu. BM yasası ve AGİK
prensipleri çerçevesinde çözmeye çalışıyoruz.
Ümıt ediyoruz ki dünya siyasetinde önemli rol
oynayan ülkeler bize bu konuda yardım edecek-
lerdir. Ermeni tecavüzünü kınayan çeşitli açıkla-
malar da olmuştur."
Elçibey. "Taşkent'te imzalanan ortak güven-
lik anlasmasına katılacak mısınız "sorusuna
"Rusya, Ukrayna, Türkiye ve diğer devletlerle
ortak güvenlik anlaşması imzalamaya çalışaca-
ğız. Genellikle bizim dış siyasetimizde önemli
sorun. diğer devletlerle karşılıklı anlaşmalar
yapmak. ilişkiler kurmaktır" dedi
Elçibey." Seçimlerden sonra Azerbaycan
Halk Cephesi'nin etkinliğine dcvam edecek mi"
şeklindeki soruya isc " Halk Cephesi, progra-
mındaki birçok maddeleri henüz hayata geçire-
medi. Onun ıçın etkınliklerine devam edecektir.
Amacımız sonuca ulaşan aktif faaliyet göster-
mektir. Devlet Başkanı olduktan sonra bir süre
daha Halk Cephesi Kurultayı'nı toplayıp yeni
bir başkan seçilene kadar başkanlığa devam
edeceğim. Seçimlerden sonra belediye seçimi ya-
pılacak. Ardından 6-8 aylık süre içinde parla-
mento seçimleri gerçekleşccek." diye cevap ver-
di.
Azerbaycan Sosyal Araştırma Enstitüsü'nce
yapılan ve >aklaşık 500 kişiye yöneltilen kamuo-
yu araşttrmasında "Bakü'deki gerginliği nasıl
görüyorsunuz " sorusuna yüzde 51.5" çok ger-
gındir" yanıtı verildi
Yüzyıllardır büyük devletlerin rekabet alanı oldu
MOSKOVA (AA) - Ortadoğu'da petrol kay-
naklannın ortaya çıkmasından önce dünyanın
en zengin petrol yatağı olarak bilinen Azerbay-
can, yeraltı zenginliklerinin yanı sıra verimli top-
raklanyla da yüzyıllarca yabancı güçlerin ilgi
odağı olarak yaşadı.
Osmanlı Imparatorluğu'nun 17. yüzyılda ge-
rileme devrine girmesinden sonra tümüyle Rus
imparatorluğu ile lran arasında bir rekabet ala-
nına dönüşen Azerbaycan topraklan yıllarca iki
ülke arasındaki savaşlann başlıca nedeni olmuş.
Osmanlı Jmparatorluğu 1724 yılında imzala-
nan anlaşmayla Kafkasya bölgesindeki etki ala-
nını tümüyle boşalttıktan sonra bu bölge üzerin-
de söz sahıbi olabilmek için Rusya ile lran ara-
sında başlayan rekabet 19. yüzyılın başında 10
yıl süren bir savaşa yol açü. 1804 ile 1813 yıllan
arasındaki bu savaşın sonunda Gülistan anlaş-
masıyla Karabağ, Şeki, Gence, Doğu Gürcistan
ve Dağjstan vilayetleri Rusya'run denetimine
girdi.
Ancak anlaşmanın çekişmeye son vermemesi
nedeniyle yeniden başlayan çatışmaiar üzerine
1828 yılında imzalanan Türkmençay anlaşma-
sıyla lran ile Rusya arasında bugünkü sınır ana
hatlanyla çizildi.
1917 yıhndaki Bolşevik devrimine kadar Rus
egemenliğinde kalan Azerbaycan'da bu ihtilalin
yol açtığı karmaşa da bağımsızlık özlemlerine
zemın hazırladı.
Şaumyan adh bir Ermeni'nin önderliğindeki
26 Bakü Komiseri adıyla bilinen Bolşevik yanlısı
bir grubun Bakü'de iktidan ele geçirdiğini ilan
etmesiyle birlikte tüm Azerbaycan topraklann-
da Azeri Türklerine karşı yoğun bir soykınmı
başlatılmış.
Bölgedeki zengin petrol kaynaklannm varlığı-
nın bilincinde olan İngiltere'nin o dönemde
kontrol etmeye çahştığı Afganistan'ın yanı sıra
Azerbaycan'da da bir dayanağa sahip olabil-
mek için 1918 yılının yaz aylannda yaptığı mû-
dahale uzun ömürlü olamayınca Şaumyan'ın
katliamlan daha da şiddetli boyutlara varmış.
Bunun üzerine, Mehmet Emin Resulzade ön-
derliğindeki Musavat Partisi liderlerinin çağnsı
üzerine Osmanlı İmparatorluğu Bakü'ye mûda-
hale ederek Azerilerin katledilmesine son ver-
miş.
"Türk atlılan Ermenilerin bizi kıymasıha izin
vermedi" sözlerini bugün orta yaşın üzerindeki
Bakülülerin çoğundan duymak mümkün.
Türk askerinin müdahalesinden hemen sonra
28 Mayıs 1918'de Gence'de bağımsız "Azerbay-
can Demokratik Cumhuriyeti"nin kurulduğu
ilan edildi ve Mehmet Emin Resulzade Ata-
türk'le sıkı bir işbirliği içinde Azerbaycan'ı sağ-
lam temeller üzerine oturtmaya çahştı.
Ama ilan edilen bağımsızlık ancak 23 ay yaşa-
yabildi ve Neriman Nerimanov önderliğindeki
Bolşevikler 28 Nisan 1920'de Azerbaycan'da
"Sovyet İktidannı" kurduklannı ilan ettikr.
Azerbaycan, 1922 yılında yine Bolşeviklerin
iktidara koyduğu komşulan olan Ermenistan ve
Gürcistan'la Kafkasya Federasyonu'nu kurdu.
Kafkasya Federasyonu, Rusya, Ukrayna ve Be-
yaz Rusya'nın imzaladığı bir anlaşmayla da
SSCB kurulmuş oldu.
SSCB'nin yıkılış sürecini başlatan ilk egemen-
lik ilanı bıldirisinin altında imzası olan Azerbay-
can'ın bağımsızlığı, 74 yıllık aradan sonra yann
yapılacak ilk demokratik seçimlerle perçinlene-
cek.
Elçibey'den
îranlı
Azerilere
mesaj
BAKÜ (AA) - Azerbaycan'-
da yann yapılacak cumhur-
başkanbğı secımlerinin en
güçlü adayı olan Halk Cephe-
si lideri Ebulfez Elçibey, lran
Azerbaycanı'nda yaşayan 20
milyon Azeri için kültürel
özerklik istediklerini söyledi.
Elçibey, seçim kampanya-
sını izleyen gazetecilerin so-
rulannı .Halk Cephesi mer-
kezinde yamtladı. lran Azer-
baycanı'nda yaşayan Azeri
Türklerinin kendi dillerinde
gazete okuma ve eğitim gör-
me olanağına sahip olmalan
gerektiğini vurgulayan Elçi-
bey, devlet başkanı secilmesi
haljnde İran'la Azerbaycan
arasındaki her türlü ilişkilerin
güçlendirilmesine çalışacağını
söyledi.
Elçibey Karabağ sorunu-
nun BM ve AGİK çerçevesin-
de çözümlenmesi gerektiğini
ve bu çözümün bulunabilece-
ğine ınandıgını da kaydetti.
Seçimlenn adil ve demok-
ratik olacagından duyulan
kuşkulann hatırlatılması üze-
rine Elçibey, kazanama-
yacaklannı anlayan bazı
adaylann cumhurbaşkanlığı
seçimini engelleme çabalanna
giriştiklerini kaydetti.
Devlet başkanlığı görevine
secilmesi halinde Halk Cep-
hesi başkanlığı görevini. ör-
gütün yeni bir başkan sececeği
ilk kurultayına kadar sürdü-
receğini de bebrten Elçibey, •>
Cephe'nin programındaki mad-
delerin bir bölümünün hâlâ
hayata geçirilmemiş olduğu-
nu hatırlatü.
BOSNA-HERSEK
Sırplar
Saraybosna'yı
boşaltıyor
• Bosna-Hersek milislerinin ku-
şatması altındaki Mareşal Tito
karargâhında bulunan yaklaşık
800 Sırp askeri, dün BM askerleri-
nin gözetiminde başkent Saray-
bosna'dan ayrıldı.
Dış Haberler Ser>isi - Birleşmiş Milletler
Güvenlik Konseyi'nin Sırbistan ve Kara-
dağ'a karşı gcçcn hafta yürürlüğc koyduğu
yaptınmlann ardından Sırplar ilk kez geri
adım attı. Bosna-Hersek milisjerinın yak-
laşık ıkı aydır kuşatma altında tuttuğu
Mareşal Tito karargâhındaki Sırp askerle-
ri. BM gözetiminde başkenti terk etti. An-
cak Saraybosna'yı kuşatma altında tutan
Sırp kuvvetleri başkenti bombalamaya de-
vanı ediyor.
Boşaltma ışlemi. başkentteki BM yetkilile-
rinin girişimiylc taraflar arasında dün sa-
bah varılan anlaşma çerçevesinde gerçek-
lcşti. Karargâhı kuşatma altında tutan
Bosna-Hersek mılisleri öğle saatlerinde gi-
rişc yerleştirdiklcri mayınlan söktüler.
Karargâhtakı Sırp askerleri silah. techizat
\c mühımmaılanyla birlikte uzun bir araç
konvoyuyla BM askerlerinin gözetiminde
aynlarak başkcntin dışına götürüldüler.
Bu arada. Saraybosna havaalanının dene-
timinin BM banş gücüne devredılmesi için
taraflar arasında görüşmelerc devam edil-
diği bildiriliyor.
Saraybosna'yı kuşatma altında Sırp kuv-
vetleri ise başkenti bombalamayı sürdürü-
yor. Saraybosna radyosu muhabirlerinden
birinin Reulcr'e verdiği bilgiye göre. önce-
ki gece yansından sonra başlayan top ve
havan ateşi kentte ağır hasara yol açtı ve
bir kız çocuğunun ölmcsine neden oldu.
Yaklaşık dört saat sürdüğü bildirilen ateş,
sabahın erken saallerinde kesildi.
Sırplann iki aydır açık hedefı halinc gelen
Saraybosna"ya bu süre zarfında 150 bin
obüs mermisi düştüğü tahmın ediliyor. Os-
lobodjenje gazetesi. bu hesaba göre baş-
kenttc her 3 kişiye bir. her kilometre kareye
de 4700 mermi düştüğünü yazdı.
Petrosyan'ın Cumhuriyet'e demecine tepkiler
Çetin:Erivan
îşgalesonversin
• Dışişleri Bakanı, Ermenistan Devlet Başkanı
Petrosyan'ın Cumhuriyet'e verdiği demeçle ilgili
olarak "Erivan'la normal ilişki kurabilmemiz için
Ermenistan'ın işgal ettiği Azeri topraklanndan çe-
kilmesi gerekiyor" dedi.
— 7 — — — ^ — daha sonra da Azeri toprak-
t.VKtJN UILOILK ] a n r u
jş g a
j etmeleri ve bölgede
ANKARA - Dışişleri Bakanı banş ve istikrar içinde yaşa-
Hikmet Çetin, Ermenistan yan. bir komşu olarak yaşayan
Devk* Başkanı LevonTerPet- bir ülke olmak yerine, böyle
rosyanın Cumhuriyet'e verdi- güçletoprakedinmeyiamaçla-
ği özel demece yanıt olarak yan ve böylece bölgede istik-
Türkiye'nin Ermenistan ile rarsızlık ve banşı tehlikeye
"bugünkü aşamada' djplo- atan bir tutum içine girmiştir.
matik ilişki kurmasmın güç ol- Bu da tabii, kuşkusuz, diplo-
duğunu belirtti. Çetin, "Er- matik ilişki kurmayı, bU aşa-
menistan'la normal ilişki ku- mada güçleştirmiştir. Ermenis-
rabilmemiz için Ermenistan';n tan ile normal ilişki kurmayı
işgal ettiği Azeri toprakla- biz de isteriz. Ama normal iliş-
nndan çekilmesi gerekiyor" ki kurabilmemiz için, Ermenis-
dedi. Türkiye'nin Kafkaslar ve tan'ın işgal ettiği Azeri toprak-
Orta Asya'daki Türki cumhu- lanndan kesinlikle çekilmesi,
riyetlerle olan ilişkisinde bir topraklannı, evlerini terk eden
ideoloji peşinde olmadığını da Azerilere mutlaka yerlerine
bildiren Çelin. "Türkiye. elbet- dönmelerine olanak sağlan-
te ki oradaki cumhuriyetlerle ması gerekmektedir.
Hukuki statii
yakın ilişki içinde. Tarihi, kül-
türel ilişkıleri var. Bunu hiçbir
şekilde •ideolojiktir* diye anla- -Ermenistan Cumhurbaşkaru,
mak mümkün değil. Türkiye, 'Karabağ konusunda tüm giri-
herhangi bir şekilde o cum- şimlerde hukuki statüönplana
huriyetleri yönetmek duru- çıkanlıyor. Bu bizce çok bü-
munda değildir. Ama yapa- yük bir hata'diyor. Bu konuda
caklan için de kimseden icazet
ya da izin alma durumunda
değildir"diyekonuştu.NATO-
dışişleri bakanlan toplantısı
için Norveç'in başkenti Oslo'-
da bulunan Dışişleri Bakanı
Hikmet Çetin. telefonla Cum-
yaparbir değerlendirme
mısınız?
Çetin-Yani ne demek hu-
kuki statü ön plana çıkanfa-
yor? Anlayamadım, ne demek
istendiğıni. Karabağ'ın birsta-
tüsü var. Hangi statü olursa ol-
huriyet'in sorulannı yamtladı. sun, hangj koşulda olursa ol-
Çetin Ermenistan Cumhur- sun. bir kere güçle, zorla, silah
başkanı Levon Ter Petros- kullanarak. herhangi bir top-
yanın 'Türkiye ile diplomatik
ilişkiler kurmaya yönelik' de-
Başkent Saraybosna halkı, Sırplann her an yeniden başlıyan top ateşi karşısında en yakın sığınağa koşuyor.
Kıbns Türk ve Rum liderlerinin Butros Gali ile yapacaklan görüşmeden olumlu sonuç bekleniyor
Kıbrıs için luııııt New Yorkbuluşmasında
İZZET RIZA YALIN
LEFKOŞA - BM Gcncl Sekrcteri
Butros Gali. Kıbns Türk ve Rum taraf-
larına sunduğu fıkirlcr dcmetinc ilişkin
gclişmelcr konusunda Güvenlik Kon-
seyi'ne temmuz ayında bılgı vercceğini
açıkladı.
Gali. Güvenlik Konseyi'nc. Kıbns'-
taki BM Ban^ Gücü konusunda dün
sunduğu son raporunda. "Kıbns'takı
bu gücün gcleccğınin de 750 sayılı Gü-
venlik Konseyı karanndada bcîirtildiği
gibi bu. "Fıkirler demetinin tamamlan-
masına bağlı olduğunu" duyurdu.
Gali. dün resmcn açıklanan raporun-
da. "Güvenlik Konseyi'nin koyduğu
hcdcflcre ula^mak ıçın banş gucünüıı
adada görevini sürdürmesinın gerckli
olduğunu" vurgulayarak. "Bugücün 12
ha/ıranda sona crcn uörcv sürcsınm 15
aralığa kadar allıay daha uzatılmasını"
îstcdi.
"Banş gücünün 1974ten beri adada-
ki banşı sağlayarak. ıkı toplumu ayiran
güvenlik bölgesini denctımi altında bu-
lundurduğuna" ışareı cden Gali, "As-
ker sayısının azaltılmasının riskli oldu-
ğu, şimdiki vetkisinin dcğışıirilerck
halihazırdaki mali koşullarla devamını
sağlamaya çalışmasının ise daha da teh-
lıkcli olduğu" uyarısında bulundu.
BM Gcnel Sckreteri'nin özel tcmsilci-
sı Oscar Camillion. Kıbrısta "göçmcn-
lcr" ve "anayasal ilkcler" konusunda
"dolaylı görüşler" ile uzlaşmaya vanla-
cağı umudunda. Ancak Rum tarafının
Türk tarafından bu konularda "olma-
yacak ödünlcr ıstcdiğı" bıldırılıycr
Buna kanjin Camillion. Güncy Kıbrıs'-
la vcrdığı demeçle, "Ncvv York"(a çö-
/üm olabilir' eörüşünü bclirtli.
Bu nedenle Rum tarafı. dörtlü konfe-
ransın temmu/un ilk haftasmdagerçek-
leşcceğıne, BM Gcnel Sekrcteri Butros
Galı'nın dc bu konferansı lemmuz ba-
şında toplama cğilimınde olduğuna ke-
sin gözüyle bakıyor.
"Nevv York buluynasından umuılu
olduğunu" ıfadc cden Camillion. "BM
Genel Sckretcn'nın. Rum yönetimı baş-
kanı Yorgo Vasıliu \e KKTC Cumhur-
başkanı Dcnkiaş'la öncc ayn ayn. daha
sonra 'dolaylı* olarak gerçckleştirmeyi
tasarladığı görüşmelcrdc bir anlaşma
sağlanabileceğini" söyledi.
Vasiliu ve Dcnktaşia görüştükten
sonra. "Taratiann. gerek toprak vegöç-
menler. gerekse öıekı konularda \akın-
laşmaya başlayacakları ıımııdu'ııu bc-
lirtcn Camillion. "Nevv York'ıa çö/ünı
olabilir" sö/leriyle Türk vc Rum kesim-
lerindc umut vc hevecan yarallı.
Vasiliu. Ncvv York görüşmcierine
Rum siyasal parti liderlerini de götür-
mcyı tasarhyor. BM Genel Sekreten'-
nin "fikirler dcmcti" ile Rum Ulusal
Konseyi'nin I989'da sunduğu öncrilcrı
kaışılaşlıran' bir ıncelemc ha/ırlandı.
Rum sö/cüsü. "bununla ilcilı metnın
Rum sivasal partı lidcrlcrinv- venldığıni
jçıkladı. Cumhurba^lvanı RaufDenk-
ı'.ş. "Rusva'nııı Kjbns'a donük poliiı-
kaiinı anlamanın /or olduğunu. çiınkıı
Rusya'da bir Yunan lobısı olmadığı ıçın
Amcrika'ya göre daha rahat olmalan
gerektiğini düşündüğiinü" söyledi.
"Rum Savunma Bukam'nı kiihııl
edıp. silah vıtma konusıınu görıi^nıelen
lıalindc. Rusya nın Kıbns polıtıkuMiu
anlamanın /ov olduğu"" gorusiınu helır-
leıı Dcnkuş. Rııs tcmsilcısıne. ""Rıım
taralinın artık cskıvc döııuşıin olınava-
cağını anlanıası gerektiğini" stn ledı.
rak değişiıni yapması kesinlik-
le kabul edilemez. O nedenle,
mecini değerlendirirken "Erme- statüsünü ben zorla değiştire-
nistan ile normal ilişki kur- ceğim.anlamınagelebilecekhiç-
mayı biz de isteriz. Ama nor- bir tutum, hiçbir politika kabul
mal ilişki kurabilmemiz için edilemez.
Ermenistan'ın işgal ettiği Azeri -Ermenistan Cumhurbaş-
topraklanndan kesinlikle çe- kanı, Türkiye'nin Kafkaslar ve
kilmesi, topraklannı, evlerini Orta Asya'da ideolojik amaç
terk eden Azerilerin mutlaka peşine düşmemesi gerektiğini
yerlerine dönmelerine olanak de belirtiyor.
sağlanması ve Karabağve K.arabağ ko-
nusunda banşçı bir çözüm içı-
Çetin-Ben ona, tek tek cevap
vermek durumunda değjlim.
ne gırmesı gerekrhektedir" Türkiye, öyle bir ideoloji pe-
dedi. Çetin konuya ilişkin so- şınde değil. Türkiye'nin niçin,
rulan şöyle yamtladı: ne anıaçta olduğunu bütün
-"Ermenistan Cumhurbaş- dünya biliyor. Türkiye, elbette
kanı. Cumhuriyet'e verdiği de- oradaki cumhuriyetlerle yakın
meçte, Türkiye ile diplomatik jJişki içinde. Tarihi ilişkileri
ilişki kurmayı arzuladıgını bil- var Kültürel. dini, tarihi ilişki-
dirdi. Bu konuda Türkiye'nin leri var. Türkiye'nin din, dil.
tutumu ne olacaktır? her türlü kardeşlik ilişkilerinin
Çetin-Biz başında, Ermenis- gerektirdiği birtakım politika
tan'ın, dünyada belkı
bağımsızhğmı ük tanıyan
keler arasındaydık. Ermenis-
tan'la belirli bir çerçev e içinde.
bclirli ilkcleri ortaya koyarak
diplomatik ilişki kurmayı dü-
şünüyorduk Bu konuda bazı
görüşmelcr dc yapıldı \ncak
daha sonra ErmenKian'ın
öncc Karabağdan başlayarak
de içinde olması gayet doğaldır.
ül- Türkiye, herhangi bir şekilde o
cumhuriyetleri yönetmek du-
rumunda değildir. Ama yapa-
caklan için de. kimseden icazet
ya da izin alma durumunda da
değildir."
Petrosvan, 25 haziranda
KFİ Konferansı için İstan-
bul"a gelecck.